اسامی دیگر
CMP
Chem 12
Chemistry Panel
Chemistry Screen
SMA 12
SMA 20
SMAC (somewhat outdated terms)
اسم متعارف
Comprehensive Metabolic Panel
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه July 11, 2018.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

برای ارائه اطلاعات مهم درباره وضعیت حاضر متابولیسم، شامل سلامت کلیه ها و کبد بعلاوه الکترولیت ها و تعادل اسید\باز و سطوح گلوکز و پروتئین های خون شما؛ برای نظارت بر وضعیت پزشکی تان مانند فشارخون بالا و استفاده از داروها برای بررسی عوارض جانبی مرتبط با کلیه یا کبد

زمان انجام آزمایش؟

بعنوان بخشی از چکآپ کلی پزشکی؛ وقتی شما تحت نظارت برای یک عارضه خاص بوده یا داروهایی را استفاده می کنید که ممکن است بر کلیه یا کبد شما تأثیر گذارند

نمونه مورد نیاز

نمونه خون از ورید بازوی شما دریافت می شود

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

شاید لازم باشد 10 تا 12 ساعت پیش از جمع آوری نمونه چیزی نخورید؛ از دستورالعمل هایی که به شما داده می شود، پیروی کنید.

هدف از آزمایش؟

پنل یکپارچه متابولیک (CMP)، یک پنل مکرراً تجویز شونده بوده که از 14 آزمایش تشکیل شده که اطلاعات مهمی را درباره وضعیت حاضر متابولیسم یک فرد، شامل سلامت کلیه ها و کبد، الکترولیت و تعادل اسید\باز بعلاوه سطوح گلوکز و پروتئین های خون، به پزشک می دهد. نتایج غیرطبیعی و بویژه ترکیبات نتایج ناهنجار میتواند نشاندهنده مشکلی باشد که باید مورد توجه قرار گیرد.

CMP شامل تست های زیر می باشد:

  • گلوکز- منبع انرژی برای بدن؛ یک ذخیره مداوم باید جهت استفاده در دسترس بوده و یک سطح نسبتاً ثابت از گلوکز باید در خون حفظ شود.
  • کلسیم - یکی از مهمترین مواد معدنی در بدن؛ کلسیم برای عملکرد صحیح ماهیچه ها، اعصاب و قلب ضروری بودده و در لختگی خون و تشکیل استخوان ها لازم می باشد

پروتئین ها

  • آلبومین - پروتئین کوچکی که در کبد تولید می شود؛ پروتئین اصلی در سرم
  • مجموع پروتئین - آلبومین بعلاوه بقیه پروتئین ها در سرم را اندازه گیری می کند

الکترولیت ها

  • سدیم - برای فرایندهای حیاتی بدن شامل عملکرد عصب و عضله حیاتی است
  • پتاسیم - برای متابولیسم سلولی و عملکرد عضله حیاتی است
  • CO2 (دی اکسید کربن، بیکربنات) - به حفظ تعادل اسید-باز بدن کمک می کند (pH)
  • کلرید - به تنظیم میزان مایعات در بدن کمک کرده و تعادل اسید-باز را حفظ می کند

آزمایشات کلیه

  • BUN (نیتروژن اوره خون) - مواد زائد توسط کلیه ها از بدن به خارج فیلتر می شوند؛ شرایطی که بر کلیه تأثیر می گذارند، دارای پتانسیل تأثیر گذاری بر میزان اوره در خون هستند.
  • کراتینین - ماده زائد تولید شده در ماهیچه ها؛ این ماده توسط کلیه ها از خون به خارج فیلتر می شود از اینرو مقادیر آن در خون، نشانه خوبی از چگونگی عملکرد کلیه ها است

تست های کبدی

  • ALP (آلکالین فسفاتاز) - آنزیمی که در کبد و بقیه بافت ها مانند استخوان یافت می شود؛ مقادیر بالای ALP در خون اغلب توسط بیماری کبدی یا اختلالات استخوانی ایجاد می شوند.
  • ALT (آلانین آمینوترنسفراز که SGPT هم نامیده می شود) - آنزیمی که بیشتر در سلول های کبد و کلیه پیدا می شود؛ یک آزمایش کاربردی برای تشخیص آسیب کبدی
  • AST (آسپارتات آمینوترنسفراز که SGOT نیز نامیده می شود) -آنزیمی که بویژه در سلول های قلب و کبد پیدا می شود؛ همچنین یک آزمایش مفید برای تشخیص آسیب کبدی
  • بیلی روبین - ماده زائد ایجاد شونده توسط کبد هنگامی که سلول های قرمز خون را تجزیه و بازیابی می کند

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون با فرو بردن یک سوزن در ورید بازو به دست می آید.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

احتمالاً لازم باشد که 10 تا 12 ساعت پیش از خونگیری، چیزی نخورید (بغیر از آب). بسته به دلیل دستور آزمایش CMP، خونگیری ممکن پس از مدت زمان ناشتا یا بصورت تصادفی انجام شود.

Accordion Title
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    پنل یکپارچه متابولیک (CMP) بعنوان یک ابزار غربالگری گسترده برای سنجش عملکرد و بررسی عوارضی مانند دیابت، بیماری کبدی و بیماری کلیه مورد استفاده قرار میگیرد. CMP همچنین میتواند برای نظارت بر عوارض شناخته شده مانند پرفشاری خون و بررسی افرادی که از داروهای خاصی استفاده می کنند، برای هر گونه عوارض جانبی مرتبط با کلیه یا کبد، درخواست شود. اگر یک پزشک علاقه به دنبال کردن دو جزء CMP فرد یا بیشتر را داشته باشد، میتواند کل CMP را درخواست دهد زیرا به او اطلاعات بیشتری می دهد.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

    CMP بصورت روتین، بعنوان بخشی از ترکیب خون برای آزمایش چکآپ سالانه توصیه می شود. در حالیکه تست های تنها، حساس هستند، آنها به صورت اختصاصی به پزشک در مورد مشکلی که وجود دارد اطلاعاتی نمی دهند. نتایج تست یا گروهی از نتایج تست ناهنجار معمولاً همراه با بقیه تست های تخصصی برای تأئید یا رد یک تشخیص احتمالی، دنبال می شوند.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    نتایج آزمایشات که بخشی از CMP هستند معمولاً با همدیگر برای یافتن الگوهای نتایج، ارزیابی می شوند. یک نتیجه تست ناهنجار شاید معنی متفاوتی با نتایج غیرطبیعی چندین تست داشته باشد. بعنوان مثال، نتیجه بالا برای یکی از آزمایشات آنزیمی کبد دارای تفاسیر متفاوتی از نتایج بالا برای آزمایشات چندین آنزیم کبدی می باشد.

    گاهی اوقات، بویژه در بیماران بستری در بیمارستان، مجموعه های متعددی از CMP، که اغلب در روزهای مختلفی انجام می شوند میتوانند برای کسب اطلاعات بیشتر از بیماری زمینه و پاسخ به درمان، مورد ارزیابی قرار گیرند.

    نتایج خارج از محدوده برای هر کدام از آزمایشات CMP میتوانند بعلت انواعی از عارضه های مختلف باشند، بعنوان مثال، نارسایی کلیوی، مشکلات در تنفس و عوارض مرتبط با دیابت. معمولاً، اگر هر کدام از نتایج خارج از طیف باشند، یک آزمایش پیگیری یا بیشتر برای کمک به یافتن علت و یا کمک به تشخیص، انجام میگردند.

    مقالات درباره هر کدام از تست های جداگانه را برای کسب اطلاعات بیشتر ببینید.

    Proteins

    الکترولیت ها

    آزمایشات کلیه

    تست های کبدی

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    انواعی از داروهای تجویزی و بدون نسخه میتوانند بر نتایج بخش های CMP تأثیر بگذارند. حتماً پزشک خود را درباره داروهایی که مصرف می کنید در جریان بگذارید. هیمنطور، لازم است که یک سابقه کاملی از خود بدهید زیرا عوامل بسیار دیگری نیز می توانند بر تفسیر نتایج شما تأثیر گذارند.

  • CMP با BMP چه تفاوتی دارد و چرا پزشک من ممکن است یکی را به دیگری ترجیح دهد؟

    CMP از 14 تست تشکیل می شود؛ پنل متابولیک مقدماتی (BMP)، زیر مجموعه ای از آنها بوده و 8 آزمایش دارد. این شامل آزمایشات کبدی (ALP، ALT، AST و بیلی روبین) و پروتئین (آلبومین و مجموع پروتئین)، نمی باشد. اگر پزشک بخواهد که تصویر کامل تری از وضعیت عملکرد اعضای شخص داشته و برای عوارض خاصی مانند دیابت یا بیماری کبدی یا کلیوی بررسی کند، ممکن است دستور CMP بجای BMP بدهد.

  • یکی از نتایج CMP من کمی خارج از محدوده می باشد. این به چه معنی است؟

    نتایج CMP شما با توجه به زمینه آزمایشات دیگری که قبلاً داشته اید بعلاوه بقیه عوامل مانند سابقه پزشکی شما توسط پزشک تان تفسیر می شوند. یک نتیجه تست تنها که کمی بالا یا پائین می باشد، ممکن است که اهمیت پزشکی داشته یا نداشته باشد. اینها دلایل متعددی هستند که چرا نتیجه یک تست ممکن است در روزهای مختلف متفاوت بوده و چرا ممکن است که خارج از یک محدوده مرجع تعیین شده، قرار گیرد.

    • تنوع زیستی (نتایج مختلف در یک فرد در زمان های مختلف): اگر پزشک یک تست یکسانی را در وضعیت های مختلفی بر روی شما انجام دهد، شانس بالایی وجود خواهد داشت که یک نتیجه خارج از محدوده مرجع قرار گیرد حتی اگر شما وضعیت سلامتی خوبی را داشته باشید. به دلایل بیولوژیکی مقادیر شما ممکن است از روزی با روز دیگر متفاوت باشند.
    • تنوع فردی (تفاوت در نتایج بین افراد مختلف): مقادیر مرجع معمولاً با جمع آوری نتایج از یک جمعیت بزرگ و تعیین یک نتیجه میانگین مورد انتظار از داده ها و تفاوت های مورد انتظار از آن میانگین (انحراف از معیار)، به دست می آیند. افرادی وجود دارند که سلامت هستند اما نتایج تست آنها که برایشان طبیعی است، همیشه در محدوده طیف مورد انتظار کل جمعیت، قرار نمیگیرد.

    از اینرو، یک مقدار آزمایشی که خارج از محدوده تعیین شده توسط آزمایشگاه قرار گیرد، شاید معنی مهمی نداشته باشد. معمولاً، این مورد برای زمانی است که نتیجه آزمایش شما فقط کمی بالاتر یا پائین تر از محدوده مرجع بوده و دلیل آن است که پزشک احتمالاً آزمایش را برای شما تکرار کند و نتایج پیشین همین آزمایش را بررسی کند.

    در عین حال، نتیجه خارج از محدوده ممکن است که اشاره بر وجود یک مشکل داشته و بررسی بیشتری را بطلبد. پزشک، نتایج آزمایش شما را بر مبنای سابقه پزشکی، آزمایشات کلی و بقیه عوامل مرتبط مورد بررسی قرار دهد تا دریابد که آیا نتیجه ای که خارج از محدوده مرجع قرار گرفته است برای شما مهم می باشد یا خیر.

    برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات درباره محدوده های مرجع و تفسیر آنها و تست های آزمایشگاهی چقدر صحت دارند؟ را ببینید

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

MedlinePlus Medical Encyclopedia. Comprehensive metabolic panel. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003468.htm. Accessed November 2015.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2007, P. 147.

Quest Diagnostics. Chemistry Screen, Patient Health Library. Available online at http://www.questdiagnostics.com/kbase/topic/medtest/tu6207/descrip.htm. Accessed February 2009.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.