تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 29, 2017.
سندرم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ گروهی از علائم و نشانه هایی است که ناشی از سطوح بالا و غیرطبیعی کورتیزول می باشد (افزایش مقادیر کورتیزول). کورتیزول توسط غشای خارجی غدد فوق کلیه تولید می شود (کرتکس). کروتیزول یک هورمون استروئیدی است که چربی و پروتئین را تجزیه می کند و موجب تولید قند کبد می شود. این هورمون به بدن کمک می کند تا در برابر استرس فیزیکی و عاطفی واکنش نشان دهد، فشار خون را تنظیم کند، التهاب را کنترل کرده و بر عملکرد سیستم قلبی عروقی تاثیرگذار باشد. غدد فوق کلیه در بالای هر کلیه قرار گرفته و بخشی از سیستم درون ریز (شبکه ای از غدد که هورمون ها را تولید می کنند) می باشند. کرتکس فوق کلیه، هورمون های استروئیدی کورتیزول، آلدسترون و آندروژن ها و عمدتا dehydroepiandrosterone (DHEA) را تولید می کند.
تولید کورتیزول از طریق یک سیستم بازخورد در سیستم درون ریز که شامل غدد فوق کلیه، غده هیپوفیذ و هیپوتالاموس (غده ای در کف مغز) است، کنترل می شود. زمانی که سطح کورتیزول پایین باشد، هیپوتالاموس هورمون محرک کورتیکوتروپین (CRH) را تولید می کند. این موجب تحریک غده هیپوفیذ برای تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) می شود که کورتیکوتروپین نیز نامیده می شود و غدد فوق کلیه را برای تولید و ترشح کورتیزول تحریک می کند. زمانیکه سطح کورتیزول بالا باشد، تولید CRH و ACTH کاهش خواهد یافت.
علل رایج این وضعیت نسبتا نادر شامل موارد زیر است:
-درمان طولانی مدت گلوکوکورتیکوئید (سندرم کوشینگ بالینی)- نتیجه مصرف هورمون های گلوکوکورتیکوئید-استروئیدها که از نظر شیمیایی مشابه کورتیزول طبیعی است، مثل داروهای ضدالتهاب پریدنیزون تجویز شده برای آسم، آرتروز مفاصل، لوپوس و بیماری های التهابی دیگر. این هورمون ها را می توان بعد از پیوند عضو و برای تعدیل سیستم ایمنی و پیشگیری از رد عضو استفاده کرد.
-بیماری کوشینگ- ناشی از غده هیپوفیذ که مقادیر زیادی از هورمون ACTH را تولید می کند که موجب تحریک غدد فوق کلیه برای تولید کورتیزول می شود. بیماری کوشینگ که یک شکل از سندرم کوشینگ است، در 40 درصد موارد رخ می دهد، و شایع ترین علت تولید اضافی کورتیزول داخلی توسط غدد فوق کلیه است. این وضعیت ناشی از تومور هیپوفیذ است که ACTH را ترشح می کند.
-تومور غده فوق کلیه یا هایپرپلاسی فوق کلیه می تواند موجب تولید اضافی کورتیزول شود.
-تومور در بخش دیگری از بدن مثل پانکراس، ریه یا تیروئید می تواند موجب تولید ACTH شود (که تولید ACTH خارجی نامیده می شود زیرا در محلی به غیر از غده هیپوفیذ تولید شده است).
سندرم کوشینگ می تواند بر هر شخص اثرگذار باشد، اما بیشتر در افراد بزرگسال 20 تا 50 سال مشاهده شده و در زنان 3 برابر بیشتر از مردان رخ می دهد. چنین برآورد شده که هر سال دو مورد جدید در هر یک میلیون نفر وجود دارد. در موارد نادر، یک فرد ممکن است دارای جهش ژنی ارثی باشد، مثل نئوپلاسی درون ریز متعدد نوع 1 یا MEN-1 که ریسک افزایش تومورها را در کل سیستم درون ریز افزایش میدهد (شامل تومورهای هیپوفیذ و فوق کلیه). افرادی که دارای چاقی مفرط هستند و مبتلا به دیابت نوع 2 و نیز قند خون کنترل نشده می باشند، در معرض خطر سندرم کوشینگ قرار دارند.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
درباره سندرم کوشینگ
  • نشانه ها و علائم

    نشانه ها و علائم مرتبط با سندرم کوشینگ متفاوت است اما معمولا شامل موارد زیر است:
    -چاقی مفرط در بالاتنه (چاقی مفرط مرکزی) با بازو ها و پاهای لاغر
    -صورت بزرگ و گرد
    -افزایش چربی در گردن و شانه (Buffalo hump)
    -تشنگی و افزایش ادرار
    -مشکلات بینایی ناشی از آب سیاه یا آب مروارید چشم
    -افزایش حساسیت در برابر عفونت ها
    -پوست نازک و شکننده و بروز کبودی و درمان آهسته آن
    -رگه های صورتی رنگ بر روی شکم، ران ها و کفل
    -ضعف عضلانی
    -کاهش استقامت
    -پوکی استخوان
    -فشار خون بالا
    -افزایش قند خون
    -سردرد، کمردرد
    -علائم روانی (سرگیجه تا روان پریشی)
    -کودکان مبتلا به سندرم کوشینگ گرایش به چاقی، تاخیر در رشد و کوتاهی قد دارند.
    -زنان دارای مو بر روی صورت و قفسه سینه و بی نظمی در قاعدگی هستند.
    -مردان ممکن است تمایل جنسی پایین یا عدم توان جنسی داشته باشند.

  • آزمایشات

    بررسی های آزمایشگاهی
    هیچ بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص سندرم کوشینگ ایده آل نیست و بیش از یک آزمایش معمولا مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجاییکه سطوح کورتیزول در طی دوره یک روزه تغییر می کنند، یک نتیجه منفرد کورتیزول از یک نمونه خونی در یک روز دارای ارزش کمتری است. آزمایش سندرم کوشینگ معمولا در دو مرحله انجام می شود. آزمایشات اولیه برای تایید این نکته استفاده می شوند که کورتیزول اضافی وجود دارد. دومین گروه از آزمایشات برای تعیین علت افزایش کورتیزول استفاده می شوند: هیپوفیذ، فوق کلیه یا موارد دیگر.
    آزمایشات اولیه برای تشخیص سندرم کوشینگ
    سه آزمایش رایج، مرتبط با اندازه گیری کورتیزول پلاسما در نیمه شب یا کورتیزول بزاق در اواخر شب، آزمایش کورتیزول آزاد ادرار 24 ساعته و آزمایش غربالگری تعدیل دگزامتازون.
    -اندازه گیری کورتیزول پلاسما نیمه شب و کورتیزول بزاق اواخر شب: بطور طبیعی، تولید کورتیزول در نیمه شب کم می شود اما در سندرم کوشینگ، این اتفاق نمی افتد. بنابراین، افزایش سطح خون (پلاسما) در نیمه شب حاکی از سندرم کوشینگ است. خون نمونه مناسبی است اما این اغلب نیازمند بستری شدن در بیمارستان است. نمونه بزاق را نیز می تواند در اواخر شب در منزل گرفت و سپس بررسی کرد. توصیه بر این است که نمونه سه بار در شب جمع آوری شود. اگر تنها یک نمونه جمع آوری و آزمایش شد، اگر نتیجه خارج از محدوده مرجع باشد، آزمایش باید برای تایید نتایج و اجتناب از نتایج مثبت کاذب تکرار شود.
    -کورتیزول ادرار 24 ساعته: آزمایش کورتیزول ادرار 24 ساعته (یا کورتیزول آزاد ادرار، UFC) معمولا برای ارزیابی تولید کلی کورتیزول استفاده می شود. یک مورد از هر چهار نمونه ادرار 24 ساعته ممکن است نرمال باشد و آزمایشات دیگر نیز باید انجام شود. مثل آزمایش کورتیزول نیمه شب، توصیه می شود که در صورت غیرعادی بودن نتایج و برای پرهیز از نتایج مثبت کاذب، آزمایش تکرار شود.
    -آزمایش غربالگری تعدیل دگزامتازون: دگزامتازون یک استروئید ترکیبی است که در ممانعت از هورمون ترشح کننده کورتیکوتروپین (CRH) و تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH)، شبیه به کورتیزول است. پاسخ طبیعی به دگزامتازون، تعدیل ترشح کورتیزول است.
    دگزامتازون را می توان در مقادیر متفاوتی و برای اهداف مختلفی بعنوان آزمایش تشخیصی استفاده کرد. یک نوع شامل ارائه مقدار نسبتا پایین (1 mg) در زمان خواب برای پیشگیری از افزایش ACTH و کورتیزول است که بطور طبیعی در طی خواب رخ می دهد. در صبح روز بعد و بین ساعات 8 و 9 صبح، یک نمونه خونی گرفته می شود و سطح کورتیزول اندازه گیری می شود. در افراد سالم، این سطح پایین حواهد بود و در افراد مبتلا به سندرم کوشینگ، سطح آن کاهش نخواهد یافت.
    در موارد نادر، یک دیدگاه متفاوت شامل ارائه 0.5 میلی گرم هر 6 ساعت و به مدت دو روز و جمع آوری نمونه ادرار 24 ساعته در روز دوم برای بررسی کورتیزول آزاد ادرار است. همانند روش مذکور در قبل، کورتیزول آزاد ادرار در افراد سالم باید به سطوح خیلی پایین کاهش یابد، در حالیکه سطوح بالا در افراد مبتلا به سندرم کوشینگ ادامه خواهد داشت.
    اگر یکی از این آزمایشات نشانگر افزایش سطح کورتیزول باشد، در این صورت احتمال دارد که سطوح کورتیزول بطور طبیعی تغییر نکنند. آزمایشات دیگر برای کمک به تعیین دلیل افزایش مقدار درخواست داده می شود.
    آزمایشات پیگیری
    -آزمایش تحریک هورمون ترشح کننده کورتیکوتروفین (CRH): آزمایش تحریک CRH زمانی استفاده می شود که سندرم کوشینگ در فرد تشخیص داده شده و برای تفکیک افراد مبتلا به بیماری هیپوفیذ از افراد دارای تومورهای فوق کلیه و افراد دارای تومورهایی در خارج از هیپوفیذ که ACTH تولید می کنند. برای این آزمایش، مقادیر ACTH در مبنا اندازه گیری می شود. سپس CRH تزریق شده و مقادیر کورتیزول و ACTH در فواصل زمانی منظم بعد از تزریق (مثلا در دقیقه 30 و دقیقه 60) اندازه گیری می شود. پاسخ طبیعی، افزایش مقدار ACTH و در پی آن افزایش مقادیر کورتیزول است. بیشترافراد مبتلا به سندرم کوشینگ ناشی از تومورهای فوق کلیه یا تومورهای ترشح کننده ACTH خارج از سیستم غدد درون ریز به CRH پاسخ نمی دهند.
    -آزمایش تعدیل دگزامتازون با مقادیر بالا (HDDST): این آزمایش مشابه با نوع آزمایش مقادیر پایین است. مقدار بالایی دگزامتازون را می توان برای تفکیک مابین تومور هیپوفیذ ترشح کننده ACTH و علل دیگر سندرم کوشینگ ارائه کرد. مقادیر بالای دگزامتازون اغلب موجب کاهش مقادیر کورتیزول در افراد دارای تومورهای هیپوفیذ می شوند اما این وضعیت در افراد دارای تومورهای ترشح کننده ACTH در خارج از سیستم درون ریز رخ نمی دهد.
    -آزمایش هورمون ترشح کننده دگزامتازون-کورتیکوتروپین: برخی افراد ممکن است مبتلا به سندرم شبه کوشینگ باشند که گاها در افرادی که شدیدا چاق هستند، مصرف الکل بالایی دارند یا دارای دیابت کنترل نشده هستند و یا دارای اختلالات افسردگی و اضطراب هستند، رخ می دهد. شبه کوشینگ دارای تاثیرات سلامتی طولانی مدت مثل سندرم کوشینگ نیست یا نیاز به درمان هورمونی ندارد. افراد مبتلا به شبه کوشینگ می توانند دارای مقادیر بالایی از کورتیزول باشند اما تاثیرات پیشرونده سندرم (مثل ضعف عضلانی، شکستگی استخوان یا نازک شدن پوست) را نداشته باشند. آزمایش دگزامتازون-CRH به سرعت مابین وضعیت شبه کوشینگ و موارد خفیف سندرم تفکیک حاصل می کند. این آزمایش، بررسی غربالگری تعدیل دگزامتازون را با آزمایش تحریک CRH ترکیب می کند (به بخش بالا مراجعه کنید). افزایش کورتیزول در طی این آزمایش حاکی از سندرم کوشینگ است، در حالیکه عدم افزایش مقادیر کورتیزول نشانگر شبه کورتیزول خواهد بود.
    -نمونه گیری از سینوس پتروزال: این آزمایش اغلب در ترکیب با آزمایش تحریک CRH انجام می شود. مقادیر ACTH را می توان در نمونه های بدست آمده از یک میل جراحی در گردن و جمع آوری خون از سینوس های تحتانی پتروزال (سیاهرگهای که خون را از غده هیپوفیذ خارج می کنند) اندازه گیری کرد. مقدار ACTH در این سینوس ها با مقدار بدست آمده از سیاهرگ بازو مقایسه می شود. مقدار بالای ACTH در سینوس ها نشانگر تومور هیپوفیذ است. اگر مقادیر آن در سینوس ها و بازو تقریبا یکسان باشد، نشانگر تولید ACTH توسط یک تومور در خارج از غده هیپوفیذ است.
    برخی از بررسی های آزمایشگاهی عمومی که می توان انجام داد:
    -CBC و آزمایش تمایز- ممکن است نشانگر تعداد بالای WBC و افزایش تعداد نوتروفیل ها باشد.
    -آزمایش تحمل گلوکز- معیوب
    -پتاسیم- کاهش مقدار (هایپوکالمی)
     

    بررسی های غیرآزمایشگاهی

    -سی تی- اسکن قفسه سینه، بویژه ریه، شکم؛ می توان برای کمک به موقعیت یابی تومورهای فوق کلیه، هیپوفیذ و غیره استفاده کرد
    -MRI- گاها برای کمک به ارزیابی غدد هیپوفیذ و فوق کلیه برای وجود تومور درخواست داده می شود
    -فراصوت
    -اسکن اکتریوتاید (Octreotide)- داروی به نام اکتریوتاید (مشابه با سوماتوستاتین) که دارای ماده رادیواکتیو بوده و به فرد تحت آزمایش تزریق می شود؛ داروی رادیواکتیو به گیرنده های روی تومور ترشح کننده هورمون متصل می شود و موجب ردیابی آن با اسکن رادیولوژیک می شود.
    برای اطلاعات بیشتر در این مورد، به وبسایت RadiologyInfo.org مراجعه کنید.

  • درمان

    درمان سندرم کوشینگ مستلزم شناسایی و خارج کردن، مسدود کردن یا به حداقل رساندن تماس بدن با کورتیزول اضافی است. انواع درمان ها وابسته به علت خواهد بود:
    -اگر منبع آن یک تومور خوش خیم فوق کلیه باشد، در این صورت غده را می توان با جراحی خارج کرد. در بیشتر موارد، این عمل کورتیزول را به سطح نرمال یا نزدیک به نرمال کاهش خواهد داد.
    -اگر یک تومور هیپوفیذ ترشح کننده ACTH (بیماری کوشینگ) علت سندرم کوشینگ باشد، در این حالت خارج کردن تومور معمولا کورتیزول اضافی را از بین می برد. این معمولا توسط جراح مغز و اعصاب انجام می شود. همچنین، تومور یا تومورهای ترشح کننده ACTH واقع در خارج از سیستم درون ریز ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. اگر خارج کردن تومور امکان پذیر نباشد، در این صورت درمان بالینی با پرتودرمانی یا شیمی درمانی را می توان امتحان کرد.
    -سندرم کوشینگ بعنوان عارضه جانبی درمان برخی وضعیت های خاص با مقادیر بالای کورتیکواستروئیدها شناسایی شده است. معمولا پزشکان در تلاش اند تا از تجویز مقادیر بالا و طولانی مدت این نوع از داروها اجتناب کنند. در صورت امکان، پزشکان اغلب در تلاش اند تا به محض وجود شرایط مساعد در بیمار، مقادیر داروی مصرفی را کاهش داده یا آن را متوقف کند تا نشانه ها و علائم مرتبط با سندرم کوشینگ را تسکین دهند.

مشاهده منابع

NOTE: This article is based on research that utilizes the sources cited here as well as the collective experience of the Editorial Review Board. This article is periodically reviewed by the Editorial Board and may be updated as a result of the review. Any new sources cited will be added to the list and distinguished from the original sources used. To access online sources, copy and paste the URL into your browser.

منابع مورد استفاده در این مطلب

2016 review performed by Mark D. Kellogg, PhD, MT(ASCP), DABCC, Assistant Professor Harvard Medical School.

(March 2013). Cushing's Syndrome. Mayo Clinic. Available online at http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cushing-syndrome/basics/definition/con-20032115. Accessed 2016 Feb 10.

(April 2012). Cushing's Syndrome. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service. Available online at http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/endocrine/cushings-syndrome/Pages/fact-sheet.aspx. Accessed 2016 Feb 10.

Juszczak A. Morris D., Grossman A, Nieman L. Endocrinology: Adult and Pediatric St. Louis: Elsiever Saunders.

Clarke W. Contemporary Practice in Clinical Chemistry. Washington DC, AACC Press.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Brown, T. (2004 January 27). Cushing's syndrome. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000410.htm.

(2002 June). Cushing's syndrome. NIDDK, NIH Publication No. 02-3007 [On-line information]. Available online at http://www.niddk.nih.gov/health/endo/pubs/cushings/cushings.htm.

Raff, H. and Findling, J. (2003). A Physiologic Approach to Diagnosis of the Cushing Syndrome. Ann Intern Med. 2003;138:980-991 [on-line journal]. PDF available for download at http://www.annals.org/cgi/reprint/138/12/980.pdf .

(© 2002). Cushing's Syndrome. Center for Pancreatic and Biliary Diseases, Univ of Southern CA, Dept of Surgery [On-line information]. Available online through http://www.surgery.usc.edu.

Mrotek, J., and Chase, C. [Henwood, M. and Annaswamy, R., Editors] (2005 January, Review). Endo 101, The Endocrine System, Hormones, and Glands. The Hormone Foundation [On-line information]. Available online at http://www.hormone.org/endo101/endo101_2.html.

(2004, April, Reviewed) Cushing's Syndrome. UrologyHealth.org [On-line information]. Available online at http://www.urologyhealth.org/search/index.cfm?topic=43&search=Cushing&searchtype=and.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry, AACC Press, Washington, DC. Pp 377-379, 380f, 363.

(2008 July). Cushing's Syndrome. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service [On-line information]. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/cushings/cushings.htm. Accessed on 1/4/09.

(2008 June 26). NINDS Cushing's Syndrome Information Page. National Institute of Neurological Disorders and Stroke [On-line information]. Available online at http://www.ninds.nih.gov/disorders/cushings/cushings.htm. Accessed on 1/4/09.

Holt, E. (2008 March 18, Updated). Cushing syndrome. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000410.htm. Accessed on 1/4/09.

(2008 Jaunuary, Reviewed). Cushing's Syndrome. UrologyHealth.org [On-line information]. Available online through http://www.urologyhealth.org. Accessed on 1/4/09.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition]. Pp 471-472.

(September 2010). Cushing's Syndrome. Mayo Clinic. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/cushings-syndrome/DS00470/DSECTION=tests-and-diagnosis. Accessed on 27 Aug. 2012.

(July 2011). Adrenal Gland Disorders. American Urological Association Foundation. Available online at http://www.urologyhealth.org/urology/index.cfm?article=89. Accessed on 24 Aug. 2012.

(December 2011) Cushing Syndrome. Medline Plus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000410.htm. Accessed on 24 Aug. 2012.

(April 2012) Cushing's Syndrome. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/cushings/cushings.aspx. Accessed on 24 Aug. 2012.

(March 2012) Glucocorticoid Syndrome and Cushing Syndrome. Medscape. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/921086-overview#a0104. Accessed on 24 Aug. 2012.

Fitzgerald PA: Cushing's syndrome, in Current Medical Diagnosis and Treatment 2013, 52nd ed. MA Papadakis, SJ McPhee, MW Rabow, eds. McGraw-Hill. Chapter 26. Available online at http://www.accessmedicine.com.libproxy2.upstate.edu/content.aspx?aID=15168&searchStr=cushing+syndrome. Accessed August 2012. 

Guber HA, Farag AF: Evaluation of endocrine function, in Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 22nd ed. RA McPherson, MR Pincus, eds., Elsivier. Chapter 24, 2011.

National Cancer Institute. Dictionary of Cancer Terms: Octreotide Scan. Available online at http://www.cancer.gov/dictionary?cdrid=390304. Accessed October 2012.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر