به جهت کمک به تشخیص اختلالات مغز استخوان که بعنوان نئوپلاسم های بیش تکثیری مغز استخوان (MPN) شناخته شده که در آن مغز استخوان بسیاری از یک یا چند نوع از سلول های خونی را تولید می کند
JAK2 Mutation
JAK2 Mutation
اسامی دیگر
Janus Kinase 2
اسم متعارف
JAK2 V617F; JAK2 Exon 12 Mutation
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه
November 5, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟
زمان انجام آزمایش؟
هنگامی که پزشک شما احتمال میدهد که مبتلا به یک اختلال مغز استخوان مانند پلی سیتمیا ورا، ترومبوسیتمی ضروری یا میلوفیبروزیس اولیه هستید.
نمونه مورد نیاز
نمونه خون از ورید بازوی شما یا گاهی نمونه از مغز استخوان
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری
هیچ نوع آمادگی لازم نیست
Accordion Title
سوالات رایج
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش جهش JAK2 ممکن است بهمراه بقیه آزمایشات مانند جهش CALR و آزمایش جهش MPL به جهت کمک به تشخیص اختلالات مغزاستخوانی که منتهی به تولید تعداد زیادی از سلول های خونی می شوند، استفاده گردد. این اختلالات با عنوان نئوپلاسم های بیش تکثیری مغز استخوان شناخته می شوند.
آزمایش جهش JAK2 معمولاً زمانی که فرد دارای مقدار قابل ملاحظه ای از هموگلوبین، هماتوکریت، سلول های قرمز خون و یا تعداد پلاکت بالا می باشد و پزشک مشکوک به این است که فرد مبتلا به MPN باشد، بویژه پلی سیتمیا ورا (PV)، ترومبوسیتمی ضروری (ET) یا میلوفیبرویس اولیه (PMF)، درخواست می شود.
تست ژنتیکی اصلی برای جهش های JAK2 که منجر به MPN میگردند، JAK2V617F است که برای جهشی در یک محل اختصاصی در ژن JAK2 نامگذاری شده است. این معمولاً اولین آزمایشی است که تجویز می شود. اگر منفی باشد، آزمایشات برای شناسایی بقیه جهش های ژن JAK2 که مرتبط با MPN هستند، مانند اگزون 12 JAK2 نیز ممکن است برای کمک به تشخیص، مورد استفاده قرار گیرند.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
آزمایش JAK2V617F ممکن است زمانی که پزشک مشکوک است که یک فرد مبتلا به نئوپلاسم بیش تکثیری مغزاستخوان (MPN) می باشد، همراه با بقیه تست ها درخواست شود. این آزمایش ممکن اس زمانی صورت گیرد که نتایج آزمایشات روتین، مانند شمارش کامل سلول های خونی (CBC)، حاکی از نتایج غیرنرمالی باشند که مرتبط با MPN هستند.
گاهی اوقات ممکن است افراد مبتلا به MPN سال ها پیش از آنکه بیماری آنها توسط آزمایشات چکآپ روتین تشخیص داده شود، فاقد علائم بوده یا علائم بسیار ملایمی داشته باشند. اگرچه، ممکن است در مواقعی که فرد دارای علائم زیر می باشد، پزشک مشکوک به MPN شده و دستور برای آزمایش بدهد:
- طحال بزرگ (اسپلنومگالی) یا کبد بزرگ (هپاتومگالی)
- وقوع لخته خون در ورید یا شریان
- حمله قلبی
- سکته یا حمله ایسکمی موقت
- خونریزی
- سردرد
- سرگیجه
- مشکلات بینایی
- کرختی
- خارش
- نقرس
- سنگ کلیه
- خستگی
- تنگی نفس
- کاهش وزن
- تب
آزمایش اگزون 12 JAK2 و یا آزمایش برای بقیه جهش های غیر V617F در JAK2 نیز ممکن است زمانی که تست JAK2 V617F منفی بوده و پزشک هنوز مشکوک به پلی سیتمی ورا است، درخواست داده شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟
نتیجه مثبت آزمایش جهش JAK2 V617F بهمراه بقیه علائم بالینی همراهی کننده، بدین معنی است که این احتمال وجود دارد که شخص مورد آزمایش مبتلا به MPN است. بقیه آزمایشات، مانند بیوپسی مغزاستخوان نیز شاید لازم باشد برای مشخص کردن اینکه فرد کدام MPN را دارد و برای ارزیابی شدت آن، انجام شوند.
بیش از 95% افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا (PV) و 50تا 60 درصد افرادی که ترومبوسیتمی ضروری (ET) یا میلوفیبروزیس اولیه (PMF) دارند، دارای جهش JAK2، و بیشتر جهش JAK2V617F هستند. بعلاوه، این جهش بندرت در افرادی که مبتلا به لوسمی میلومنوسیتیک مزمن (CMML)، لوسمی میلوئید حاد (AML)، سندرم میلودیسپلاستیک (MDS) و لوسمی میلوئید مزمن (CML) میباشند، نیز دیده می شود.
نتیجه منفی در آزمایش JAK2V617F و نتیجه مثبت جهش اگزون 12 JAK2 یا بقیه آزمایشات جهش غیر-V617F همراه با علائم بالینی پشتیبان به این معنی هستند که احتمال اینکه فرد مبتلا به پلی سیتمیا ورا باشد، وجود دارد. تقریباً 3 تا 4 درصد افراد مبتلا به PV دارای یک جهش در اگزون 12 هستند.
نتایج منفی برای همه جهش های JAK2، الزاماً رد کننده MPN نیستند - فرد ممکن است مبتلا به MPN با JAK2 منفی بوده یا اینکه جهش JAK2 در طول آزمایش شناسایی نشده باشد. آزمایشات JAK2 بر ماده ژنتیکی که در سلول های سفید خون با عنوان گرانولوسیت (از خون یا مغزاستخوان) یافت می شوند و پیش ساز های سلول قرمز (از مغز استخوان)، انجام می شوند. همه گرانولوسیت ها و پیش ساز های سلول قرمز،دارنده جهش های JAK2 نیستند. نسبت سلول های تحت تأثیر از فرد به فرد متفاوت بوده و ممکن است در طول زمان تغییر کند. اگر فقط تعداد کمی از سلول ها وجود داشته باشند که دارنده جهش در نمونه خون آزمایش شده می باشند، پس این احتمال وجود دارد که جهش شناسایی نشده است.
در سال 2016، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، معیارهای خود برای PV و ET را مورد بازبینی قرار داد. وجود جهش JAK2V617F یا جهش اگزون 12، یکی از سه معیار اصلی فهرست شده برای تشخیص PV می باشد. اگرچه، هنوز اجماعی برای معیارهای تشخیصی بهینه برای PV حاصل نشده است.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
یافتن جهش JAK2 مرتبط با رشد سلول خونی غیر کنترل شده در MPN، همچنین یک روش درمانی احتمالی را برای برخی از MPN ها، پیشنهاد می کند. بعنوان مثال، بازدارنده JAK2، برای درمان میلوفیبروزیس با ریسک متوسط و بالا تأئید شده است.
تعداد کمی از آزمایشگاه ها وجود دارند که هر دو تست JAK2V617F که جهش را شناسایی می کند (کیفی) و آزمایشی را که تعداد سلول های دارای جهش در نمونه را اندازه گیری می کند (کمی)، انجام دهند. برخی از پزشکان ممکن است یک آزمایش کمی را برای نظارت بر تغییر در تعداد سلول های دارنده جهش JAK2V617F در طول زمان، درخواست دهند. اگرچه، آزمایش کمی بعنوان یک عمل استاندارد انجام نشده و سودمندی بالینی آن هنوز کاملاً اثبات نشده است.
-
آیا این آزمایش در مطب پزشک قابل انجام است؟
آزمایش جهش JAK2 باید در آزمایشگاهی انجام شود که تست های ملکولی را انجام می دهد. این آزمایش توسط هر آزمایشگاهی انجام نشده و اغلب باید به یک آزمایشگاه مرجع فرستاده شود.
-
چقدر طول می کشد تا نتایج تست جهش JAK2 آماده شود؟
این بستگی به آزمایشگاهی بستگی دارد که آزمایشات را انجام میدهد. معمولاً، نتایج طی چندین هفته آماده می شوند.
-
آیا دلیلی برای تکرار آزمایش جهش JAK2 وجود دارد؟
اگر نتیجه تست منفی باشد، پزشک ممکن است که این آزمایش را دوباره تکرار کند و تصور می کند که جهش شناسایی نشده است. یکی از دلایلی که میتواند نتیجه منفی را در بر داشته باشد، این است که تعداد سلول های دارنده جهش JAK2V617F احتمالاً کم است. در حال حاضر، این تست به صورت ملی استاندارد سازی نشده است، از اینرو حساسیت آزمایش ممکن است از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. انجام تست دوم در یک زمان دیگر و یا ارسال به آزمایشگاهی دیگر ممکن است جهش JAK2V617F را، در صورت وجود، شناسایی کنند.
همچنین ممکن است که پزشکان به صورت دوره ای درخواست یک آزمایش کمی را برای نظارت بر تغییر در تعداد سلول های همراه با جهش JAK2V617F در طول زمان بدهند. نتایج از آزمایشات کمی مکرر میتوانند در نظارت بر تأثیر درمان مفید باشند، اگر تحقیقات حاضر نشان دهند که ژن JAK2 یک هدف مناسب برای درمان MPN می باشد.
-
آیا جهش های ژنتیکی دیگری وجود دارند که مرتبط با MPN باشند؟
بله، جهش های ژن (CALR)، (اگزون 9) در 20 تا 25 درصد بیماران مبتلا به ترومبوسیتمی ضروری (ET) و 25-30 درصد بیماران مبتلا به میلوفیبروزیس اولیه (PMF) دیده می شوند. بعلاوه، جهش در ژن لوسمی بیش تکثیری مغزاستخوان (MPL) در 2 تا 5 درصد بیماران بالغ ET و 3 تا 5 درصد بیماران بزرگسال PMF دیده می شود، اما در پلی سیتمیا ورا (PV) مشاهده نمی گردد. PV، ET و PMF همه در بچه ها و نوجوانان نادر هستند و با وجود آنکه جهش در آنها احتمالاً به اندازه بزرگسالان مبتلا به همین بیماری ها شایع نیست، اطلاعات زیادی در این مورد در دسترس نیست. همچنین گاهی اوقات برای بررسی وجود یا عدم وجود یک کروموزوم فیلادلفیا (Ph') یا جابجاشدگی BCR-ABL1 در فرد مشکوک به داشتن لوسمی ملیوئید مزمن، آزمایش ژنتیک مورد استفاده قرار میگیرد.
