اسامی دیگر
FK506
TAC
اسم متعارف
Tacrolimus
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 30, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

برای تعیین سطح داروی تاکرولیموس در خون شما به جهت تنظیم مقدار مجاز (دز) دارو، حفظ سطوح درمانی و تشخیص سطوح سمی

زمان انجام آزمایش؟

بمحض آغاز درمان با تاکرولیموس، در ابتدا به صورت مکرر و سپس در مقاطع زمانی برای نظارت بر غلظت ها در طول زمان

نمونه مورد نیاز
نمونه خون از ورید بازوی شما به دست می آید
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

نمونه باید 12 ساعت پس از آخرین دوز شما و اندکی پیش از دوز بعدی یا بصورت راهنمایی شده توسط پزشک جمع آوری گردد.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

تاکرولیموس یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی بوده که به صورت خوراکی یا درون وریدی به افرادی داده می شود که پیوند کبد، کلیه، قلب یا هر عضو دیگری را انجام داده اند. این یک داروی قوی بوده که در پیشگیری از رد عضو پیوند زده شده توسط بدن کمک می کند. این آزمایش، میزان تاکرولیموس را در خون اندازه گیری میکند.

به صورت طبیعی، سیستم ایمنی فرد، عضو جدید پیوند زده شده را بعنوان یک خارجی شناخته و شروع به حمله به آن می کند. تاکرولیموس این پاسخ را محدود کرده و با منع فعال شدن سلول های ایمنی خاص با عنوان لمفوسیت های T، به پیشگیری از رد عضو پیوند زده شده کمک می کند.

سطح تاکرولیموس در خون باید در یک محدوده درمانی باریکی نگهداشته شود. اگر غلظت خیلی پائین باشد، رد عضو ممکن است رخ دهد؛ اگر خیلی بالا رود، فرد ممکن است نشانه های مرتبط با سمیت را تجربه کند.

دوزها باید متناسب با فرد تنظیم شوند. اغلب، افراد در آغاز درمان با دوزهای بالاتری از تاکرولیموس شروع کرده و سپس میزان آن را در طول چندین هفته بعدی، کاهش می دهند.

تاکرولیموس معمولاً دو مرتبه در روز در فاصله های زمانی تنظیم شده پیش یا پس از غذا مصرف می شود. هنگامی که فرد آن را مصرف میکند، غلظت های خونی آن بالا رفته و طی 2 تا 3 ساعت به حداکثر می رسند و سپس شروع به کاهش می کنند. آزمایش خون معمولاً در یک "سطح سرمی" اندازه گیری میکند، بدین معنی که جمع آوری نمونه 12 ساعت پس از مصرف دوز و یا کمی پیش از دوز بعدی، زمانی که سطح دارو در خون در کمترین میزان است، انجام می شود.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون با فرو بردن سوزن در ورید بازو به دست می آید.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

نمونه باید 12 ساعت پس از آخرین دوز و کمی پیش از دوز بعدی یا بصورت توصیه شده جمع آوری گردد.

Accordion Title
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    آزمایش تاکرولیموس برای اندازه گیری میزان دارو در خون برای تعیین اینکه آیا غلظت به یک سطح درمانی رسیده و زیر سطح سمی می باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. نظارت بر سطوح تاکرولیموس به دلالیل متعددی مهم می باشد:

    • همبستگی خوبی بین دوز تاکرولیموس داده شده و سطح دارو در خون وجود ندارد.
    • چگونگی جذب و متابولیزه کردن دوزهای خوراکی تاکرولیموس توسط افراد ممکن است بسته به زمان مصرف دوز و غذایی که فرد خورده است، تفاوت زیادی داشته باشند.
    • تاکرولیموس بویژه در دوزهای بالا ممکن است باعث آسیب کلیوی (نفروتوکسیسیته)  شود. سنجش مقادیر در افرادی که پیوند کلیه انجام داده اند، ممکن است در تمایز بین آسیب کلیه بعلت رد پیوند (بعلت دوز پائین دارو) و آسیب کلیوی بعلت سمیت تاکرولیموس (سطح بالای دارو)، کمک کند.
    • تاکرولیموس بعلت اینکه پاسخ سیستم ایمنی بدن را کاهش می دهد، میتواند ریسک ابتلا به عفونت های باکتریایی، ویروسی، قارچی و پروتوزوآیی را افزایش دهد.
  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

    در آغاز درمان برای تنظیم میزان دوز، آزمایش تاکرولیموس مکرراً، اغلب به صورت روزانه درخواست می شود. وقتی که دوزها تثبیت شدند و نشان داده شد که بخوبی تحمل می شوند، میزان آزمایش تاکرولیموس ممکن است کاهش پیدا کند. همچنین موقعی که دوزها تغییر پیدا می کنند و هر موقعی که فرد دارای نشانه هایی است که حاکی از عوارض جانبی، سمیت یا رد پیوند عضو هستند، این آزمایش انجام می شود.

    علائم و نشانه های سمیت تاکرولیموس مطابق با نوع پیوند عضو متفاوت بوده و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

    • آسیب کلیوی (نفروتوکسیسیته)
    • لرزش، سردرد (نفروتوکسیسیته)
    • فشار خون بالا
    • تهوع و استفراغ
    • اختلالات الکترولیت مانند افزایش یون پتاسیم در خون (هایپرکالمی)
    • زنگ زدن یا صدای متناوب و یا مداوم در گوش ها
    • صرع
    • افزایش ضربان قلب
    • تار بینی

    در حین مصرف تاکرولیموس، نظارت در مقاطع زمانی لازم است.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    غلظتی که بالاتر از محدوده درمانی تثبیت شده باشد، ممکن است ریسک سمیت همراه با آن مانند آسیب به کلیه ها و اعصاب را افزایش دهد. غلظتی که خیلی پائین باشد ممکن است به رد پیوند عضو کشت شده بیانجامد. عوارض جانبی ممکن است در هر دوزی دیده شوند اما معمولاً در سطح بالاتر تاکرولیموس شدیدتر هستند.

    محدوده درمانی تأئید شده توسط یک آزمایشگاه به هر دوی روش مورد استفاده برای سنجش دارو و نوع پیوند، بستگی دارد. نتایج روش های مختلف قابل تبادل نیستند. پزشک معمولاً نمونه ها را به صورت مداوم به یک آزمایشگاه میفرستد و بر اساس محدوده درمانی آزمایشگاه تفاسیر را انجام خواهد داد.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    انواعی از داروها میتوانند سطوح تاکرولیموس را در خون افزایثش یا کاهش دهند. اینها شامل مسدود کننده های کانال کلسیم، داروهای ضدقارچ، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، بازدارنده های پروتئاز، کلرامفنیکل و سایر داروهای سرکوب کننده ایمنی، ضدتشنج ها و ضدمیکروب ها هستند. درباره سایر داروهایی که مصرف می کنید، بویژه سیکلوسپورین، سیرولیموس، نلفیناویر، تلاپرویر، بوسپروویر و آمیودارون، پزشک خود را در جریان بگذارید. بسیاری دیگر از داروهای نسخه ای، آب گریپ فروت و مکمل هایی گیاهی مانند St. John's Wort نیز می توانند با تاکرولیموس برهمکنش داشته باشند.

    تاکرولیموس موضعی ممکن است برای درمان انواعی از عوارض پوستی مانند اگزما، که به سایر داروها خوب پاسخ نداده است، مورد استفاده قرار گیرد. این نوع مصرف تاکرولیموس به منظور استعمال موضعی و محلی بوده و سیستمیک نیست و معمولاً نیازی به نظارت ندارد.

    تاکرولیموس ریسک ابتلا به بدخیمی هایی مانند لمفوم و سرطان پوست را افزایش میدهد، از اینرو هنگام مصرف این دارو باید در معرض نور خورشید قرار نگرفت. این دارو همچنین میتواند باعث دیابت زودرس بویژه در آفریقایی آمریکایی ها و اسپانیایی ها شود به طوریکه پزشک ممکن است سطوح قند خون فرد را تحت نظارت قرار دهد. تاکرولیموس همچنین ممکن است باعث طولانی شدن QT، عارضه ای شود که بر ضربان قلب تأثیر می گذارد.

    افراد نباید بدون مشورت با پزشک، میزان دوز یا زمان مصرف آن در روز را تغییر دهند. تاکرولیموس باید دائماً با توجه به غذاها مصرف شود. غذاهایی که بویژه دارای چربی بالا هستند، میتوانند به میزان چشمگیری فراهمی زیستی (مقداری از دارو که وارد جریان خون می شود) را در مقایسه با وضعیت ناشتا، کاهش دهند.

    زنانی که باردار بوده یا قصد بارداری دارند، باید درباره خطرات همراه با این دارو با پزشک مشورت کنند.

  • چه مدت لازم است تا تحت درمان تاکرولیموس باشم؟

    دریافت کنندگان عضو باید تاکرولیموس یا انواع سرکوب کننده های ایمنی (یا ترکیبی از داروها) را در سرتاسر زندگی خود مضرف کنند.  درباره بهترین گزینه برای وضعیت خود با پزشک مشورت کنید.

  • چه کسی درخواست آزمایشات تاکرولیموس را میدهد؟

    تاکرولیموس معمولاً توسط گروهی که پیوند عضو را انجام می دهد یا پزشکی که دارای دانش و تخصص درباره عارضه یا بیماری است که دارو برای آن تجویز شده است، مورد نظارت قرار میگیرد.

  • آیا لازم است که درباره مصرف تاکرولیموس سایر پزشکان خود را در جریان قرار دهم؟

    بله، مهم این است این اطلاعات را تا بخشی به علت برهمکنش های دارویی و تابخشی بعلت عمل سرکوب کنندگی ایمنی تاکرولیموس، در اختیار داشته باشند.  این میتواند بر توانایی شما در شفا یافتن، دریافت واکسن ها تأثیر گذاشته و ممکن است خطر ابتلا به سرطان های خاص (مانند سرطان پوست) را در شما افزایش دهد.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

Prograf. Rx List. Available online at http://www.rxlist.com/prograf-drug.htm through http://www.rxlist.com. Last reviewed September 23, 2013. Accessed February 26, 2014.

Patient Information. Prograf. Astellas Pharma Inc. Available online at http://www.prograf.com/Docs/13H057-PRG-WPI-PPI.pdf through http://www.prograf.com. Accessed February 26, 2014.

Tacrolimus (Oral Route). Mayo Clinic. Available online at http://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/tacrolimus-oral-route/description/drg-20068314 through http://www.mayoclinic.org. Last updated December 1, 2013. Accessed February 26, 2104.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC. McMillin, G. and Hammett-Stabler, C. Chapter 39: Therapeutic Drug Monitoring, Pp 453-463.

(2007 April 1). Tacrolimus. MedlinePlus Drug Information [On-line information].  Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/medmaster/a601117.html. Accessed on 6/9/07.

Aradhye, S., et. al. (2006 December, Revised). Medicines for Keeping Your New Kidney Healthy. American Society of Transplantation [On-line information]. PDF available for download at http://www.a-s-t.org/files/pdf/patient_education/english/AST-EdBroKIDNEYMED-ENG.pdf through http://www.a-s-t.org. Accessed on 6/9/07.

(2006 July 1, Revised). Tacrolimus Topical. MedlinePlus Drug Information [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/medmaster/a602020.html. Accessed on 6/9/07.

Howard, A. (2004 July 12). Long-Term Monitoring and Care of the Kidney Transplant Recipient. Medscape Transplantation 5(2), 2004 [On-line article]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/481411 through http://www.medscape.com. Accessed on 6/9/07.

Kim, J. Cyclosporine and Tacrolimus Toxicities. Kidney Transplant Program, Univ of Southern California Department of Surgery [On-line information]. Available online at http://www.kidneytransplant.org/article-cyclosporineandtacrolimustoxicities.html through http://www.kidneytransplant.org. Accessed on 6/9/07.

(© 2007). Tacrolimus. ARUP's Laboratory Test Directory [On-line information]. Available online at http://www.aruplab.com/TestDirectory/clinical_guide.jsp through http://www.aruplab.com. Accessed on 6/16/07.

(© 2007). Tacrolimus. LabCorp's On-line Directory of Services and Interpretive Guide [On-line information]. Available online at http://www.labcorp.com/datasets/labcorp/html/chapter/ through http://www.labcorp.com. Accessed on 6/16/07.

(2006 April, Revised). Prograf. FDA MedWatch [On-line information]. PDF available for download at http://www.fda.gov/medwatch/SAFETY/2006/Apr_PIs/Prograf_PI.pdf through http://www.fda.gov. Accessed on 6/16/07.

(2007 April 1). Tacrolimus (Oral Route, Intravenous Route). Mayoclinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR601851 through http://www.mayoclinic.com. Accessed on 6/10/07.

Woo, D. and James, W. (2005 May 24). Topical Tacrolimus: A Review of Its Uses in Dermatology. Medscape from Dermatitis 2005;16(1):6-21 [On-line article]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/505242 through http://www.medscape.com. Accessed on 6/9/07.

(2001). Therapeutic Drug Monitoring: Is it Important for Newer Immunosuppressive Agents? Medscape from Drug Ther Perspect 17(22):8-12, 2001 [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/414907 through http://www.medscape.com. Accessed on 6/9/07.

Martindale, The Complete Drug Reference (Online information). Available online at http://www.thomsonhc.com/hcs/librarian/PFDefaultActionId/pf.PrintReady through http://www.thomsonhc.com. Accessed August 2007.

(June 1, 2008) MedlinePlus Drug Information. Tacrolimus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a601117.html. Accessed March 2011.

(February 1, 2011) Mayo Clinic. Tacrolimus. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR601851 through http://www.mayoclinic.com. Accessed March 2011.

(December 4, 2007) United Network for Organ Sharing. Transplant Living: Medications, Tacrolimus. AVailable online through http://www.transplantliving.org. Accessed March 2011.

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2007, Pp 317-318.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1279-1280.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC. McMillin, G. and Hammett-Stabler, C. Chapter 39: Therapeutic Drug Monitoring, Pg 453-463.

(September 8, 2008) Lemi L. Transplants, Liver. eMedicine article. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/776313-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed March 2011.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.