اسامی دیگر
Syndrome X
Dysmetabolic Syndrome
Insulin Resistance Syndrome
Obesity Syndrome
Reaven Syndrome
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه April 4, 2018.
سندرم متابولیک چیست؟

سندرم متابولیک مجموعه‌ای از عوامل خطر است که احتمال ابتلای شخص به بیماری‌های پیشرونده جدی مانند بیماری‌های قلبی عروقی (CVD)، دیابت نوع 2، و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. این عوامل خطر عبارتند از:

سندرم متابولیک بیماری شایعی است که به چندین اسم نامیده می‌شود (سندرم دیس‌متابولیک، سندرم X، سندرم مقاومت به انسولین، سندرم چاقی و سندرم ریون). اکثر افرادی که مبتلا به این سندرم تشخیص داده‌ شده‌اند در مورد اهمیت توجه به علائم دیابت، فشار خون و میزان چربی و ورزش آموزش دیده‌اند - اما هماهنگی تمام این عوامل کمتر مورد استفاده قرار گرفته است به‌جز دستیابی به یک "شیوه زندگی سالم‌تر".

موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI) تخمین می‌زند که حدود 34 درصد از آمریکایی‌ها به سندرم متابولیک دچار هستند. این بیماری می‌تواند هر کسی در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما اغلب در افرادی که غیرفعال هستند و به‌طور قابل توجهی اضافه وزن دارند، بیشترین میزان چربی بیش از حد در ناحیه شکمی دارند.

در حالیکه چند سازمان ملی و بین‌المللی از معیارهای خاص برای تعریف سندرم متابولیک استفاده می‌کنند، سایرین، از جمله انجمن دیابت آمریکا (ADA)، ارزش تشخیص خاص سندرم متابولیک را مورد سوال قرار می‌دهند. آنها اشاره می‌کنند که معیارهای جمع‌آوری شده در پیش‌بینی خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و دیابت مفیدتر از معیارهای شخصی جداگانه نیستند. به پیشنهاد ADA، قبل از اینکه سندرم متابولیک سندرم تعریف‌پذیر شود علم باید پیشرفت کند.
 

سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای اولین بار در سال 1998 تعریفی پذیرفته‌شده بین‌المللی برای سندرم متابولیک را منتشر کرد، اما معیارهایی که بیشترین پذیرش و استفاده در ایالات متحده را دریافت کرده‌اند، آنهایی هستند که در سال 2002 به‌عنوان دستورالعمل در گزارش سوم پانل کارشناس برنامه آموزش ملی کلسترول در تشخیص، ارزیابی و درمان کلسترول بالای خون در بزرگسالان (ATP III) منتشر شده است.

در سال 2005، انجمن قلب آمریکا (AHA) همراه با NHLBI نیز بیانیه‌ای علمی در مورد سندرم متابولیک منتشر کرد که شامل مجموعه‌ای از معیارهایی است که وضعیت را مشخص می‌کند. فدراسیون بین‌المللی دیابت، NHLBI، AHA، فدراسیون جهانی قلب و انجمن بین‌المللی بررسی چاقی در سال 2009، به‌منظور ارائه سازگاری بیشتر در مراقبت و تحقیقات بیمار، بیانیه مشترک را در سال 2009 منتشر کرد که تعریف "هماهنگ" متابولیسم سندرم را توصیف می‌کند. دور کمر، با جمعیت و معیارهای خاص کشور، چاقی را به‌عنوان اندازه‌گیری وضعیت بدن جایگزین کرد.

 جدول زیر چهار مجموعه معیار را خلاصه می‌کند:

معیارهای تشخیص بالینی سندرم متابولیک

اندازه‌گیری بالینی WHO (1998) AHA/NHLBI (2005)

تعریف سازگاری (2005)

معیارهای تشخیص

مقاومت به انسولین به علاوه دو معیار دیگر در زیر

سه معیار ذکر شده در زیر

 چاقی به وسیله دور کمر و دو معیار دیگر در زیر تعریف شده است

دور کمر (به‌عنوان تعریف چاقی)

  

≤40 اینچ (102 سانتی‌متر) در مردان
≤ 35 اینچ (88 سانتی‌متر) در زنان

≤ 37 اینچ (95 سانتی‌متر) در مردان،
≤ 31 اینچ (80 سانتی‌متر) در زنان

شاخص توده بدنی (BMI)

  

BMI بیشتر از 30 کیلوگرم / متر2

 

    

تری‌گلیسرید

≤ 150 میلی‌گرم / دسی‌لیتر (mg / dL)

≤ 150 میلی‌گرم / دسی‌لیتر (mg / dL)

≤ 150 میلی‌گرم / دسی‌لیتر (mg / dL)

HDL-C

> 35mg / dL  در مردان
> 39mg / dL  در زنان

 

> 40mg / dL  در مردان
> 50mg / dL  در زنان و یا مصرف دارو مانند استاتین‌ها

>  40mg / dL در مردان
>  50mg / dL در زنان و یا مصرف دارو مانند استاتین‌ها
 

فشار خون

 

≤ 90/ 140 میلی‌متر Hg

 

فشار سیستولیک ≤ 130 یا دیاستولیک ≤ 85 میلی‌متر Hg یا مصرف دارو برای فشارخون بالا

 

فشار سیستولیک ≤ 130 یا دیاستولیک ≤ 85 میلی‌متر Hg یا مصرف دارو برای فشارخون بالا

گلوکز

  

اختلال تحمل گلوکز، نارسایی گلوکز ناشتا یا دیابت نوع 2

 

ناشتا < 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا مصرف دارو برای دیابت
 

ناشتا ≤ 100 میلی‌گرم/ دسی‌لیتر

مقاومت به انسولین

بله

 خیر خیر

آلبومین ادرار (میکروآلبومینوری)

بله

 خیر خیر
 

همچنین اغلب در سندرم متابولیک گرایش به لخته شدن بیش از حد خون و التهاب دیده می‌شود. در حالی‌که ممکن است علائم واضحی وجود نداشته باشد، این ویژگی‌ها هشداری به احتمال افزایش شریان‌های مسدود شده، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، دیابت، بیماری کلیوی و حتی مرگ زودرس می‌باشد. در صورت عدم‌درمان، عوارض ناشی از بیماری‌های مرتبط با سندرم متابولیک درمان نشده تا 15 سال می‌تواند رشد کند. کسانی که مبتلا به سندرم متابولیک و همچنین دود می‌باشند، پیش‌آگهی ضعیف‌تری دارند.

علت اصلی بسیاری از موارد سندرم متابولیک به عادات ضعیف غذایی و شیوه زندگی کم‌تحرک برمی‌گردد. در برخی موارد، تشخیص سندرم متابولیک نیز به افرادی که به فشار خون بالا یا با دیابت کنترل نشده‌ مبتلا هستند، اختصاص داده شده است. همچنین به‌نظر می‌رسد ارتباطی با بیماری کبد چرب غیرالکلی، بیماری تخمدان پلی‌کیستیک و برخی از سرطان‌ها وجود دارد. تصور می‌شود چند مورد به عوامل ژنتیکی مرتبط است.

تمام عوامل مرتبط با سندرم متابولیک با هم ارتباط دارند. چاقی و کمبود ورزش منجر به مقاومت به انسولین می‌شوند. مقاومت به انسولین دارای اثر منفی بر تولید چربی، افزایش VLDL (لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم)، LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم - کلسترول "بد") و سطح تری‌گلیسیرید در خون و کاهش HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا - کلسترول "خوب") است. همچنین می‌تواند به رسوب پلاک چربی در شریان‌ها منجر شود که در طول زمان به بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی منجر می‌شود. مقاومت به انسولین همچنین باعث افزایش سطح انسولین و قند خون می‌شود. انسولین بیش از حد باعث افزایش دفع سدیم توسط کلیه‌ها می‌شود که باعث افزایش فشار خون می‌شود و منجر به فشار خون بالا می‌شود. افزایش مداوم سطح گلوکز به نوبه خود به عروق خونی و اندام‌ها، مانند کلیه‌ها آسیب می‌رساند.  

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
درباره سندرم متابولیک
  • آزمایشات
     اگر شخص دارای وزن بیش از حد در دور کمر و شیوه زندگی بی‌تحرک باشد، متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است متقاعد شود که شخص مبتلا به سندرم متابولیک است اما آزمایش‌های آزمایشگاهی و غیرآزمایشگاهی در تشخیص مهم هستند. آزمایش‌های توصیه شده عبارتند از:

     آزمایش‌های آزمایشگاهی

    • گلوکز. معمولا یک آزمایش گلوکز در حالت ناشتا انجام می‌شود اما در بعضی موارد پزشک ممکن است یک تست گلوکز پس از غذا یا یک GTT (تست تحمل گلوکز - چندین آزمایش گلوکز که قبل و در فواصل زمانی پس از چالش گلوکز گرفته می‌شود) هدف از آزمایش گلوکز تعیین ابتلا به دیابت یا کاهش توانایی برای فرآوری گلوکز (اختلال تحمل گلوکز) است، که در نهایت می‌تواند منجر به دیابت شود.
    • هموگلوبین A1c یا (HbA1c). این اندازه‌گیری کنترل قند است و برای تشخیص دیابت استفاده می‌شود.
    • پروفایل چربی. HDL، LDL، تری‌گلیسرید و VLDL را اندازه‌گیری می‌کند. اگر تری‌گلیسیریدها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته باشد ممکن است به اندازه‌گیری مستقیم LDL نیاز باشد.


     آزمایش‌های آزمایشگاهی دیگری وجود دارند که برای تشخیص سندرم متابولیک توصیه نمی‌شود اما ممکن است بعضی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی به‌منظور ارائه اطلاعات اضافی آنها را تجویز کنند. آزمایش‌ها عبارتند از:

    • پپتید C. شاخص قابل اطمینان از تولید انسولین درونی (خود شخص) است.
    • آلبومین ادرار. شاخص اولیه بیماری کلیوی، این تست برای کمک به مراقبت از بیماران دیابتی استفاده می‌شود و تحت معیار WHO توصیه می‌شود.
    • hS -CRP. اندازه‌گیری سطوح پایین التهاب است که می‌تواند به‌عنوان بخشی از ارزیابی خطر قلبی تست شود.
    • sdLDL. اندازه‌گیری تعداد مولکول‌های لیپوپروتئین کم‌چگالی کم‌تراکم شخص است. LDL در اندازه‌ متفاوت است و مولکول‌های با چگالی کوچکتر که در صورت افزایش تری‌گلیسرید و ایجاد VLDL در خون، به نظر می‌رسد که در ایجاد آترواسکلروز تهاجمی‌تر باشند. این تست در حال حاضر در دسترس است، اما توسط بسیاری از آزمایشگاه‌ها انجام نمی‌شود و اغلب تجویز نمی‌شود. ابزار بالینی نهایی هنوز مشخص نشده است. این ممکن است در آزمایشات ذرات LDL ارزیابی شود.


     آزمایشات غیرآزمایشگاهی

    •  فشار خون، برای بررسی فشار خون بالا
    • وزن و دور کمر برای ثبت چاقی شکمی
    • BMI (body mass index), an alternate measure of obesity that is used by many healthcare practitioners; it is calculated by taking: (Weight in pounds X 705) / (height in inches squared); for example: (150 pounds X 705) / (67 inches X 67 inches) = a BMI of 23.5. An adult with a BMI greater than 30 is considered obese. This calculation does not, however, describe where the excess weight is on the body.
    • BMI (شاخص توده بدن)، یک اندازه جایگزین چاقی است که توسط بسیاری از پزشکان بهداشت استفاده می‌شود؛ اینگونه محاسبه می‌شود: (وزن در پوند X 705) / (ارتفاع در اینچ مربع)؛ به‌عنوان مثال: (150 پوند X 705) / (67 اینچ X 67 اینچ) = BMI 23.5. بزرگسالان با BMI بیش از 30 چاق هستند. با این‌حال، این محاسبه، محل وزن اضافی در بدن را مشخص نمی‌کند.
  • درمان
     درمان اولیه برای سندرم متابولیک اصلاح شیوه زندگی برای اصلاح چاقی است. افراد مبتلا باید وزن اضافی را کاهش دهند و به‌طور منظم ورزش کنند. همچنین توصیه می‌شود که سیگار را ترک کنید.

     کاهش وزن و ورزش می‌تواند موجب:

    درمان دارویی ممکن است برای رفع سایر جنبه‌های سندرم متابولیک ضروری باشد. فشار خون باید درمان شود. استاتین‌ها ممکن است برای درمان سطح چربی ناسالم تجویز شوند. برخی از متخصصان بهداشت و درمان همچنین آسپرین را توصیه می‌کنند تا خطر ابتلا به لخته‌های نامناسب خون را کاهش دهند. برخی ممکن است داروهایی را برای افزایش حساسیت به انسولین تجویز کنند (اگرچه توافق گسترده‌ای در این مورد ‌وجود ندارد).

     افراد مبتلا به سندرم متابولیک باید با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی و سایر متخصصان پزشکی مانند متخصص تغذیه، برای ایجاد طرح درمان شخصی و نظارت بر اثربخشی آن، همکاری کنند.

  • سندرم متابولیک: جزئیات بیشتر

    انسولین هورمونی است که امکان انتقال گلوکز به سلول‌های بافت را فراهم می‌کند، جایی که از آن برای تولید انرژی استفاده می‌شود. سپس انسولین کبد را برای ذخیره‌سازی باقی‌مانده گلوکز خون اضافی به‌عنوان گلیکوژن تحرک می‌کند (برای ذخیره‌سازی کوتاه‌مدت انرژی) و یا استفاده از آن برای تولید اسیدهای چرب (که پس از آن تبدیل به تری‌گلیسیرید می‌شود). در افرادی که دارای مقاومت به انسولین هستند، انسولین اضافی باید توسط پانکراس آزاد شود تا غلظت مقاومت سلولی بافت و امکان ورود گلوکز به سلول را فراهم کند. این مقاومت و پاسخ به مقاومت می‌تواند به افزایش انسولین و غلظت گلوکز در خون منجر شود. با گذشت زمان، افزایش میزان گلوکز می‌تواند عروق و اندام‌های عضلانی مانند کلیه‌ها را از بین ببرد. افزایش سطح انسولین می‌تواند باعث افزایش میزان دفع سدیم توسط کلیه‌ها شود و به افزایش فشار خون (منجر به فشار خون بالا) منجر شود.

    کبد از تری‌گلیسیرید، کلسترول و پروتئین برای تولید لیپوپروتئین‌های بسیار کم تراکم تری‌گلیسیرید (VLDL) استفاده می‌کند. در خون آنزیمی تری‌گلیسیرید را از VLDL حذف می‌کند تا ابتدا لیپوپروتئین‌های چگالی متوسط (IDL) و سپس لیپوپروتئین‌های کم‌چگالی (LDL - کلسترول بد) تولید کند. LDL کاملا بد نیست؛ این بخش مهمی از متابولیسم لیپید است و برای احیای دیواره سلولی و برای تولید هورمون جنسی و استروئید ضروری است. با این حال، در غلظت بالا، LDL اکسید و انباشته می‌شود، در نهایت منجر به رسوبات چربی در دیواره‌های شریانی و سخت شدن و زخم رگ‌های خونی (و بیماری‌های قلبی عروقی و لخته‌های خون) می‌شود.

    مولکول‌های LDL در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند. چگالی کم LDL (sdLDL) بیشتر در مواجهه با کلسترول در دیواره‌های شریانی از همتایان بزرگشان قرار دارد. در افراد چاق و یا افراد مقاوم در برابر انسولین، مقدار بیش از حد VLDL و تری‌گلیسرید در خون باقی می‌ماند و به افزایش تعداد تولید sdLDL منجر می‌شود.

    لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL - کلسترول خوب) معمولا کلسترول اضافی را از بافت‌ها به کبد انتقال بازمی‌گرداند. کلسترول در کبد یا برای استفاده مجدد در آینده ذخیره یا به صفرا تزریق می‌شود. انتقال معکوس HDL تنها راهی است که سلول‌ها می‌توانند کلسترول اضافی را از بین ببرند. این کار به محافظت از شریان‌ها کمک می‌کند و اگر HDL کافی وجود داشته باشد، حتی می‌تواند باعث پیشگیری از ایجاد پلاک‌های چربی در شریان‌ها شود. با این‌وجود، زمانی‌که مقدار زیادی از VLDL و تری‌گلیسرید وجود داشته باشد مقدار HDL در خون کاهش می‌یابد.

مطالب مرتبط

در این سایت


آزمایش‌ها: hs-CRP, Lipid Profile, Cholesterol, HDL Cholesterol, LDL Cholesterol, Triglycerides, Cardiac Risk Assessment, Insulin, Glucose Tests, LDL Particle Testing
بیماری‌ها: Diabetes (دیابت), Insulin Resistance (مقاومت به انسولین), Cardiovascular Disease (بیماری قلبی عروقی), Hypertension (فشار خون بالا), Heart Disease (بیماری قلبی), Kidney Disease (بیماری کلیه), Stroke (سکته مغزی)

در جای دیگری در وب


American Academy of Family Physician, FamilyDoctor.org: Metabolic Syndrome
Cleveland Clinic: Metabolic Syndrome
Mayo Clinic: Metabolic syndrome
American Heart Association: Metabolic Syndrome
KidsHealth.org: Metabolic Syndrome
CDC: Division of Nutrition, Physical Activity and Obesity
CDC: Overweight & Obesity
NIDDK: Diet & Nutrition

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
مشاهده منابع

نکته: این مقاله براساس تحقیقاتی است که از منابع ذکر شده در اینجا و همچنین تجربیات جمعی آزمایش‌های آزمایشگاه تحقیقاتی استفاده می‌کند. این مقاله به صورت دوره‌ای توسط هیئت بازبینی مطالب بررسی می‌شود و ممکن است در نتیجه بررسی به‌روز شود. هر منبع جدیدی که ذکر شد، به لیست اضافه می‌شود و از منابع اصلی استفاده شده متمایز می‌شود. برای دسترسی به منابع آنلاین، URL را به مرورگر خود کپی و جایگذاری کنید.

منابع مورد استفاده در این مطلب

2016 review performed by Lei Fu, PhD, DABCC, FACB, FCACB, Clinical Biochemist, Sunnybrook Health Sciences Centre, University of Toronto and the Editorial Review Board.

Alberti KG, Eckel RH, Grundy SM, Zimmet PZ, Cleeman JI, Donato KA, et al. Harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity. Circulation. 2009 Oct 20. 120 (16):1640-5.

Alberti KG, Zimmet PZ. Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications. Part 1: diagnosis and classification of diabetes mellitus provisional report of a WHO consultation. Diabet Med 1998;15:539–553.

National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel III final report. Circulation 2002;106:3143–3421.

Grundy, SM, et al. Diagnosis and Management of the Metabolic Syndrome. An American Heart Association/National Heart, Lung, and Blood Institute Scientific Statement. Circulation 2005;112:2735–2752.

(November 6, 2015) National Heart, Lung, and Blood Institute. What is Metabolic Syndrome? Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/ms. Accessed February 2016.

(December 27, 2015) Wang S. Metabolic Syndrome. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/165124-overview. Accessed February 2016.

Huang P. A comprehensive definition for metabolic syndrome. Dis Model Mech. 2009 May-Jun; 2(5-6): 231–237. Available online at http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2675814/. Accessed February 2016.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

(2003 March 03, Reviewed). Metabolic Syndrome. Cleveland Clinic Health Information Center. Available online at http://www.clevelandclinic.org/health/health-info/docs/3000/3057.asp?index=10783.

Syndrome X or Metabolic Syndrome. American Heart Association. Available online at http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=534.

Metabolic Syndrome. American Heart Association. Available online at http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4756.

The Metabolic Syndrome. American Diabetes Association. Available online at http://www.diabetes.org/weightloss-and-exercise/weightloss/metabolicsyndrome.jsp.

Blackburn, G. and Bevis, L. (2003 September 12, Updated). The Obesity Epidemic: Prevention and Treatment of the Metabolic Syndrome. Available online at http://www.medscape.com/viewprogram/2015.

Peters Harmel, A. and Berger, D. (2003 August 24 – 29). Clinical Implications of the Metabolic Syndrome. Medscape coverage of: 18th International Diabetes Federation Congress. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/462881.

Hoefner, D. (2003 October). The ruthless malady: metabolic syndrome. MLO. Available online at http://www.mlo-online.com.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC. Pp 296.

(2007 April). What Is Metabolic Syndrome? NHLBI. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/. Accessed on 3/9/08.

Blaha, M. and Elasy, T. (2006). Clinical Use of the Metabolic Syndrome:Why the Confusion? Clinical Diabetes v 24 (3). Available online at http://clinical.diabetesjournals.org/. Accessed on 3/9/08.

(January 2006) Pizzi, R. Agreeing to Disagree ADA, AHA Publish Opposing Views on Metabolic Syndrome. Clinical Laboratory News Volume 32, No. 1.

American Diabetes Association. Diabetes Research Summary, Is the Metabolic Syndrome Really a Syndrome? Available online at http://www.diabetes.org. Accessed June 2008.

(22 May 2008) Sattar N, et al. Can metabolic syndrome usefully predict cardiovascular disease and diabetes? Outcome data from two prospective studies. The Lancet 2008; 371:1927-1935. Available online at http://www.thelancet.com. Accessed June 2008.

(Updated 2011 November 3). What Is Metabolic Syndrome? National Heart Lung and Blood Institute [On-line information]. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/ms/. Accessed November 2011.

Mayo Clinic staff (Updated 2011 October 8). Metabolic syndrome. Mayo Clinic Medical [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/metabolic%20syndrome/DS00522/METHOD=print. Accessed November 2011.

Wang, S. (Updated 2011 November 9). Metabolic Syndrome. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/165124-overview. Accessed November 2011.

Eckman, A. (2011 June 28). Metabolic syndrome. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007290.htm. Accessed November 2011.

(2010 March). The Metabolic Syndrome. The Hormone Foundation [On-line information]. PDF available for download at http://www.hormone.org/Resources/upload/metabolic-syndrome-bilingual-042010.pdf. Accessed November 2011.

Roberts, W. (Updated 2011 May). Metabolic Syndrome. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/Metabolicsyndrome.php. Accessed November 2011.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر