تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه June 7, 2018.
سیستم غدد درون‌ریز چیست؟

سیستم غدد درون‌ریز یک شبکه یکپارچه است که از غدد مختلف در سراسر بدن تشکیل شده است. سیستم غدد درون‌ریز همراه با سیستم عصبی، بسیاری از توابع داخلی بدن را کنترل و تنظیم می‌کند. در حالی‌که سیستم عصبی به‌عنوان وسیله کنترل از امواج عصبی استفاده می‌کند، سیستم غدد درون‌ریز از مولکول‌های پیام‌رسان به‌نام هورمون‌ها استفاده می‌کند. هورمون‌ها توسط شبکه غدد تهیه، ذخیره و ترشح می‌شوند. هنگامی که هورمون‌ها توسط غدد درون‌ریز آزاد می‌شوند به جریان خون منتقل می‌شوند، سلول‌ها، بافت‌ها یا اندام‌های خاص را هدف قرار می‌دهند. هر هدف دارای گیرنده‌های خاصی برای هورمون‌ها است، مانند تناسب کلید به قفل.
 

چند بخش از این شبکه وجود دارد. یکی هیپوتالاموس، غده درون‌ریز که در قسمت پایین بدن مغز قرار دارد. دیگری هیپوفیز، در محل خود فقط در زیر هیپوتالاموس و در داخل زین ترکی واقع شده است. سیگنال‌های مغز هیپوتالاموس را به‌منظور تولید هورمون‌های مختلفی که باعث تحریک یا مهار هیپوفیز می‌شوند، تحریک می‌کند. این سیگنال باعث می‌شود تا هیپوفیز هورمون‌هایی را که تولید می‌کند و به جریان خون منتقل می‌شود را افزایش یا کاهش دهد. این هورمون‌هایی که در مقادیر مختلف از هیپوفیز آزاد می‌شوند، از طریق جریان خون به غدد درون‌ریز مانند تیروئید، غده فوق‌کلیه، بیضه‌ها و تخمدان‌ها (غدد جنسی) می‌روند. چندین اندام و بافت در سراسر بدن نیز اهداف هورمون هستند.

بیشتر غدد درون‌ریز توسط سیستم‌های بازخوردی که مانع از عدم تعادل هورمون می‌شوند کنترل می‌شود. به‌عنوان مثال، هیپوتالاموس غده هیپوفیز را تحریک می‌کند و سپس غده فوق کلیه را برای تنظیم عملکرد آن تحریک می‌کند. هیپوتالاموس اولین هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) را آزاد می‌کند که باعث ترشح کورتیکوتروپین غده هیپوفیز می‌شود (بیشتر ACTH یا هورمون آدرنوکورتیکو نامیده می‌شود). ACTH به نوبه خود غده آدرنال را برای تولید کورتیزول تحریک می‌کند. هنگامی که کورتیزول به یک آستانه مشخص می‌رسد، هیپوتالاموس و هیپوفیز تولید CRH و ACTH را کاهش می‌دهد، ایجاد یک حلقه بازخورد منفی.
 

برخی از هورمون‌ها مانند کورتیزول دارای یک الگوی روزانه یا ماهانه آزاد هستند. سطح کورتیزول در صبح و بعد از ظهر پایین است. سطح هورمون هیپوفیز هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) در الگوهای منظم برای تنظیم چرخه قاعدگی ماهانه زن افزایش و کاهش می‌یابند. هورمون‌های دیگر معمولا به مقدار بسیار کمی در خون موجود هستند و در شرایط خاصی مانند ترشح اپی‌نفرین (آدرنالین) از غده فوقانی در پاسخ به استرس آزاد می‌شوند.

آنجا که سیستم غدد درون‌ریز و شبکه غدد اغلب وابسته به یکدیگر هستند، اختلالی که بر روی یک غده تاثیر می‌گذارد ممکن است سبب بیماری مرتبط با غده‌های دیگر در سیستم شود. به‌عنوان مثال، اختلالی که بر هیپوتالاموس تأثیر می‌گذارد ممکن است بر هیپوفیز و سایر ارگان‌های هدف که "پایین دست" هستند، تاثیر بگذارد. سندرم‌های غدد درون‌ریز را می‌توان توسط غده‌ای که تحت تأثیر قرار گرفته طبقه‌بندی کرد:

  • اختلالات اولیه بر اندام‌های هدف (مانند تیروئید، غده فوق کلیه) تاثیر می‌گذارد.
  • اختلالات ثانویه غدد را تحت تأثیر قرار می‌دهد که ارگان هدف (معمولا غده هیپوفیز) را تنظیم می‌کند.
  • اختلالات دوره‌ی سوم ناشی از هیپوتالاموس است.

 برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد غدد درون‌ریز خاص و هورمون‌هایی که تولید می‌کنند، خلاصه‌ای از غدد درون‌ریز را ببینید.

Accordion عنوان
درباره سیستم غدد درون‌ریز و سندرم
  • علل سندرم غدد درون‌ریز

    هورمون‌ها بر سیستم‌های متعدد در سراسر بدن تأثیر می‌گذارند، از جمله توسعه ویژگی‌های جنسی زنان و مردان، باروری، رشد، مصرف انرژی، هضم، استفاده از گلوکز، پاسخ استرس، تعادل مایع / آب، متابولیسم استخوان و حفظ فشار خون مناسب است. هنگامی که غدد باعث تولید بیش از حد یا کم هورمون خاصی می‌شوند و بر این فرایندها اثر می‌گذارند، به‌عنوان عدم تعادل هورمون شناخته می‌شود. بعضی از این شرایط دارای نام، مانند سندرم کوشینگ (همراه با کورتیزول بیش از حد) هستند، زیرا آنها به مجموعه‌ای از علائم و عوارض مرتبط هستند.

    اختلال عملکرد غدد درون‌ریز ممکن است در زمانی اتفاق بیفتد که مشکل خاصی در خود غده ایجاد شود، مشکل در سیستم بازخورد و یا عدم پاسخ توسط بافت هدف هورمون وجود دارد. کاهش تولید هورمون ممکن است مربوط به تروما، آسیب سیستم ایمنی، عفونت، انسداد سلول‌های تولید کننده هورمون توسط تومور یا جهش ژنتیکی ارثی باشد که بر میزان، کیفیت یا ساختار هورمون تأثیر می‌گذارد. ناکامی غده در تولید و انتشار هورمون کافی برای تحریک غده هدف برای تولید و انتشار هورمون آن ممکن است باعث کاهش تولید شود.

    افزایش تولید هورمون ممکن است مربوط به عدم تعادل سیستم بازخوردی مانند تولید بیش از حد هورمون از غده هیپوفیز مانند ACTH (هورمون آدرنوکورتیکوتروپین) و اختلال سیستم بازخورد باشد. افزایش تولید ممکن است مربوط به هیپرپلازی (غدد بزاقی) یا تومور سلول‌های تولید کننده هورمون باشد، اما همچنین ممکن است به علت عدم پاسخ بافت، استفاده از دارو یا یک بیماری ارثی رخ دهد.

    تومورهای غدد درون‌ریز که باعث تولید هورمون‌های اضافی می‌شوند، معمولا کوچک و خوش‌خیم هستند. بیشتر آنها داخل غده آسیب‌دیده قرار دارند و یک نوع هورمون تولید می‌کنند. به‌ندرت، ممکن است سرطانی باشند. همچنین بسیار نادر است که تومورهای غشایی غدد درون‌ریز ممکن است در جاهای دیگر بدن قرار بگیرند. تومور ممکن است باعث ایجاد علائم ناشی از هورمون بیش از حد تولید شود، زیرا رشد آن از بین می‌رود و تولید هورمون‌های دیگر را در غدد کاهش می‌دهد یا اندازه فیزیکی آن در برابر اعصاب و ساختارهای اطراف فشار می‌آورد.
     

    بیشتر مشکلات ارثی غدد درون‌ریز نادر هستند و اغلب به تولید ضعیف یا ناکارآمد یک هورمون تک یا به تولید هورمون غده خاص (به‌عنوان مثال، کم‌کاری تیروئید مادرزادی) مرتبط است. با این‌حال، شرایط ژنتیکی وجود دارد که بر چندین غده تاثیر می‌گذارد. دو مورد که به‌عنوان تأثیر چندین غدد درون‌ریز شناخته شده‌اند عبارتند از MEN-1 و MEN-2 (نئوپلازی اندوکرین چندگانه نوع 1و 2). این شرایط مربوط به تغییرات در ژن‌های خاص است و آنها خطر طول عمر را افزایش می‌دهد که تومور در یک یا چند غده درون‌ریز افراد مبتلا رشد کند.

  • خلاصه‌ای از غدد درون‌ریز
    این جدول شامل فهرستی از غدد درون‌ریز، شامل هورمون‌های تولید شده و عملکرد آنهاست.
    غدد درون‌ریز
     
    محل/ توضیحات هورمون (های) تولید شده عملکرد هورمون
    هیپوتالاموس نیمه پایینی مغز؛ با سیستم‌های عصبی و غدد درون‌ریز ارتباط برقرار می‌کند
    هورمون آزاد کننده هورمون رشد (GHRH) هیپوفیز تولید هورمون رشد را تحریک می‌کند
    هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH) تولید TSH را در هیپوفیز تحریک می‌کند
    کورتیکوتروپین - هورمون آزاد کننده (CRH) تحریک تولید ACTH توسط هیپوفیز
    هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) تحریک تولید LH و FSH توسط هیپوفیز
    هورمون مهار کننده پرولاکتین (PIH) دوپامین مهار تولید پرولاکتین
    اکسیتوسین؛ تولید شده توسط هیپوتالاموس؛ ذخیره و ترشح شده توسط هیپوفیز انقباض رحم در هنگام زایمان
    وازوپرسین آرژنین (AVP)، همچنین هورمون کاهنده‌ی ادرار (ADH) نامیده می‌شود؛ تولید شده توسط هیپوتالاموس؛ ذخیره و ترشح شده توسط هیپوفیز تعادل آب
    سموتوستاتین مهار رشد هورمون رشد از هیپوفیز و همچنین ممکن است برخی از اثرات در انتشار TSH و ACTH
    هیپوفیز زیر هیپوتالاموس، پشت حفره سینوسی پرولاکتین تولید شیر (تولید شیر که مربوط به حاملگی نیست، به‌عنوان گالاکتوره نامیده می‌شود و معمولا به‌علت پرولاکتین زیاد است)
    هورمون رشد (GH) تحریک رشد دوران کودکی، تولید سلول، کمک به حفظ عضله و استخوان در بزرگسالان است
    ACTH هورمون را تحریک می‌کند تولید (کورتیزول، آندروژن ها و، به میزان کمتر، آلدوسترون) توسط غده فوق کلیه
    TSH تولید هورمون تیروئید را تحریک می‌کند
    LH, FSH تنظیم تستوسترون و استروژن، باروری
    تیروئید پروانه شکل؛ روبروی نای در گلو قرار دارد T4 (تیروکسین)

    T3 (ترییدوتیرونین)
    کمک به تنظیم میزان سوخت و ساز بدن
    کلسی‌تونین         کمک به تنظیم وضعیت استخوان، کلسیم خون
    پاراتیروئید غده کوچک در پشت، کنار یا زیر تیروئید قرار دارد هورمون پاراتیروئید (PTH)        تنظیم کلسیم خون
    آدرنال    2 اندام مثلثی، در بالای هر کلیه اپی‌نفرین (آدرنالین) نوراپی نفرین (کاتلولامین) تنظیم فشار خون، واکنش استرس، ضربان قلب
    آلدوسترون    نمک، تعادل آب
    کورتیزول واکنش استرس
      موی بدن در بلوغ
    تخمدان (فقط خانم‌ها) 2، واقع در لگن (DHEA-S) دهیدرواپی‌اندروسترون سولفات

    پروژسترون
    ویژگی‌های جنسی زن
    بیضه‌ها (فقط مردان) ، واقع در کشاله ران تستوسترون خصوصیات جنسی مرد
    پانکراس غدد درون‌ریز غده بزرگی، کدو شکل، که در پشت معده قرار دارد انسولین
    گلوکاگون
    سموتوستاتین
    تنظیم گلوکز

    *در دستگاه گوارش، سموتواستاتین باعث آزاد شدن هورمون‌های GI (دستگاه گوارش) مانند سکرتین و گاسترین می‌شود.

    صنوبری پایین سمت مغز ملاتونین الگوهای کنترل خواب را کنترل می‌کند، تولید مثل را تحت تأثیر قرار می‌دهد
  • اختلالات وسندرم‌های غدد درون‌ریز

    نمونه‌هایی از اختلالات غدد درون‌ریز در این سایت:

     برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات و آزمایشات مربوط به آزمایشگاه، روی لینک زیر کلیک کنید.

     

    مثال‌های دیگر اختلالات غدد درون‌ریز :
     

    اطلاعاتی در این مورد و بسیاری دیگر را می‌توان در مقاله هورمون بهداشت در مورد شرایط و بیماری‌ها یافت و در مقاله دایره‌المعارف پزشکی مدلاین پلاس بیماری‌های غدد درون‌ریز. همچنین بخش مطالب مرتبط با این مقاله را بررسی کنید.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

Chawla, J. 2016. Endocrine System Anatomy. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1948709-overview#a2. Accessed April 7, 2017.

Hormone Health Network. 2017. Adrenal Disorders. Available online at http://www.hormone.org/diseases-and-conditions/adrenal. Accessed April 7, 2017.

Hormone Health Network. 2017. Thyroid Disorders. Available online at http://www.hormone.org/diseases-and-conditions/thyroid. Accessed April 7, 2017.

Hormone Health Network. 2017. Pituitary Disorders. Available online at http://www.hormone.org/diseases-and-conditions/pituitary. Accessed April 7, 2017.

Norman, J. 2013. M.E.N. Syndromes: Multiple Endocrine Neoplasia. Available online at https://www.endocrineweb.com/conditions/endocrine-disorders/men-syndromes-multiple-endocrine-neoplasia. Accessed April 7, 2017.

Ranabir, S. and Reetu, K. 2011. Stress and hormones. Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3079864/. Accessed April 7, 2017.

Sargis, R. 2016. About the Endocrine System. Available online at https://www.endocrineweb.com/endocrinology/about-endocrine-system. Accessed April 7, 2017.

U.S. National Library of Medicine. 2017. Cushing’s Syndrome. Available online at https://medlineplus.gov/cushingssyndrome.php. Accessed April 7, 2017.

U.S. National Library of Medicine. 2017. Endocrine Diseases. Available online at https://medlineplus.gov/endocrinediseases.html. Accessed April 7, 2017.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

(©1995-2005) Endocrine System. KidsHealth for Parents [On-line information]. Available online at http://kidshealth.org/parent/general/body_basics/endocrine.php.

(2005 September 30). Multiple endocrine neoplasia type 1. Genetics Home Reference [On-line information]. Available online at http://ghr.nlm.nih.gov/condition=multipleendocrineneoplasiatype1.

(2005 September 30). Multiple endocrine neoplasia type 2. Genetics Home Reference [On-line information]. Available online at http://ghr.nlm.nih.gov/condition=multipleendocrineneoplasiatype2.

(2004 August, Updated). Multiple Endocrine Neoplasia Type 1. NIDDK, NIH Publication No. 02-3048 [On-line information]. Available online at http://www.niddk.nih.gov/health/endo/pubs/men1/men1.htm.

(©1995-2005) Multiple Endocrine Neoplasia Syndromes. Merck Manual – Second Home Edition [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmhe/sec13/ch167/ch167a.html.

(©1995-2005) Endocrine Function. Merck Manual – Second Home Edition [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmhe/sec13/ch161/ch161c.html.

(©1995-2005) Endocrine Glands. Merck Manual – Second Home Edition [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmhe/sec13/ch161/ch161b.html.

Mrotek, J., and Chase, C. [Henwood, M. and Annaswamy, R., Editors] (2005 January, Review). Endo 101, The Endocrine System, Hormones, and Glands. The Hormone Foundation [On-line information]. Available online at http://www.hormone.org/endo101/endo101_2.html.

Multiple Endocrine Neoplasia Type 1. GeneReviews [On-line information]. Available online at http://www.genetests.org.

Multiple Endocrine Neoplasia Type 2. GeneReviews [On-line information]. Available online at http://www.genetests.org.

(© 2008). The Endocrine System: Diseases & Conditions, Overviews. The Hormone Foundation [On-line information]. Available online at http://www.hormone.org/public/conditions.cfm. Accessed 1/18/09.

(Reviewed November 2005). Principles of Endocrinology. Merck Manual of Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/sec12/ch150/ch150a.html. Accessed 1/18/09.

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson RA and Pincus MR, eds. Philadelphia: 2007, Pp. 326-358.

Reviewed by Robert M. Sargis MD, PhD. (Updated Jan. 11, 2011). An Overview of the Hypothalamus. Endocrine Web. Available online at http://www.endocrineweb.com/endocrinology/overview-hypothalamus. Accessed October 13, 2012.

(Reviewed December 28, 2011). Diabetes incipidus. Pubmed Health. Available online at http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001415/. Accessed October 13, 2012.

January 2010. Thyroid Function Tests. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service. PDF available for download at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/thyroidtests/thyroidtests_508.pdf. Accessed October 13, 2012.

(Updated October 3, 2012) Endocrine System Anatomy. Medscape reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1948709-overview#a1. Accessed October 11, 2012.

(Reviewed April 2009). Principles of Endocrinology. Merck Manual of Healthcare Professionals [On-line information]. Available online through http://www.merck.com/mmpe. Accessed October 11, 2012.

(Updated July 8, 2010). Adrenal Gland Disorders. Available online at http://www.nichd.nih.gov/health/topics/adrenal_gland_disorders.cfm. Accessed October 13, 2012.

Endocrine Cancer. Ohio State University. Available online at http://cancer.osu.edu/patientsandvisitors/cancerinfo/cancertypes/endocrine/Pages/index.aspx. Accessed Oct. 16, 2012.

(October 12, 2012). Genetics Home Reference. Multiple endocrine neoplasia. Available online at http://www.nichd.nih.gov/health/topics/adrenal_gland_disorders.cfm. Accessed Oct. 16, 2012.

©2012 Hormone Health Network. The Endocrine System: Endocrine Glands and Types of Hormones. Available online at http://www.hormone.org/Endo101/page2.cfm. Accessed October 2012.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC., Pp 352-363.