چنان‌چه پزشک به ابتلای فرد به عفونت سیتومگالوویروس (CMV) در حال حاضر یا اخیراً مشکوک باشد یا زمانی‌که اطلاع از اینکه ابتلای فرد به عفونت CMV اهمیت دارد مانند قبل از پیوند عضو.
Cytomegalovirus (CMV) Tests
آزمایشات سیتومگالوویروس
Cytomegalovirus (CMV) Tests
آزمایشات سیتومگالوویروس
اسامی دیگر
CMV Blood Test
CMV IgG and IgM
اسم متعارف
Cytomegalovirus Antibody (IgG and IgM), PCR, Culture
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه
December 7, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟
زمان انجام آزمایش؟
هنگامی که یک فرد جوان، یک زن باردار یا یک فرد دارای نقص سیستم ایمنی دارای علائم ابتلا به آنفولانزا است که عفونت CMV را نشان می‌دهد؛ هنگامی که نوزاد دارای اختلالات مادرزادی چندگانه، زردی بدون علت یا کم‌خونی است؛ و یا هنگامی که نوزاد دارای تشنج یا مشکلات رشد است که ممکن است به علت CMV باشد؛ و قبل از انجام عمل پیوند عضو
نمونه مورد نیاز
برای انجام آزمایش آنتی‌بادی CMV نمونه خون از ورید بازوی فرد گرفته می‌شود؛ برای تشخیص خود ویروس، این نمونه ممکن است خون، ادرار، خلط، مایع آمنیوتیک، مایع مغزی نخاعی، مایع اثنی‌عشری یا بافت دیگری از بدن باشد.
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری
ندارد
Accordion عنوان
سوالات رایج
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش سیتومگالوویروس (CMV) برای تعیین اینکه آیا فرد مبتلا به علائم و نشانه‌ها، عفونت CMV فعال دارد یا خیر، استفاده می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این آزمایش برای تعیین اینکه آیا فرد پیش از این مبتلا به عفونت CMV بوده است یا خیر، تجویز می‌شود.
CMV ویروس شایعی است که به طور گسترده‌ای در جامعه اتفاق می‌افتد اما به‌ندرت علائم قابل‌توجه و یا مشکلات سلامتی قابل‌توجهی را ایجاد می‌کند. با این‌حال، عفونت CMV اولیه می‌تواند باعث بروز بیماری و عوارض جدی در نوزادان و افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف مانند گیرنده‌های پیوند، بیماران سرطانی، افرادی که داروهای سرکوب کننده ایمنی مصرف می‌کنند و افراد مبتلا به HIV شود. (برای اطلاعات بیشتر بخش "هدف از انجام این آزمایش چیست؟" را ملاحظه نمائید).
چند روش مختلف برای شناسایی عفونت CMV وجود دارد. انتخاب آزمایش‌ها و نمونه‌های جمع‌آوری شده به سن فرد، وضعیت عمومی سلامتی و علائم آن‌ها و یافته‌های بالینی پزشک متخصص و عضو مشکوک به درگیری بستگی دارد.
آزمایش آنتی‌بادی (سرولوژی)
آزمایش آنتی‌بادی بر روی نمونه‌های خون انجام می‌شود و برای تعیین اینکه آیا فرد اخیراً یا در گذشته در معرض بیماری بوده است یا خیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو نوع آنتی‌بادی CMV وجود دارد که در پاسخ به عفونتCMV، IgM و IgG تولید می‌شوند و ممکن است یکی یا هر دوی آن‌ها در خون تشخیص داده شوند.
- آنتی‌بادی‌های IgM اولین بار در پاسخ به عفونت CMV توسط بدن تولید می‌شوند. آن‌ها در بیشتر افراد ظرف یک یا دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض عفونت اولیه تولید می‌شوند. تولید آنتی‌بادی IgM برای مدت کوتاهی افزایش یافته و سپس کاهش می‌یابد. بعد از گذشت چند ماه، سطح آنتی‌بادی IgG ضد CMV معمولا کمتر از سطح قابل تشخیص می‌شود. آنتی‌بادی IgM اضافی زمانی تولید می‌شود که CMV پنهان شده فعال شود.
- آنتی‌بادی IgG چند هفته پس از ابتلای اولیه به عفونت CMV توسط بدن تولید می‌شود و از عفونت‌های اولیه محافظت می‌کند. سطح IgG در زمان عفونت فعال افزایش می‌یابد و پس از آن عفونت CMV از بین می‌رود و ویروس غیر فعال می‌شود. پس از اینکه فرد در معرض CMV قرار گرفت، برای بقیه‌ی عمر خود به میزان قابل‌سنجشی آنتی‌بادی IgG علیه CMV در خون خود خواهد داشت. آزمایش آنتی‌بادی IgG علیه CMV ممکن است به‌همراه آزمایش IgM برای تأیید وجود عفونت CMV اخیر یا قبلی مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش آنتی‌بادی CMV برای تعیین ایمنی در برابر عفونت‌های CMV اولیه برای افراد قبل از پیوند عضو یا مغز استخوان و برای فرد مبتلا به HIV / ایدز استفاده شود. از آنجایی‌که عفونت CMV گسترده شده و باعث بروز مشکل در سیستم ایمنی افراد سالم می‌شود، غربالگری عمومی جمعیت به‌ندرت انجام می‌شود.
ممکن است از آزمایش آنتی‌بادی و تشخیص CMV ویروسی برای کمک به تشخیص CMV اولیه در افراد جوان، زنان باردار و برخی از افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی دارای علائم آنفلوانزا یا مونونوکلئوز‌مانند استفاده شود. با مقایسه غلظت یا وجود آنتی‌بادی IgG و IgM در یک نمونه یا مقدار آنتی‌بادی موجود در نمونه‌هایی که در روزهای مختلف جمع‌آوری می‌شوند، پزشک می‌تواند CMV فعال و پنهان را از هم تشخیص دهد.
تشخیص مستقیم CMV
تشخیص ویروس شامل تعیین وجود CMV در نمونه خون، مایع یا بافت است. این کار می‌تواند به وسیله کشت ویروس یا شناسایی ماده ژنتیکی ویروس (CMV DNA) انجام گیرد. از تشخیص ویروس برای تشخیص عفونت مادرزادی در نوزادان استفاده می‌شود و ممکن است برای تشخیص و یا تایید عفونت‌های فعال در افراد دیگر نیز استفاده شود.
کشت ویروس روش سنتی تشخیص ویروس است. وجود ویروس (کشت مثبت) اغلب ظرف 1 تا 2 روز تعیین می‌شود، اما نتیجه کشت‌هایی که منفی هستند باید 3 هفته برای تأیید عدم وجود ویروس CMV نگه‌داشته شوند، زیرا ممکن است ویروس در نمونه اصلی از نظر تعداد کم باشد و یا رنگ‌آمیزی CMV می‌تواند به‌آرامی رشد کند.
روش‌های مولکولی مانند واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای تشخیص و اندازه‌گیری مقدار DNA ویروسی در نمونه فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش می‌تواند کیفی باشد، و برای تعیین وجود یا عدم وجود CMV استفاده شود یا کمّی باشد و برای سنجش میزان ویروس موجود مورد استفاده قرار گیرد.
ممکن است افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی با CMV فعال با استفاده از انواع آزمایش‌های CMV بررسی شوند. اغلب پزشکان آزمایش ویروسی قابل سنجشی را برای ردیابی میزان ویروس موجود (بار ویروسی) ترجیح می‌دهند. آن‌ها می‌توانند از تست کمّی برای مانیتورینگ پاسخ فرد به درمان ضد ویروسی استفاده کنند.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
آزمایشات CMV ممکن است همراه با آزمایشات مربوط به آنفلوآنزا، مونونوکلئوز (mono) و EBV (ویروس اپستین بار)، هنگامی که یک بالغ، یک زن باردار یا یک فرد مبتلا به نقص سیستم ایمنی دارای نشانه‌های آنفولانزا و یا علائم شبیه مونو باشند، تجویز شود. مواردی مانند:
- خستگی، ضعف
- گلو درد
- غدد لنفاوی متورم
- تب
- سردرد
- درد عضله
سایر علائم کمتر شایع‌اند اما در مواردی مانند التهاب ریه‌ها، چشم‌ها، کبد، طحال و یا دستگاه گوارش جدی‌تر است.
ممکن است زمانی که پزشک در حال بررسی اثربخشی درمان ضد ویروسی باشد یک یا چند آزمایش CMV در فواصل زمانی را تجویز نماید.
ممکن است از کشت CMV یا آزمایش مولکولی برای نوزادان مبتلا به زردی، کم‌خونی، طحال و یا کبد بزرگ و سر کوچک یا برای کودکان مبتلا به مشکلات شنوایی و بینایی، پنومونی، تشنج و یا نشانه‌های کندی رشد ذهنی استفاده شود.
ممکن است هنگامی که فرد آماده پیوند عضو یا مغز استخوان است، آزمایش آنتی‌بادی CMV به عنوان آزمایش غربالگری برای تعیین اینکه آیا در گذشته فرد در معرض CMV بوده است یا خیر، تجویز شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟
هنگام تفسیر نتایج آزمایش CMV باید مراقب بود. پزشک متخصص نتایج این آزمایش را با نتایج بالینی، از جمله نشانه‌ها و علائم بررسی می‌کند. گاهی اوقات ممکن است تشخیص تفاوت بین عفونت CMV پنهان، فعال یا واکنش‌یافته دشوار باشد. این امر به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر بستگش دارد:
- فرد سالمی که یک بار ویروس CMV او را آلوده کرده است، ویروس را در وجود خود خواهد داشت. CMV می‌تواند به طور متناوب، و اغلب به صورت بالینی، مقدار کمی از ویروس را به مایعات بدن منتقل کند اما نشانه‌ای از آن ایجاد نمی‌کند.
- ممکن است فرد مبتلا به نقص در سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی قوی نداشته باشد که نسبت به عفونت CMV واکنش نشان دهد؛ حتی اگر فرد دارای یک ماده فعال CMV باشد نیز سطوح IgM و IgG فرد می‌تواند کمتر از حد انتظار باشد.
- امکان دارد ویروس به تعداد کافی در مایع یا بافت خاصی که برای تشخیص آن مورد آزمایش قرار می‌گیرد وجود نداشته باشد.
آزمایش آنتی‌بادی
جواب مثبت CMV IgG و IgM در فرد دارای نشانه به این معنی است که احتمال دارد فرد به‌تازگی برای اولین بار در معرض CMV قرار داشته یا اینکه عفونت CMV قبلی وی مجددا فعال شده است. این موضوع را می‌توان بار دیگر 2 یا 3 هفته بعد با اندازه‌گیری سطح IgG تأیید کرد. سطح بالای IgG به‌اندازه‌ی سطحِ رو به افزایش آن اهمیت ندارد. اگر افزایش 4 درصدی IgG بین نمونه اول و دوم وجود داشته باشد، فرد مبتلا به عفونت CMV فعال (اولیه یا فعال‌شده) است.نتیجه مثبت CMV IgM و منفی IgG به این معنی است که فرد ممکن است اخیرا آلوده شده باشد.
IgG و یا IgM منفی یا سطح پایین آنتی‌بادی در افرادی که دارای علائم هستند ممکن است به این معنا باشد که فرد یا شرایط دیگری غیر از CMV دارد یا اینکه سیستم ایمنی بدن وی به طور طبیعی پاسخ نمی‌دهد (حتی با وجود حضور CMV مقدار کافی آنتی‌بادی تولید نکند)
جدول زیر خلاصه‌ای از نتایج احتمالی آزمایش آنتی‌بادی را نشان می‌دهد:
CMV, IgM CMV, IgG تفسیر احتمالی منفی منفی - هیچ آلودگی فعلی یا قبلی وجود ندارد؛ بدون ایمنی (فرد مستعد عفونت اولیه)
- نشانه‌هایی به علت دیگر
- سیستم ایمنی بدن قادر به تولید مقدار کافی آنتی‌بادی نیست (نقص ایمنی)
مثبت منفی - آلودگی ابتدایی فعال تازه
- یا فرد دوباره در معرض CMV قرار دارد
- یا واکنش CMV پنهان مجدد
*نتیجه تشخیص عفونت اولیه نیست
مثبت مثبت (با افزایش چهار برابری چگالی محلول بین نمونه اول و سایر نمونه‌ها (نمونه‌های حاد و خوش‌خیم) احتمال ابتلا به عفونت پنهان یا فعال اولیه منفی مثبت قبلاً در معرض قرار داشته (فرد از عفونت اولیه مصون است) عفونت نهفته تشخیص ویروس
اگر فرد دارای نشانه و نتیجه کشت مثبت سیتومگالوویروس باشد، احتمالا عفونت CMV فعال دارد. اگر کشت منفی باشد، علائم فرد ممکن است به علل دیگری باشد یا میزان ویروس CMV در نمونه برای تشخیص آن بسیار کم است.
اگر نتیجه آزمایش DNA برای CMV مثبت باشد، فرد دارای CMV و مبتلا به عفونت فعال است. سطح بالای DNA ویروسی نشان‌دهنده‌ی عفونت تهاجمی همراه با علائم جدی است در حالی که سطح پایین، عفونت CMV را نشان می‌دهد که معمولا بدون نشانه و یا خفیف است. همانند کشت، نتایج منفی آزمایش DNA احتمال عفونت CMV را رد نمی‌کند؛ ممکن است تعداد ویروس بسیار کم باشد یا در آزمایش نمونه بدن ویروس وجود نداشته باشد.
هنگامی که برای کنترل اثربخشی درمان از این آزمایش استفاده می‌شود، کاهش بار ویروسی منعکس کننده پاسخ به درمان ضد ویروسی است. سطوحی که در پاسخ به درمان ضد ویروسی کاهش نمی‌یابد ممکن است انعکاس دهنده مقاومت در برابر درمان باشد.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
CMVیکی از شرایط موجود در پانل تست TORCH است. این پنل آزمایشات برای غربالگری گروهی از بیماری‌های عفونی انجام می‌شود که در خانم‌های باردار باعث بیماری و نقص‌های مادرزادی در نوزادان می‌شود.TORCH مخفف: توکسوپلاسموز، سرخجه، ویروس سیتومگالوویروس و ویروس هرپس سیمپلکس است.
هنگامی که به انتقال خون نیاز است، بیماران خاصی مانند بیماران مبتلا به CMV منفی HIV / ایدز و کاندیدای پیوند قلب و ریه که نتیجه آزمایش CMV آن‌ها منفی است باید محصولات سلولی خون را دریافت کنند که آنتی‌بادی‌های CMV آن‌ها (به اصطلاح محصولات خون سرمی آنزیم CMV) منفی است.
-
چگونه می‌توان گفت که ویروس سیتومگالوویروس (CMV) دوباره فعال شده است؟
اگر منطقاً سالم باشید، احتمالا دچار فعال‌سازی مجدد نشانه‌دار نشده‌اید یا علائم خفیف آنفلوانزا مانندی دارید. اگر دچار نقص سیستم ایمنی هستید، ممکن است نشانه‌های جدی‌تری مربوط به ریه‌ها، دستگاه گوارش یا چشم‌ها داشته باشید. در این خصوص، آنچه اهمیت دارد این است که در مورد نگرانی‌های خود درباره‌ی مشکلات سلامتی با پزشک مشورت کنید.
-
اگر فرد CMV داشته باشد، آیا می‌تواند آن را به دیگران انتقال دهد؟اگر فرد دارای عفونت CMV جدید یا قبلی باشد، می‌تواند آن را به دیگران انتقال دهد حتی اگر علائم و نشانه‌ای از خود نشان ندهد. با این‌وجود، برای انتقال ویروس، فرد باید در تماس نزدیک با دیگران باشد. این ویروس می‌تواند از طرق مختلفی از مایعات بدن از جمله بزاق، شیر مادر، مایعات واژینال، اسپرم، ادرار و خون انتقال یابد.
-
آیا راهی برای پیشگیری از CMV وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ واکسنی برای CMV وجود ندارد. رعایت بهداشت می‌تواند به جلوگیری از انتقال ویروس کمک کند. اما از آنجا که CMV بسیار شایع است، در اکثر مایعات بدن حضور دارد و از طریق تماس نزدیک منتقل می‌شود، بیشتر افراد در کودکی آلوده می‌شوند. اینگونه برآورد شده است که حدود 70٪ از کودکان در مهدکودک در معرض CMV قرار دارند.
