بسیاری از علل عفونی و غیرعفونی برای اسهال حاد و مزمن وجود دارد.

علل عفونی رایج اسهال:

عفونت های ویروسی، باکتریایی و انگلی مرتبط با اسهال هستند که از چند روز تا چند هفته طول می کشد، (با اینکه برخی موارد ممکن است طولانی تر باشد) و موجب اسهال مزمن در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف شده می گردد (مثل افراد مبتلا به ایدز، سرطان یا پیوند عضو). این منابع اسهال عفونی بوده و همراه با وجود ویروس ها، باکتری ها یا انگل ها در مدفوع است و از طریق تماس دهانی با سطوح آلوده می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. خوردن غذا یا نوشیدن آب آلوده، رایج ترین مسیر انتقال عفونت است (بیماری های ناشی از غذا یا آب).
زمانیکه فردی آلوده شد، این فرد می تواند عفونت را به افراد دیگر انتقال دهد مگر اینکه بهداشت کامل (بویژه از طریق شستن دست ها) رعایت شود. این شرایط بویِژه در زنان خانه دار با نوزادان آلوده به عفونت، در مراکز مراقبتی و خانه سالمندان مشاهده می شود. گاها شیوع یک عفونت باکتریایی یا انگلی را می توان به رستوران خاص یا یک غذای مصرف شده در حین سفر نسبت داد. گاها این وضعیت می تواند بدلیل منبع آب آلوده باشد.
افردی که به خارج از آمریکا مسافرت می کنند، بویژه به کشورهای در حال توسعه، ممکن است در معرض برخی از ویروس ها، باکتری ها و انگل های عامل بیماری قرار بگیرند. در برخی موارد، تکه های یخ آلوده، یک سالاد میوه تازه یا غذای یک دستفروش می تواند موجب بیماری شود.
 

ویروس ها:

-نورو وایروس که ویروس شبه نورواک (Norwalk-like virus) نیز نامیده می شود، رایج ترین علت بیماری ناگهانی و یا شدید دستگاه گوارشی در آمریکا است. آن همچنین طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) علت اصلی بیماری های ناشی از غذا یا آب است. این یک ویروس کاملا فراگیر است که می تواند غذا و آب را آلوده کند و از فردی به فرد دیگر منتقل شود. نورو وایروس ها می تواند موجب شیوع التهاب دستگاه گوارشی در سفرهای دریایی، خانه سالمندان، مدارس، مکان های نظامی و هر جایی که افراد تجمع داشته باشند، گردد.
-روتا ویروس رایج ترین علت اسهال شدید در بین کودکان است. این ویروس از طریق تماس یا مدفوع فرد آلوده (معمولا نوزادان) منتقل می شود. برای پیشگیری از آلودگی، همیشه دست های خود را بعد از تعویض پوشک بچه بشویید و از تمیز بودن تمام اشیا و وسایل مثل میز تعویض پوشک یا اسباب بازی های که ممکن است آلوده شوند، اطمینان حاصل نمایید. نوزادان همچنین می توانند واکسن دهانی را دریافت کنند که تا حدود 98 درصد در پیشگیری از این عفونت موثر است.
-موارد دیگر ویروس هایی که می توانند موجب بروز اسهال شوند شامل آدنو وایروس ها، هپاتیت A و سایتومگالووایروس (CMV) می باشد.
 

باکتری ها: باکتری ها می توانند از طریق عفونت یا با تولید مواد سمی موجب اسهال شوند.

عفونت زمانی رخ می دهد که باکتری های زنده وارد بدن شوند و شروع به رشد و تکثیر در دستگاه گوارشی گردند و موجب بروز علائم شوند. برخی از باکتری های عامل این نوع بیماری شامل موارد زیر است:
-Salmonella- معمولا در تخم مرغ خام، مرغ خام و حیوانات خزنده اهلی یافت می شود. علائم اغلب در طی 12 تا 72 ساعت بعد از عفونت بروز کرده و می توانند 4 تا 7 روز به طول بیانجامند. این عفونت اغلب بدون درمان یا با درمان مراقبتی از بین می رود، اما در برخی افراد مثل افراد جوان یا مسن، اسهال می تواند خیلی شدید باشد و نیاز به بستری شدن وجود داشته باشد. در افرادی که بیماری شدیدی دارند، این خطر وجود دارد که عفونت ممکن است به خون گسترش پیدا کند و خطر مرگ وجود داشته باشد. این موارد شدید باید فورا با آنتی بیوتیک ها درمان شوند. سالمونلا از نوع Enteritidis و نیز Typhimurium در آمریکا رایج اند. بسیاری از موارد مرتبط با مسافرت هستند.
-Campylobacter- آنها اغلب در مرغ خام یا پخته نشده، شیر و پنیر غیرپاستوریزه یا آب آلوده مشاهده می شوند. بیماری های عامل مدفوع مایع و یا خونی ممکن است 2 تا 5 روز بعد از عفونت گسترش یابند و به مدت حدود یک هفته ماندگار شوند. اغلب، درمان مراقبتی کفایت می کند اما در موارد شدیدتر یا با دوره طولانی تر، آنتی بیوتیک نیاز خواهد شد.
-گونه های Yersinia- در گوشت خوک پخته نشده، غذای دریایی یا شیر غیرپاستوریزه یافت می شود؛ این عفونت معمولا در غذای تهیه شده از روده خوک که معمولا در طی روزهای مقدس آماده می شود، وجود دارد و منجر به موارد زیادی از بیماری ها در فصل زمستان می شود. Yersinia enterocolitica رایج ترین گونه است.
-گونه های Vibrio- در غذاهای دریایی آلوده مثل صدف های خوراکی خام یافت می شود. Vibrio parahaemolyticus رایج ترین مورد است. Vibrio cholerae عامل بیماری وبا می باشد.

برخی از باکتری ها مواد سمی تولید می کنند که می تواند موجب اسهال شود:
-Staphylococcus aureus- باکتری های رایج یافت شده بر روی پوست و مو و نیز بینی و گلوی بسیاری از افراد. این باکتری می تواند موجب مسمومیت غذایی در زمانی شود که فرد غذا را در حین آماده سازی آلوده کند و اینکه غذا به طور مناسب در یخچال نگهداری نشده یا پخته نشود. این باکتری ها یک نوع ماده سمی تولید می کنند که موجب علائم ناگهانی و شدید تهوع، استفراغ و اسهال در طی چند ساعت از مصرف غذای آلوده می شود.
-Bacillus cereus- از برخی غذاها بویژه برنح و ته مانده غذاهایی که به مدت طولانی در دمای اتاق نگهداری می شوند؛ اسهال آبکی و گرفتگی عضلات می تواند 6 تا 15 ساعت بعد از خوردن این غذاها شروع شود.
-Clostridium difficile (C diff)- مواد سمی تولید شده توسط باکتری Clostridium difficile گاها اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک وجود دارند. درمان با آنتی بیوتیک می تواند محیط طبیعی باکتری ها را _باکتری های خوبی که در مجاری گوارشی هستند- را کاهش دهد و یک مانع محافظ در برابر باکتری های بد و مضر ایجاد نماید. زمانیکه رشد محیط طبیعی باکتری ها در بدن بازداشته شود، موجب دسترسی آسانتر به یک پاتوژن مثل C. difficile برای رشد و تکثیر خواهد شد.
-Clostridium perfringens- این باکتری ها می توانند گوشت و مرغ خام را آلوده کنند؛ این بیماری مرتبط با غذایی است که پخته نشده، به حد کافی حرارت داده نشده یا بطور مناسب نگهداری نشده باشد. این باکتری های موجب ایجاد هاگ هایی می شوند که در درمای بالا مقاوم اند، بنابراین زمانی که غذای پخته شده حرارت خود را از دست می دهد، این باکتری ها شروع به رشد می کنند. این باکتری ها یک ماده سمی تولید می کنند که موجب بروز عفونت حاد با علائم درد روده ها و اسهال (عدم وجود تب یا استفراغ) می شود که معمولا در طی 8 تا 12 ساعت بروز می کند و تا کمتر از 24 ساعت ماندگار است.
-Clostridium botulinum- این موجب بوتولیسم می شوند (بیماری نادر اما خطرناک که معمولا مرتبط با غذایی است که در طی فرآیند بسته بندی آلوده می شود). این باکتری ها یک ماده سمی را تولید می کنند که علاوه بر استفراغ و اسهال، می تواند موجب ضعف عضلانی، افتادگی پلک چشم، تاربینی، دو بینی، مشکلات تکلم، خشکی دهان و مشکلات هضم مواد شود. اگر این وضعیت درمان نشود، بیماری می تواند موجب فلج عضلات تنفسی و تیز عضلات بالاتنه، بازوها و پاها شود. این ماده سمی در حرارت بالا از بین می رود. یکی از مهم ترین روش های پیشگیری از بوتولیسم غذایی، تبعیت از تکنیک های صحیح بسته بندی مواد غذایی در خانه است.
-Shigella- ناشی از غذا و آب آلوده با مدفوع؛ از انواع مختلف موجود، برخی از آنها موجب تولید مواد سمی می شوند و منجر به آرتروز واکنش گر و سندرم اورمیک همولیتیک (HUS) (وضعیت مرتبط با تخریب گلبول های قرمز و نارسایی کلیه) خواهند شد. Shigella dysenteriae موجب اسهال خونی شدید دیسانتری و تب می شود.
-Escherichia coli 0157:H7 (E. coli)- این باکتری مورد رایج موجود در دستگاه گوارشی انسانها و حیوانات است.بسیاری از انواع این باکتری موجب بروز مشکلات نمی شوند اما برخی دیگر یک ماده سمی با عنوان شیگا (shiga toxin) تولید می کنند که موجب اسهال خونی می شود و عفونت های جدی تر از منابعی مثل گوشت خام یا از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. اینها با عنوان اشرشیا کولی ناشی از مواد سمی شیگا یا STEC شناخته می شوند. یک مورد شدید که در شیوع بیماری های مختلف وجود دارد با عنوان O157:H7 می باشد. افراد جوان و با سن کم و نیز افراد مسن اغلب به شدت تحت تأثیر عوارض عفونت های STEC قرار می گیرند، مثل سندرم اورمیک همولیتیک (HUS).
انگل ها: رایج ترین انگل ها در آمریکا که موجب اسهال می شوند:
-گونه های Giardia
-Entamoeba histolytica
-Cryptosporidium parvum
این انگل های تک سلولی در رودخانه های کوهستانی و دریاچه های سراسر جهان یافت می شوند و می تواند موجب آلودگی استخرها، وان های حمام و گاها منابع آب عمومی شوند. دیگر موارد از انگل های شبیه به کرم مثل کرم های گرد یا کرم کدو نیز ممکن است موجب بروز عفونت هایی شوند.
در بخش های دیگر جهان، بویژه در کشورهای در حال توسعه و اقلیم های گرم، باکتری های عامل بیماری و حوزه گسترده ای از انگل ها وجود دارند. این انگل ها شامل، کرم های صاف، گرد، قلاب دار و کرم های جگر می باشند. مسافران اغلب با خوردن یا آشامیدن مواد غذایی آلوده به تخم انگل ها بیمار می شوند اما برخی از انگل ها نیز می توانند از پوست نفوذ کنند.

مواردی از علل غیرعفونی اسهال:
اسهال مزمن (اسهالی که بیش از چند هفته طول می کشد)، اسهال پراکنده و اسهالی که جایگزین یبوست می شود مرتبط با علل غیرعفونی اسهال می باشند. این وضعیت ها ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
-بیماری های پانکراس
-بیماری های التهاب روده شامل بیماری کرون و زخم روده
-نارسایی روده مثل موارد مشاهده شده در سندرم روده تحریک پذیر
-اختلالات سوءجذب مثل سیستیک فیبروزیس
-عدم تحمل یا حساسیت نسبت به غذاها مثل عدم تحمل لاکتوز یا بیماری سلیاک
-جراحی معده یا کیسه صفرا (میزان انتقال مواد غذایی از دستگاه گوارشی ممکن است تغییر کند)
-شیمی درمانی یا پرتوافکنی شکم یا دستگاه گوارشی
-بیماری های غدد درون ریز مثل دیابت و بیماری تیروئید
-سرطان روده بزرگ یا پلیپس
-سندرم سرطان زا (گروهی از علائم مثل اسهال که در افراد دارای تومورهای سرطانی مشاهده می شود که می توان در روده کوچک و بزرگ و آپاندیس یافت)
-استفاده از لاکساتیوها
-آنتی بیوتیک ها یا داروهای دیگر که بعنوان یک عارضه جانبی موجب بروز اسهال می شوند

قبل از انجام هر گونه آزمایش تشخیصی، پزشک اطلاعاتی در مورد بروز اسهال در فرد گردآوری خواهد کرد. تکرار، مقدار و ثبات حرکات روده نرمال کاملا فردی هستند. آنها وابسته به سوخت و ساز یک شخص، غذای مصرف شده، سطح فعالیت آنها، مقدار مایعات مصرفی، داروهای مصرفی و حتی استرس خواهد بود. پزشک به دنبال مواردی غیرعادی بوده و تغییراتی را دنبال خواهد کرد که بطور رایج مرتبط با بیماری های عامل اسهال هستند. پزشک می تواند برخی از سوالات را برای تصمیم گیری در مورد انتخاب آزمایشات مناسب برای فرد مطرح خواهد کرد:
-دفعات تکرار مدفوع شما چگونه است؟
-چه مدت از زمان ابتلا به اسهال می گذرد؟
-غلظت، رنگ و حجم تقریبی مدفوع چقدر است؟
-یا خون یا مایع مخاط در مدفوع وجود دارد؟
-شما چه علائم دیگری دارید: درد شکم، تهوع، تب، سردرد، خستگی؟
-اخیرا در کجا و چه غذایی خورده اید؟
-آیا شما به گردش رفته بودید؟ آیا شما خارج از آمریکا سفر کرده اید؟ کدام کشور؟
-آیا اعضای خانواده شما، آشنایان نزدیک یا همکاران بیماری دارند؟
-آیا اخیرا دوره درمانی با آنتی بیوتیک داشته اید؟
اگر اسهال یک شخص ساده بوده و در طی چند روز از بین برود، پزشک به دنبال ناراحتی دستگاه گوارشی نخواهد بود. با این حال اگر اسهال شدید باشد، یا خون یا مواد دیگری در مدفوع دیده شود و یا اینکه بطور مستمر ادامه پیدا کند، پزشک می تواند یک یا چند آزمایش را درخواست دهد. این بویژه در زمانیست که فرد به خارج از آمریکا سفر کرده و یا نوعی مواد غذایی یا آشامیدنی را مصرف کرده که مصرف همین مواد فرد دیگری را بیمار کرده باشد.

بررسی های آزمایشگاهی

مواردی از آزمایشات علت های عفونی اسهال

مواردی از آزمایشات علت های غیر عفونی اسهال

گاها یک نمونه برداری از روده های کوچک را می توان برای بررسی علائم عفونت انگلی، بیماری سلیاک یا یک تومور انجام داد.
برخی از آزمایشات را می توان برای بررسی وضعیت سلامت عمومی فرد و یا کمک به تعیین نشانه های اسهال انجام داد:
-سنجش تعداد کل سلول های خون (CBC)- را می توان برای بررسی کم خونی یا کمک به شناسایی یک عفونت استفاده کرد. برای مثال، یک نوع از گلبول سفید (ائوزینوفیل) ممکن است در عفونت های انگلی افزایش یابد.
-الکترولیتها- اگر شخص آب از دست بدهد، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای تعیین عدم تعادل الکترولیت های فرد درخواست دهد.
-تعادل اسمزی- نمونه های خون، ادرار یا مدفوع را می توان برای ارزیابی تعادل الکترولیت بررسی کرد.

بررسی های غیرآزمایشگاهی
اگر علت اسهال از طریق یک بررسی فیزیکی، پیشینه پزشکی یا آزمایشات اولیه مشخص نشد، روش های خاص تصویربرداری را می توان برای بررسی بخش هایی از دستگاه گوارشی استفاده کرد. برای بررسی بیشتر در مورد گزینه های زیر به وبسایت موسسه ملی دیابت، دستگاه گوارشی و بیماری های کلیه مراجعه کنید:
-آندوسکوپی
-کلونوسکوپی
-سیگمویدوسکوپی

بهترین روش ها برای پیشگیری از عفونت های گوارشی ناشی از باکتری، انگل یا ویروس، عدم نوشیدن مایعات یا عدم مصرف مواد غذایی آلوده و دقت در اقدامات بهداشتی مثل شستن دست ها است. غذایی که ممکن است آلوده شود، مثل گوشت و تخم مرغ خام، باید بطور کامل پخته شوند. غذاهای پخته شده و غذاهایی که بصورت خام مصرف می شوند نباید با سطوح آلوده در تماس باشند.
اگر شخصی در خانه مبتلا به عفونت اسهالی شود، شست و شوی دقیق دستها توسط تمام اعضای خانواده توصیه می شود. بهترین راه اینست که فرد آلوده از آماده کردن مواد غذایی و نوشیدنی ها برای افراد دیگر تا زمان رفع عفونت پرهیز نماید.
در زمان مسافرت به کشورهای در حال توسعه، بهترین روش نوشیدن آبهای بطری، نوشیدنی های حاوی کربنات و غذاهای پخته شده با حرارت بالا است. از میوه ها و سبزیجات تازه اجتناب نمایید و تنها از مواردی استفاده کنید که خودتان آنها را پوست بکنید. غذای دستفروشان معمولا امنیت بهداشتی ندارند.
دو مورد واکسن در آمریکا برای حفاظت از نوزادان در برابر عفونت روتا ویروس وجود دارد. برای اطلاعات بیشتر به وبسایت CDC مراجعه کنید. یک واکسن نیز برای پیشگیری از عفونت های هپاتیت A موجود می باشد.
موارد اسهال که ناشی از بیماری های غذایی می باشد در سطح منطقه ای و ایالتی تحت نظارت هستند. بجز موارد مرتبط با مسافرت، مسئولین حوزه سلامت در تلاش اند تا منشا عفونت ها را مشخص کنند تا بتوانند نگرانی های محتمل در مورد سلامت عمومی را مورد بررسی قرار دهند. برای مثال اگر عفونت یک شخص بدلیل غذای آلوده در رستوران یا بدلیل تامین آب آلوده در اجتماع باشد، در این صورت اقدامات برای پیشگیری از گسترش عفونت باید اتخاذ گردد.

درمان اسهال وابسته به شدت و مدت زمان و نیز علت آن است. اگر اسهال ساده بوده و در چند روز مرتفع شود، درمان خاصی نیاز نیست و تنها درمان مراقبتی کفایت می کند. درمان مراقبتی معمولا شامل نوشیدن مایعات زیاد (اغلب حاوی نمک ها و مواد معدنی) برای اجتناب از شرایط از دست دادن آب بدن و گاها اصلاح رژیم غذایی است. این می تواند شامل خوردن غذاهای نرم و ملایم مثل موز، برنج، نان برشته یا بیسکویت و اجتناب از غذاهایی است که حاوی کافئین بوده یا چربی بالایی دارند.
اگر اسهال شدید، خونی و حاوی مواد موکوز باشد و یا بیش از دو روز طول بکشد (24 ساعت در نوزادان)، شما باید با پزشک خود مشورت نمایید. آزمایشات برای تشخیص علت اسهال درخواست داده می شوند و درمان بر اساس علت انجام خواهد شد.
 

عفونت ها
برای عفونت های ویروسی و بسیاری از عفونت های باکتریایی بیماری زا، درمان اصلی بررسی از دست دادن آب بدن جهت تضمین این مسئله است که فرد مایعات و الکترولیت های از دست رفته را جایگزین کند. نوزادان و افراد موجود در شرایط شدید از دست دادن آب ممکن است توانایی نوشیدن کافی نداشته باشند و امکان بستری شدن برای مدت زمان کوتاهی وجود خواهد داشت.
بسیاری از عفونت های دستگاه گوارشی در افراد سالم به خودی خود از بین می روند. در برخی موارد، آنتی بیوتیک ها مدت حیات عوامل بیماری زا را افزایش می دهند و ممکن است موجب حمل عوامل عفونی برای چند ماه شوند. افراد مبتلا به بیماری های دیگر که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند (مثل سرطان) ممکن است با آنتی بیوتیک ها درمان شوند زیرا آنها قادر به رفع عفونت نیستند.
بیشتر عفونت های انگلی درمان می شوند، با این حال برخی از آنها ممکن است بطور خودبخود رفع شوند. در برخی از عفونت های باکتریایی و انگلی، پزشک می تواند کل اعضای خانواده را درمان کند حتی اگر فقط یک عضو خانواده به طور مشخص آلوده شده باشد.
افراد باید قبل از مصرف داروهای فاقد نسخه ضد اسهال با پزشک خود مشورت نمایند. اسهال یکی از روش هایی است که بدن برای رفع عفونت استفاده می کند. داروی ضد اسهال می تواند از این روند پیشگیری کند و مدت زمان بیماری را افزایش دهد و گاها شرایط عفونت را وخیم تر سازد.
 

علت های غیرعفونی
درمان علل غیرعفونی اسهال ممکن است غیرمستقیم و پیچیده تر از علل عفونی باشد. این وضعیت می تواند شامل درمان بیماری اصلی عامل بعد از تشخیص آن شود. ممکن است نیاز به تعدیل رژیم غذایی، درمان طولانی مدت یا استمرار در مصرف مواد مغذی باشد. در اسهال ناشی زا حساسیت یا عدم تحمل مواد غذایی مثل عدم تحمل لاکتور، درمان معمولا شامل اجتناب از علت مشکوک است. تشخیص بیماری سلیاک ممکن است مستلزم اجتناب از تمام مواد غذایی حاوی گلوتن باشد.