دهیدراسیون، اتلاف بیش از حد آب از بافت های بدن بوده که اغلب با عدم تعادل سدیم، پتاسیم، کلراید و سایر الکترولیت ها همراه است. این عارضه میتواند در هر زمانی که مایعات از دست می روند و به اندازه کافی جایگزین نمی شوند، بویژه زمانی که فرد به اندازه کافی مایعات نمی نوشد، رخ دهد. اوایل دهیدراسیون هیچ نشانه ای ندارد؛ دهیدراسیون ملایم یا متوسط می تواند نشانه هایی را ایجاد کند که از قبیل: تشنگی، خستگی، گرفتگی عضلانی، سرگیجه و سردرد هستند. دهیدراسیون شدید میتواند نشانه های جدی تری نظیر گیجی، فشار خون پائین، از دست دادن هشیاری، حمله عصبی را ایجاد کرده و حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
بدن از حدود 60 تا 70% آب تشکیل شده و به جهت عملکرد مناسب باید ذخیره مداومی از آن را داشته باشد. آب در ابتدا از طریق نوشیدن مایعات و در درجه دوم به صورت بخشی از غذایی که می خوریم، وارد بدن می گردد. آب از طریق روده جذب شده و در سرتاسر بدن منتقل می شود. مایعات موجود درون سلول ها، در فضاهای بین سلول ها و بافت ها، درون سیستم لمفاوی، غشاهای مخاطی و بخش مایع خون در وریدها و سرخرگ های ما را تشکیل می دهد. در صورت لزوم، مایعات می توانند از یک "قسمت" یا ناحیه به دیگری منتقل شوند.
قسمت اعظم آب توسط کلیه ها چندین بار فیلتر، بازجذب شده و منتشر می شود. آب اضافی و مواد زائد حل شده، در ادرار وارد شده و هنگام دفع ادرار از بدن پاک می شوند. مقادیر کمی بیشتر از آب به صورت پیوسته از طریق تعریق، تنفس و مدفوع از دست می روند. مجموع میزان اتلاف نرمال آب از منابع زیر در طیف 1500 تا 2500 میلی لیتر در روز می باشد:
| مدفوع | 50-100 mL/day |
| تبخیر\بازدم | 500-1000 mL/day |
| ادرار | 1000-2000 mL/day بطور متوسط |
متعادل نگهداشتن و حفظ آب در بدن یک فرآیند پیچیده است. کلیه ها بخشی از یک سیستم بازخوردی بوده که با تغلیظ یا رقیق کردن ادرار و با کنترل حفظ سدیم، آب را نگهداشته یا دفع می کنند. سدیم و دیگر الکترولیت ها - پتاسیم، کلراید و بیکربنات - با حفظ خنثی بودن الکتریکی و تعادل اسید باز به تنظیم تعادل آب در سطح سلولی کمک می نمایند.
این سیستم بازخوردی و اجزای آن در حفظ سطح سالم آب در بدن ضروری هستند. سنسورهای بدن، افزایش و کاهش میزان آب و مواد محلول در جریان خون را درک کرده و به آنها پاسخ می دهند. با افزایش ذرات محلول در خون (اسمولالیته)، که کاهش میزان آب خون یا افزایش تعداد ذرات را نشان می دهد، یک غده تخصصی در مغز - هیپوتالاموس - هورمون ضد ادراری (ADH) را ترشح می کند. این هورمون به کلیه ها برای حفظ آب علامت می دهد. برای حفظ فشار و حجم خون، آب از سلول ها به جریان خون حرکت می کند. این اگر اصلاح نشود، بافت های بدن کاملاً خشک شده و باعث انقباض و از کار افتادن سلول ها می گردد. با کاهش سطوح مایعات، یک واکنش "تشنگی" توسط مغز ایجاد گشته و به فرد علامت می دهد که آب بیشتری بنوشد. طبیعتاً، این سیستم های بازخوردی با همکاری با یکدیگر، تعادل دینامیک را حفظ می کنند.
دهیدراسیون زمانی رخ می دهد که مایعات سریعتر از اینکه بتوانند جایگزین شوند، اتلاف شوند. این میتواند با اسهال، استفراغ، تعریق شدید، استفاده از دیورتیک (داروهایی که تولید ادرار را افزایش می دهند) و یا عدم مصرف کافی آب ازطزیق نوشیدن یا خوردن، اتفاق بیفتد. همچنین اگر فرد مقادیر ببسیار زیاد سدیم (هایپوناترمی) یا مقادیر بسیار کم آن (هایپرناترمی) را نسبت به کاهش آب از دست بدهد، دهیدراسیون می تواند تشدید شود. دهیدراسیون طولانی مدت می تواند منجر به حمله عصبی و آسیب به اندام های داخلی، بویژه مغز، گیجی و احتمالاً مرگ گردد.
هر کسی می تواند دهیدراتته شود، اما این وضعیت در افراد جوان و سالخورده و اشخاصی که مشکلات زمینه ای یا سیستم های ایمنی ضعیف دارند، می تواند جدی تر باشد. شیرخوارگان و کودکان ممکن است در اطلاع تشنگی خود دارای مشکل باشند. بعلت اینکه کودکان متابویسم سریعتر و مقادیر بیشتری آب نسبت به بزرگسالان دارند، نیازهای آبی متفاوتی نسبت به بزرگسالان نیز دارند. تعریق، اسهال و استفراغ عوامل معمول از دست دادن سریع آب در بچه ها هستند و بیماری های اسهال یک تهدید جدی برای سلامتی در جهان هستند. بر اساس سازمان بهداشت جهانی، بیماری اسهال دومین علت عمده مرگ در کودکان زیر 5 سال می باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها برآورد کرده است که در کشورهای در حال توسعه، اسهال هر روزه 2200 کودک را می کشد.
در سالخوردگان، از دست دادن آب یک مشکل رایج بوده و مرتبط با تعدادی پیامد شدید برای سلامتی بوده است. متخصصین برآورد کرده اند که بیش از 20% افراد سالخورده که مستقلاً در آمریکا زندگی می کنند دهیدراته بوده و نرخ های مشابهی از این عارضه در سالخوردگان مقیم در مراکز درمانی انگلستان دیده شده اند.
