ریه ها بخشی از سیستم تنفسی بوده و درون قفسه سینه و بالای دیافراگم قرار گرفته اند. ریه ها اندام های پیچیده ای هستند که از بافت اسفنجی قابل ارتجاعی تشکیل شده اند که خون ما را با اکسیژن تازه پر کرده ضمن آنکه آن را از دی اکسید کربن پاک می کند.

زمانی که هوا را به داخل می کشیم، اکسیژن وارد ریه های ما می شود. اکسیژن از طریق ریه ها توسط سیستمی که درخت نایژه ای نامیده می شود با انشعاباتی که قطر آنها کاهش پیدا می کند (با عنوان نایژه و نایژک)، در سرتاسر بدن ما توزیع می شود. درخت نایژه ای، هوا را به کیسه های هوایی در اعماق ریه حمل می کند که در آنجا اکسیژن هوا از ریه به درون جریان خون خرکت می کند و دی اکسید کربن، یک محصول جانبی متابولیسم، از خون به ریه حرکت کرده و از آنجا بیرون داده میشود. دریافت اکسیژن و تحویل آن توسط خون به بافت، برای عملکرد تمام سلول های بدن ما ضروری می باشد. خارج کردن دی اکسید کربن برای حفظ pH بدن در یک سطح مناسب بعنوان بخشی از سیستم تعادل اسید باز بدن، لازم است.

از آنجائیکه هوایی که ما تنفس می کنیم حاوی بسیاری از اجزاء محیط مانند غبار، دانه های گرده، باکتری ها، ویروس ها، دود و مواد شیمیایی مضر است، ریه ها در برابر این مهاجمین بالقوه سمی، مجهز به یک سیستم دفاعی هستند. سیستم دفاعی ریه ها شامل سلول های ایمنی و ترشح مخاط برای در بر گرفتن و زدایش این اجزاء ناخواسته از ریه می باشند.

آسم، یک بیماری ریوی مزمن بوده که با التهاب نایژه و نایژک ها و دوره هایی از انسداد مسیرهای هوایی شناخته می شود. هنگام حمله آسم، پوشش مسیرهای هوایی متورم شده و ماهیچه های احاطه کننده نایژه ها انقباض پیدا کرده و مسیر هوایی را تنگ می کنند. سپس ترشح مخاط میتواند مانع جریان هوا شده، تنفس را مشکل کرده و باعث شود تا فرد مبتلا خس خس کند. بیشتر دوره های بروز بیماری باعث آسیب ریوی دائمی نمی شوند اما اغلب نیاز به مراقبت و توجه پزشکی دارند از آنجائیکه فقدان اکسیژن و تجمع دی اکسید کربن میتواند تهدید کننده حیات باشد. افراد مبتلا به آسم به انواعی از مواد که برای سایر مردم چنین واکنش هایی را ایجاد نمی کنند، حساس هستند. دوره های بیماری ممکن است با هوای سرد، ورزش، سیگار کشیدن یا سایر ذرات موجود در هوا مانند غبار، کپک ها یا مواد حساسیت زا تحریک شوند. محرک ها برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند. مطابق با انجمن ریه آمریکا (ALA)، بیماری آسم شایعترین اختلال مزمن در کودکان می باشد. تعداد افراد مبتلا به آسم در حال رشد می باشد، بطوریکه از سال 2009 تعداد آمریکایی های مبتلا به آسم به 25 میلیون نفر رسیده است. برآورد شده که از هر 10 کودک 1 نفر مبتلا به آسم می باشد.

بیماری مزمن انسدادی ریه  (COPD)، اصطلاحی است که برای هر دوی امفیزم و برونشیت مزمن مورد استفاده قرار می گیرد. مطابق با ALA، COPD سومین عامل عمده مرگ و میر در ایالات متحده می باشد. در برونشیت مزمن، لوله های نایژه ای ملتهب و داری اسکار می شوند. در امفیزم، کیسه های هوایی در ریه ها بتدریج تخریب می شوند. در هر دو اختلال، آنهایی که مبتلا می شوند به صورت فزاینده ای در بازدم و دریافت اکسیژن کافی دچار مشکل می شوند. سیگار کشیدن باعث تقریباً 85 تا 90% مرگ های مرتبط با COPD می گردد. سایر ریسک فاکتورها شامل قرار گرفتن مکرر در معرض آلودگی هوا می باشند.

فیبروز ریوی، با آسیب و اسکار در بافت های ریه ها، از قبیل بافت هایی که بین کیسه های هوایی قرار دارند و از آنها پشتیبانی می کنند، شناخته می شود. در بسیاری از موارد، علت التهاب و سفتی نامشخص است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تماس شغلی یا محیطی با ذرات ریز از قبیل تماس مکرر با مواد غیرآلی مانند پنبه نسوز، زغال،بریلیوم و سیلیکا
• تماس مکرر با مواد آلی مانند علوفه های کپک زده، مدفوع حیوانات و غبار بذور که باعث پنومونیت فوق حساس، یک واکنش آلرژیک، شده که در نهایت به فیبروز ریوی منتهی می شود
• مواد شیمیایی  و داروهایی که برای ریه ها سمی می باشند
• سابقه پرتو درمانی
• سارکویدوزیس
• اسکلرودرما و سایر اختلالات خودایمن
• عامل ناشناخته (idiopathic)

عفونت ها می توانند در ابتدا در ریه رخ دهند، ممکن است بر کل بدن از قبیل ریه ها تأثیر بگذارند، یا ممکن است در پرده جنب که غشاهایی هستند که ریه ها را احاطه می کنند، ایجاد شوند. اینها ممکن است حاد یا مزمن بوده و توسط باکتری ها، ویروس ها و با شیوع کمتری توسط قارچ ها ایجاد می شوند.

• سینه پهلو یک التهاب حاد بافت ریه است که توسط انواعی از میکروارگانیزم ها ایجاد می شود.
• آنفلوآنزا یک بیماری حاد است که توسط یک ویروس ایجاد می شود و نشانه های تنفسی دارد.

• سل و مایکوباکتریوم های غیر سلی (NTM)، عفونت های مزمن بوده که اغلب در افراد دارای سیستم های ایمنی ضعیف (مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS) دیده می شود. عفونت های ایجاد شده توسط مایکوباکتری ها بآرامی ایجاد شده و میتوانند محدود به ریه ها بوده یا بر کل بدن تأثیر بگذارند (سیستمیک).

سرطان ریه، رشد غیر کنترل شده سلول های بدخیم بوده که از ریه نشأت می گیرند. دو نوع اصلی وجود دارد، سرطان های ریه سلول کوچک و سرطان های ریه سلول غیرکوچک. سایر سرطان ها ممکن است به ریه ها انتشار پیدا کنند اما بعنوان سرطان ریه در نظر گرفته نشده و به صورت متفاوتی درمان می شوند. در سال های اخیر، آمار مرگ بر اثر سرطان ریه در زنان رو به رشد بوده و در مردان کاهش یافته است. مطابق با ALA، سرطان ریه در حال حاضر عامل عمده مرگ بر اثر سرطان در زنان و مردان آمریکایی بوده و در مقایسه با مجموع سه سرطان شایع دیگر (روده بزرگ، پستان و پروستات)، افراد بیشتری را به کام مرگ می کشاند.

پرفشاری ریوی، نوعی اختلال ریوی است که با تنگ شدن عروق خونی در ریه ها و افزایش فشار خون آنها شناخته شده و موجب می شود که قلب برای اینکه خون را به درون ریه ها منتقل کند، سخت تر کار کند. این بیماری میتواند به صورت همزمان با انواعی از بیماری های ریوی وجود داشته و آنها را تشدید کرده و می تواند به نارسایی قلبی منجر شود.

آمبولی ریه، یک لخته خونی بوده که معمولاً در وریدهای (سیاهرگ) پاها یا لگن شروع شده و به ریه ها مهاجرت می کند، که در آنجا باعث انسداد یک رگ خونی، درد سینه، تنگی نفس حاد و سرفه می شود. این عارضه میتواند کشنده باشد و نیاز به مراقبت سریع پزشکی دارد.

دیسپلازی برونکوپولمونری (BPD)، یک بیماری ریوی است که عمدتاً در نوزادان نارس که به مدت طولانی تحت اکسیژن درمانی قرار گرفته اند و یا برای زمان های طولانی تحت تهویه مکانیکی بوده اند، دیده می شود اما ممکن است در افرادی که سمیت اکسیژن را تجربه کرده یا مبتلا به سینه پهلو بوده اند نیز مشاهده شود. در این اختلال، راه های هوایی التهاب پیدا کرده، به صورت نرمال تکامل نیافته و ممکن است آسیب ببینند.

سندرم زجر تنفسی نوزادان (RDS) یک عارضه تنفسی کشنده بوده که ممکن است در نوزادانی که بیش از 6 هفته پیش از موعد تولدشان، به دنیا آمده باشند ایجاد شود. ریه های این بچه های نارس نمی توانند میزان کافی از یک مایع محافظ با عنوان سورفکتانت را تولید کنند. بدون سورفکتانت کافی، ریه ها قادر به انبساط یا اتساع صحیح نبوده و خردسالان در به داخل فرو بردن کافی اکسیژن دارای مشکل می باشند. این عارضه ای است که ممکن است طی چند ساعب پس از یک تولد زودرس رخ دهد.

سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)، بروز ناگهانی مشکلات شدید تنفسی بعلت التهاب شدید ریه و پر شدن ریه ها با مایعات می باشد. این گاهی اوقات یک بیماری کشنده ای بوده که می تواند بر اثر انواع آسیب به ریه ها از قبیل عفونت ویروسی یا باکتریایی جدی، سپسیس، تروما، انتقال مکرر خون، اوردوز دارویی یا استنشاق موادی مانند آب نمک یا دود باشد.

سیستیک فیبروزیس، یک بیماری ارثی بوده که بر ریه ها، پانکراس و سایر سیستم های بدن تأثیر می گذارد. این بیماری با عرق شور، تولید مخاط سفت که میتواند در تنفس انسداد ایجاد کند و کاهش توانایی در هضم چربی ها و پروتئین ها شناخته شده که منجر به سوء جذب و سوء تغذیه می گردد. این بیماری در سفیدپوستان نسبت به سایر گروه های نژادی شایع نر بود و معمولاً در دوره خردسالی تشخیص داده می شود. مطابق با ALA، هرساله حدود 1000 مورد جدید در آمریکا تشخیص داده می شود.

کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین، کمبود ارثی پروتئینی است که از ریه ها محافظت می کند. بدون این حفاظت، ریه ها به صورت پیشرونده ای آسیب دیده و فرد در معرض ریسک بالای ابتلا به امفیزم زودرس و بیماری کبدی قرار می گیرد. ALA برآورد می کند که حدود 100000 آمریکایی دارای این کمبود بوده و تقریباً 20 میلیون حاملین ژنتیکی این بیماری می باشند.

سایر اختلالات به صورت مستقیم بر ریه ها تأثیر نمی گذارند اما به توانایی فرد در تنفس صحیح آسیب می رسانند. این اختلالات برونی ممکن است بر حفره سینه، ماهیچه ها، اعصاب و قلب تأثیر بگذارند. اینها شامل انواعی از بیماری ها مانند بیماری های عصب عضله مانند دیستروفی عضلانی، فلج اطفال، میاستنی گراویس، سندرم گیلان باره و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS یا بیماری Lou Gehrig) و اختلالاتی هستند که منجر به تشکیل غیرطبیعی ستون فقرات یا حرکت قفسه سینه شده که میتواند انبساط ریه را محدود کند. [آزمایشات اختصاصی و درمان این اختلالات برونی در این مقاله پوشش داده نشده اند.]

علائم و نشانه های همراه با بیماری ریوی از فرد به فرد متفاوت بوده ودر طول زمان تغییر می کنند. در عوارض مزمن، نشانه ها اغلب بتدریج ظاهر شده و به صورت پیشرونده ای تشدید می شوند. در بیماری های حاد، نشانه ها ممکن است ملایم تا شدید باشند. برخی از آنها بدون مراقبت پزشکی ممکن است کشنده باشند. در حالیکه هر بیماری دارای ویژگی های خود می باشد، علائم و نشانه های مشترکی وجود دارند که در بسیاری از اختلالات ریوی دیده می شوند. نمونه های از آن از قبیل موارد زیر هستند:

• سرفه مداوم و تنگی نفس یا به سختی نفس کشیدن (تنگی نفس)
• خس خس و نفس نفس زدن
• سرفه به همراه مخاط، خون یا خلط
• درد سینه
• افراد مبتلا به بیماری های انسدادی ریه مانند COPD ممکن است در بازدم دارای مشکل باشند؛ برخی آن را "مانند تلاش برای نفس کشیدن از میان کاه" تشریح می کنند.
• فقدان اکسیژن ممکن است باعث شود تا پوست یک فرد مبتلا به رنگ متمایل به آبی در بیاید.
• در طول زمان، کمبود اکسیژن ممکن است منجر به چماقی شدن ناخن در برخی از افراد شود که این پدیده، بزرگ شدن نوک انگشتان و رشد غیرعادی ناخن ها می باشد.

اهداف آزمایش، تشخیص بیماری های ریوی و در صورت امکان، تعیین عوامل آنها و ارزیابی شدت آنها می باشد. بسیاری از پزشکان، برای ارزیابی سطوح اکسیژن و دی اکسید کربن، آزمایش گازهای خون، برای کمک به تشخیص و نظارت بر عملکرد ریه، آزمایشات عملکرد ریوی (PFTs) و برای بررسی ساختار ریه، تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه و سی تی اسکن را درخواست می دهند. بقیه آزمایشات برای کمک به تشخیص شرایط خاص انجام می شوند.

تست های آزمایشگاهی

آزمایش هایی ممکن است برای کمک به وضعیت سلامت یک فرد و چگونگی کارکرد ریه ها انجام شوند. نمونه های آن از قرار زیر هستند:

• گازهای خون - نمونه خون جمع آوری شده از یک سرخرگ برای ارزیابی pH، اکسیژن و دی اکسید کربن خون مورد استفاده قرار می گیرد
• شمارش کامل سلول های خون (CBC) - برای ارزیابی سلول های خون و بررسی کم خونی
• پنل جامع متابولیک (CMP) - برای سنجش عملکرد اندام ها و تعادل شیمیایی و الکترولیت ها

آزمایشات بیشتری ممکن است برای کمک به تشخیص بیماری های ریوی خاص انجام شوند:

• تست های سیستیک فیبروزیس
  • آزمایش جهش ژن CF - برای یافتن جهش های ژنتیکی که باعث سیستیک فیبروزیس می شوند
  • کلراید عرق
  • Immunoreactive trypsin (IRT)
  • تریپسین مدفوع
• آلفا 1 آنتی تریپسین - برای مشخص کردن اینکه آیا فرد کمبود AAT دارد
• سنجش مایع جنب - برای ارزیابی علت تجمع مایعات بین دیواره سینه و خارج هر ریه؛ این پدیده ممکن است بعلت سرطان یا عفونت ها باشد.
• تست های حساسیت - ممکن است برای تعیین محرک های آسم درخواست شود
• آزمایشات سینه پهلو یا سایر عفونت های خاص
  • کشت باکتریایی خلط و رنگ آمیزی گرم - برای تشخیص عفونت های ایجاد شده توسط باکتری ها یا قارچ ها
  • آزمایشات AFB - برای تشخیص سل یا یک عفونت مایکوباکتریایی غیرسلی (NTM)
  • کشت خون - برای تشخیص باکتری ها و  گاهی اوقات عفونت های مخمر که به خون گسترش پیدا کرده اند
  • آزمایشات آنفلوآنزا - برای تشخیص آنفلوآنزا (flu)
  • ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV)
  • پرتوسیس - برای تشخیص سیاه سرفه
  • آزمایشات قارچ
  • آزمایشات مایکوپلاسما
  • آزمایشات لژیونلا
• تست های اتوآنتی بادی ممکن است در تعیین اینکه آیا یک اختلال خودایمن بر ریه ها تأثیر گذاشته است، کمک کنند:
  • آنتی بادی ضد هسته ای (ANA)
  • پنل آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA)
  • ضد DNA دو رشته ای
• بیوپسی از ریه - جهت سنجش بافت ریه برای آسیب یا سرطان (برای اطلاعات بیشتر، مقاله آسیب شناسی آناتومیک را ببینید)
• آزمایشات سرطان ریه برای درمان هدفمند - آزمایشات زیر ممکن است بر نمونه های بیوپسی انجام شوند برای کمک به تعیین اینکه آیا درمان هایی که انواع خاصی از سرطان ریه را هدف قرار می دهند، مؤثر خواهند بود:
  • جهش ژن EGFR - در صورت وجود، احتمال اینکه فرد به درمان داروهای بازدارنده تیروزین کیناز مانند جفیتینیب (gefitinib) و ارلوتینیب (erlotinib) پاسخ دهد، بیشتر می باشد
  • جهش ژن KRAS - در صورت وجود، احتمال پاسخ فرد به بازدارنده های تیروزین کیناز کمتر می باشد
  • جهش ژن ALK\نوآرایی ژن ALK (EML4-ALK) - اگر جهش موجود باشد، احتمال اینکه سرطان به بازدارنده های ALK کیناز مانند کریزوتینیب (crizotinib) پاسخ دهد بیشتر و احتمال پاسخ به بازدارنده های تیروزین کیناز کمتر است.
  • جهش ژن ROS1 - افرادی که نوآرایی ژن را دارند با احتمال بیشتری به کریزوتینیب پاسخ داده و با احتمال کمتر به بازدارنده های تیروزین کیناز پاسخ می دهند
• سایتولوژی خلط سینه - برای سنجش سلول های ریوی برای تغییرات غیرطبیعی یا سرطان
• پپتیدهای مرتبط با مزوتلین محلول (SMRP) - برای نظارت بر مزوتلیوما، یک نوع خاص از سرطان ریه
• غربالگری دارو -برای تشخیص داروهایی که اوردوز آنها می تواند منجر به کاهش تنفس یا زجر تنفسی حاد شود
• آزمایشات بلوغ ریه جنین (FLM) - برای ارزیابی بلوغ ریه جنین بکار رفته و ممکن است شامل تست هایی برای نسبت لسیتین\اسفنگومیلین (L/S)، فسفاتیدیل گلیسرول (PG)، شاخص پایداری کف (FSI) یا تعداد اجسام لاملار (LBC) باشد؛ ممکن است برای تعیین سن بارداری پیش از زایمان با روش سزارین یا زمانی که زن باردار نشانه هایی از زایمان زودرس را دارد، مورد استفاده قرار گیرد.

آزمایشات عملکرد ریه، PFT
تعدادی از آزمایشات متداولتر در زیر فهرست شده اند. برای اطلاعات کامل، وبسایت پزشکی جان هاپکینز: آزمایشگاه عملکرد ریوی را ملاحظه کنید.

• اسپیرومتری - میزان و نرخ بازدم هوا را با فوت کردن فرد در یک لوله سنجش می کند؛ این تست برای سنجش مسیرهای هوایی تنگ شده یا انسداد پیدا کرده  انجام می شود.
• اکسیمتری - اشباع اکسیژن خون را با استفاده از یک وسیله کوچکی که بر انگشت یک فرد قرار داده می شود، سنجش می کند.
• تست ورزش - بر عملکرد ریه فرد حین فعالیت بر روی دوچرخه ثابت یا تردمیل نظارت می کند
• جریان هوا با استفاده از یک پیک فلومتر - نرخ بازدم را اندازه گیری می کند؛ میتوان از آن برای کمک به نظارت بر وضعیت بیماران مبتلا به آسم در منزل استفاده کرد.
• حجم ریه - میزان هوایی که یک فرد وارد ریه های خود کرده و میزان هوای باقیمانده در ریه پس از بازدم؛ به سنجش قابلیت ارتجاعی ریه ها، حرکت قفسه سینه و قدرت عضله های مرتبط با تنفس کمک می کند.
• سنجش ظرفیت انتشاری - انتقال اکسیژن را از کیسه های هوایی به جریان خون سنجش می کند؛ این عمل با اندازه گیری میزان منواکسید کربن جذب شده زمانی که میزان کمی از آن استنشاق شده یاشد، صورت می گیرد (میزان منواکسید کربن به اندازه ای است که آسیب ایجاد نکند)

مطالعات تصویر برداری

• اشعه ایکس از قفسه سینه - برای بررسی ساختار ریه و حفره قفسه سینه
• سی ای اسکن - ارزیابی دقیق تر از ساختار ریه
• MRI - تصاویر دقیق از اعضاء و عروق داخل ریه
• سونوگرافی - برای تشخیص مایعات بین غشاهای جنب بکار می رود
• اسکن هسته ای ریه - جهت کمک به تشخیص آمبولی ریوی و ندرتاً برای سنجش تأثیر درمان سرطان ریه بکار می رود
• PET اسکن - برای کمک به تشخیص سرطان ریه استفاده می شود

برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، وب سایت RadiologyInfo.org را ببینید.

سایر آزمایشات

• الکتروکاردیوگرام (EKG، ECG) - جهت بررسی ریتم ضربان قلب، برای تعیین اینکه آیا بیماری قلبی ممکن است بر تنفس تأثیر گذاشته باشد
• بررسی خواب - معمولاً در مراکز خواب تخصصی برای کمک به تعیین اینکه آیا فرد در طول خواب تنفس نرمال دارد، انجام می شود

اهداف درمان بیماری ریوی، پیشگیری از بیماری درصورت امکان، درمان عفونت ها و جلوگیری از انتشار آنها به دیگران، کاهش التهاب، متوقف کردن یا آهسته کردن پیشرفت آسیب ریوی، تخفیف علائم، سهولت تنفس، به حداقل رساندن عوارض جانبی همراه با برخی از درمان ها و اطمینان از اینکه فرد مبتلا اکسیژن کافی را دریافت می دارد، می باشند.

می توان با عدم مصرف سیگار، آزمایش رادون، به حداقل رساندن تماس با ذراتی مانند پنبه نسوز، زغال، بریلیوم، سیلیکا، کپک ها، غبار بذور، آلودگی هوا و مواد شیمیایی و داروهایی که نشان داده شده بر ریه ها تأثیر می گذارند، از بسیاری از موارد بیماری های ریوی پیشگیری نمود.

افراد دارای سیستم های ایمنی ضعیف، بیماری ریوی زمینه ای، و افراد بسیار جوان یا سالخوردگان، باید درباره ضرورت واکسیناسیون سالانه آنفلوآنزا و واکسن های پنوموکوک جهت به حداقل رساندن خطر ابتلا آنها به آنفلوآنزا و سینه پهلو، با پزشک خود مشورت کنند.

درمان های جدیدی برای بیماری های ریوی در حال توسعه بوده و نیاز است که درمان افراد در طول زمان تغییر کند. افرادی که تشخیص داده شده اند و با بیماری ریوی زندگی می کنند باید به صورت دوره ای درباره درمان هایی که برای آنها مناسب است، با پزشک خود مشورت کنند.