اسامی دیگر
Corticotropin
اسم متعارف
Adrenocorticotropic Hormone
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه May 8, 2018.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

همراه با آزمایش کورتیزول، برای کمک به تشخیص عوارض غده فوق کلیوی و بیماری های غده هیپوفیز مانند سندرم کوشینگ، بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، تومورهای فوق کلیوی و تومورهای غده هیپوفیز

زمان انجام آزمایش؟

هنگامی که شما علائمی دارید که همراه با تولید اضافی یا ناقص کورتیزول هستند؛ زمانی که پزشک شما مشکوک است که شما دارای نوعی عدم تعادل هورمونی هستید که میتواند بر اثر مشکلی در غدد هیپوفیز یا فوق کلیوی شما باشد.

نمونه مورد نیاز

نمونه خون که از ورید بازوی شما به دست آمده است

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

شاید پزشک از شما بخواهد که پیش از آزمایش ناشتا باشید. خون معمولاً در صبح، حدود ساعت 8 گرفته می شود.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)، هورمونی است که تولید کورتیزول را تحریک می کند. کورتیزول یک هورمون استروئید است که توسط غدد فوق کلیوی ایجاد شده که برای تنظیم متابولیسم گلوکز، پروتئین و لیپید مهم بوده، پاسخ سیستم ایمنی را سرکوب نموده و به حفظ فشار خون کمک می نماید. این تست، میزان ACTH را در خون اندازه گیری می کند.

ACTH توسط غده هیپوفیز تولید می شود. غده هیپوفیز که در مرکز سر و زیر مغز واقع شده، بخشی از سیستم اندوکرین، شبکه ای از غدد می باشد که با یکدیگر برای تولید هورمون هایی کار می کنند که بر اعضاء، بافت و بقیه غدد برای تنظیم سیستم های سرتاسر بدن، عمل می کنند.

معمولاً، سطوح ACTH با پائین بودن کورتیزول افزایش یافته و هنگامی که میزان کورتیزول بالاست، مقادیر ACTH کاهش می یابند. در پاسخ به کاهش سطح کورتیزول خون، هیپوتالاموس هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) را تولید می کند. این، تولید ACTH را توسط غده هیپوفیز تحریک کرده که در مقابل تولید کورتیزول را توسط غدد فوق کلیوی، اعضای کوچک واقع در بالای هر کلیه، تحریک می کند. برای ایجاد مقادیر مناسب کورتیزول، غدد هیپوتالاموس، هیپوفیز و فوق کلیوی باید به طور کامل و صحیح عمل کنند.

شرایطی که بر غدد هیپوتالاموس، هیپوفیز یا فوق کلیوی تأثیر می گذارند، میتوانند با تنظیم تولید ACTH و کورتیزول مداخله کرده و میزان تولید هورمون هایی که این غدد تولید می کنند، افزایش یا کاهش دهند. این میتواند باعث علائم و نشانه هایی شود که مرتبط با افزایش یا نقص در کورتیزول می باشند. وضعیت هایی که بر ACTH تأثیر می گذارند، شامل بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون و کمکاری غده هیپوفیز هستند. برخی از تومورهایی که خارج از محل های غده هیپوفیز مانند ریه ها پیدا می شوند نیز میتوانند غلظت های کورتیزول را بوسیله تولید ACTH، افزایش دهند.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون بوسیله سرنگ از ورید بازو به دست می آید.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

ممکن است پزشک درخواست کند که پیش از تست ناشتا باشید. معمولاً خونگیری در اول صبح و حدود ساعت 8 انجام می شود.

Accordion Title
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    تست های خونی ACTH معمولاً همراه با آزمایشات کورتیزول برای کمک به شناسایی، تشخیص و نظارت بر وضعیت های مرتبط با میزان بیش از حد یا نقص کورتیزول در بدن مورد استفاده قرار می گیرند. این شرایط شامل موارد زیر هستند:

    • بیماری کوشینگ: کورتیزول زائد که بعلت یک تومور تولید کننده ACTH در غده هیپوفیز می باشد (معمولاً یک تومور بدخیم)
    • سندرم کوشینگ: مرتبط با علائم و نشانه های مرتبط با کورتیزول زائد می باشد؛ علاوه بر بیماری کوشینگ، سندرم کوشینگ میتواند بعلت یک تومور آدرنال، هایپرپلازی آدرنال، استفاده از داروهای استروئیدی یا بعلت یک تومور تولید کننده ACTH بوده که خارج از هیپوفیز (نابجا)، مانند ریه ها قرار دارد.
    • بیماری آدیسون (نقص آدرنال اولیه): کاهش تولید کورتیزول بعلت آسیب به غده فوق کلیوی
    • نقص آدرنال ثانویه: کاهش تولید کورتیزول بعلت بدکاری غده هیپوفیز
    • کمکاری غده هیپوفیز: عملکرد ناقص یا آسیب به غده هیپوفیز که منتهی به کاهش (یا عدم) تولید هورمون توسط غده هیپوفیز، از جمله تولید ACTH می شود

    سنجش هر دوی ACTH و کورتیزول میتواند به تمایز بین برخی از این عوارض کمک کند زیرا سطح ACTH معمولاً در جهت عکس مقادیر کورتیزول تغییر می کند.

    اگر مقادیر غیرعادی تشخیص داده شوند، پزشک آزمایشات اضافی را برای کمک به تأئید یافته ها و مشخص کردن علت انجام خواهد داد. برای اطلاعات بیشتر درباره آزمون ها، مقاله کورتیزول را مطالعه کنید.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

    تست ACTH ممکن است زمانی درخواست شود که یک آزمایش کورتیزول نتایج غیرعادی ارائه داده یا هنگامی که فرد علائم و نشانه هایی داشته باشد که مرتبط با اضافه بودن و یا کمبود کورتیزول هستند.

    میزان بسیار زیاد کورتیزول میتواند باعث علائمی باشد که شامل موارد زیر است:

    • چاقی، که بیشتر وزن بر تنه بدن و نه بر بازوها و پاها، قرار دارد.
    • تجمع چربی بین شانه ها
    • صورت گرد قرمز
    • پوست نازک و حساس
    • خطوط ارغوانی بر روی شکم
    • ضعف در ماهیچه ها
    • وجود آکنه
    • عفونت های پوستی
    • رشد اضافی موی بدن
    • خستگی

    اینها اغلب همراه با نتایجی مانند فشار خون بالا، میزان پتاسیم پائین، بیکربنات بالا، مقادیر بالای گلوکز و گاهی اوقات دیابت هستند.

    افرادی که کورتیزول را به میزان ناکافی تولید می کنند، ممکن است علائم زیر را نشان دهند:

    • ضعف در ماهیچه ها
    • خستگی
    • کاهش وزن
    • افزایش رنگدانه های پوست، حتی در نواحی که در معرض آفتاب قرار نمی گیرند
    • از دست دادن اشتها
    • حالت تهوع، اسهال و استفراغ
    • سرگیجه
    • عطش و میل بالا برای مصرف نمک

    اینها اغلب همراه با عوارضی مانند فشار خون پائین، قند خون پائین، میزان پائین سدیم و میزان بالای پتاسیم و کلسیم هستند.

    علائم نشاندهنده کمکاری غده هیپوفیز معمولاً شامل چندین مورد زیر می باشند:

    • از دست دادن اشتها
    • خستگی
    • چرخه قاعدگی نامنظم
    • نقص در عملکرد اندام های تناسلی (هایپوگنادیسم)
    • کاهش تمایلات جنسی
    • شب ادراری مکرر
    • از دست دادن بدون دلیل اشتها
    • احساس گر گرفتگی
    • حساسیت به سرما

    وقتی عوارض در نتیجه یک تومور غده هیپوفیز (معمولاً خوش خیم) باشند، فرد مبتلا ممکن است دارای علائمی باشد که همراه با فشردگی سلول ها و اعصاب مجاور هستند. بعنوان مثال، تومور ممکن است نغییری در الگوی سردردها ایجاد کند. این همچنین میتواند بر اعصاب کنترل کننده بینایی تأثیر گذاشته و باعث علائمی مانند "باریک بینی" (عدم توانایی در دیدن اشیایی که در جوانب و کناره ها هستند)، ناتوانی در دیدن برخی از نواحی متمرکز یا دوبینی شود.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    در بسیاری از موارد، تفسیر نتایج میتواند پیچیده باشد. سطوح ACTH و کورتیزول در طول شبانه روز متغیر هستند. معمولاً، ACTH در صبح در بیشترین میزان خود و در شب در بالاترین آن می باشد. آن، تولید کورتیزول را تحریک کرده که از همان الگوی روزانه تبعیت می کند اما پس از افزایش ACTH، افزایش یافته و در اوایل شب میزان آن به کمترین حد می رسد. شرایطی که بر تولید ACTH و کورتیزول تأثیر می گذارند، اغلب باعث اختلال در این تغییرات روزانه می گردند.

    نتایج تست های ACTH و کورتیزول اغلب بهمراه یکدیگر ارزیابی می شوند. جدول زیر نشاندهنده الگوهای معمول ACTH و کورتیزول بوده که همراه با بیماری های مختلفی که غدد فوق کلیوی و هیپوفیز را درگیر می کنند، دیده می شود

    بیماریکورتیزولACTH
    بیماری کوشینگ (تومور هیپوفیز که ACTH تولید می کند) افزایش افزایش
    تومور آدرنال افزایش کاهش
    ACTH "نابجا" (ACTH ایجاد شده توسط یک تومور خارج از غده هیپوفیز، معمولاً در ریه) افزایش افزایش
    بیماری آدیسون (غدد فوق کلیوی ضعیف یا آسیب دیده) کاهش افزایش
    کمکاری غده هیپوفیز کاهش کاهش یا در حد طبیعی

    نتیجه ای که افزایش در ACTH را نشان دهد بدین معنی است که فرد مبتلا به بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، بیش فعالی، غدد اندوکرین تشکیل دهنده تومور (نئوپلازی اندوکرین چندگانه) یا تومورهای تولید کننده ACTH نابجا است.

    کاهش در ACTH میتواند مرتبط با یک تومور آدرنال، داروی استروئید یا کمکاری غده هیپوفیز باشد.

    تمایز درست بیماری کوشینگ و ACTH نابجا بر اساس اندازه گیری صرف کورتیزول و ACTH، غیرممکن می باشد. انواع دیگری از تست ها اغلب برای کمک به پزشکان در برقراری این تمایز مورد استفاده قرار می گیرند. آزمایش تغییرات در سطح کورتیزول هنگامی که برخی از داروهای خاص برای تحریک یا سرکوب تولید هورمون داده می شوند، اغلب به پزشک در تشخیص صحیح کمک می کنند. برای یادگیری بیشتر، مقاله کورتیزول را بخوانید.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    در حالیکه ACTH برای تشخیص نقص در عملکرد غده فوق کلیوی مورد استفاده قرار می گیرد (بیماری آدیسون)، تست تحریک ACTH در صورت امکان، بهترین تست تشخیصی می باشد.

    استعمال داروهای خاصی مانند هرگونه استروئید به صورت خوراکی، استنشاقی، موضعی یا قطره چشمی میتواند نتایج ناهنجاری را در پی داشته باشد. مگسترول استات نیز میتواند نتایج ناهنجاری را ایجاد کند. میفپریستون (RU486) یک آنتاگونیست گیرنده گلوکوکورتیکوئید بوده و میتواند بتنهایی باعث تغییراتی در سطوح ACTH گردد.

    استرس ممکن است ترشح ACTH را افزایش دهد.

    ACTH همچنین به عنوان دارو برای درمان بیماری ام اس و اسپاسم های شیرخواران استعمال شده است.

     

  • چه تفاوتی بین بیماری کوشینگ و سندرم کوشینگ وجود دارد؟

    بیماری کوشینگ بوسیله یک تومور غده هیپوفیز (معمولاً خوش خیم) ایجاد شده که هورمون ACTH را بیش از حد ترشح کرده و در نتیجه باعث تحریک بالای تولید کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی می شود. سندرم کوشینگ به علائم و نشانگانی اشاره می کند که مرتبط با کورتیزول زائد در بدن، صرف نظر از علت آن هستند. علاوه بر تومور هیپوفیز، مصرف هورمون های استروئیدی (که اغلب برای درمان سرطان یا بیماری های خودایمن استفاده می شوند)، تومورهای غده فوق کلیوی و تومورهای تولید کننده ACTH خارج از غده هیپوفیز، میتوانند سندرم کوشینگ را ایجاد کنند.

  • بیماری آدیسون چه می باشد؟

    بیماری آدیسون نوعی عارضه است که توسط آسیب یا تخریب قشر غده فوق کلیوی ایجاد می گردد. این آسیب به فقدان کورتیزول و بقیه استروئیدهای آدرنال منجر می گردد. این اغلب بعنوان یک عارضه خودایمن تصور می شود.

  • پزشک به من گفته است که ACTH زائد من در غده هیپوفیز تولید نمی شود. چه اتفاقی دارد می افتد؟

    علاوه بر ACTH زائد که از غده هیپوفیز ترشح می شود، میتواند از هر نقطه دیگری در بدن نیز ایجاد شود. این بعنوان تولید نابجای ACTH شناخته شده که از تومورهایی در هر جای دیگری در بدن، بویژه (و نه همیشه) در ریه ها، نشأت می گیرد. این باعث سندرم کوشینگ شده و میتواند هشداری برای پزشک شما مبنی بر وجود یک تومور غیر-سرطانی باشد.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

(Revised 2010 April 29). Adrenal hyperfunction (Cushing syndrome) testing. Arup Consult. Available online at https://arupconsult.com/sites/default/files/Adrenal%20Hyperfunction%20Testing%20algorithm.pdf. Accessed October 2016.

Elhomsy, G. (2014 September 5). Adrenocorticotropin (ACTH). Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2088760-overview#a2. Accessed October 2016.

(Updated 2015 September 28). Addison Disease Workup. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/116467-overview. Accessed October 2016.

(Updated 2015 October 28) Addison disease. MedlinePlus. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000378.htm. Accessed October 2016.

(Updated 2015 October 28). Cushing Disease. MedlinePlus. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000348.htm. Accessed October 2016.

(Updated 2015 October 28) ACTH stimulation test. MedlinePlus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003696.htm. Accessed October 2016.

(Updated 2015 October 28) ACTH blood test. MedlinePlus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003695.html. Accessed October 2016.

(Updated 2016 March 16). Multiple endocrine neoplasia (MEN) I. MedlinePlus. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000398.htm. Accessed October 2016.

(Updated 2016 May). Adrenal insufficiency. Arup Consult. Available online at https://arupconsult.com/content/adrenal-insufficiency. Accessed October 2016.

(2016 February 18). Practical Guidance on Primary Adrenal Insufficiency. American Association for Clinical Chemistry. Available online at https://www.aacc.org/publications/cln/cln-stat/2016/february/18/practical-guidance-on-primary-adrenal-insufficiency. Accessed October 2016.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Jain, T. (2004 February 2, Updated). Cortisol level. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003693.htm.

(© 2005). Cortisol, Serum or Plasma. ARUP's Guide to Clinical Laboratory Testing [On-line information]. Available online at http://www.arup-lab.com/guides/clt/tests/clt_a182.jsp#1060034.

Clinical Chemistry: Principles, Procedures, Correlations. Bishop M, Duben-Engelkirk J, Fody E, eds. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2000.

Clinical Chemistry: Theory, Analysis, and Correlations. Kaplan L, Pesce A, eds. 2nd ed. St. Louis: The C. V. Mosby Company; 1989.

NADF. Cushing's Syndrome: The Facts You Need To Know. Available online at http://www.medhelp.org/www/nadf4.htm.

Clinical Guide to Laboratory Tests. 3rd ed. Tietz N, ed. Philadelphia: W.B. Saunders & Co; 1995: 14-15.

The Lippincott Manual of Nursing Practice, 5th ed. Suddarth DS, ed. Philadelphia: J.B. Lippincott Company; 1991: 546-551.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 12-14, 15-17, 18-20, 351-354.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 56-61.

Holt, E. (Updated 2008 March 18). ACTH. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Previously available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003695.htm. Accessed August 2009.

Holt, E. (Updated 2008 March 18). Dexamethasone suppression test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003694.htm. Accessed August 2009.

Holt, E. (Updated 2008 March 18). ACTH (cosyntropin) stimulation test MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003696.htm. Accessed August 2009.

(2008 July). Cushing's Syndrome. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service [On-line information]. Available online at http://www.endocrine.niddk.nih.gov/pubs/cushings/cushings.htm. Accessed August 2009.

(Revised 2009 May 06). Detailed Guide: Pituitary Tumor. American Cancer Society [On-line information]. Available online at http://www.cancer.org/docroot/CRI/CRI_2_3x.asp?dt=61. Accessed August 2009.

Gross, B. et. al. (2007 November 27). Diagnostic Approach to Cushing Disease. Medscape from Neurosurgical Focus [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/566308. Accessed August 2009.

(Reviewed Dec. 11, 2012) ACTH (cosyntropin) stimulation test. MedlinePlus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003696.htm. Accessed Sept. 20, 2012.

(Updated Dec. 12, 2011) ACTH. MedlinePlus. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003695.html. Accessed Sept. 20, 2012.

Medscape Reference. Addison Disease Workup. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/116467-workup. Accessed Sept. 20, 2012.

(April 2012) Cushing’s Syndrome. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/cushings/cushings.aspx. Accessed on Sept.19 2012.

(Updated Dec 12, 2011). Dexamethasone Suppression Test. MedlinePlus. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003694.htm. Accessed on Sept. 20, 2012.

(Oct 2, 2010) Hypopituitarism. Mayo Clinic. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/hypopituitarism/DS00479/DSECTION=tests-and-diagnosis. Accessed on Sept. 20, 2012.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.