اسامی دیگر
Herpes Zoster
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه March 15, 2018.
زونا چیست؟

زونا، که herpes zoster نیز نامیده می شود، عفونتی است که توسط ویروس واریسلا زوستر (VZV)، همان ویروس عامل آبله مرغان، ایجاد می شود. این عفونت میتواند باعث التهاب عصبی و درد شدید، جوش دانه قرمز و تاول (وزیکول) هایی گردد که پیش از برطرف شدن آهسته، سر باز کرده و پوسته پوسته می شوند. در بیشتر موارد، جوش دانه و درد طی چند هفته تخفیف پیدا می کنند اما برخی از افراد مبتلا ممکن است درد شدیدی داشته باشند که ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد.

هنگامی که فرد در ابتدا در معرض VZV قرار می گیرد، بویژه در دوران کودکی، مبتلا به ابله مرغان، یک عفونت سیستمیک اولیه بسیار مسری می گردد که باعث "دسته" های متعدد از وزیکول در چندین نقطه از بدن می گردد. آبله مرغان از طریق تماس مستقیم با مایعات ترشح شده از تاول ها یا سرفه یا عطسه، از فردی به فرد دیگر سرایت پیدا می کند. بمحض اینکه آبله مرغان برطرف گردید، این ویروس به حالت کمون در آمده و در انتهای سلول های عصبی حسی نزدیک طناب نخاعی و مغز، به شکل نهفته در می آید. در حالت طبیعی، سیستم ایمنی بدن این حالت نهفتگی را حفظ کرده و برای حفاظت در برابر تماس های بعدی، به اندازه کافی آنتی بادی VZV تولید می کند.

در مراحل بعدی زندگی، معمولاً چند دهه بعد، با افزایش سن و کاهش طبیعی در ایمنی، و یا زمانی که سیستم ایمنی فرد ضعیف می گردد مانند HIV/AIDS، سرطان های خاص و درمان های آنها یا با داروهای سرکوب کننده ایمنی که پس از پیوند عضو داده می شوند، این ویروس می تواند مجدداً فعال شده و زونا ایجاد کند. VZV شروع به تکثیر مجدد کرده و در امتداد یک یا دو عصب حسی تا سطح پوست حرکت می کند. این می تواند باعث نشانه هایی شود که مرتبط با زونا هستند، از قبیل دسته هایی از زخم ها بر یک سمت بالاتنه، صورت یا بازو که مرتبط با آن بخش از پوست هستند (لایه پوست ساز یا درماتوم) که عصب مبتلا در آن سمت قرار دارد.

زونا نسبت به آبله مرغان کمتر مسری است، اما این ویروس ممکن است از طریق تماس با یک وزیکول باز از فردی به فرد دیگر منتقل شود. فرد در معرض اگر پیش از این در معرض عفونت VZV قرار نگرفته باشد یا واکسینه نشده باشد، عفونی خواهد شد و مبتلا به آبله مرغان میگردد و نه زونا.

تقریباً تمام بزرگسالان در آمریکا مبتلا به آبله مرغان شده اند و تقریباً یک میلیون نفر در سال در این کشور مبتلا به زونا می گردند. این بیماری در افراد بالای 60 سال و اشخاص دارای سیستم های ایمنی ضعیف بسیار شابع است. برآورد شده که 50% آمریکایی ها تا سن 80 سالگی به زونا مبتلا می شوند.

با وجود آنکه اغلب مردم فقط یک مرتبه به زونا مبتلا می شوند، ویروس پتانسیل فعال شدن دوباره و ایجاد مجدد زونا را دارد. افرادی که دارای سیستم های ایمنی ضعیف هستند، ممکن است در اکتساب دوباره نهفتگی و حفظ آن، دچار مشکل باشند. کودکی که مبتلا به آبله مرغان متولد می شود، ریسک بالایی برای ابتلا به زونای کودکان دارد. این یک پدیده نادر بوده و گاهی زمانی که یک خانم طی دوره بارداری مبتلا به آبله مرغان بوده یا - حتی نادرتر- دچار زونا می شود، رخ می دهد.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
درباره زونا
  • نشانه‌ها و عوارض

    خارش، سوزش یا درد سوزناک در یک محل خاص، مثلاً یک سمت کمر یا صورت ممکن است چندین روز پیش از ظهور سایر علائم زونا آغاز شوند. درد ممکن است متوسط یا شدید بوده و پوست ممکن است فوق حساس شود. فرد ممکن است نشانه های غیراختصاصی مانند تب، خستگی مفرط، دردهای ماهیچه ای، سردرد، حالت تهوع یا درد سینه نیز داشته باشد.

    سپس یک خوش دانه قرمز رنگ ظاهر شده و تاول ها (وزیکول) هایی طی چند روز در یک یا دو لایه پوست ساز (درماتوم) شاخص بر روی پوست یک سمت بدن در کمر، صورت یا سایر محل ها، به یکباره ظاهر می شوند. ممکن است تعداد کم یا زیادی از وزیکول ها وجود داشته و در برخی از موارد، ممکن است با یکدیگر ترکیب شوند. این وزیکول ها به صورت معمول دارای یک مایع شفافی می باشند که در طول زمان، کدر می شوند. 

    در مقاطع زمانی، وزیکول ها ترکیده، به صورت پوسته پوسته در آمده و سپس طی چندین هفته آینده آغاز به برطرف شدن می کنند. در بیشتر موارد، پوست ایجاد اسکار نمی کند مگر اینکه با خاراندن آسیب دیده یا اینکه یک عفونت باکتریایی ثانویه یا عارضه ایجاد شود. در موارد نادر، ممکن است فرد بدون ایجاد وزیکول مبتلا به زونا گردد.

    بسته به اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته اند، انواعی دیگر از نشانه ها و عوارض ممکن است مشاهده شوند. در افراد دارای سیستم های ایمنی ضعیف، نشانه ها ممکن است بیقاعده بوده و یا شدیدتر و ماندگار تر باشند. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

    • نورالژی بعد از زونا (PHN) - این دردهای شدید از اعصاب آسیب دیده می باشد که مدتی طولانی پس از برطرف شدن علائم زونا، برای هفته ها تا ماه ها یا حتی سال ها در برخی از افراد، ادامه پیدا می کند. PHN میتواند در حداکثر نیمی از افراد درمان نشده 60 ساله یا بالاتر، اتفاق بیفتد.
    • هرپس زوستر چشمی (HZO) - زمانی که زونا نزدیک چشم اتفاق بیفتد، میتواند انواعی از نشانه های مرتبط با چشم، زخم اثر (اسکار) در صورت ایجاد کرده و میتواند بینایی یک فرد را به خظر بیندازد. درگیری چشم ممکن است چندین هفته پس از برطرف شدن سایر نشانه ها ظاهر گردد.
    • سندرم Ramsay Hunt - هنگامی که زونا عصب صورت و گوش را درگیر کند، میتواند باعث فلج صورت، صداهای غیرعادی مداوم در گوش (tinnitus)، از دست دادن شنوایی، از دست دادن حس چشایی و سرگیجه گردد. افرادی که مبتلا می شوند، ممکن است کاملاً بهبودی حاصل نکنند.
    • آماس مغز و نخاع شوکی (آنسفالومیلیت) هرپس زوستر (مننگوآنسفالیت یا آنسفالیت) - درگیری سیستم عصبی مرکزی ممکن است در برخی از افراد دارای نقص در سیستم ایمنی یا شدیداً بیمار، رخ دهد. این شکل از زونا میتواند کشنده باشد.
    • هرپس زوستر (زونای) منتشر - زونا که بسیاری از محل های بدن را متأثر کرده و از نظر بالینی به صورت آبله مرغان به نظر می رسد. این وضعیت ممکن است گاهی در افراد دارای سیستم های ایمنی ضعیف اتفاق بیفتد.
  • آزمایشات

    تشخیص زونا در ابتدا به صورت بالینی و بر اساس درد شاخص آن و دسته های جوش دانه و تاول (وزیکول) انجام میگیرد. در مواقعی که فرد دارای نشانه ها یا عوارض نامتعارفی می باشد که ممکن است بر اثر عامل دیگری باشند، تست آزمایشگاهی برای واریسلا زوستر (VZV) ممکن است برای تأئید یا رد آن ممکن است انجام گیرد. این آزمایش همچنین ممکن است برای دریافت کنندگان عضو یا زنان باردار به جهت کمک به تشخیص یک عفونت حاضر یا تعیین اینکه آیا فرد پیش از این در معرض VZV قرار گرفته است- برای کمک به وضعیت ایمنی آنها، انجام شود. درباره آزمایشات VZV بیشتر بخوانید.

  • درمان

    بهترین درمان برای زونا و آبله مرغان، پیشگیری می باشد. واکسن واریسلا اکنون بعنوان بخشی از ایمینیزاسیون کودکان به صورت روتین داده می شود. این با هدف پیشگیری از آبله مرغان بعلاوه VZV نهفته و در نتیجه کاهش تعداد افرادی است که در مراحل بعدی زندگی خود مبتلا به زونا می شوند. همچنین اکنون واکسن هرپس زوستر (زونا) وجود دارد که توسط اداره غذا و دارو (FDA) جهت استفاده برای افراد 50 ساله و بالاتر که به آبله مرغان مبتلا شده اند، با نام تجاری Zostavax وجود دارد که با هدف کاهش خطر ابتلا به زونا و کاهش خطر نورالژی پس از زونا می باشد. در حالیکه هیچ تضمینی وجود ندارد که فردی که هر کدام از این واکسن ها را دریافت می کند، مبتلا به آبله مرغان یا زونا نخواهد شد، اینها شدت بیماری و احتمال عوارض برای فردی که مبتلا به هر کدام از این عوارض می شود، را کاهش می دهند.

    افرادی که مبتلا به زونا می شوند، با داروهای ضدویروسی برای کاهش شدت نشانه ها و کوتاه کردن مدت بیماری، درمان می شوند. همچنین درمان ممکن است خطر ابتلا به نورالژی پس از زونا و مدت آن را کاهش دهد. ضدویروس ها زمانی بسیار مؤثرند که سه طی سه روز از ایجاد جوش دانه، آغاز شوند.

    درمان های موضعی و داروهای درد ممکن است برای تخفیف نشانه های همراه با زونا مورد استفاده قرار گیرند. افرادی که زونا بهمراه عوارض چشم، گوش یا سیستم عصبی مرکزی دارند، ممکن است نیاز به مشاوره با متخصصین پیدا کنند.

    ممکن است به افراد مبتلا به سیستم های ایمنی شدیداً ضعیف گاهی گلوبولین ایمنی زوستر بعنوان یک منبع خارجی آنتی بادی های VZV برای کاهش شدت بیماری، داده شود.

مشاهده منابع

NOTE: This article is based on research that utilizes the sources cited here as well as the collective experience of the Editorial Review Board. This article is periodically reviewed by the Editorial Board and may be updated as a result of the review. Any new sources cited will be added to the list and distinguished from the original sources used.

منابع مورد استفاده در این مطلب

MayoClinic.com. Shingles. Available online at http://www.mayoclinic.org/shingles/ through http://www.mayoclinic.org. Accessed November 2013.

NIH Senior Health. About Shingles. Available online at http://nihseniorhealth.gov/shingles/aboutshingles/01.html through http://nihseniorhealth.gov. Accessed November 2013.

Centers for Disease Control and Prevention. Shingles (Herpes Zoster). Available online at http://www.cdc.gov/shingles/ through http://www.cdc.gov. November 2013.

National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Shingles Information Page. Available online at http://www.ninds.nih.gov/disorders/shingles/shingles.htm through http://www.ninds.nih.gov. Accessed November 2013.

American Academy of Dermatology. Shingles. Available online at http://www.aad.org/dermatology-a-to-z/diseases-and-treatments/q---t/shingles through http://www.aad.org. Accessed November 2013.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

(Updated 2010 May 19) Shingles: Hope Through Research. National Institute of Neurological Disorders and Stroke [On-line information]. Available online at http://www.ninds.nih.gov/disorders/shingles/detail_shingles.htm through http://www.ninds.nih.gov. Accessed July 2010.

Eastern, J. (Updated 2009 July 2). Herpes Zoster. eMedicine On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1132465-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed July 2010.

Moon, J. and Hospenthal, D. (Updated 2009 November 23). Herpes Zoster. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/218683-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed July 2010.

Kaye, K. (Revised 2009 December). Herpes Zoster (Shingles; Acute Posterior Ganglionitis). Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/sec14/ch189/ch189e.html?qt=shingles&alt=sh through http://www.merck.com. Accessed July 2010.

Mayo Clinic Staff (2009 September 4). MayoClinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/shingles/DS00098 through http://www.mayoclinic.com. Accessed July 2010.

Torpy, J. et. al. (2009 July 1). JAMA Patient Page 2009;302(1):108 (doi:10.1001/jama.302.1.108) [On-line information]. PDF available for download at http://jama.ama-assn.org/cgi/reprint/302/1/108.pdf through http://jama.ama-assn.org. Accessed July 2010.

Hillyard, D. et. al. (Updated 2010 January). Varicella-Zoster Virus – VZV. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/VZV.html through http://www.arupconsult.com. Accessed July 2010.

FamilyDoctor.org Editorial Staff (Updated 2009 March). Shingles. FamilyDoctor.org [On-line information]. Available online at http://familydoctor.org/online/famdocen/home/common/infections/common/viral/574.html through http://familydoctor.org. Accessed July 2010.

(Updated 2009 May 1). Zostavax (Herpes Zoster Vaccine) Questions and Answers. U.S. Food and Drug Administration, Vaccines, Blood & Biologics [On-line information]. Available online at http://www.fda.gov/BiologicsBloodVaccines/Vaccines/QuestionsaboutVaccines/ucm070418.htm through http://www.fda.gov. Accessed July 2010.

(2008 June 6). Prevention of Herpes Zoster, Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). CDC, Morbidity and Mortality Weekly Report Vol. 57 / RR-5 [On-line information]. PDF available for download at http://www.cdc.gov/MMWR/PDF/rr/rr5705.pdf through http://www.cdc.gov. Accessed July 2010.

McElveen, W. A. and Gonzalez, R. (Updated 2010 January 8). Postherpetic Neuralgia. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1143066-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed July 2010.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 1623.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر