برای کمک به ارزیابی ریسک یک فرد در تکرار تشکیل سنگ کلیه؛ برای کمک به تعیین دلیل زمینه ای برای تشکیل سنگ کلیه؛ برای دانستن اینکه آیا سابقه خانوادگی در بیماری سنگ کلیه وجود دارد؛ برای کمک به هدایت و نظارت بر درمان
Kidney Stone Risk Panel پنل ریسک سنگ
کلیه
Kidney Stone Risk Panel پنل ریسک سنگ
کلیه
اسامی دیگر
Urine Calcium
Urine Oxalate
Urine Uric Acid
Urine Citric Acid (Citrate)
Urine Creatinine
Renal Stone Risk Panel
Urine Supersaturation Profile
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه
May 22, 2018.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟
زمان انجام آزمایش؟
زمانی که شما سابقه سنگ کلیه داشته و پزشک میخواهد ریسک ایجاد سنگ کلیه اضافی در شما را ارزیابی کند؛ هنگامی که عوامل خطر سنگ های کلیه مانند سابقه خانوادگی، داشتن فقط یک کلیه با عملکرد سالم یا کلیه پیوند زده شده دارید
نمونه مورد نیاز
نمونه ادرار 24 ساعته برای این آزمایش لازم است. اغلب، دو نمونه ادرار 24 ساعته مختلف جمع آوری شده و برای تعیین اینکه آیا افزایش یا کاهش سطوح یک ماده وارد شده در ادرار، موقتی یا دائمی می باشند، مورد آزمایش قرار میگیرند. ظروف جمع آوری همراه با مواد نگهدارنده توسط پزشک یا آزمایشگاه انجام دهنده تست، فراهم خواهند شد.
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری
آمادگی خاصی لازم نیست.
Accordion Title
سوالات رایج
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
یک پنل ریسک سنگ کلیه برای کمک به ارزیابی این احتمال بکار میرود که فردی که دارای سنگ های کلیه ای بوده است، سنگ های بیشتری را تولید کند که نشاندهنده عود این عارضه می باشد.
گاهی اوقات آزمایش برای ارزیابی ریسک پس از وقوع اولیه یک سنگ بکار می رود، بویژه اگر فرد در معرض ریسک بالای تشکیل سنگ های بیشتر بوده یا فردی که در صورت تشکیل بیشتر سنگ، احتمالاً نقص در عملکرد کلیه پیدا کند.
این آزمایش ممکن است برای کمک به هدایت و نظارت بر درمان فردی مورد استفاده قرار گیرد که سابقه سنگ کلیه داشته است.
انواع دیگری از تست های آزمایشگاهی نیز ممکن است برای کمک به ارزیابی فردی که سابقه سنگ کلیه داشته است مورد استفاده قرار گیرند، از قبیل:
- آزمایشات ادرار 24 ساعته منفرد، که احتمالاً بخشی از پنل ریسک سنگ کلیه نباشند، از قبیل سیستین، سدیم، پتاسیم، کلراید یا منیزیم
- تجزیه شیمیایی ادرار برای سنجش اجزاء تشکیل دهنده ادرار (مواد، پروتئین، سلول های قرمز و سفید خون، pH، و وجود بلور یا باکتری ها)
- تست های خونی مانند نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین برای سنجش عملکرد کلیه، الکترولیت ها (سدیم، پتاسیم، کلرآید، بی کربنات)، اسید اوریک و کلسیم برای سنجش وضعیت سلامتی و مقایسه با نتایج ادرار؛ اگر سطوح کلسیم افزایش پیدا کنند، آزمایشات PTH و ویتامین دی نیز ممکن است انجام شوند.
- کشت ادرار اگر فرد علائمی از عفونت مجاری ادرای نشان دهد
- سنجش سنگ کلیه، معمولاً برای ارزیابی مواد خاص موجود در سنگ انجام میشود، اگر بتوان سنگ کلیه را جمع آوری کرد
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
پنل ریسک سنگ کلیه، معمولاً چندین هفته پس از اینکه سنگ کلیه برطرف شد، برای مشخص کردن اینکه آیا افزایش سطوح مواد، موقتی یا دائمی می باشد، انجام میگیرد.
به ویژه اینکه، دستورالعمل های انجمن ارولوژی آمریکا توصیه می کنند که فردی که اولین بار مبتلا به سنگ کلیه تشخیص داده می شود، باید یک یا دو آزمایش ادرار 24 ساعته انجام بدهد. آزمایشات پیگیری باید شامل یک تست ادرار 24 ساعته طی 6 ماه از آغاز درمان و سپس به صورت سالانه یا با تکرارهای بیشتر باشند، بسته به اینکه آیا فرد سنگ کلیه بیشتری را ایجاد کرده است.
پس از ایجاد اولین سنگ، زمانی که فرد در معرض افزایش خطر تشکیل سنگ یا نقص عملکرد کلیه می باشد، آزمایش ممکن است درخواست شود. این ممکن است شامل افراد زیر باشد:
- در کودکی سنگ کلیه داشته اند
- دارای سابقه خانوادگی ایجاد سنگ کلیه می باشند
- طی اولین بار ابتلا به سنگ کلیه، چندین سنگ کلیه به صورت همزمان داشته اند
- دارای یک کلیه سالم دارای عملکرد می باشند، از قبیل آنهایی که پیوند کلیه
انجام داده اند
گاهی اوقات که فرد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کرده است (مانند تغییرات توصیه شده در رژیم غذایی یا نوشیدن آب بیشتر) یا تغییرات دارویی، ممکن است این تست به جهت نظارت بر تأثیر این تغییرات انجام گیرد.
بعلاوه، زمانی که شرایط مرتبط با بیماری سنگ کلیه رخ دهند، تست های آزمایشگاهی ممکن است انجام گیرند. اینها شامل چاقی، پرکاری غده تیروئید، نقرس، نوع 1 اسیدوزیس توبولی کلیه، دیابت ملیتوس نوع 2، بیماری استخوانی، هایپرپاراتیروئیدیسم اولیه و وضعیت های سوء جذب در سیستم گوارش (روده برداری، جراحی چاقی یا بیماری پانکراس، می باشند.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
نتایج ریسک سنگ کلیه همراه با سایر آزمایشات انجام شده به جهت کمک به تعیین ریسک احتمالی یک فرد در ایجاد سنگ دیگر، ارزیابی می شوند.
به طور کلی، اگر ماده ای مانند کلسیم یا اسید اوریک به مقدار مازاد هم در خون و ادرار وجود داشته باشد، نشاندهنده افزایش ریسک تشکیل سنگ کلیه و شرایطی است که برای تعیین علت، باید بیشتر بررسی شوند.
هرچند، نتایج آزمایش نمی توانند پیش بینی کنند که چه کسی و در چه زمانی تشکیل سنگ کلیه خواهد داد. برخی افراد با افزایش ملایم یا حتی نتایج در محدوده نرمال، ممکن است سنگ ایجاد کنند در حالیکه افرادی که افزایش چشمگیری را نشان میدهند، سنگ تشکیل نمی دهند. ممکن است سنگ کلیه برای مدت ها بدون ایجاد علائم (هماتوری) یا نشانه های آشکار (درد پهلو) وجود داشته باشد.
در فردی که تغییراتی در سبک زندگی یا داروهای خود ایجاد کرده است، کاهش سطوح نشاندهنده کاهش ریسک تشکیل سنگ می باشند.
اگر فردی دهیدراته شده باشد، در نتیجه میزان ادرار تولید شده در 24 ساعت (حجم ادرار) کم بوده و ادرار غلیظ تر می شود. این میتواند باعث مازاد بودن یک ماده در هر واحد حجم شده (حل شده در مایع) و احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد.
تشکیل سنگ کلیه ممکن است تحت تأثیر pH ادرار (اسیدی\قلیایی) قرار بگیرد. اسید اوریک و کریستال های سیستین فقط در ادرار اسیدی قابل تشکیل هستند، در حالیکه سنگ های فسفات کلسیم و استروویت در ادرار قلیایی تشکیل می شوند. سنگ های استروویت از منیزیم آمونیوم فسفات تشکیل شده و با عفونت های باکتریایی همراه هستند.
جدول زیر تفاسیر برخی از نتایج آزمایشی را نشان می دهد:
آزمایش نتایجی که افزایش ریسک سنگ کلیه را نشان میدهند تشکیل سنگ\نظرات Creatinine مشخص نیست سطوح کراتینین خون و ادرار، منعکس کننده عملکرد کلیه هستند؛ از آنجائیکه در حالت طبیعی، سطوح کراتینین در خون ثابت می باشد و در ادرار، نشاندهنده وضعیت غلظت ادرار است، ممکن است برای مقایسه با مواد دیگر مورد استفاده قرار گیرند. کلسیم ادرار بالا احتمال سنگ های اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم اگزالات ادرار بالا احتمال سنگ های اگزالات کلسیم اسید اوریک ادرار بالا سنگ های اسید اوریک ممکن است تشکیل شوند؛ بسیاری از افرادی که افزایش اسید اوریک را نشان میدهند نیز نقرس دارند اسید سیتریک ادرار پائین اسید سیتریک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک میکند. سایر تست های کمتر متداول در زیر ارائه شده اند:
آزمایش نتایجی که افزایش ریسک سنگ کلیه را نشان می دهند تشکیل سنگ\نظرات سیستین ادرار بالا مرتبط با یک عارضه ارثی بوده که باعث افزایش سیستین در ادرار میگردد؛ برای ارزیابی بیشتر، تست های بیشتری ممکن است انجام شوند فسفر ادرار بالا میتواند به تشکیل سنگ با ترکیب کلسیمی کمک کند منیزیم ادرار پائین در جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند سدیم ادرار بالا سدیم میتواند باعث شود که کلسیم بیشتری در ادرار آزاد شده و ریسک سنگ های با ترکیب کلسیمی را افزایش دهد. -
چقدر طول می کشد تا نتایج آزمایش من آماده شود؟
این بستگی به آزمایشگاهی دارد که این تست را انجام میدهد. اگر آزمایش توسط یک آزمایشگاه محلی انجام گیرد، نتایج شاید در همان روز آماده شوند. اگر لازم است که نمونه ها به یک آزمایشگاه مرجع فرستاده شوند، شاید چندین روز تا آمادگی نتایج طول بکشد.
-
اندازه سنگ های کلیه چقدر می باشد؟
سنگ های کلیه ممکن است به کوچکی یک دانه شن، به بزرگی یک توپ گلف یا حتی بزرگتر باشند که ممکن است تقریباً کل سیستم جمع آوری کلیه را اشغال کنند. گاهی به اینها سنگ های "شاخ گوزنی" (calculi) گفته می شود زیرا شکل سیستم جمع آوری، شبیه به شاخ گوزن می شود. اینها میتوانند باعث مشکلاتی شوند زیرا به اندازه ای بزرگ می شوند که جریان ادرار را مسدود کرده یا از جای خود جدا شده و حرکت کرده و شروع به مهاجرت از کلیه به حالب می کنند که در آنجا میتوانند باعث انسداد و انبساط موقتی، خراش و یا آسیب به دیواره های حالب گردند. این حرکت میتواند درد ناگهانی بسیار شدید ایجاد کرده که ممکن است متناوب یا پیوسته باشند.
بسیاری از سنگ ها در نهایت بوسیله ادرار از بدن خارج می شوند اما برخی از آنها بسیار بزرگ بوده یا دارای شکل بسیار نامنظمی می باشند که این امر دفع آنها را رای بدن مشکل می سازد. برای برخی از سنگ های بسیار بزرگ که معمولاً نمی توانند از کلیه به سمت حالب حرکت کنند و برای سنگ های کوچکتر که وارد حالب میشوند ولی نمیتوانند از آن عبور کنند، انواعی از درمان لازم است.
-
سنگ استروویت چه می باشد و چه چیزی عامل آن است؟
استروویت (سنگ های فسفات سه گانه یا سنگ های عفونی)، منیزیم آمونیوم فسفات بوده که سنگ هایی را تشکیل می دهد که مرتبط با عفونت های مجاری ادراری هستند. اینها سنگ های بزرگی هستند که خارج کردن آنها نیاز به جراحی دارد.
-
چگونه میتوان از تشکیل سنگ های کلیه پیشگیری کرد؟
یکی از آسانترین راه ها، این است که از هیدراته بودن خود مطمئن بوده و این کار را باید با نوشیدن مداوم آب، تقریباً 8 تا 12 لیوان آب در روز انجام دهید. اگر در معرض ریسک بالایی برای تشکیل سنگ باشید، اقدامات دیگری نیز وجود دارند که توسط پزشک شما توصیه میگردند. مقادیر بالای نوشیدنی های کافئین دار، کربن دار یا نوشیدنی های شیرین، مرتبط با افزایش ریسک سنگ بوده اند. شربت آبلیمو و لیموناد توصیه می شوند.
-
اگر سابقه ابتلا به سنگ کلیه داشته باشم، باید از چه غذاها و نوشیدنی هایی اجتناب کنم؟
برای دانستن بهترین درمان مناسب برای شما باید با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این ممکن است بستگی به نوع سنگ شما داشته باشد. اگر قبلاً سنگ کلیه داشته اید، کاهش نمک و غذاهای شور توصیه می شود (مجموع کمتر از 2300 میلی گرم در روز). اگر غذاهای غنی از اگزالات مصرف میکنید، باید بهمراه غذا میزانی کافی از کلسیم نیز مصرف کنید. محدود کردن دریافت غذاهایی که غنی از پورین هستند از قبیل گوشت قرمز، گوشت اندام ها و صدف و افزایش مصرف میوه و سبزیجات ممکن است ریسک تشکیل سنگ را به حداقل برساند.،
-
آیا لازم است که کل ادرار تولید شده در 24 ساعت را جمع آوری کنم؟
بله، لازم است که پزشک شما بداند که چه میزان ادرار در 24 ساعت تولید می کنید (حجم) و چه میزان از هر ماده موجود است. از آنجائیکه مواد ممکن است در مقادیر مختلفی در ادرار دفع شوند، ادرار 24 ساعته میتواند نمونه ای بهتر از نمونه ادرار منفرد یا تصادفی باشد و مرجع باثبات تری را به حساب می آید.
-
آیا لازم است که هر دوی تست های خون و ادرار انجام گیرند؟
این بستگی به اطلاعاتی دارد که پزشک شما میخواهد ارزیابی کند. مقایسه برخی مواد هم در خون و هم ادرار متداول است.
-
آیا ممکن است که علاوه بر کلیه در سایر بخش های مجاری ادراری نیز سنگ تشکیل شود؟
بله. بعنوان مثال ممکن است در مثانه سنگ تشکیل شود؛ هرچند، دلیل تشکیل و مکانیزم تشکیل آنها با کلیه متفاوت است. در عوض عللی که مرتبط با دفع مقادیر اضافی از یک ماده خاص هستند، سنگ های مثانه معمولاً در نتیجه ناتوانی در تخلیه مثانه هنگام دفع ادرار می باشند. سنگ مثانه ممکن است بر اثر یک عارضه زمینه ای مجاری ادراری مانند عدم کنترل مثانه، پروستات بزرگ یا عفونت مجاری ادراری، ایجاد شود.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
همه افرادی که مایعات کم مصرف کرده یا افزایش مقادیر مواد در ادرار خود را دارند، سنگ کلیه تشکیل نمی دهند. برخی از سنگ ها بدلایل دیگری در افراد ایجاد میشوند. آنهایی که سابقه تشکیل سنگ کلیه را داشته اند در معرض ریسک بالای عود این بیماری هستند.
ناهنجاری ها در ساختار کلیه ها و یا مجاری ادراری ممکن است باعث ممانعت در جریان ادرار و رسوب کریستال ها گردند که این میتواند منتهی به تشکیل سنگ ها گردد.
تصاویر مرتبط
نمایش
یک دستگاه ادراری نرمال با کلیه ها، حالب و
پیشآبراه، منبع تصویر: مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارش و کلیه
نمایش
دستگاه ادراری همراه با سنگ کلیه، حالب و مثانه،
منبع تصویر: مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارش و کلیه
