به جهت غربالگری یا نظارت بر درمان یک اختلال کبدی یا استخوانی
Alkaline Phosphatase (ALP)
بعنوان بخشی از یک پنل کبدی روتین یا هنگامی که علائم اختلال کبدی یا استخوانی دارید
نمونه خون از ورید بازوی شما به دست می آید.
ناشتای شبانه ترجیح داده می شود اما لازم نیست
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP) برای کمک به تشخیص بیماری کبدی یا اختلالات استخوانی، بکار می رود.
- در بیماری هایی که بر کبد تأثیر می گذارند، سلول های آسیب دیده کبدی، مقادیر افزایش یافته از ALP را در خون آزاد می سازند. این آزمایش اغلب برای تشخیص مجراهای صفراوی انسداد یافته استفاده می شود زیرا ALP بویژه در لبه های سلول هایی که برای تشکیل مجراهای صفراوی به یکدیگر متصل می شوند، بالا می باشد. اگر یکی از آنها یا بیشتر انسداد یابد، بعنوان مثال بر اثر یک تومور، سطوح خونی ALP اغلب بالا خواهند بود.
- هر عارضه ای که بر رشد استخوان تأثیر گذاشته یا باعث افزایش فعالیت سلول های استخوانی شود، میتواند بر سطوح ALP در خون تأثیر گذارد. یک آزمایش ALP ممکن است بعنوان مثال برای تشخیص سرطان هایی که به استخوان ها انتشار یافته یا جهت کمک به تشخیص بیماری پگت، عارضه ای که باعث بدشکلی استخوان ها می شود، مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایش همچنین گاهی برای نظارت بر درمان بیماری پگت یا سایر عوارض استخوانی مانند کمبود ویتامین D، استفاده می شود.
اگر ننایج ALP بالا بوده اما مشخص نباشد که آیا این بعلت بیماری کبدی یا استخوانی است، آزمایش ایزوآنزیم های ALP ممکن است برای تعیین علت، انجام گیرند. یک آزمایش GGT و یا آزمایش 5‵-نوکلئوتیداز نیز ممکن است برای تمایز بین بیماری کبدی و استخوانی، انجام شود. سطوح GGT و 5‵-نوکلئوتیداز در بیماری کبدی افزایش می یابند ولی در اختلالات استخوانی،خیر.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش ALP ممکن است بعنوان بخشی از آزمایشات روتین، اغلب بهمراه گروهی از سایر تست ها با عنوان پنل کبدی، درخواست شود. همچنین معمولاً زمانی که فرد علائم و نشانه های یک اختلال کبدی را دارد، این آزمایش همراه با بسیاری از تست های دیگر درخواست می شود.
Signs and symptoms of liver involvement may include:
علائم و نشانه های درگیری کبد از قرار زیر هستند:
- ضعف و خستگی مفرط
- از دست دادن اشتها
- تهوع، استفراغ
- تورم و یا درد شکمی
- یرقان
- رنگ تیره ادرار،مدفوع با رنگ روشن
- خارش شدید
برخی نمونه های علائم و نشانه های یک اختلال استخوانی شامل موارد زیر می باشند
- درد استخوان و یا مفاصل
- افزایش دفعات شکست استخوان
- استخوان های بدشکل
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
ALP بالا معمولاً بدین معنی است که یا کبد آسیب دیده یا عارضه ای ایجاد شده که باعث شده تا فعالیت سلول استخوانی افزایش یابد.
اگر سایر آزمایشات کبدی مانند بیلی روبین، آسپارتات آمینوترنسفراز (AST) یا آلانین آمینوترنسفراز (ALT) نیز بالا باشند، معمولاً افزایش ALP با منشاء کبدی است. اگر GGT یا 5‵-نوکلئوتیداز نیز افزایش یافته باشد، در نتیجه ALP بالا احتمالاً مرتبط با بیماری کبدی است. اگر هر کدام از این تست ها نرمال باشند، پس ALP بالا احتمالاً بعلت یک عارضه استخوانی می باشد. به همین صورت، اگر اندازه های کلسیم و یا فسفر غیرعادی باشند، معمولاً ALP از استخوان نشأت می گیرد.
اگر از علائم و نشانه های یا سایر تست های روتین مشخص نباشد که ALP بالا از کبد یا استخوان است، سپس یک آزمایش برای ایزوآنزیم های ALP ممکن است برای تمایز بین ALP استخوانی و کبدی لازم باشد.
ALP در بیماری کبدی
نتایج ALP معمولاً همراه با سایر تست ها، برای بیماری کبدی ارزیابی می شوند. در برخی اشکال بیماری های کبدی، مانند هپاتیت، معمولاً ALP نسبت به AST و ALT بسیار کمتر افزایش می یابد. وقتی، مجراهای صفراوی انسداد پیدا می کنند (معمولاً در اثر سنگ های صفرا، زخم های ایجاد شده از سنگ های صفرای پیشین یا جراحی یا بر اثر سرطان ها)، ALP و بیلی روبین احتمالاً بسیار بیشتر از AST یا ALT افزایش پیدا می کنند. ALP همچنین ممکن است در سرطان کبد، افزایش پیدا کند.ALP در بیماری استخوانی
در برخی از بیماری های استخوانی، مانند بیماری پگت، که در آن استخوان ها بزرگ و بدشکل می شوند یا در برخی از سرطان های خاص که به استخوان انتشار پیدا می کنند، ALP ممکن است افزایش پیدا کند.اگر فرد درمان موفقیت آمیزی برای بیماری پگت داشته باشد، در نتیجه سطوح ALP در طول زمان، کاهش یافته یا به حالت عادی برمیگردند. اگر فردی با سرطان استخوان یا کبد به درمان پاسخ دهد، سطوح ALP باید کاهش یابند.
افزایش متوسط ALP ممکن است از سایر عوارض، مانند لمفوم هوچکین، نارسایی احتقانی قلب، کولیت زخمی و عفونت های باکتریایی خاصی، ناشی شود.
بعد از انتقال خون یا عمل بای پس قلب، ممکن است سطوح پائین ALP به صورت موقت دیده شوند. کمبود روی ممکن باعث کاهش سطوح شود. یک اختلال ژنتیکی متابولیسم استخوان نادر، با عنوان هایپوفسفاتازیا میتواند باعث مقادیر شدیداً پائین طولانی مدت ALP گردد. سوء تغذیه یا کمبود پروتئین بعلاوه بیماری ویلسون نیز میتوانند علت های احتمالی کاهش ALP باشند.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
بارداری می تواند سطوح ALP را افزایش دهد. افزایش موقت همچنین در شکستگی استخوانی نیز دیده می شود.
بچه ها و نوجوانان معمولاً دارای سطوح ALP بالاتری نسبت به بزرگسالان می باشند بعلت اینکه استخوان های آنها در حال رشد بوده و ALP اغلب در جهش رشدی که در مراحل مختلف رشد پسران و دختران روی میدهد، بسیار بالا می باشد.
برخی داروها ممکن است بر سطوح ALP تأثیر گذارند. بعنوان مثال، داروهای ضدبارداری خوراکی ممکن است مقادیر را کاهش دهند در حالیکه داروهای ضد صرع ممکن است سطوح آن را افزایش دهند.
-
چه آزمایشات دیگری ممکن است برای سنجش اختلالات کبدی مورد استفاده قرار گیرند؟
تست های کبدی معمول دیگری وجود دارند که سایر آنزیم های موجود در کبد، مانند آلانین آمینوترنسفراز (AST) و آسپارتات آمینوترنسفراز (ALT) را سنجش می کنند. آزمایش بیلی روبین نیز ممکن است انجام شود؛ بیلی روبین ماده ای است که بر اثر تجزیه سلول های قرمز خون تولید شده و توسط کبد از بدن خارج می شود. گاهی اوقات، این آزمایشات (همراه با آزمایش آلبومین و مجموع پروتئین) با یکدیگر بعنوان یک پنل کبدی انجام می شوند. سایر تست هایی که ممکن است به صورت منفرد یا بخشی از یک پنل کبدی برای تشخیص یا نظارت بر بیماری کبدی انجام شوند از قبیل گاماگلوتامیل ترنسفراز (GGT)، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و زمان پروترومبین (PT) هستند.
-
چه کسانی در معرض بیماری یا آسیب کبدی هستند؟
برخی افرادی که در معرض ریسک بیماری کبدی هستند شامل موارد زیر می باشند:
- افرادی که در معرض ویروس های هپاتیت قرار گرفته اند
- الکلی ها
- افرادی که از داروهایی استفاده می کنند که میتواند برای کبد سمی بوده یا کسانی که در معرض سایر توکسین های کبدی هستند
- افراد چاق، مبتلا به سندرم متابولیک یا مقاوم به انسولین
- کسانی که از نارسایی قلبی احتقانی رنج می برند
- افرادی که مبتلا به یک اختلال ارثی تأثیر گذارنده بر کبد مانند بیماری ویلسون یا هماکروماتوز هستند
برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، مقاله درباره بیماری کبدی را ببینید.
-
در صورت ابتلای من به اختلال استخوانی، چه آزمایش های دیگری را میتوان انجام داد؟
بسته به علت، ممکن است از سایر آزمایشاتی مانند کلسیم، فسفر، هورمون پاراتیروئید، ویتامین دی یا مارکرهای استخوان (گروهی از آزمایشات مورد استفاده برای سنجش تشکیل استخوان و تحلیل استخوان)، برای تشخیص یا نظارت بر عارضه شما، استفاده شود.