پنل کبد معمولا برای غربالگری، مخصوصا در افراد بیمار یا افراد مصرف‌ کننده داروهای تاثیر‌گذار بر روی کبد، استفاده می‌شود. در غربالگری روتین، ممکن است به جای پنل کبد، از پنل متابولیک جامع (CMP)، که اغلب به عنوان بخشی از چکاپ عمومی می‌باشد، استفاده گردد. آزمایشات این پنل، شامل بسیاری از آزمایش‌های مربوط به پنل کبدی و همچنین آزمایش‌های دیگری برای ارزیابی سایر اندام‌ها و سیستم‌های بدن می‌باشد.

اگر فرد، دارای علائم و نشانه‌های اختلال کبدی باشد، از پنل کبدی یا برخی از آزمایش‌های این پنل جهت کمک به تشخیص بیماری کبدی استفاده می شود. در افراد مبتلا به بیماری کبدی نیز، می‌توان از انجام این آزمایش‌ها برای نظارت بر وضعیت کبد و اثربخشی درمان استفاده کرد. به عنوان مثال، ممکن است مجموعه ای از آزمایشات بیلی‌روبین برای ارزیابی و نظارت بر نوزاد مبتلا به زردی استفاده شود.

در صورت غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش‌های کبدی، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد تا یک یا چند آزمایش یا کل پنل را تکرار کند تا ببیند آیا این افزایش یا کاهش، پایدار است و یا آیا برای تعیین علت اختلال عملکرد کبدی نیاز به آزمایش‌های بیشتری می‌باشد.

این پنل معمولا شامل چندین آزمایش می‌باشد که همزمان بر روی یک نمونه خون انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها به طور معمول شامل موارد زیر می‌باشند:

• آلانین آمینوترانسفراز (ALT) - آنزیمی که عمدتا در کبد یافت می‌شود؛ بهترین آزمایش برای تشخیص هپاتیت
• آلکالین فسفاتاز (ALP) - آنزیمی است که مربوط به مجاری صفراوی می‌باشد و همچنین توسط استخوان‌ها، روده‌ها و در طول بارداری، توسط جفت، تولید می‌شود (پس از تولد)؛ اغلب در انسداد مجاری صفراوی افزایش می‌یابد.
• آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) - آنزیمی است که در کبد و چند اندام دیگر، به ویژه قلب و سایر عضلات وجود دارد
• بیلی‌روبین - اغلب از دو نوع آزمایش مختلف بیلی‌روبین با هم استفاده می‌شود (به ویژه در افراد مبتلا به زردی): توتال‌بیلی‌روبین، که کل بیلی‌روبین موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند؛ بیلی‌روبین مستقیم، که فرمی از بیلی‌روبین را که در کبد کونژوگه می‌شود (با ماده دیگری ترکیب می‌شود) اندازه‌گیری می‌کند.
• آلبومین - در این آزمایش، آلبومین که پروتئین اصلی تولید شده توسط کبد است، اندازه‌گیری می‌شود؛ مقادیر آلبومین می‌تواند تحت تأثیر عملکرد کبد و کلیه و کاهش تولید و یا افزایش دفع آن قرار گیرد.
• توتال پروتئین (TP) - شامل اندازه‌گیری آلبومین و سایر پروتئین‌های موجود در خون، مانند آنتی‌بادی‌های تولیدی جهت مبارزه با عفونت، می‌باشد.

بسته به پزشک و آزمایشگاه، سایر آزمایش‌هایی که ممکن است در پنل کبدی قرار گیرند عبارتند از:

• گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT) - آنزیم دیگری است که عمدتا در سلول‌های کبدی یافت می‌شود
• لاکتات دهیدروژناز (LD) - آنزیمی است که در هنگام آسیب سلولی آزاد می‌شود؛ در سلول‌های سراسر بدن یافت می‌شود
• زمان پروترومبین (PT) - کبد، پروتئین‌های مربوط به انعقاد خون (لخته شدن خون) را تولید می‌کند. در آزمایش PT، لخته شدن خون بررسی می‌شود و اگر نتایج آن غیرطبیعی باشد ممکن است نشان‌دهنده آسیب کبدی باشد.
• آلفا‌فیتوپروتئین (AFP) - با تکثیر یا نوسازی سلول‌های کبدی ارتباط دارد
• اتو‌آنتی‌بادی‌ها یا آنتی‌بادی‌های خود‌ایمن (به عنوان مثال: ANA، SMA، anti-LKM-1) - با هپاتیت اتوایمیون ارتباط دارند

در افرادی که در خطر ابتلاء به اختلال کبدی هستند ممکن است پنل کبدی یا برخی از آزمایش‌های این پنل، درخواست داده شود. برخی از مثال‌هایی از این افراد عبارتند از:

• مصرف‌کنندگان داروهایی که ممکن است منجر به آسیب کبدی شوند
• افرادی که زیاد نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند
• افرادی که ممکن است در معرض ویروس های هپاتیت قرار گرفته باشند
• افرادی که سابقه خانوادگی بیماری کبد دارند
• افرادی که اضافه‌وزن دارند، مخصوصا آن‌هایی که مبتلا به دیابت یا فشار‌خون بالا هستند

این پنل ممکن است هنگام وجود علائم و نشانه‌های بیماری کبدی درخواست داده شود؛ با این حال، اکثر افراد مبتلا به بیماری کبدی، تا زمانی که این بیماری برای سال‌ها وجود نداشته باشد و یا خیلی شدید نباشد، هیچ کدام از این علائم را نشان نمی‌دهند. برخی از این علائم عبارتند از:

• ضعف، خستگی
• از دست دادن اشتها
• تهوع، استفراغ
• تورم یا درد شکمی
• یرقان (زردی چشم‌ها و پوست)
• ادرار تیره، مدفوع کم‌رنگ
• خارش (pruritus)
• اسهال

معمولا فقط با استفاده از یک آزمایش تنها، تشخیص صورت نمی‌گیرد و برای کمک به تعیین علت اختلال کبدی و ارزیابی شدت آن، اغلب چندین پنل کبدی در طول چندین روز یا چندین هفته درخواست داده می‌شود.

هنگامی که بیماری کبدی تشخیص داده می‌شود، برای نظارت منظم در طول زمان، ممکن است از این پنل و یا یک یا چندین آزمایش آن استفاده شود. همچنین برای نظارت بر اثربخشی درمان نیز این پنل به صورت دوره‌ای درخواست داده می‌شود.

نتایج آزمایش‌های پنل کبدی، به معنی تشخیص یک عارضه خاصی نمی باشند؛ آن‌ها نشان‌دهنده احتمال وجود مشکلی در کبد می‌باشند. در صورت عدم وجود علائم یا ریسک ‌فاکتورها، نتایج غیرطبیعی این آزمایش‌ها ممکن است به علت آسیب موقتی کبد و یا اتفاقی در جایی دیگر از بدن مانند عضلات اسکلتی، پانکراس یا قلب باشد. این شرایط، همچنین ممکن است نشان‌دهنده مراحل اولیه بیماری کبدی و در نتیجه نیاز به آزمایش‌های بیشتر و نظارت‌های دوره‌ای باشد.

نتایج آزمایش‌های پنل‌های کبدی معمولا با هم بررسی می‌شوند. معمولا از چندین پنل انجام شده در طی چندین روز یا چندین هفته، برای تشخیص الگوی موجود، استفاده می‌شود. نتایج آزمایش‌های هر فرد دارای الگوی خاصی است که معمولا در طول زمان تغییر می‌کند. یک پزشک برای به دست آوردن سرنخی در مورد بیماری زمینه‌ای، ترکیبی از نتایج آزمایش‌های کبدی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برای تعیین علت آسیب یا بیماری کبدی، اغلب نیاز به آزمایشات بیشتری می‌باشد.

این جدول مثال‌هایی از برخی ترکیبات نتایج را نشان می‌دهد که ممکن است در برخی از انواع بیماری‌های کبدی دیده شود.

در افرادی که داروهای تاثیرگذار بر روی کبد را مصرف می‌کنند، نتایج غیرطبیعی آزمایش‌ها ممکن است نشان‌دهنده نیاز به تغییر دوز یا تغییر نوع دارو باشد. هنگامی که یک فرد مبتلا به بیماری کبد تحت نظارت قرار می‌گیرد، پزشک از نتایج آزمایش‌های مربوط به پنل کبدی جهت ارزیابی عملکرد کبد استفاده می‌کند. به عنوان مثال، مقادیر رو به افزایش غیرطبیعی بیلی‌روبین، آلبومین و یا PT ممکن است احتمالاً نشان‌دهنده بدتر شدن عملکرد کبد باشد، در حالی که نتایج پایدار یا بهبود‌یافته این آزمایش‌ها می‌تواند نشان‌دهنده حفظ یا بهبود عملکرد کبد باشد.

تفسیر جداگانه آزمایش‌ها:

آلانین آمینوترانسفراز (ALT)
مقادیر بسیار بالای ALT اغلب در هپاتیت حاد دیده می‌شود. افزایش متوسط آن ممکن است در هپاتیت مزمن دیده شود. در صورت انسداد مجاری صفراوی، سیروز و سرطان کبد، غلظت ALT ممکن است به میزان متوسطی افزایش یابد و یا نزدیک به نرمال باشد.

آلکالین فسفاتاز (ALP)
ALP ممکن است در انسداد مجاری صفراوی، سیروز، سرطان کبد و همچنین بیماری‌های استخوانی، به میزان قابل‌توجهی افزایش بیابد.

آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)
مقادیر بسیار بالای AST اغلب در هپاتیت حاد دیده می‌شود. در هپاتیت مزمن، AST ممکن است نرمال باشد و یا افزایش متوسطی پیدا کند. در صورت انسداد مجاری صفراوی، سیروز و سرطان کبد، غلظت AST ممکن است به میزان متوسطی افزایش یابد و یا نزدیک به نرمال باشد. در آسیب کبدی ناشی از مصرف الکل، AST اغلب بسیار بیشتر از ALT افزایش می‌یابد (این الگو در تعداد کمی از بیماری‌های کبدی دیگر دیده می‌شود). AST، پس از حملات قلبی و آسیب عضلانی نیز افزایش می‌یابد.

بیلی‌روبین
بیلی‌روبین خون در مواردی مانند تولید بیش از حد آن، کاهش برداشت آن از خون، انسداد مجاری صفراوی، و یا وجود مشکلاتی در پردازش بیلی‌روبین، افزایش می‌یابد. وجود بیلی‌روبین بالا در نوزادان، مخصوصا نوزادان 1 تا 3 روزه، غیرمعمولی نیست.

آلبومین
آلبومین، اغلب در بیماری‌های کبدی، نرمال می‌باشد اما سطوح پایین آلبومین، ممکن است به علت کاهش تولید آن باشد.

توتال پروتئین (TP)
به طور معمول در بیماری‌های کبدی، مقادیر توتال پروتین نرمال است

گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
از آزمایش GGT ممکن است برای کمک به تعیین علت افزایش ALP استفاده شود. در بیماری‌های مجاری صفراوی و بیماری‌های کبدی، مقادیر هر دو آنزیم ALP و GGT افزایش می‌یابد، در حالی که در بیماری‌های استخوانی فقط ALP افزایش می‌یابد. افزایش سطح GGT، در صورت مصرف الکل و یا در بیماری‌هایی مانند نارسایی احتقانی قلب نیز دیده می‌شود.

لاکتات دهیدروژناز (LD)
این آنزیم، یک مارکر غیراختصاصی برای آسیب بافتی می‌باشد. این مارکر اغلب در بیشتر بیماری‌های کبدی افزایش نمی‌یابد، اما ممکن است در بیماری‌های بسیار حاد کبدی یا تومورهای کبدی افزایش یابد. لاکتات دهیدروژناز در تعدادی از بیماری‌های دیگری که بر روی کبد تاثیر نمی‌گذارند نیز افزایش می‌یابد.

زمان پروترومبین (PT)
PT طولانی یا افزایش‌یافته، در بیماری کبدی، کمبود ویتامین K، مصرف داروهای ضد انعقاد (وارفارین) و کمبود فاکتور‌های انعقادی دیده می‌شود.

پزشک، برای تشخیص بیماری کبد، از ارزیابی نتایج آزمایش‌های پنل کبدی استفاده می‌کند، برای پیگیری بیماری نیز آزمایش‌هایی مانند آزمایش‌های هپاتیت ویروسی، را درخواست می‌نماید و برای کمک به تأیید تشخیص و تعیین میزان آسیب کبدی ممکن است از بیوپسی کبدی و یا اسکن تصویربرداری هم استفاده نماید.

پزشک می‌خواهد تمام چیزهایی را که مصرف می‌کنید ارزیابی کند. بسیاری از داروهایی که بدون تجویز پزشک مصرف می‌شوند، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی، ممکن است بر روی کبد تأثیر بگذارند. مقادیر بیش از حد یک دارو، کاهش توانایی بدن برای متابولیزه کردن دارو و یا مصرف ترکیبی از برخی داروها (از جمله داروها و مکمل‌هایی که بدون تجویز پزشک مصرف می‌شوند) می‌توانند به کبد آسیب برسانند. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد استامینوفن و یا ترکیب استامینوفن و الکل می‌تواند باعث آسیب شدید کبدی شود.