بر اساس مؤسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، بیش از 100 نوع آسیب عصبی محیطی شناسایی شده است. زمانیکه علت آن نامشخص باشد، به آن نروپاتی ایدیوپاتیک گفته می شود؛ حدود 23% موارد به این صورت طبقه بندی شده اند.

مثال هایی از عوامل شایع نروپاتی محیطی از قبیل زیر هستند:

• تروما - آسیب فیزیکی به اعصاب، شایعترین علت آسیب عصبی است. علاوه بر آسیب عصبی حاد که از سقوط، تصادف های موتور سیکلت، آسیب های ورزشی یا جراحی نتیجه می شود، آسیب عصبی محیطی ممکن است در نتیجه تنش مکرر یا هر بیماری باشد که یک عصب را حبس کرده، فشرده کرده یا به آن آسیب می رساند (بعنوان مثال سندرم مجرای مچ دستی).
• دیابت - 60 تا 70% افراد مبتلا به دیابت، چند نوع از آسیب عصبی را بروز می دهند، وضعیتی که به آن آسیب عصبی دیابتی گفته می شود.
• داروها، بویژه عوامل شیمی درمانی خاص، همچنین برخی از عوامل ضد رتروویروسی مورد استفاده جهت درمان عفونت HIV، داروهای ضد صرع و داروهای قلب و فشار خون می توانند به اعصاب آسیب رسانده و باعث آسیب عصبی شوند.
• کمبودهای تغذیه ای و ویتامین - کمبود ویتامین B12 به غلاف میلینی که اعصاب را احاطه کرده و از آنها محافظت می کند، آسیب می رساند. بدون این حفاظت، اعصاب نمی توانند به درستی عمل کنند. سایر کمبودهای ویتامین B، مانند B1، B6 و B3 میتوانند همانند با کمبود ویتامین E و نیاسین باعث نروپاتی شوند.
• الکلی بودن - مصرف طولانی مدت الکل میتواند باعث آسیب عصبی شود که ممکن است غیرقابل بازگشت باشد، حتی اگر فرد نوشیدن را ترک کند. افرادی که سوء مصرف الکل دارند همچنین ممکن است مبتلا به کمبود های تغذیه ای و غذایی شوند که میتوانند در نروپاتی تأثیر داشته باشند.

نمونه هایی از سایر عوامل از قبیل زیر هستند:

• بیماری کلیه، کبد و ریه یا سایر بیماری های حساس
• کم کاری تیروئید و سایر اختلالات غده هیپوفیز
• اختلالات خودایمن مانند سندرم گیلن باره، آرتریت روماتوئید و لوپوس
• تومورهای خوش خیم یا سرطانی که به اعصاب فشار وارد می کنند
• انواعی از عفونت ها از قبیل ویروس هرپس سیمپلکس (تبخال)، زونا (ویروس واریسلا زوستر)، بیماری لایم، HIV/AIDS، سایتومگالوویروس (CMV)، ویروس اپشتن بار، سفلیس، جذام، دیفتری و انگل ها
• تماس با سموم محیطی و صنعتی از قبیل سرب، آرسنیک و جیوه، برخی از آفت کش ها و حلال های صنعتی
• گاموپاتی تک دودمانی (منوکلونال)
• سندرم پارانئوپلاستیک (مرتبط با سرطان)

نشانه های نروپاتی به نوع عصب مبتلا - حسی، حرکتی یا خودگردان - بستگی دارد.

نشانه های نروپاتی محیطی معمولاً با بی حسی و احساس سوزن سوزن در نوک انگشتان آغاز می شود. این حس ها ممکن است در دست ها یا پاها منتشر شده و ایجاد حس سوزش، یخ زدگی، ضربان یا درد شدید منتشر نماید که اغلب هنگام شب تشدید می شوند. درد ممکن است پیوسته بوده یا متناوب باشد.  شروع نروپاتی میتواند ناگهانی بوده یا بتدریج ایجاد شود.

هنگامی که اعصاب حرکتی تأثیر می بینند، علائم و نشانه ها ممکن است به صورت زیر باشند:

• ضعف ماهیچه، گرفتگی و یا انقباض عضلانی
• تحلیل ماهیچه (آتروفی)
• از دست دادن واکنش

آسیب به عصب حسی میتواند نشانه های زیر را ایجاد نماید:

• احساس پوشیدن دستکش یا جوراب نامرئی
• از دست دادن واکنش و "حس موقعیت" که بر هماهنگی و تعادل تأثیر می گذارد
• حساسیت شدید به لمس حتی با فشارهای بسیار جزئی (مثلاً فشاری که از طرف رو تختی حس می شود)
• کاهش توانایی در تشخیص لمس، فشار، دما و ارتعاش

اگر اعصاب خودگردان آسیب ببینند، علائم و نشانه ها از قبیل:

• تار بینی؛ واکنش آهسته مردمک که بر دید در شب تأثیر می گذارد
• کاهش یا افزایش عرق کردن و عدم تحمل حرارت
• مشکل در بلع یا تنفس
• احساس سرگیجه یا ضعف هنگام ایستادن بعلت فشار خون پائین
• مشکلات نعوظ در مردان؛ خشکی واژن در زنان
• عدم تغییر مناسب ضربان قلب هنگام ورزش
• بی اختیاری و مشکل در ادرار کردن و تخلیه مثانه
• عدم هشیاری نسبت به سطوح پائین قند خون
• تغییر حرکت غذا در دستگاه گوارش که به یبوست یا اسهال، فشار و نفخ شکمی، حالت تهوع و سوزش معده می انجامد

عوارض نروپاتی معمولاً در نتیجه از دست رفتن حس بوده که فرد ناراحتی و درد ناشی از تروما، سوختگی یا فشار را تا زمانی که آسیب بافتی رخ بدهد، حس نمی کند. افراد دارای نروپاتی محیطی به موارد زیر آسیب پذیر هستند:

• سوختگی پوست و حراحت در اثر فشار
• عفونت - جراحت هایی که ایجاد می شوند ممکن است آهسته علاج پیدا کرده و می توانند عفونی شوند. این میتواند منتهی به فرسایش بافتی، اسکار (جای زخم) و در برخی موارد نیاز به قطع شود.
• سقوط - کاهش کنترل بر عضلات و از دست دادن تعادل و هماهنگی می تواند منتهی به سکندری خوردن و افتادن شود.

نروپاتی خودگردان می تواند باعث نقص در عملکرد اعضاء، ضربان قلب نامنظم، مشکلات تنفسی، عفونت های مجاری ادراری، مشکلات روده و اختلال جنسی شود.

اهداف آزمایش عبارتند از:

• تشخیص وجود نروپاتی و تمایز آن از سایر بیماری هایی که ممکن است نشانه های مشابهی ایجاد کنند
• شناسایی علت آسیب عصبی در صورت امکان
• ارزیابی محل، میزان و شدت آسیب عصبی و سنجش عملکرد عضو
• شناسایی بیماری های زمینه ای که باعث تشدید نروپاتی می شوند
• شناسایی و ارزیابی عوارض

تست های غیر آزمایشگاهی

آزمایشات تشخیصی برای آسیب عصبی با یک سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی آغاز می شوند.

• سابقه پزشکی ممکن است شامل پرسش هایی درباره نشانه ها، محیط کار، عادات سبک زندگی، تماس با سموم، مصرف الکل، ریسک HIV یا سایر بیماری های عفونی و سابقه خانوادگی بیماری های عصبی باشد.
• معاینه فیزیکی احتمالاً شامل آزمایشات عصب شناختی برای بررسی واکنش تاندون ها، قدرت و کشش عضلات و توانایی احساس ارتعاش، لمس ملایم، موقعیت بدن، دما و درد باشد.

بسته به نتایج سابقه پزشکی و آزمایشات فیزیکی و عصب شناختی، یک یا چند آزمایش دنبال کننده ممکن است درخواست گردد:

• آزمایشات هدایت عصبی - برای ارزیابی انتقال پیام های عصبی و سنجش درجه آسیب در رشته های بزرگ عصبی (هم حسی و هم حرکتی)
• نوار عصب عضله (EMG) - برای شناسایی فعالیت الکتریکی ناهنجار در عضلات و کمک به تمایز بین اختلالات عضله و عصب
• سایر آزمایشات عملکرد عصب - ممکن است شامل آزمایشاتی برای ثبت عملکرد اعصاب خودگردان، آزمایش عرق و تست هایی باشد که قابلیت در حس کردن لمس، ارتعاش، سرما و حرارت را ثبت می کنند
• بیوپسی از عصب - برای ارزیابی آسیب به رشته های عصبی
• بیوپسی از پوست - برای تعیین تعداد پایانه های عصبی موجود و شناسایی آسیب در رشته های عصبی کوچک

بررسی های تصویر برداری از قبیل سی تی اسکن یا MRI  برای شناسایی تومورها، فتق دیسک بین مهره ای یا سایر ناهنجاری هایی که میتوانند بر اعصب فشار وارد آورده و ایجاد نروپاتی کنند، ممکن است انجام گیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بررسی های تصویربرداری، RadiologyInfo.org را ببینید.

اگر درگیری عصب خودگردان محتمل باشد، آزمایشات بیشتری ممکن است برای سنجش ضربان قلب، فشار خون، دستگاه گوارش، پاسخ مردمک و تعریق انجام شوند.

تست های آزمایشگاهی

آزمون های آزمایشگاهی جهت جستجو برای بیماری های زمینه ای که ممکن است در آسیب عصبی دخیل باشند، شناسایی عوارض و ارزیابی عملکرد اعضاء مورد استفاده قرار می گیرند. این آزمایشات ممکن است از قبیل زیر باشند:

• قند خون - برای تشخیص دیابت و ارزیابی کنترل قند خون
• پنل متابولیک جامع (CMP) - برای سنجش عملکرد کبد، کلیه و سایر اندام ها؛ برای تشخیص مشکلات متابولیکی
• ویتامین B12 - و سایر تست های ویتامین در صورت لزوم برای تشخیص کمبود ویتامین ها
• پنل تبروئید - برای تشخیص کمکاری تیروئید
• سنجش مایع مغزی نخاعی (CSF) - برای تشخیص ناهنجاری ها یا عفونت های سیستم عصبی مرکزی
• آزمون های اختصاصی برای اختلالات خودایمن از قبیل آنتی بادی ضد هسته ای (ANA)
• تست های اختصاصی برای بیماری های عفونی از قبیل زونا (ویروس واریسلا زوستر)، بیماری لایم، HIV/AIDS، سایتومگالوویروس (CMV)، ویروس اپشتن بار و سیفلیس
• آزمایشات فلزات سنگین - برای تشخیص تماس با سموم
• آزمایش برای داروهایی مانند فنیتوئین، که استفاده بلند مدت از آن میتواند باعث نروپاتی محیطی شود
• شمارش کامل خون (CBC) - برای تشخیص ناهنجاری های سلول خونی، عفونت و مشکلات متابولیک
• الکتروفورز پروتئین سرم (SPEP) - برای رد کردن گاموپاتی منوکلونال و در صورت لزوم پیگیری با الکتروفورز ایمنوفیکسیشن (IFE) یا یک تست معادل (بعنوان مثال، ایمنوتایپینگ مبتنی بر الکتروفورز ناحیه موئین)
• آنتی بادی های پارانئوپلاستیک، در صورتی که  توسط یک متخصص توصیه شده باشد (بعنوان مثال یک متخصص عصب شناس)
• ندرتاً، آزمایش ژنتیک برای شناسایی اختلالات ارثی خاص

برخی از آزمایشگاه ها پنلی از تست های آنتی بادی از قبیل پنل آنتی بادی نروپاتی حرکتی و یک پنل آنتی بادی نروپاتی حسی را جهت کمک به تشخیص پیشنهاد می کنند. افزایش آنتی بادی های خاص با انواع آسیب های عصبی مرتبط بوده اند.

اهداف درمان نروپاتی، مدیریت عامل زمینه ای و تخفیف نشانه ها می باشد. در برخی موارد که نروپاتی بر اثر یک عارضه ای است که قابل درمان است مانند کمبود ویتامین B، اعصاب میتوانند احیاء شده و نشانه ها ممکن است در طول زمان برطرف شده یا بهبود پیدا کنند.

درمان، به هر گونه علت شناخته شده آسیب عصبی بستگی داشته و آن را هدف قرار می دهد. مدیریت نشانه ها ممکن است از قبیل موارد زیر باشند:

• کسب کنترل بر بیماری های زمینه ای مانند حفظ قند خون در یک سطح مناسب در بیماران مبتلا به دیابت و کاهش التهاب همراه با اختلالات خودایمن
• محدود کردن مصرف دخانیات و الکل
• رژیم غذایی متعادل و داشتن وزن مناسب
• انجام ورزش های کششی و داشتن فعالیت بدنی؛ کاهش مدت زمان بی تحرکی که میتواند فشار بر اعصاب را افزایش دهد
• اجتناب از تماس با سموم
• حفاظت بخش هایی از بدن که توانایی خود را در احساس درد، حرارت، سرما و ارتعاش از دست داده اند در برابر آسیب
• حمایت از بخش های مبتلای بدن، بعنوان مثال با آتلیا کفش های طبی
• پایش مکرر نواحی مبتلا و رسیدگی سریع به مشکلاتی مانند پوست قرمز و زخم ها که ممکن است تشدید یا عفونی شوند

دسته های دارویی مختلف برای کمک به تخفیف درد نروپاتیک بکار می روند. اینها در دامنه ای از مسکن های غیرنسخه ای برای درد ملایم تا داروهای ضدصرع، داروهای ضد افسردگی و مخدر برای دردهای شدیدتر قرار می گیرند. در پاره ای از موارد، اعمال جراحی برای رهاسازی اعصاب گیرافتاده یا تحت فشار ممکن است لازم شوند.

درمان های مکمل، مانند فیزیوتراپی، طب سوزنی، ماساژ و تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) نیز ممکن است در کاهش درد کمک کنند.

برای تعیین بهترین درمان، افراد باید با پزشک خود همکاری داشته باشند. نیازهای مردم در طول زمان تغییر می کنند و درمان های جدید و جایگزین در راه هستند.