Red Blood Cell Count (RBC)
شمارش گلبولهای قرمز خون (RBC)
بهعنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC)، طی معاینه پزشکی، و یا هنگامی که علائم و نشانههای بیماری مانند کمخونی یا پلیسیتمی دارید.
ندارد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
تعداد گلبولهای قرمز خون (RBC) معمولا بهعنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) تجویز میشود و ممکن است بهعنوان بخشی از بررسی سلامتی برای غربال بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایش همچنین به تشخیص و یا نظارت بر برخی از بیماریهایی که بر تولید یا عمر گلبولهای قرمز اثر میگذارد، کمک میکند.
گلبولهای قرمز در خون به گردش درآمده و اکسیژن را در سراسر بدن حمل میکنند. آنها در مغز استخوان تولید میشوند و پس از بلوغ به جریان خون آزاد میشوند.RBC ها حدود 120 روز عمر مفید دارند و در حاکیکه فرسوده، ضعیف یا از طریق خونریزی از بین میروند بهطور مداوم تجدید و جایگزین میشوند. تعداد نسبتا ثابتی از RBC ها در گردش با افزایش یا کاهش میزان تولید توسط مغز استخوان در خون حفظ میشود.
برخی شرایط بر تولید RBC تاثیر میگذارد و ممکن است باعث افزایش یا کاهش تعداد RBC های بالغ منتقل شده به خون شوند. سایر شرایط ممکن است بر طول عمر RBC های در گردش تأثیر بگذارد، بهخصوص اگر RBC ها بهعلت نقص ارثی و یا اکتسابی و یا ناهنجاری دچار نقصان شود. اگر RBC ها سریعتر از آنچه میتوانند جایگزین شوند، دچار نقصان یا تخریب شوند، اگر تولید مغز استخوان مختل شود یا اگر RBC های تولید شده بهطور طبیعی عمل نکنند، آنگاه فرد دچار آنمی میشود، که بر میزان رسیدن اکسیژن به بافتها تاثیر میگذارد.
اگر RBC بیش از حد تولید و آزاد شود، فرد به پلیسیتمی دچار میشود. این میتواند باعث کاهش جریان خون و مشکلات مرتبط با آن شود.
در حالیکه شمارش RBC میتواند برای تشخیص مشکل تولید گلبول قرمز و یا عمر آن مفید باشد، نمیتواند عامل اصلی را تعیین کند. علاوه بر CBC کامل، ممکن است برخی آزمایشهای دیگر همزمان انجام شود یا بهمنظور پیگیری برای کمک به تشخیص انجام شود. مثالها عبارتند از:
- اسمیر خون
- شمارش رتیکولوسیت
- مطالعات آهن
- سطح فولات و ویتامین B12
- در شرایط سختتر، بررسی مغز استخوان
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
شمارش RBC بهعنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC)، اغلب بهعنوان بخشی از یک رویه فیزیکی یا بهعنوان بخشی از کار قبل از جراحی است. هنگامی که کسی علائم و نشانههای بیماری را نشان میدهد که ممکن است بر تولید گلبولهای قرمز تاثیر بگذارد، CBC که شامل شمارش RBC است به تشخیص کمک میکند. برخی علائم و نشانههای مرتبط با کمخونی که بهطور کلی به پزشک متخصص سلامت مراجعه میکنند عبارتند از:
- ضعف یا خستگی
- کمبود انرژی
- رنگپریدگی
برخی علائم و نشانههایی که ممکن است با تعداد زیاد RBC ظاهر شوند عبارتند از:
- اختلال بینایی
- سردرد، سرگیجه
- فلاشینگ
- طحال بزرگ شده
این آزمایش همچنین میتواند بهصورت منظم انجام شود تا افراد مبتلا به بیماریهایی مانند اختلالات خون، بیماری کلیوی، مشکلات خونریزی، آنمی مزمن و پلیسیتمی را تشخیص دهند. شیمیدرمانی یا پرتودرمانی اغلب تولید مغز استخوان همه سلولهای خونی را کاهش میدهد. بنابراین، هنگام نظارت بر افرادی که تحت درمان سرطان قرار دارند CBC بهطور معمول در فواصل منظم تجویز میشود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
از آنجا که شمارش RBC بهعنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) انجام میشود، نتایج حاصل از اجزای دیگر مورد توجه قرار میگیرد. افزایش یا کاهش شمارش RBC باید همراه با پارامترهای دیگر مانند هموگلوبین، هماتوکریت، شمارش رتیکولیت و یا شاخصهای گلبول قرمز تفسیر شود.
از دست دادن خون یا سلول خونی که ناگهانی یا در طول زمان رخ میدهد و بیماریها و شرایطی که موجب کاهش تولید گلبولهای قرمز در مغز استخوان میشود، موجب کاهش میزان RBC میشود.
برخی از علل تعداد کم RBC (کمخونی ) عبارتند از:
- تروما
- تخریب گلبولهای قرمز خون، بهعنوان مثال کمخونی همولیتیک ناشی از خود ایمنی یا نقص در خود گلبولهای قرمز ؛ نقصها میتواند یک هموگلوبینوپاتی (مثلا کمخونی سلول داسی شکل)، تالاسمی، ناهنجاری در غشای RBC (بهعنوان مثال، اسپرهسیتوز ارثی) یا نقص آنزیمی (مثلا کمبود G6PD) باشد.
- خونریزی ناگهانی (حاد) یا مزمن از دستگاه گوارش (مثلا زخم، پولیپ، سرطان روده بزرگ) یا سایر اندامها مانند مثانه یا رحم (در زنان، خونریزی شدید قاعدگی)
- کمبود تغذیهای مانند کمبود آهن یا کمبود فولات ویتامین B12
- آسیب مغز استخوان (بهعنوان مثال، سم زدایی، اشعه یا شیمی درمانی، عفونت، داروها)
- اختلالات مغز استخوان مانند لوسمی، مولتیپل میلوما، میلولدسپلازی یا لنفوم یا سرطان های دیگر که به مغز منتقل میشوند
- بیماری التهابی مزمن یا بیماری
- نارسایی کلیه - بیماریهای شدید و مزمن کلیه منجر به کاهش تولید اریتروپویتین، هورمون تولید شده توسط کلیه ها میشود که باعث تولید RBC توسط مغز استخوان میشود.
برخی از علل تعداد زیاد RBC (پلیسیتمی) عبارتند از:
- از دست دادن آب بدن – همانطور که حجم مایع در قطره خون کاهش مییابد، تعداد RBC در هر حجم از مایع مصنوعی افزایش مییابد.
- بیماری ریه (ریوی) - اگر فرد قادر به تنفس و جذب اکسیژن کافی نباشد، بدن تلاش میکند با تولید بیشتر گلبولهای قرمز ، جبران کند.
- بیماری قلبی مادرزادی - در این شرایط، قلب قادر به پمپ خون بهطور مؤثری نیست، درنتیجه مقدار اکسیژن درون بافت کاهش مییابد. بدن تلاش میکند با تولید بیشتر گلبولهای قرمز خون جبران کند.
- تومور کلیه که اریتروپویتین بیش از حد تولید میکند
- سیگار کشیدن
- علل ژنتیکی (حساسیت اکسیژن تغییر یافته، اختلال در انتشار اکسیژن هموگلوبین)
- پلیسیتمی ورا - یک بیماری نادر است که در آن بدن بهطور نامناسب RBC های اضافی را تولید میکند.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
تزریق خون اخیر میتواند بر نتایج شمارش RBC تاثیر بگذارد.
تغییر تعداد RBC ها اغلب موقت است و میتواند به راحتی تصحیح و یا با درمان و رفع شرایط زیر به سطوح طبیعی بازگردد.
در دوران بارداری، مایعات بدن انباشته میشوند، در نتیجه کاهش RBC در رابطه با حجم مایع است.
زندگی در ارتفاعات بالا موجب افزایش شمارش RBC میشود؛ این پاسخ بدن به کاهش اکسیژن موجود در این ارتفاع است.
زنان نسبت به مردان اندکی RBC کمتری دارند.
-
تعداد گلبولهای قرمز خون غیرطبیعی چگونه است؟
در ابتدا پزشک باید علت شمارش RBC غیرطبیعی افراد را تعیین کند تا درمان مناسب تجویز شود. برای برخی از آنمیها، درمان ممکن است حاوی یک مکمل غذایی یا تغییر در رژیم غذایی باشد که شامل غذای مغذی باشد. در بعضی موارد، ممکن است فقط تغییر در داروی فعلی فرد نیاز باشد. برای موارد شدیدتر، درمان ممکن است شامل تزریق خون از یک اهدا کننده باشد. برای برخی، تجویز دارو برای تحریک تولید گلبولهای قرمز در مغز استخوان ممکن است بهویژه برای افرادی که شیمیدرمانی و یا درمانهای تابش دهنده دریافت کردهاند، مورد نیاز باشد.
-
آیا شمارش RBC در مطب دکتر آزمایش میشود؟شاید. برخی از دفاتر بهداشت حرفهای به تجهیزات آزمایشگاهی مجهز هستند و با آزمایشگاههای آموزش دیدهای که قادر به انجام این آزمایش هستند، کار میکنند.
-
آیا رژیم غذایی و تغذیه به حفظ RBC ها در سطوح سالم کمک میکند؟
بله، بهطوری که اگر یک رژیم متعادل داشته باشید، می توانید از کمخونی ناشی از کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات در غذاهایی که میخورید جلوگیری کنید. گاهی اوقات اگر در معرض خطر کمبود ویتامین هستید استفاده از یک مکمل توصیه میشود. با اینحال، شایعترین علت کمبود ویتامین B12، سوءجذب است و شایعترین علت کمبود آهن خونریزی است. این شرایط و دیگر مشکلات RBC که ناشی از بیماریهایی غیر از کمبودهای تغذیهای هستند، با رژیم غذایی اصلاح نمیشوند.
-
آیا علائمی وجود دارد که به تشخیص من در صورتیکه تعداد RBC های بسیار زیاد یا کم داشته باشم کمک کند؟
خستگی و ضعف ممکن است تعداد کم و یا زیاد RBC را نشان دهد. بیحالی ، رنگپریدگی، تنگی نفس، سرگیجه و یا تغییر وضعیت روحی نیز میتواند میزان کم RBC را نشان دهد. اختلالات بینایی، سردرد و سرخ شدن ممکن است با افزایش تعداد RBC ها باشد.
ویدئوهای مرتبط