انعقاد داخل عضلانی منتشر شده
(DIC) یک بیماری جدی و گاهی اوقات تهدید کننده حیات است که در آن پروتئینهای
دخیل در لخته شدن خون، بیش از حد فعال میشوند. لختههای خون در عروق خونی
کوچک در سراسر بدن تشکیل میشود. این کار میتواند در جریان طبیعی خون به
اندامهایی مانند کلیهها و کبد اختلال ایجاد کند و منجر به نارسایی اندام
شود. از آنجا که لخته شدن از
پروتئینهای انعقادی و پلاکتها
استفاده میکند، خونریزی بیش از حد ممکن است رخ دهد. فعالسازی غیرطبیعی
مکانیسمهای لخته شدن خون میتواند در نتیجه انواع بیماریها و شرایط ایجاد
شود.
بهطور معمول هنگامی که جراحتی به رگ خونی شخص وارد میشود و خونریزی رخ میدهد، بدن با فرآیند هموستاز خونریزی را متوقف میکند. اول، پلاکتها خود را به محل آسیب رسانده، به یکدیگر چسبیده و یک اتصال آزاد تشکیل میدهند. سپس فاکتورهای انعقادی بهطور متوالی فعال میشوند (آبشار انعقادی را ببینید) برای تولید شبکهای از تارهای فیبرین که با اتصال پلاکت شکل میگیرد و لخته پایداری تشکیل میدهد. لخته در محل قرار میگیرد تا جراحت بهبود یابد، سپس عوامل دیگر لخته شدن را کاهش میدهد (فیبرینولیز) و آن را حذف میکند. این روند لخته شدن بهشدت تنظیم میشود. مکانیزم بازخورد، فرآیند لخته شدن را تسریع میکند، سپس آن را کند و حجم لخته تولید را کنترل میکند.
بهطور معمول، بدن، هموستاز را آغاز میکند و فقط در صورت نیاز لخته شدن خون را انجام میدهد، یعنی زمانیکه جراحت و خونریزی وجود دارد. بدن کمکانعقاد (انعقادگر) را تشخیص میدهد، مادهای شبیه به عامل بافت که از سلولها هنگام آسیب ترشح میشود. براساس میزان آسیب، بدن با تحریک لخته شدن کافی برای متوقف کردن خونریزی و محدود کردن آن بهصورت موضعی، یعنی فقط در محل آسیب، پاسخ میدهد.
شرایطی که باعث DIC (انعقاد داخل عضلانی منتشر شده) میشود، واکنش زیاده از حد است، لخته شدن در سراسر بدن فعال میشود و مکانیزمهای کنترل مهار میشوند. نتیجه تشکیل تعداد زیادی از لختههای کوچک است که عروق خونی کوچک را مسدود و از رسیدن خون و اکسیژن به بافتها و اندام جلوگیری میکند و منجر به نارساییهای چندگانه میشود. لخته شدن گسترده میتواند فاکتورهای انعقادی و پلاکتها را با سرعت زیادی مورد استفاده قرار دهد. این میتواند سیستم را به نقطهای برساند که بدن بیش از حد خونریزی کند زیرا پلاکتها و عوامل لخته شدن از بین رفتهاند. لخته شدن همزمان و خونریزی ممکن است رخ دهد. DIC میتواند بسیار سریع رشد کند، در یک زمان کوتاه جدی یا حتی تهدیدکننده حیات باشد.
DIC ممکن است در شرایطی رخ دهد مانند:
- عفونت، بهخصوص در عفونت شدید یا سیستمیک (و گاهی اوقات در نتیجه عفونت سپسیس)، در درجه اول باکتریایی بلکه گاهی اوقات در عفونت قارچی، ویروسی و یا انگلی دیده میشود.
- تروما، از جمله تصادف یا سوختگی قابل توجه
- جراحی مهم، مانند عمل جراحی بای پس قلبی عروقی
- بارداری و زایمان، بهویژه هنگامی که مواد جفت در بدن زن باقی مانده، یا جنین مرده بهدنیا میآید (مردهزایی)
- سرطان، مانند لوسمی حاد پرومیلوسیتیک یا تومورهایی که در داخل غدد ایجاد میشوند (آدنوکارسینوم)؛ سلولهای سرطانی ممکن است یک کمکانعقاد ترشح کنند.
- نارسایی ارگانها، مانند کبد، پانکراس، یا نارسایی کلیه
- سایر علل کمتر شایع مانند سم نیش مار، واکنشهای سمی داروئی، واکنش تزریق خون، پیوند عضو یا سرمازدگی
اغلب موارد DIC که تشخیص داده میشوند، بهسرعت و ناگهانی گسترش مییابد (حاد)، اما مواردی وجود دارد که در آن به تدریج رشد میکند و در مدت زمانی طولانی رخ میدهد. تشخیص این شکل مزمن DIC دشوار است و بسیار کمتر تشخیص داده میشود. لختهشدن همزمان و خونریزی ممکن است در DIC مزمن رخ دهد، اما در اکثر موارد این درجه کمتر است، روند فعال شدن لخته شدن مداوم است و بدن دارای ظرفیت کافی برای جبران است. در DIC مزمن، ویژگی غالب معمولا لخته شدن است، و نه خونریزی. سرطان یكی از شایعترین علل DIC با درجه پایین است.