اسامی دیگر
DAT
Direct Coombs Test
Direct Anti-human Globulin Test
اسم متعارف
Direct Antiglobulin Test
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 1, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

کمک به تشخیص علت کم خونی ناشی از تجزیه گلبول های قرمز که ناشی از اختلال خودایمنی یا مصرف دارویی است؛ تحقیق و بررسی در مورد واکنش انتقال خون؛ تشخیص بیماری همولیزه شدن خون در نوزاد

زمان انجام آزمایش؟

زمانیکه پزشک شما در پی یافتن علت کم خونی ناشی از تجزیه گلبول قرمز باشد؛ زمانی که شما اخیرا تحت فرآیند انتقال خون بوده اید و علائم ناشی از واکنش به انتقال خون را دارید؛ یا زمانیکه یک نوزاد نشانه هایی از همولیزه شدن خون را داشته باشد

نمونه مورد نیاز

نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

نیاز نیست

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) به دنبال بررسی آنتی بادی های متصل به گلبول های قرمز در جریان خون است. این آزمایش می تواند به بررسی و تشخیص شرایطی کمک نماید که در آن آنتی بادی ها به گلبول های قرمز می چسبند و منجر به تجزیه آنها (همولیز) می شوند.
گلبول های قرمز دارای ساختارهایی بر روی سطوح خود می باشند که آنتی ژن نامیده می شود. هر شخص دارای آنتی ژن های گلبول قرمز مخصوص به خود است که از والدین خود به ارث برده است. آنتی ژن های اصلی یا نشانگرهای سطحی بر روی گلبول های قرمز شامل آنتی ژن های O، A و B است و خون هر شخص بر اساس وجود یا عدم وجود این آنتی ژنها به گروه های خونی A، B، AB یا O تقسیم می شود. آنتی ژن مهم دیگر آنتی ژن D در سیستم گروه خونی Rh است. اگر این آنتی ژن در شخصی وجود داشته باشد، گروه خونی وی Rh+ بوده و در صورت نبود آن، گروه خونی شخص Rh- است. (برای اطلاعات بیشتر در مورد این آنتی ژن ها، به مقاله تعیین گروه خونی مراجعه نمایید.) علاوه برآن انواع زیادی از آنتی ژن های گلبول قرمز وجود دارد که گروههای خونی ناشناخته اما کلیدی از نظر بالینی را بوجود می آورند مثل Kell، Duffy و Kidd.
دلایل اتصال آنتی بادی ها به آنتی ژن های سطحی گلبول های قرمز خون به شرح زیر است:
-بیماری های خودایمنی و وضعیت های دیگر: برخی افراد آنتی بادی هایی می سازند که مستقیما علیه آنتی ژن های گلبول های قرمز خون خود عمل می کند. این اتوآنتی بادی ها ممکن است در بیماری های خودایمنی و یا در وضعیت های دیگر مثل غدد لنفاوی و سرطان لنفوسیت خونی مزمن تولید شوند.
-کم خونی ناشی از دارو: داروهای خاص میتوانند آنتی بادی هایی را علیه آنتی ژن های گلبول های قرمز تولید کنند و موجب همولیزه شدن خون شوند. گاها داروها می توانند سطح گلبول های قرمز را بپوشانند و موجب شوند آنتی بادی ها با گلبول های قرمز واکنش دهند (این مورد نسبتا نادر است، تقریبا یک مورد در هر یک میلیون نفر). داروها می توانند آنتی بادی هایی را تولید کنند که در حضور خود دارو موجب تخریب گلبول های قرمز می شود. این مورد در برخی از آنتی بیوتیک ها مثل پنی سیلین IV، سفالوزپورین ها و پیپرسلین مشاهده شده است. پزشک خود را در مورد داروهای مصرفی مطلع نمایید. اگر پزشک در مورد کم خونی خودایمنی ناشی از مصرف دارو تردید داشته باشد، در این صورت مصرف دارو متوقف خواهد شد. معمولا علائم فورا بعد از قطع مصرف دارو از بین می روند.
-ناسازگاری گروه خونی مادر/نوزاد: یک نوزاد ممکن است آنتی ژن هایی را از پدر خود کسب کند که بر روی گلبول های قرمز خون مادر وجود ندارد. این مادر ممکن است در طی بارداری یا در زمان حمل و جدایی از جفت در معرض آنتی ژن های بیگانه موجود بر روی گلبول های قرمز نوزاد قرار بگیرد. در این حالت مادر شروع به تولید آنتی بادی هایی علیه این آنتی ژن های بیگانه خواهد کرد. این می تواند منجر به بیماری همولیزه شدن خون نوزاد شود که معمولا بر نوزاد اول تاثیر نداشته و بر نوزادان بعدی تاثیرگذار است و این در زمانی رخ می دهد که آنتی بادی های مادر از جفت عبور می کنند و به گلبول های قرمز نوزاد می رسند و باعث همولیزه شدن آن می شوند. با این حال هر نوزادی ممکن است تحت تأثیر بیماری همولیزه شدن خون ناشی از آنتی بادی های سیستم ABO قرار بگیرد. این وضعیت دلیل اصلی اتصال آنتی بادی های مادر به گلبول های قرمز خون نوزاد است.
آنتی بادی های مادر در طی بارداری و در زمان حمل غربالگری خواهد شد. آزمایش DAT انجام یافته بر روی خون نوزاد در معرض خطر مشخص خواهد کرد که آیا آنتی بادی های مادر به گلبول های قرمز خون نوزاد متصل شده اند یا نه.
-بعد از یک فرآیند انتقال خون: قبل از دریافت خون، گروه ABO فرد و نوع Rh با دهنده خون برسی می شود تا از واکنش جدی انتقال خون پیشگیری شود. در این حالت خون دهنده باید با گروه خونی ABO و Rh فرد گیرنده سازگار باشد تا آنتی بادی های گیرنده با گلبول های قرمز خون فرد دهنده وارد واکنش نشوند.
اگر شخصی تحت فرآیند انتقال خون قرار می گیرد، بدن وی ممکن است آنتی ژن های گلبول های قرمز دیگری را که خود ندارد بیگانه شناسایی کند مثل گروه های خونی Kell یا Kidd. فرد گیرنده ممکن است آنتی بادی هایی را تولید کند و اینها می توانند به آنتی ژن های بیگانه بر روی گلبول های قرمز فرد دهنده متصل شوند. افرادی تحت فرآیندهای زیاد انتقال خون قرار می گیرند، به احتمال زیاد آنتی بادی تولید کنند زیرا آنها بیشتر در معرض آنتی ژن های گلبول های قرمز بیگانه قرار دارند. اگر شخصی بعد از انتقال خون علائم یک واکنش را نشان دهد، آزمایش DAT برای تعیین اتصال آنتی بادی به گلبول های قرمز خون فرد دهنده انجام خواهد شد.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

هیچگونه آمادگی نیاز نیست.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) که بعنوان آزمایش ذره ای مستقیم (Direct Coombs Test) شناخته می شود اساسا برای کمک به تشخیص اینکه آیا علت کم خونی ناشی از تجزیه گلبول های قرمز خون (وضعیتی که در آن گلبول های قرمز خون سریعتر از حالت معمول از بین می روند) بدلیل اتصال آنتی بادی ها به گلبول ها می باشد، استفاده می شود. این ممکن است در کم خونی های ناشی از حالت خودایمنی رخ دهد که فرد آنتی بادی هایی را علیه آنتی ژن های گلبول های قرمز خود تولید می کند. مثالهای این وضعیت شامل موارد زیر است:
    -اختلالات خودایمنی مثل التهاب پوستی لوپوس سیستمیک
    -بیماری های بدخیم مثل تومور غدد لنفاوی و سرطان لنفوسیت مزمن
    -عفونت هایی مثل ذات الریه میکوپلاسم و مونونوکلئوز
    -مصرف داروهای خاص مثل پنی سیلین
    آزمایش DAT را می توان برای کمک به تشخیص بیماری همولیزه شدن خون نوزاد (HDN) (بدلیل ناسازگاری بین گروه های خونی مادر و نوزاد) استفاده کرد. زمانیکه نوزاد متولد می شود، مادر ممکن است در معرض آنتی ژن های بیگانه بر روی گلبول های قرمز خون نوزاد قرار بگیرد و آنتی بادی هایی را علیه آنتی ژن های گلبول قرمز خون نوزاد تولید کند. این شرایط زمانی می تواند رخ دهد که نوزاد Rh+ از مادر Rh- متولد می شود. قبلا آنتی بادی های تولید شده علیه آنتی ژن Rh رایجترین دلیل بیماری همولیزه شدن خون نوزاد بود اما این وضعیت هم اکنون بدلیل درمانهای پیشگیری کننده در دوران بارداری و بعد از آن نادر است. رایجترین علت بیماری همولیزه شدن خون نوزاد ناسازگاری ABO مابین گروه خونی O مادر و نوزاد وی است. این نوع ناسازگاری مابین نوزاد-مادر خفیف بوده و کمتر رخ می دهد.
    آزمایش DAT را می توان برای بررسی در مورد واکنش انتقال خون نیز استفاده کرد. اگر فرد گیرنده خون علائمی مثل تب یا وضعیت های دیگری حاکی از واکنش انتقال خون داشته باشد، آزمایش DAT برای تعیین اتصال آنتی بادی به گلبول های قرمز خون انتقال یافته انجام خواهد شد. اگر آنتی بادی روی گلبولهای قرمز را بپوشاند، در این حالت ممکن است این گلبول ها تخریب شوند (همولیزه) یا سریعتر از حالت عادی از جریان خون دفع شوند.
    برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، به بخش "هدف از انجام این آزمایش چیست؟" مراجعه کنید.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
    آزمایش DAT را زمانی می توان درخواست داد که فرد مبتلا به کم خونی ناشی از تجزیه گلبول های قرمز خون بوده و پزشک در پی یافتن علت آن باشد.
    این آزمایش را زمانی توان درخواست داد که نوزاد از مادر در معرض خطر بیماری متولد شود یا علائم بیماری همولیزه شدن خون نوزاد را بروز دهد، که علائم مرتبط با آن شامل موارد زیر خواهد بود:
    -رنگ پریده
    -یرقان (افزایش ماده بیلی روبین)
    -کبد یا طحال بزرگ شده
    -التهاب کل بدن
    -مشکلات تنفسی

    آزمایش DAT را زمانی می توان درخواست داد که علائم و نشانه هایی از واکنش به انتقال خون مثل موارد زیر رخ دهد:
    -تب، سرما
    -کمردرد
    -ادرار خونی
  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    DAT مثبت بدین معناست که آنتی بادی هایی وجود دارند که به گلبول های قرمز خون متصل شده اند. در کل، هر چه واکنش DAT شدیدتر باشد (نتیجه مثبت)، مقادیر آنتی بادی متصل به گلبول های قرمز بیشتر خواهد بود اما این همیشه به معنی شدت علائم نیست بویژه زمانی که گلبول های قرمز قبلا از بین رفته باشند.
    آزمایش DAT وجود آنتی بادی را شناسایی می کند اما تعیین کننده علت یا نوع دقیق آنتی بادی یا علائم مرتبط نخواهد بود. برای تعیین علت مثبت بودن آزمایش DAT که می تواند بدلیل واکنش به انتقال خون، واکنش خودایمنی، عفونت، دارو یا ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد باشد، باید پیشینه درمانی فرد و بررسی دقیق بالینی انجام شود. درصد کمی از افراد با حالت نرمال نتیجه مثبتی برای آزمایش DAT خواهند داشت و کم خونی ناشی از همولیزه شدن را تجربه نخواهند کرد.
    نتیجه منفی آزمایش DAT بدین معنی است که آنتی بادی ها به گلبول های قرمز متصل نیستند و علائم و نشانه ها به علت دیگری بوده که نیاز به بررسی های دیگری دارد.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    اگر نتیجه آزمایش DAT بدلیل واکنش انتقال خون، عفونت یا دارو مثبت باشد، در این شرایط به مدت 48 ساعت تا 3 ماه مثبت باقی می ماند. اگر نتیجه مثبت بدلیل یک بیماری خوایمنی باشد، در این حالت نتیجه مثبت ممکن است مدتها به طول انجامد (بصورت مزمن).

  • آیا در زمان اهدای خون، آنتی بادی وارد خون می شود؟

    خیر. شما در زمان اهدای خون، در معرض خون فرد دیگر قرار نخواهید گرفت.

  • اگر مادر با یکی از کودکان خود ناسازگاری خونی داشته باشد، آیا این شرایط را با تمامی کودکان خود خواهد داشت؟

    این شرایط بسته به این است که آیا نوزاد دارای آنتی ژن های یکسانی برای آنتی بادی های مادر است. نوزاد متولد شده از مادر با گروه خونی O ممکن است بیماری همولیزه شدن خون را در هر سری از بارداری ها داشته باشد. زمانیکه یک مادر Rh- است، ممکن است آنتی بادی هایی را علیه گلبول های قرمز خون اولین نوزاد Rh+ تولید کند و این در شرایطی است که مادر پیشگیری های لازم را انجام ندهد. هر کودک Rh+ بعدی ممکن است تحت تأثیر آنتی بادی های Rh مادر قرار بگیرد. خوشبختانه این شرایط هم اکنون نادر است زیرا مادران Rh منفی در طی بارداری و بعد از آن تحت آزمایش قرار می گیرند و تزریق RhIg برای پیشگیری از توسعه آنتی بادی های Rh در آنها انجام می شود. آنتی بادی های دیگر نیز ممکن است در بارداری های بعدی افزایش یابد و در این موارد مشورت با پزشک ضروری است.

مشاهده سوالات بیشتر مشاهده کمتر سوالات
مطالب مرتبط
مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
مشاهده منابع

Sources Used in Current Review

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 22nd ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2011, Pp 712-715.

(Oct 29, 2014) Schick P. Hemolytic Anemia Workup. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/201066-workup#c13. Accessed October 2015.

(March 21, 2014) National Heart, Lung and Blood Institute. Types of Hemolytic Anemia. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/ha/types. Accessed October 2015.

Sources Used in Previous Reviews

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pgs 286-289.

Dhaliwal, G. et. al. (2004 June 1). Hemolytic Anemia. American Family Physician [On-line journal]. Available online at http://www.aafp.org/afp/20040601/2599.html.

Triulzi, D. (2000 October). Indirect and Direct Antiglobulin (Coombs) Testing and the Crossmatch. Transfusion Medicine Update [On-line information]. Available online at http://www.itxm.org/TMU2000/tmu10-2000.htm.

Grund, S., Updated (2004 August 16, Updated). Coombs' test – direct. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm.

Grund, S., Updated (2004 August 16, Updated). Coombs' test – indirect. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003343.htm.

(2001 March).Rh Disease. March of Dimes Fact Sheet [On-line information]. Available online at http://www.marchofdimes.com/professionals/681_1220.asp.

(1995-2005). Autoimmune Hemolytic Anemia. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. Anemias Caused By Excessive Hemolysis. [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mrkshared/mmanual/section11/chapter127/127d.jsp.

Suzanne H. Butch, MA, CLDir. Chief Technologist. Blood Bank and Transfusion Service. University of Michigan Hospitals and Health Centers, Ann Arbor, Michigan.

Julie Brownie MBA, CLS(NCA), SBB(ASCP). Coral Blood Services. Bangor, Maine.

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.pp 307-308.

Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp 126-129.

Cutler, C. (2006 September 11, Updated). Coombs' test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm. Accessed on 10/01/08.

Sandler, S.G. and Johnson, V. (2008 September 25, Updated). Transfusion Reactions. EMedicine [On-line information]. Available online at http://www.emedicine.com/med/TOPIC2297.HTM. Accessed on 10/01/08.

Wagle, S. and Deshpande, P. (2008 September 2, Updated). Hemolytic Disease of the Newborn. eMedicine [On-line information]. Available online at http://www.emedicine.com/ped/TOPIC959.HTM. Accessed on 10/01/08.

Direct Antiglobulin Test (DAT) Information Sheet. United Blood Services [On-line information]. PDF available for download at http://www.unitedbloodservices.org/forms/BS_950.pdf. Accessed on 10/01/08.

(2005 November, Revised). Autoimmune Hemolytic Anemia. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/print/sec11/ch131/ch131b.html. Accessed on 10/01/08.

(© 2008) Hemolytic Disease of the Newborn. Lucille Packard Children's Hospital at Stanford. Available online at http://www.lpch.org/DiseaseHealthInfo/HealthLibrary/hrnewborn/hdn.html. Accessed October 2008.

(© 1995-2012). Test ID: DCTM9008 Direct Coombs, Blood. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/9008. Accessed July 2012.

Devkota, B. (Updated 2012 May 25). Direct Antiglobulin Test. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2105623-overview#showall. Accessed July 2012.

Wagle, S. and Deshpande, P. (Updated 2011 May 18). Hemolytic Disease of Newborn. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/974349-overview. Accessed July 2012.

Vorvick, L. (Updated 2012 February 7). Coombs' test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm. Accessed July 2012.

Zieve, D. and Eltz, D. (Updated 2011 August 30). Rh incompatibility. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001600.htm. Accessed July 2012.

(© 1996-2012). Rh Disease. The Children's Hospital of Philadelphia [On-line information]. Available online at http://www.chop.edu/healthinfo/rh-disease.html. Accessed July 2012.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 307-308.

AABB Technical Manual, Pg 512. AABB, Bethesda, MD.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.