برای سنجش سلامت کلیه های شما؛ برای کمک به تشخیص بیماری کلیوی؛ برای نظارت بر تأثیر دیالیز و سایر درمان های مرتبط با بیماری یا آسیب کلیوی
Blood Urea Nitrogen (BUN)نیتروژن اوره خون (BUN)
بعنوان بخشی از یک پنل متابولیک جامع یا پنل متابولیک مقدماتی؛ هنگامی که علائم و نشانه هایی دارید که ممکن است بعلت بیماری کلیوی باشد یا عارضه ای دارید که ممکن است بر اثر نقص عملکرد کلیه ایجاد شده باشد یا بر اثر آن تشدید شده باشد؛ در مقاطع زمانی هنگامی که تحت درمان برای بیماری یا آسیب کلیوی هستید
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) همراه با تست کراتینین، در اصل برای ارزیابی عملکرد کلیه در انواعی از وضعیت ها، برای کمک به تشخیص بیماری کلیوی و برای نظارت بر افراد مبتلا به نقص عملکرد حاد یا مزمن یا نارسایی کلیوی بکار می رود. همچنین این آزمایش زمانی که بعنوان بخشی از پنل کلیوی، پنل متابولیک مقدماتی (BMP) یا پنل متابولیک جامع (CMP) در خواست می شود، برای ارزیابی سلامت عمومی یک فرد ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
اوره یک ماده زائد بوده که در هنگام متابولیزه شدن پروتئین در کبد، تشکیل می شود. اوره توسط کبد درون خون آزاد شده و به کلیه ها منتقل می شود که در آنحا از خون فیلتر شده و در ادرار رها میگردد. از آنجائیکه این یک فرایند پیوسته و رو به جلو می باشد، معمولاً میزان کم اما ثابتی از نیتروژن در ادرار وجود دارد. اگرچه، زمانی که کلیه ها بعلت بیماری یا آسیب، نمی توانند ضایعات را به بیرون از خون بفرستند، پس سطح اوره در خون افزایش خواهد یافت.
کلیه ها یک جفت از اندام های لوبیایی شکل هستند که زیر قفسه سینه در طرفین راست و چپ پشت بدن قرار گرفته اند. در کلیه تقریباً یک میلیون واحد فیلتر کننده خون بسیار کوچک با عنوان نفرون وجود دارد. در هر نفرون، خون به صورت مداوم از طریق مجموعه ای میکروسکوپی از عروق خونی حلقه ای با عنوان گلومرول فیلتر می شود. گلومرول اجازه عبور آب و ملکول های کوچک را داده اما سلول های خونی و ملکول های بزرگ را حفظ می کند. یک لوله کوچک (توبول) به هر گلومرول چسبیده که مایعات و ملکول ها را که از گلومرول میگذرند، جمع آوری کرده و دوباره موادی را که میتوانند توسط بدن مورد استفاده قرار گیرند، جذب می کنند. مواد زائد باقی مانده، ادرار را تشکیل می دهند.
اگر تست های کراتینین و BUN نتیجه غیرطبیعی بدهند یا اگر فردی دارای یک بیماری زمینه ای باشد که مشخص شده بر کلیه ها تأثیر بگذارد، مانند دیابت یا فشار خون بالا، در نتیجه آزمون های کراتینین و BUN ممکن است برای نظارت بر نقص عملکرد کلیه و تأثیر درمان، مورد استفاده قرار گیرند. آزمایشات کراتینین خون و BUN ممکن است برای سنجش عملکرد کلیه، پیش از برخی از اعمال مانند سی تی اسکن که ممکن است نیاز به استفاده از داروهایی داشته باشند که میتوانند به کلیه ها آسیب برسانند، درخواست گردند.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
BUN بخشی از هر دوی BMP و CMP، می باشد، گروه هایی از آزمایشات که برای موارد زیر به میزان گسترده ای مورد استفاده قرار میگیرند:
- بعنوان بخشی از چکآپ عمومی
- برای بررسی عملکرد کلیه ها پیش از آغاز برخی درمان های دارویی
- هنگامی که یک فرد با بیماری حاد به اورژانس مراجعه کرده و یا در بیمارستان بذیرش می شود
- هنگام بستری شدن در بیمارستان
هنگامی که مشکلات کلیوی محتمل می باشند، BUN اغلب همراه با کراتینین یا پنل کلیوی درخواست می گردد. برخی از علائم و نشانه های نقص عملکرد کلیه شامل موارد زیر هستند:
- خستگی مفرط، فقدان تمرکز، کاهش اشتها یا مشکلات خواب
- تورم یا پف کردگی (ادم)، بویژه دور چشم ها یا در صورت، مچ ها، شکم، ران ها یا قوزک پا
- ادرار کف آلود، خونی یا به رنگ قهوه
- کاهش میزان ادرار
- مشکلات در ادرار کردن، مانند احساس سوزش یا دفع غیرعادی یا تغییر در دفعات ادرار کردن بویژه در شب
- درد پشت ملایم (پهلوها)، زیر قفسه سینه نزدیک محل قرار گیری کلیه ها
- فشار خون بالا
BUN همچنین ممکن است در موارد زیر درخواست شود:
- در مقاطع زمانی برای نظارت بر عملکرد کلیه در افراد مبتلا به بیماری ها یا عوارض مزمن کلیه مانند دیابت، نارسایی احتقانی قلب و آنفارکتوس میوکارد (حمله قلبی)
- در مقاطع زمانی برای نظارت بر عملکرد کلیه و درمان در افراد مبتلا به بیماری کلیوی مشخص
- پیش از درمان های دارویی خاص یا هنگام آنها برای نظارت بر عملکرد کلیه
- هنگامی که سی تی اسکن برنامه ریزی شده، همراه با تست کراتینین
- در مقاطع زمانی منظم برای نظارت بر تأثیر دیالیز
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
افزایش سطوح BUN، نشاندهنده نقص عملکرد کلیه می باشد. این ممکن است بعلت بیماری کلیوی حاد یا مزمن یا آسیب، یا نارسایی کلیوی باشد. این افزایش همچنین ممکن است مرتبط با عارضه ای باشد که منتهی به کاهش جریان خون به کلیه ها می شود، مانند نارسایی احتقانی قلب، شوک، استرس، حمله قلبی اخیر یا سوختگی های شدید تا عوارضی که باعث انسداد جریان ادرار یا دهیدراسیون می گردند.
غلظت های BUN ممکن است زمان تجزیه مازاد پروتئین (کاتابولیسم)، افزایش چشمگیر پروتئین در غذا، یا خونریزی گوارش (بعلت پروتئین های موجود در خون)، افزایش یابند.
سطوح پائین BUN شایع نبوده و معمولاً مورد نگرانی نیستند. اینها معمولاً ممکن است در بیماری کبدی شدید، سوء تغذیه و گاهی زمانی که فرد بیش از حد هیدراته می شود (حجم بالای مایعات) دیده شوند، اما تست BUN معمولاً برای تشخیص یا نظارت بر این عارضه ها مورد استفاده قرار نمیگیرد.
اگر یک کلیه عملکرد کاملی داشته باشد، غلظت های BUN ممکن است نرمال باشند حتی زمانی که نقص عملکرد قابل ملاحظه ای در کلیه دیگر وجود داشته باشد.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
سطوح BUN میتواند با میزان پروتئین موجود در رژیم غذایی افزایش پیدا کند. رژیم های غذایی با پروتئین بالا ممکن است باعث بالا رفتن غیرطبیعی سطوح BUN شده در حالیکه رژیم های غذایی با پروتئین خیلی کم میتوانند باعث پائین آمدن غیرطبیعی سطوح BUN گردند.
انواعی از داروها میتوانند باعث افزایش BUN شوند. داروهایی که می توانند BUN را کاهش دهند شامل کلرامفنیکل و استرپتومایسین هستند. درباره هر دارویی که مصرف میکنید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
هر دوی کاهش و افزایش سطوح BUN ممکن است طی یک بارداری نرمال دیده شوند.
-
نسبت BUN\کراتینین چه می باشد؟
گاهی اوقات، پزشک برای کمک به تعیین عامل بالا بودن این غلظت های بالاتر از نرمال، نسبت بین BUN یک فرد و کراتینین خون او را مورد بررسی قرار میدهد. نسبت BUN به کراتینین معمولاً بین 10:1 و 20:1 می باشد. نسبت بالا ممکن است بعلت عارضه ای باشد که باعث کاهش جریان خون به کلیه ها می شود، مانند نارسایی احتقانی قلب یا دهیدراسیون. این همچنین ممکن است بهمراه افزایش پروتئین ناشی از خونریزی گوارش یا افزایش پروتئین رژیم غذایی دیده شود. این نسبت ممکن است با بیماری کبدی (بعلت کاهش در تشکیل اوره) و سوء تغذیه، کاهش پیدا کند.
-
چه آزمایش های دیگری ممکن است به همراه تست نیتروژن اوره خون برای بررسی عملکرد کلیه های من انجام بگیرند؟
-
روند تغییر BUN با افزایش سن چگونه است؟
سطوح BUN با افزایش سن تغییر می کنند. سطوح BUN در بچه های بسیار کوچک تقریباً 2/3 مقادیر موجود در بزرگسالان جوان سالم می باشد در حالیکه در بزرگسالان بیشتر از 60 سال، کمی بالاتر از بزرگسالان جوانتر می باشند.