اسامی دیگر
P
PO4
Phosphate
اسم متعارف
Inorganic Phosphate
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه July 23, 2018.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

برای ارزیابی سطح فسفر در خون و کمک به تشخیص بیماری‌هایی که موجب افزایش یا کاهش غلظت فسفر می‌شوند

زمان انجام آزمایش؟

هنگام بررسی مقادیر غیر‌طبیعی کلسیم؛ در زمان وجود اختلال کلیوی یا دیابت کنترل‌نشده؛ هنگام مصرف مکمل‌های کلسیم یا فسفات

نمونه‌ی مورد نیاز؟

نمونه‌ خون وریدی از بازو و اگر نمونه‌ی ادرار زمان بندی شده مورد نیاز باشد، از بیمار درخواست می‌شود ادرار را در طی زمان مشخص شده (معمولا 24 ساعت) جمع‌آوری نماید.

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری؟

جهت تهیه‌ی نمونه‌ی خون، رعایت ناشتایی لازم است؛ به طور کلی بایستی شرایط توصیه‌شده توسط پزشک یا آزمایشگاه را رعایت کرد.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جوابدهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی بایستی این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده مورد انتظار هستند می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است، اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. مهم این است که بدانید که جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، بایستی از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از انجام این آزمایش چیست؟

فسفر، ماده‌ای معدنی است که در ترکیب با سایر مواد، ترکیبات فسفات آلی یا معدنی را تشکیل می‌دهد. اصطلاحات فسفر و فسفات اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در واقع، آنچه که در آزمایش فسفر یا فسفات سرم اندازه‌گیری می‌شود، مقدار فسفات معدنی موجود در خون می‌باشد.

فسفات‌، برای تولید انرژی، فعالیت عضلات و اعصاب و رشد استخوان‌ها حیاتی است. همچنین دارای نقش مهمی به عنوان بافر، جهت حفظ تعادل اسید-باز بدن می‌باشد.

فسفر مورد نیاز بدن از طریق غذاهایی که مصرف می‌کنیم، تأمین می‌شود. فسفر در بسیاری از غذاها یافت می‌شود و به راحتی توسط دستگاه گوارش جذب می‌گردد. بیشتر فسفات‌ بدن، در ترکیب با کلسیم، به تشکیل استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند. مقادیر کمتری نیز در بافت عضلانی و عصبی وجود دارد و مابقی آن، در سایر سلول‌های بدن، عمدتا، به عنوان ذخیره‌ی انرژی عمل می‌کند.

به طور معمول، فقط حدود 1٪ از کل فسفات‌های بدن در خون وجود دارد. طیف وسیعی از غذاها مانند لوبیا، نخود‌فرنگی، آجیل، غلات، محصولات لبنی، تخم‌مرغ، گوشت گاو، گوشت مرغ و گوشت ماهی حاوی مقادیر قابل‌توجهی از فسفر می‌باشند. بدن مقدار فسفر یا فسفات موجود در خون را از طریق میزان جذب از روده‌ها و میزان دفع از کلیه‌ها تنظیم می‌کند. سطح فسفات، تحت تأثیر متابولیسم هورمون پاراتیروئید (PTH)، کلسیم و ویتامین D نیز قرار دارد.

کاهش فسفات خون (هیپو‌فسفاتمی) ممکن است در سوء‌تغذیه، سوء‌جذب، عدم تعادل اسید-باز، افزایش کلسیم خون و اختلالاتی که بر عملکرد کلیه اثر می‌گذارند، دیده شود. افزایش فسفر خون (هیپر‌فسفاتمی) ممکن است در اثر افزایش مصرف مواد معدنی، مقادیر پایین کلسیم خون و اختلال در عملکرد کلیه دیده شود.

در صورت کمبود خفیف تا متوسط فسفر، اغلب علائمی وجود ندارد. در صورت کمبود شدید فسفر، ممکن است ضعف ماهیچه‌ها و سرگیجه وجود داشته باشد. افزایش بیش از حد فسفر ممکن است باعث بروز علائمی مشابه با علائم مربوط به کلسیم پایین شود، که از جمله‌ی این علائم می‌توان گرفتگی‌های عضلانی، سرگیجه و حتی صرع را نام برد.

Accordion Title
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربردی دارد؟

    آزمایش فسفر، اغلب به همراه سایر آزمایش‌ها نظیر کلسیم، هورمون پاراتیروئید (PTH) و یا ویتامین D، به منظور تشخیص و یا نظارت بر درمان بیماری‌های مختلفی که باعث عدم تعادل کلسیم و فسفر می‌شوند درخواست داده می‌شود.

    هر‌چند که آزمایش فسفر معمولا بر روی نمونه‌ی خون انجام می‌شود اما گاهی اوقات، جهت نظارت بر میزان حذف کلیوی فسفر، مقدار فسفر در نمونه‌ی ادرار اندازه‌گیری می‌شود.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

    از آن‌جایی که معمولا میزان فسفر غیر‌طبیعی موجب بروز علائمی نمی‌شود، آزمایش فسفر معمولا جهت پیگیری نتایج غیر‌طبیعی آزمایش کلسیم یا در صورت وجود علائم کلسیم غیر‌طبیعی مانند خستگی، ضعف عضلانی، گرفتگی ماهیچه‌ها و یا مشکلات استخوانی، درخواست داده می‌شود.

    همچنین ممکن است زمانی که علائم اختلالات کلیوی و دستگاه گوارش وجود دارند، آزمایش فسفر نیز در کنار سایر آزمایش‌ها درخواست داده شود.

    در صورت شناسایی شرایط یا بیماری‌هایی که موجب مقادیر غیر‌طبیعی فسفر و کلسیم شده‌اند، ممکن است جهت نظارت بر اثر‌بخشی درمان، هر دو آزمایش کلسیم و فسفر در دوره‌های زمانی مشخصی درخواست داده شوند.

    گاهی اوقات نیز پزشک ممکن است در بیمارانی که مبتلا به دیابت هستند یا علائم مربوط به عدم تعادل اسید-باز را دارند، سطح فسفر آن‌ها را چک نماید.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    مقادیر پایین فسفر خون (هیپوفسفاتمی) ممکن است به علت موارد زیر و یا در ارتباط با آن‌ها باشد:

    -افزایش کلسیم خون (هیپرکلسمی)، به ویژه به علت هیپرپاراتیروئیدیسم

    -استفاده بیش از حد از داروهای مدر یا دیورتیک‌ها

    -سوء‌تغذیه

    -الکلیسم

    -سوختگی‌های شدید

    -کتواسیدوز دیابتی (پس از درمان)

    -هیپوتیروئیدیسم

    -کاهش پتاسیم خون (هیپوکالمی)

    -مصرف مزمن آنتی‌اسید‌ها 

    -ریکتز و استئومالاسی (به علت کمبود ویتامین D)

    مقادیر بالای فسفر خون (هیپرفسفاتمی) ممکن است به علت شرایط زیر و یا در ارتباط با آن‌ها باشد:

    -نارسایی کلیه

    -بیماری کبد

    -هیپوپاراتیروئیدیسم

    -کتواسیدوز دیابتی

    -افزایش مصرف مواد غذایی حاوی فسفر (مکمل‌های حاوی فسفات)

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    غلظت بالای فسفر در موارد نادری می‌تواند از طریق کلسیفیکاسیون، موجب آسیب بافت‌ها گردد. با این حال، عوارض شایع‌تر مقادیر بالای فسفر، بیماری قلبی عروقی و استئوپورز می‌باشند.

    در حالت نرمال، به دلیل رشد فعال استخوان‌ها در دوران کودکی، سطح فسفات کودکان بیشتر از بزرگسالان است. سطح پایین فسفات در کودکان می‌تواند موجب مهار رشد استخوان‌ها گردد و سطح بالای آن می‌تواند ناشی از وجود بیماری‌ها یا شرایطی باشد که منجر به عدم تعادل مواد معدنی می‌شوند.

    برخی از متخصصین تغذیه معتقدند از آن‌جایی که نوشیدنی‌های غیر‌الکلی و مواد غذایی بسته‌بندی شده دارای محتوای فسفات بالایی هستند، می‌توانند در افزایش فسفر نقش داشته باشند.

    مقادیر فسفر خون و ادرار ممکن است در صورت استفاده از تنقیه و ملین‌های حاوی فسفات سدیم و مکمل‌های حاوی مقادیر بالای ویتامین D و یا در صورت تزریق داخل وریدی گلوکز تحت تأثیر قرار گیرند.

  • اگر مقادیر غیر‌طبیعی فسفر، علائمی ندارد، چگونه می‌توان از آن مطلع شد؟

    مقادیر فسفر با مقادیر کلسیم در ارتباط می‌باشد و بر روی آن تاثیر می‌گذارد و در نتیجه اغلب تشخیص‌های مربوط به مقادیر غیر‌نرمال فسفر به دلیل ارتباط آن با کلسیم می‌باشد. آزمایش کلسیم به طور معمول به عنوان بخشی از پنل متابولیک جامع (CMP) و پنل متابولیک پایه (BMP)، انجام می‌شود. این پنل‌ها آزمایش‌هایی هستند که اغلب در چکاپ عمومی درخواست می‌شوند. زمانی که نتایج غیر‌طبیعی آزمایش کلسیم وجود داشته باشد، پزشک سطح فسفر بیمار را نیز بررسی خواهد کرد.

  • آیا گیاه‌خواران می‌توانند فسفر مورد نیاز خود را بدون مصرف گوشت یا لبنیات تأمین کنند؟

    بله، اما تنها حدود 50 درصد از فسفر موجود در منابع گیاهی، مانند لوبیا، عدس، غلات، بادام زمینی و بادام، برای بدن قابل دسترس می‌باشد زیرا بدن ما آنزیم‌های لازم برای پردازش برخی از منابع حاوی فسفر را ندارد. اما مخمر یک استثناء است و آنزیم‌های لازم برای پردازش و استفاده از این منابع حاوی فسفر را دارد.

مشاهده منابع
منابع استفاده‌شده در این مطلب

(© 1995–2018). Phosphorus (Inorganic), Serum. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories. Available online at https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8408. Accessed on 3/18/18.

Markin, L. et. al. (2015 November 1, Updated). Phosphorous. MedlinePlus Medical Encyclopedia. Available online at https://medlineplus.gov/ency/article/003478.htm. Accessed on 3/18/18.

Suki, W. and Moore, L. (2016 Oct-Dec). Phosphorus Regulation in Chronic Kidney Disease. Methodist Debakey Cardiovasc J. 2016 Oct-Dec; 12(4 Suppl): 6–9. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5347182/. Accessed on 3/18/18.

Chang, A. and Anderson, C. (2017 August 21). Dietary Phosphorus Intake and the Kidney. Annu Rev Nutr. 2017 Aug 21; 37: 321–346. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5686387/. Accessed on 3/18/18.

Genzen, J. and Straseski, J. (2018 March, Updated). Hypercalcemia. ARUP Consult. Available online at https://arupconsult.com/content/hypercalcemia. Accessed on 3/18/18.

Hirsch, L. (2018 January, Reviewed). Blood Test: Phosphorus. KidsHealth from Nemours. Available online at https://kidshealth.org/en/parents/test-phosphorus.php. Accessed on 3/18/18.

Sofronescu, A. (2015 March 16, Updated). Phosphate (Phosphorus). Medscape Laboratory Medicine. Available online at https://emedicine.medscape.com/article/2090666-overview Accessed on 3/18/18.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Cohen, D. [Updated] (2002 February 15, Updated). Kidney diet - dialysis patients. MEDLINEplus [On-line information]. Availableonline at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007135.htm.

Zangwill, M. [Updated] (2001 February 02). Phosphorus in diet. MEDLINEplus [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002424.htm.

Knochel, J. [Reviewed] (2001 January 10). Phosphorus. The Linus Pauling Institute [On-line information]. Available online at http://lpi.orst.edu/infocenter/minerals/phosphorus/.

Merck. Phosphate Metabolism. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/pubs/mmanual/section2/chapter12/12e.htm.

Spengler, R. (2000, November 16, Updated). Phosphate in Blood. WebMDHealth [On-line information]. Available online at http://my.webmd.com/encyclopedia/article/1821.50805.

Spengler, R. (2000, November 16, Updated). Phosphate in Urine. WebMDHealth [On-line information]. Available online at http://my.webmd.com/encyclopedia/article/1821.50999.

Dugdale, D. (Updated 2009 November 15). Serum Phosphorus. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003478.htm. Accessed March 2010.

Patterson, L. and DeBlieux, P. (Updated 2009 December 3). Hyperphosphatemia. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/767010-overview. Accessed March 2010.

Moore, D. and Rosh, A. (Updated 2009 September 22). Hypophosphatemia. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/767955-overview. Accessed March 2010.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 722-723.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 852-855.

Holm, Gretchen. (Published June 1, 2012.) Serum Phosphorus Test. HealthLine.com. Available online at http://www.healthline.com/health/serum-phosphorus. Accessed October 2013.

Blood Test: Phosphorus. (Updated March 2011.) KidsHealth.org. Available online at http://kidshealth.org/parent/system/medical/test_phosphorus.php. Accessed October 2013.

Phosphorus - blood. MedlinePlus Medical Encyclopedia. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003478.htm. Accessed December 2013.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.