همراه با آزمایش کورتیزول، برای کمک به تشخیص عوارض غده فوق کلیوی و بیماری های غده هیپوفیز مانند سندرم کوشینگ، بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، تومورهای فوق کلیوی و تومورهای غده هیپوفیز
Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)
هنگامی که شما علائمی دارید که همراه با تولید اضافی یا ناقص کورتیزول هستند؛ زمانی که پزشک شما مشکوک است که شما دارای نوعی عدم تعادل هورمونی هستید که میتواند بر اثر مشکلی در غدد هیپوفیز یا فوق کلیوی شما باشد.
نمونه خون که از ورید بازوی شما به دست آمده است
شاید پزشک از شما بخواهد که پیش از آزمایش ناشتا باشید. خون معمولاً در صبح، حدود ساعت 8 گرفته می شود.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
تست های خونی ACTH معمولاً همراه با آزمایشات کورتیزول برای کمک به شناسایی، تشخیص و نظارت بر وضعیت های مرتبط با میزان بیش از حد یا نقص کورتیزول در بدن مورد استفاده قرار می گیرند. این شرایط شامل موارد زیر هستند:
- بیماری کوشینگ: کورتیزول زائد که بعلت یک تومور تولید کننده ACTH در غده هیپوفیز می باشد (معمولاً یک تومور بدخیم)
- سندرم کوشینگ: مرتبط با علائم و نشانه های مرتبط با کورتیزول زائد می باشد؛ علاوه بر بیماری کوشینگ، سندرم کوشینگ میتواند بعلت یک تومور آدرنال، هایپرپلازی آدرنال، استفاده از داروهای استروئیدی یا بعلت یک تومور تولید کننده ACTH بوده که خارج از هیپوفیز (نابجا)، مانند ریه ها قرار دارد.
- بیماری آدیسون (نقص آدرنال اولیه): کاهش تولید کورتیزول بعلت آسیب به غده فوق کلیوی
- نقص آدرنال ثانویه: کاهش تولید کورتیزول بعلت بدکاری غده هیپوفیز
- کمکاری غده هیپوفیز: عملکرد ناقص یا آسیب به غده هیپوفیز که منتهی به کاهش (یا عدم) تولید هورمون توسط غده هیپوفیز، از جمله تولید ACTH می شود
سنجش هر دوی ACTH و کورتیزول میتواند به تمایز بین برخی از این عوارض کمک کند زیرا سطح ACTH معمولاً در جهت عکس مقادیر کورتیزول تغییر می کند.
اگر مقادیر غیرعادی تشخیص داده شوند، پزشک آزمایشات اضافی را برای کمک به تأئید یافته ها و مشخص کردن علت انجام خواهد داد. برای اطلاعات بیشتر درباره آزمون ها، مقاله کورتیزول را مطالعه کنید.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
تست ACTH ممکن است زمانی درخواست شود که یک آزمایش کورتیزول نتایج غیرعادی ارائه داده یا هنگامی که فرد علائم و نشانه هایی داشته باشد که مرتبط با اضافه بودن و یا کمبود کورتیزول هستند.
میزان بسیار زیاد کورتیزول میتواند باعث علائمی باشد که شامل موارد زیر است:
- چاقی، که بیشتر وزن بر تنه بدن و نه بر بازوها و پاها، قرار دارد.
- تجمع چربی بین شانه ها
- صورت گرد قرمز
- پوست نازک و حساس
- خطوط ارغوانی بر روی شکم
- ضعف در ماهیچه ها
- وجود آکنه
- عفونت های پوستی
- رشد اضافی موی بدن
- خستگی
اینها اغلب همراه با نتایجی مانند فشار خون بالا، میزان پتاسیم پائین، بیکربنات بالا، مقادیر بالای گلوکز و گاهی اوقات دیابت هستند.
افرادی که کورتیزول را به میزان ناکافی تولید می کنند، ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- ضعف در ماهیچه ها
- خستگی
- کاهش وزن
- افزایش رنگدانه های پوست، حتی در نواحی که در معرض آفتاب قرار نمی گیرند
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع، اسهال و استفراغ
- سرگیجه
- عطش و میل بالا برای مصرف نمک
اینها اغلب همراه با عوارضی مانند فشار خون پائین، قند خون پائین، میزان پائین سدیم و میزان بالای پتاسیم و کلسیم هستند.
علائم نشاندهنده کمکاری غده هیپوفیز معمولاً شامل چندین مورد زیر می باشند:
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- چرخه قاعدگی نامنظم
- نقص در عملکرد اندام های تناسلی (هایپوگنادیسم)
- کاهش تمایلات جنسی
- شب ادراری مکرر
- از دست دادن بدون دلیل اشتها
- احساس گر گرفتگی
- حساسیت به سرما
وقتی عوارض در نتیجه یک تومور غده هیپوفیز (معمولاً خوش خیم) باشند، فرد مبتلا ممکن است دارای علائمی باشد که همراه با فشردگی سلول ها و اعصاب مجاور هستند. بعنوان مثال، تومور ممکن است نغییری در الگوی سردردها ایجاد کند. این همچنین میتواند بر اعصاب کنترل کننده بینایی تأثیر گذاشته و باعث علائمی مانند "باریک بینی" (عدم توانایی در دیدن اشیایی که در جوانب و کناره ها هستند)، ناتوانی در دیدن برخی از نواحی متمرکز یا دوبینی شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
در بسیاری از موارد، تفسیر نتایج میتواند پیچیده باشد. سطوح ACTH و کورتیزول در طول شبانه روز متغیر هستند. معمولاً، ACTH در صبح در بیشترین میزان خود و در شب در بالاترین آن می باشد. آن، تولید کورتیزول را تحریک کرده که از همان الگوی روزانه تبعیت می کند اما پس از افزایش ACTH، افزایش یافته و در اوایل شب میزان آن به کمترین حد می رسد. شرایطی که بر تولید ACTH و کورتیزول تأثیر می گذارند، اغلب باعث اختلال در این تغییرات روزانه می گردند.
نتایج تست های ACTH و کورتیزول اغلب بهمراه یکدیگر ارزیابی می شوند. جدول زیر نشاندهنده الگوهای معمول ACTH و کورتیزول بوده که همراه با بیماری های مختلفی که غدد فوق کلیوی و هیپوفیز را درگیر می کنند، دیده می شود
بیماری کورتیزول ACTH بیماری کوشینگ (تومور هیپوفیز که ACTH تولید می کند) افزایش افزایش تومور آدرنال افزایش کاهش ACTH "نابجا" (ACTH ایجاد شده توسط یک تومور خارج از غده هیپوفیز، معمولاً در ریه) افزایش افزایش بیماری آدیسون (غدد فوق کلیوی ضعیف یا آسیب دیده) کاهش افزایش کمکاری غده هیپوفیز کاهش کاهش یا در حد طبیعی نتیجه ای که افزایش در ACTH را نشان دهد بدین معنی است که فرد مبتلا به بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، بیش فعالی، غدد اندوکرین تشکیل دهنده تومور (نئوپلازی اندوکرین چندگانه) یا تومورهای تولید کننده ACTH نابجا است.
کاهش در ACTH میتواند مرتبط با یک تومور آدرنال، داروی استروئید یا کمکاری غده هیپوفیز باشد.
تمایز درست بیماری کوشینگ و ACTH نابجا بر اساس اندازه گیری صرف کورتیزول و ACTH، غیرممکن می باشد. انواع دیگری از تست ها اغلب برای کمک به پزشکان در برقراری این تمایز مورد استفاده قرار می گیرند. آزمایش تغییرات در سطح کورتیزول هنگامی که برخی از داروهای خاص برای تحریک یا سرکوب تولید هورمون داده می شوند، اغلب به پزشک در تشخیص صحیح کمک می کنند. برای یادگیری بیشتر، مقاله کورتیزول را بخوانید.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
در حالیکه ACTH برای تشخیص نقص در عملکرد غده فوق کلیوی مورد استفاده قرار می گیرد (بیماری آدیسون)، تست تحریک ACTH در صورت امکان، بهترین تست تشخیصی می باشد.
استعمال داروهای خاصی مانند هرگونه استروئید به صورت خوراکی، استنشاقی، موضعی یا قطره چشمی میتواند نتایج ناهنجاری را در پی داشته باشد. مگسترول استات نیز میتواند نتایج ناهنجاری را ایجاد کند. میفپریستون (RU486) یک آنتاگونیست گیرنده گلوکوکورتیکوئید بوده و میتواند بتنهایی باعث تغییراتی در سطوح ACTH گردد.
استرس ممکن است ترشح ACTH را افزایش دهد.
ACTH همچنین به عنوان دارو برای درمان بیماری ام اس و اسپاسم های شیرخواران استعمال شده است.
-
چه تفاوتی بین بیماری کوشینگ و سندرم کوشینگ وجود دارد؟
بیماری کوشینگ بوسیله یک تومور غده هیپوفیز (معمولاً خوش خیم) ایجاد شده که هورمون ACTH را بیش از حد ترشح کرده و در نتیجه باعث تحریک بالای تولید کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی می شود. سندرم کوشینگ به علائم و نشانگانی اشاره می کند که مرتبط با کورتیزول زائد در بدن، صرف نظر از علت آن هستند. علاوه بر تومور هیپوفیز، مصرف هورمون های استروئیدی (که اغلب برای درمان سرطان یا بیماری های خودایمن استفاده می شوند)، تومورهای غده فوق کلیوی و تومورهای تولید کننده ACTH خارج از غده هیپوفیز، میتوانند سندرم کوشینگ را ایجاد کنند.
-
بیماری آدیسون چه می باشد؟
بیماری آدیسون نوعی عارضه است که توسط آسیب یا تخریب قشر غده فوق کلیوی ایجاد می گردد. این آسیب به فقدان کورتیزول و بقیه استروئیدهای آدرنال منجر می گردد. این اغلب بعنوان یک عارضه خودایمن تصور می شود.
-
پزشک به من گفته است که ACTH زائد من در غده هیپوفیز تولید نمی شود. چه اتفاقی دارد می افتد؟
علاوه بر ACTH زائد که از غده هیپوفیز ترشح می شود، میتواند از هر نقطه دیگری در بدن نیز ایجاد شود. این بعنوان تولید نابجای ACTH شناخته شده که از تومورهایی در هر جای دیگری در بدن، بویژه (و نه همیشه) در ریه ها، نشأت می گیرد. این باعث سندرم کوشینگ شده و میتواند هشداری برای پزشک شما مبنی بر وجود یک تومور غیر-سرطانی باشد.