عمدتا برای تشخیص و نظارت بر التهاب حاد پانکراس؛ همچنین برای تشخیص و نظارت بر التهاب مزمن پانکراس و دیگر بیماری های پانکراس
Amylase
زمانیکه شما دارای علائم اختلال پانکراس باشید مثل درد شکمی شدید، تب، از دست دادن اشتها یا تهوع
نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو؛ گاها نمونه ادرار تصادفی، نمونه ادرار 24 ساعته یا نمونه مایع صفاقی
نیاز نیست.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش آمیلاز خون برای کمک به تشخیص و نظارت بر التهاب حاد پانکراس مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش اغلب همراه با آزمایش لیپاز درخواست می شود. این آزمایش برای تشخیص و نظارت بر التهاب مزمن پانکراس و بیماری های دیگر در پانکراس استفاده می شود.
آزمایش آمیلاز ادرار را نیز می توان درخواست داد. عموما، سطح آمیلاز در ادرار منعکس کننده غلظتهای آمیلاز در خون خواهد بود اما هر دو شرایط افزایش یا کاهش در مقادیر در زمان دیگر رخ خواهد داد. گاها آزمایش تصفیه کراتین ادرار را می توان همزمان با آمیلاز ادرار درخواست داد که برای کمک به ارزیابی نسبت آمیلاز به کراتین است که توسط کلیه ها تصفیه می شود. این نسبت برای ارزیابی کارکرد کلیه استفاده می شود زیرا کارکرد نامناسب می تواند منجر به کاهش میزان تصفیه آمیلاز شود.
در موارد خاص بویژه زمانیکه تجمع مایعات در شکم صورت گرفته (تجمع مایع در شکم)، آزمایش آمیلاز را می توان بر روی مایع صفاقی و برای تشخیص التهاب پانکراس انجام داد.
آزمایشات آمیلاز را گاها برای نظارت بر درمان سرطانهای پانکراس و بعد از خارج کردن سنگ های کیسه صفرا مورد استفاده قرار می دهند. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش آمیلاز خون را می توان زمانی درخواست داد که فرد علائمی از بیماری پانکراس، مثل موارد زیر را داشته باشد:
-درد شدید شکم یا کمر
-تب
-از دست دادن اشتها
-تهوع
آزمایش آمیلاز ادرار را می توان همراه با آزمایش آمیلاز خون یا بعد از آن درخواست داد. یکی یا هر دوی این آزمایشات را می توان بصورت دوره ای و زمانیکه پزشک در پی ارزیابی تاثیرگذاری درمان باشد و برای تعیین افزایش یا کاهش سطح آمیلاز، درخواست داد. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
سطح آمیلاز بالا در خون نشانگر وجود یک بیماری یا اختلال تاثیرگذار بر پانکراس است.
در التهاب حاد پانکراس، آمیلاز موجود در خون 4 تا 6 برابر بیشتر از بالاترین مقدار معیار افزایش می یابد که گاها محدوده بالاتر از سطح نرمال نامیده می شود. این افزایش در طی 4 تا 8 ساعت از ورود آسیب به پانکراس رخ داده و تا زمان درمان قطعی در این سطح قرار خواهد داشت. سپس سطح آمیلاز در طی چند روز به سطح عادی برخواهد گشت.
در التهاب مزمن پانکراس، سطوح آمیلاز در ابتدا بطور متوسط افزایش خواهد یافت اما اغلب در طی زمان و با پیشروی آسیب به پانکراس، این سطح کاهش می یابد. در این شرایط، سطوحی که به سطح نرمال بازمی گردند، ممکن است در مورد منبع آسیب دیدگی اطلاعاتی ارائه ندهند. مقادیر افزایش یافته در سطح آمیلاز نشانگر شدت بیماری پانکراس نیست.
سطوح آمیلاز می تواند در افراد مبتلا به انسداد پانکراس و سرطان های پانکراس افزایش یابد.
در کل، سطوح آمیلاز در ادرار نسبت به سطوح آمیلاز در خون افزایش خواهد یافت و چند روز بعد از بازگشت سطح خون به حالت عادی، در همان سطح افزایش یافته باقی خواهد ماند.
سطح افزایش یافته آمیلاز در مایع صفاقی می تواند در التهاب حاد پانکراس و نیز در دیگر اختلالات ناحیه شکم مثل انسداد روده یا کاهش جریان خون به روده ها رخ دهد.
سطح آمیلاز پایین در خون و ادرار در شخص دارای التهاب پانکراس می تواند نشانگر آسیب دائمی به سلولهای تولید کننده آمیلاز در پانکراس باشد. سطوح کاهش یافته می تواند بدلیل بیماری کلیه و مسمومیت خونی در بارداری باشد.
سطوح افزایش یافته آمیلاز در خون و سطح آمیلاز نرمال تا سطح پایین در ادرار میتواند نشانگر وجود ترکیب ماکروآمیلاز (ترکیب خوش خیم از آمیلاز و پروتئین های دیگر خون) باشد.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
در التهاب حاد پانکراس، سطوح افزایش یافته آمیلاز اغلب معادل با غلظت لیپاز می باشد، با این حال سطوح لیپاز برای مدت زمان طولانی در آن سطح باقی می مانند. ازمایش لیپاز بعنوان آزمایش دقیق برای تشخیص التهاب پانکراس بویژه برای التهاب حاد الکلیسم در پانکراس لحاظ شده اما هر دوی آزمایشات لیپاز و آمیلاز بصورت مشترک و همزمان در زمان تردید نسبت به بیماری التهاب پانکراس درخواست می شوند.
النهاب مزمن پانکراس اغلب مرتبط با مصرف بیش از حد الکل می باشد. این بیماری ممکن است در اثر آسیب ها یا انسداد مجرای پانکراس رخ داده یا در ارتباط با ناهنجاری های ژنتیکی مثل سیستیک فیبروزیس مشاهده می شود. -
آیا سطح افزایش یافته آمیلاز همیشه بدین معنی است که مبتلا به بیماری پانکراس هستم؟
خیر. سطوح آمیلاز ممکن است در افراد مبتلا به اختلالات کیسه صفرا نیز افزایش یابد. سطوح آمیلاز در ادرار و خون ممکن است با بیماری ها و وضعیت های دیگری نیز افزایش یابد، مثل سرطان تخمدان، سرطان ریه، اختلال لوله رحم، التهاب حاد آپاندیس، دیابت نوع ketoacidosis، سرماخوردگی و لرزش، انسداد روده. از طرفی دیگر آزمایشات آمیلاز عموما برای تشخیص یا نظارت بر این بیماری ها مورد استفاده قرار نمی گیرند.
-
آیا داروهایی که من مصرف می کنم، بر سطح آمیلاز تاثیر گذار هستند؟بله. برخی داروها که می توانند منجر به افزایش آمیلاز شوند، شامل آسپیرین، داروهای ادرارآور، قرص های ضدبارداری، کورتیکواستروئیدها، ایندومتاسین، اتیل الکل و مواد افیون (مثل کدئین و مورفین) می باشد.
-
تفاوت مابین P-آمیلاز و S-آمیلاز چیست؟
آمیلاز آنزیمی است که دارای فرم های خاصی است که ایزوآنزیم نامیده می شوند. بافت های مختلف موجب تشکیل فرم های مختلف می شوند. آمیلاز P مرتبط با آمیلاز تولید شده در پانکراس است. آمیلاز S عمدتا توسط غدد بزاق تولید می شوند. آمیلاز P زمانی که در خون افزایش می یابد که پانکراس دارای التهاب بوده یا آسیب دیده باشد. آمیلاز S زمانی در خون افزایش می یابد که غده بزاقی ملتهب شده یا آسیب دیده باشد. اندازه گیری آمیلاز پانکراس یا P در تشخیص افزایش سطح کلی آمیلاز (بدلیل التهاب حاد پانکراس) سودمند است.
موقعیت پانکراس در شکم
ساختار پانکراس