شناسایی و تشخیص عفونت با ویروس هپاتیت
Acute Viral Hepatitis Panel
نمونه خون که از ورید بازوی شما به دست آمده است
آمادگی لازم ندارد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
یک پنل هپاتیت ویروسی حاد برای کمک به شناسایی و یا تشخیص عفونت و التهاب کبدی حاد که بعلت یکی از شایعترین سه ویروس هپاتیت می باشد، بکار می رود: ویروس هپاتیت A (HAV)، ویروس هپاتیت B (HBV) یا ویروس هپاتیت C (HCV)
علل متعددی برای بیماری هپاتیت و علائم همراه با آن وجود دارند، از اینرو اینها به جهت اینکه مشخص شود آیا علائم مرتبط با یک عفونت با ویروس موجود بوده و همچنین برای شناسایی ویروس خاص دخیل در بیماری، مورد استفاده قرار می گیرند. این تست ها همچنین برای کمک به دانستن این که آیا فرد حتی پیش از ایجاد علائم در معرض ویروس قرار گرفته است یا خیر، بکار می روند.
یک پنل هپاتیت ویروسی حاد معمولاً از آزمایشات زیر تشکیل می شود:
- آنتی بادی هپاتیت A، IgM- این آنتی بادی ها معمولاً 2 تا 3 هفته پس از اولین آلودگی ایجاد شده و به مدت تقریباً 2 تا 6 ماه باقی می مانند. آنتی بادی های IgM در اوایل دوره عفونت ظاهر می شوند، از اینرو یک نتیجه تست مثبت IgM هپاتیت A معمولاً بعنوان یک روش تشخیصی برای هپاتیت A حاد در فردی که دارای علائم و نشانه ها می باشد، در نظر گرفته می شود.
- آنتی بادی مرکزی هپاتیت B، IGM - این یک آنتی بادی است که علیه آنتی ژن مرکزی هپاتیت B تولید می شود. این اولین آنتی بادی است که در پاسخ به عفونت هپاتیت B تولید شده و در صورت شناسایی، میتواند دلالت بر یک عفونت حاد داشته باشد. این همچنین می تواند در افرادی که مبتلا به هپاتیت B مزمن هستند ظاهر شود، هنگامی که شمه ای از فعالیت بیماری دیده می شود.
- آنتی ژن سطحی هپاتیت B - این پروتئینی است که بر سطح ویروس هپاتیت B وجود دارد. این اولین نشانگر یک عفونت حاد می باشد، اما می تواند در خون افرادی که دارای عفونت مزمن هستند نیز دیده شود.
- آنتی بادی هپاتیت C - این تست آنتی بادی هایی را که در پاسخ به عفونت با HCV تولید می شوند، تشخیص می دهد. این توانایی تمایز بین یک عفونت فعال یا پیشین را ندارد. اگر مثبت باشد، معمولاً با آزمایشات دیگری به جهت تعیین اینکه آیا عفونت مرتبط با این ویروس می باشد، دنبال می گردد. (برای اطلاعات بیشتر، مقاله درباره هپاتیت C را ملاحظه نمائید.)
آزمایشات دیگری وجود دارند که میتوانند بعنوان بخشی از پنل هپاتیت، بسته به آزمایشگاهی که این تست ها را انجام می دهد، پیشنهاد شوند. این آزمایشات شامل موارد زیر هستند:
- آزمایشات مجموع آنتی بادی HAV و مجموع آنتی بادی مرکزی HBV - این تست ها هر دوی آنتی بادی های IgM و IgG را شناسایی کرده و میتوانند بعنوان بخشی از این پنل برای دانستن اینکه آیا فرد پیش از این مبتلا به عفونت بوده است، مورد استفاده قرار گیرند.
- آنتی بادی سطحی HBV - این تست گاهی اوقات زمانی در پنل گنجانده می شود که مشخص شود آیا عفونت برطرف شده یا فرد آنتی بادی را پس از دریافت واکسن هپاتیت B دریافت کرده و در مقابل HBV دارای ایمنی شده است.
بقیه تست ها مانند پنل کبدی یا تست های جداگانه مانند بیلیروبین، ALT و AST ممکن است برای کمک به ارزیابی عملکرد کبد در فردی که مشکوک به داشتن هپاتیت است، انجام شوند.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
پنل هپاتیت ویروسی حاد زمانی درخواست می شود که فرد آزمایشات خونی انجام داده که بعنوان بخشی از چکآپ پزشکی معمول بوده و نتایجی غیرعادی را در آزمایشات کبدی نشان داده یا زمانیکه فرد علائم حاد مرتبط با آسیب کبدی مانند موارد زیر را داراست:
- تب و خستگی
- از دست دادن اشتها
- تهوع، استفراغ و درد شکمی
- ادرار تیره و یا مدفوع با رنگ روشن
- درد مفاصل
- یرقان
- خارش شدید
پنل هپاتیت ویروسی حاد گاهی اوقات ممکن است برای غربالگری افراد وقتی در معرض ریسک بالای عفونت با هپاتیت B یا C بوده یا اینکه مشخص شده آنها در معرض این ویروس قرار گرفته اند، مورد استفاده قرار گیرد:
- افرادی که دارای مقادیر بالایی از آنزیم های کبدی (ALT یا AST) بدون هیچ علت مشخصی می باشند
- معتادان تزریقی
- افرادی که مبتلا به بیماری های منتقل شونده از راه جنسی می باشند
- مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند
- افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی بوده که نیاز است تا سیستم ایمنی آنها سرکوب شود (بعنوان مثال، دریافت کنندگان عضو)
- افرادی که در تماس نزدیک با فردی هستند که آلوده به هپاتیت B یا C می باشد
- افراد آلوده به HIV
- افرادی که خون یا پیوند عضو پیش از جولای 1992 یا عامل لخته شدن خون را پیش از سال 1987 دریافت کرده اند
- افرادی که تحت دیالیز طولانی مدت قرار گرفته اند
- کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت B یا C متولد شده اند
- در مورد هپاتیت B، افرادی که در نواحی از جهان زاده شده اند که در آنجا ویروس شایعتر است، مانند آسیا، آفریقا، جنوب اروپا و بخش هایی از آمریکای جنوبی
- افرادی که شواهدی از بیماری کبدی مزمن را نشان می دهند
- برای هپاتیت C، مطابق با توصیه های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، برای کمک به تشخیص عفونت های مزمن هپاتیت C در افرادی که در سال های 1945 تا 1965 بدنیا آمده اند، از آنجائیکه آنها در معرض ریسک بالا در نظر گرفته می شوند.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
جدول زیر نتایجی را ارائه می کند که میتوانند از یک پنل هپاتیت که برای تشخیص یک عفونت حاد انجام می شود، به دست آیند:
آنتی بادی IgM هپاتیت A آنتی ژن سطحی هپاتیت B آنتی بادی مرکزی هپاتیت B، IgM آنتی هپاتیت C تفسیر مثبت منفی منفی منفی هپاتیت A حاد منفی مثبت مثبت منفی هپاتیت B حاد منفی مثبت منفی منفی عفونت هپاتیت B مزمن منفی منفی مثبت منفی هپاتیت B حاد؛ میزان آنتی ژن سطحی هپاتیت B، برای تشخیص بسیار پائین می باشد منفی منفی منفی مثبت هپاتیت C حاد یا مزمن؛ تست های بیشتری برای سنجش لازم می باشند اگر تست های هپاتیت دیگری برای کمک به معلوم کردن تماس یا عفونت پیشین انجام شوند شامل موارد زیر می باشند:
- آنتی بادی هپاتیت A، مجموع (IgM و IgG) - در صورت منفی بودن، هیچ نوع عفونت HAV حاضر و پیشین وجود ندارد؛ اگر مثبت باشد، نشان دهنده در معرض قرارگیری با HAV یا دریافت واکسن آن می باشد. اگر احتمال بالایی از عفونت حاد وجود داشته باشد، تست IgM الزامیست.
- آنتی بادی مرکزی هپاتیت B، مجموع (IgM و IgG) - نتیجه تست مثبت میتواند اشاره بر تماس با ویروس یا دریافت واکسن HBV را داشته باشد. اگر فرد مشکوک به عفونت حاد باشد، تست IgM الزامیست.
- آنتی بادی سطحی هپاتیت B - اگر مثبت باشد، نشاندهنده یک عفونت HBV بوده که رفع شده است؛ بسته به نتایج بقیه تست های HBV، یک نتیجه منفی میتواند دلالت بر یک عفونتی باشد که رفع نشده است. این تست ممکن است همچنین در مورد یک نتیجه منفی آنتی بادی مرکزی هپاتیت B پس از اینکه فرد واکسن هپاتیت B را دریافت کرده است، مثبت باشد. (برای اطلاعات بیشتر این باره، آزمون هپاتیت B: تفسیر نتیجه تست چه می باشد؟ را ملاحظه کنید)
این امکان وجود دارد که عفونت با بیش از یک نوع ویروس هپاتیت صورت پذیرفته باشد و یک عفونت حاد با یک ویروس هپاتیت میتواند به یک عفونت مزمن با یک ویروس متفاوت دیگر، اضافه شده باشد. در چنین مواردی، ممکن است نتیجه تست مثبت برای بیش از یک نوع از ویروس وجود داشته و در هنگام تفسیر نتایج، باید دقت زیادی بعمل آید.
اگر آزمایشات ویروسی منفی باشند، سپس میزان سطح آنتی بادی یا آنتی ژن برای تشخیص بسیار پائین بوده یا هپاتیت به علت دیگری می باشد. برای اطلاعات بیشتر در این باره یا بقیه تست هایی که باید انجام شوند، مقاله درباره هپاتیت را ببینید.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
آزمایشاتی که معمولاً در یک پنل هپاتیت ویروسی فعال گنجانده می شوند، شاید همیشه این قابلیت را نداشته باشند که به ما بگویند که آیا فرد مبتلا به یک عفونت هپاتیت پیشین بوده یا آنتی بادی هایی را در واکنش به واکسن ایجاد کرده است. ممولاً تست های دیگری بدین منظور انجام می شوند. برای اطلاعات بیشتر، مقالات جداگانه درباره آزمایش هپاتیت A، آزمایش هپاتیت B یا آزمایش هپاتیت C را ملاحظه کنید.
زمانی که اطلاعات تست با علائم و نشانه های یک فرد ترکیب می شود، وجود آنتی بادی های IgM هپاتیت A در خون بعنوان یک ابزار تشخیصی برای عفونت حاد با هپاتیت A در نظر گرفته می شود. هنگامی که تست غربالگری هپاتیت برای افرادی انجام می شود که علائم هپاتیت حاد را ندارند، وجود آنتی بادی های IgM هپاتیت A میتواند ارائه کننده یک نتیجه مثبت - کاذب باشد. از اینرو، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، عدم استفاده از این آزمایش را برای غربالگری در افراد بدون علائم هپاتیت حاد جهت کاهش احتمال نتایج مثبت کاذب، توصیه کرده است.
-
آیا این تست ها همیشه به صورت یک پنل انجام می شوند؟
خیر. گاهی اوقات اگر ویروس خاصی که یک فرد در معرض آن قرار گرفته است مشخص باشد، احتمالاً تست های اختصاصی آن ویروس انجام میگیرند. همچنین، برخی از این آزمایشات برای اهداف دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرند، مانند نظارت بر پیشرفت بیماری یا سنجش اینکه آیا درمان جواب می دهد و در آن موارد می توانند بصورت مجزا یا در ترکیب های مختلف، صورت پذیرند. برای اطلاعات بیشتر درباره بقیه تست های مورد استفاده در عفونت های ویروسی هپاتیت، مقالات جداگانه درباره آزمایش هپاتیت A، آزمایش هپاتیت B و آزمایش هپاتیت C مشاهده نماید
-
چه نوع تست های آزمایشگاهی دیگری را ممکن است که پزشک من انجام دهد؟علاوه بر تست هایی که برای ویروس های هپاتیت مورد استفاده قرار میگیرند، پزشک شما ممکن است انجام تست هایی را انتخاب کند تا دریابد که کبد شما چگونه تحت تأثیر قرار گرفته است. اینها میتوانند شامل تست های آنزیم کبدی مانند AST، ALT و ALP باشند. همچنین برای کمک به دانستن اینکه آیا آسیب کبدی وجود دارد، پزشک شما ممکن است آزمایش بیلیروبین و یک آزمایش زمان پروترومبین (PT) را نیز انجام دهد.
-
اگر من مبتلا به هپاتیت ویروسی باشم، ممکن است آن را به فرد دیگری انتقال دهم؟
این احتمال وجود دارد؛ این بستگی به نوع ویروس هپاتیت که شما را آلوده کرده است و مرحله عفونت شما دارد. اغلب، افرادی که مبتلا به هپاتیت ویروسی هستند میتوانند عفونت را منتقل کنند، حتی اگر دارای علائم نباشند. برای هپاتیت A، ممکن است از زمانی که آلوده می شوید بمدت چندین هفته تا زمان بروز علائمی مانند یرقان، منتقل کننده بیماری باشید، اما به میزان کمتر. فردی که هپاتیت B دارد، بمحض حضور ویروس در خون خود، انتقال دهنده بیماری می باشد. هر فردی که برای وجود ویروس هپاتیت C مثبت می باشد (تست RNA HCV)، باید مسری در نظر گرفته شود. تست RNA HCV را میتوان بعنوان آزمایش پیگیری کننده یک نتیجه مثبت برای anti-HCV انجام داد.
-
آیا راهی برای پیشگیری از هپاتیت ویروسی وجود دارد؟
بله. با رعایت بهداشت مناسب میتوان از بروز هپاتیت A پیشگیری کرد. این شامل شستشوی کامل دست ها پس از رفتن به دستشویی، پس از تعویض پوشک و پیش از خوردن هرگونه ماده غذایی، می باشد. همچنین میتوان واکسن دریافت کرد. واکسن برای همه کودکان در سن یک سالگی و افرادی که ریسک بالایی برای در معرض قرار گرفتن ویروس دارند، توصیه می شود.
واکسن های مؤثر برای هپاتیت B از سال 1981 در آمریکا در دسترس قرار گرفته اند و از سال 1991، پزشکان در آمریکا شروع به واکسیناسیون همه نوزادان نمودند. کودکان و افراد بزرگسالی که واکسن را در دوران نوزادی دریافت نکرده اند، معمولاً تحت واکسیناسیون در چندین مرحله قرار میگیرند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، همچنین توصیه می کنند که بزرگسالانی که در گروه با خطر بالا می باشند، واکسن دریافت کنند. عاقلانه است که شما مراحل واکسیناسیون برای این بیماری را انجام دهید، مگراینکه مورد مغایری در سابقه پزشکی شما وجود داشته باشد.
در حال حاضر، هیچ نوع واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، با وجود آنکه تلاش ها برای تولید آن در حال انجام هستند. میتوان با اجتناب از تماس با خون و مایعات بدن و عدم استفاده از سرنگ ها و سوزن های مشترک یا بقیه وسایل تزریق داروها، از انتشار هپاتیت C جلوگیری کرد.
-
نتایج پنل هپاتیت من منفی بوده اند. چه شرایط دیگری میتوانند علائم مشابهی را ایجاد کنند؟
هپاتیت میتواند توسط عوامل و شرایط مختلفی مانند الکل، داروهایی مانند استامینوفن یا اختلالات ارثی ایجاد گردد. (برای اطلاعات بیشتر در این باره، مقاله هپاتیت را ببینید.) چندین عفونت ویروسی دیگر وجود دارند که میتوانند علائم مشابهی را ایجاد کنند، مانند سیتومگالوویروس (CMV) و ویروس اپشتن-بار (EBV). بیماری خودایمن، یک احتمال دیگری است که شاید لازم باشد تا پزشک شما در نظر بگیرد، در صورتیکه پنل هپاتیت شما منفی باشد. معمولاً، تست های بیشتری برای کمک به تعیین علت بیماری شما، انجام خواهند شد.