تشخیص کمبود لپتین که می تواند منجر به چاقی مفرط شود؛ تشخیص افزایش سطح لپتین؛ در مطالعات تحقیقاتی، جهت کمک به درک نقش لپتین در بدن و ارتباط آن با چاقی مفرط
Leptin
زمانیکه کودکی مبتلا به چاقی شدید باشد که می تواند بدلیل یک وضعیت نادر مادرزادی در اثر کمبود لپتین باشد؛ گاها برای کمک به ارزیابی چاقی مفرط؛ در زمان انجام مطالعات تحقیقاتی
نمونه خون گرفته شده از سیاهرگ بازو
نیاز نیست.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش لپتین بصورت مکرر درخواست نمی شود و سودمندی آن در بررسی های پزشکی در حال تثبیت شدن است. آزمایشات بیشتری در شرایط تحقیقاتی برای بررسی و تحلیل نقش لپتین در بدن انجام شده است.
در شرایط بالینی، آزمایش لپتین اکثرا بر روی کودک چاق و بویژه اگر پیشینه خانوادگی از چاقی مفرط در دوران کودکی وجود داشته باشد، درخواست می شود. این آزمایش را می توان بر روی فرد مبتلا به چاقی مفرط دارای علائم گرسنگی دائمی و برای تشخیص کمبود یا افزایش سطح لپتین درخواست داد.
در برخی مواقع، این آزمایش را می توان با آزمایشات دیگری مثل پروفایل چربی، پنل تیروئید، گلوکز، انسولین و یا A1c استفاده می کنند که این در جهت ارزیابی وضعیت سلامت یک فرد مبتلا به چاقی مفرط و تشخیص بیماری هایی است که می تواند منجر به این وضعیت شود یا آن را بدتر نماید. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش لپتین را عمدتا در تحقیقات بالینی و برای بررسی بیشتر نقش لپتین درخواست می دهند.
آزمایش لپتین عموما در خارج از فضای تحقیقاتی درخواست نمی شود اما این آزمایش را گاها می توان برای کودک مبتلا به چاقی مفرط و بویژه در زمان وجود پیشینه خانوادگی از شروع زودرس چاقی درخواست داد. (برای طبقه بندی این موارد، به بخش سوالات رایج در پایین مراجعه کنید.)
برخی از پزشکان می توانند آزمایش لپتین را برای ارزیابی فرد چاق و برای تعیین افزایش یا کاهش لپتین (برای تشخیص مقاومت نسبت به لپتین) درخواست می دهند. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟در افراد چاق، کاهش سطح لپتین می تواند نشانگر درجه ای از کمبود آن در بدن باشد، در حالیکه افزایش غلظت این هورمون مرتبط با مقاومت نسبت به تاثیرات لپتین است. بسیاری از افراد مبتلا به چاقی مفرط دارای سطوح بالایی از لپتین خواهند بود اما در حدود 10 درصد ممکن است درجاتی از کمبود لپتین را تجربه نمایند.
در شرایط نادر، کاهش عمده لپتین نشانگر کمبود مادرزادی لپتین خواهد بود که با چاقی شدید پیوند خورده است.
ترشح لپتین دارای الگوی شبانه روزی است، بدین معنی که غلظت آن در خون در طی 24 ساعت تغییر می کند (در هنگام شب نسبت به ساعات دیگر در سطح بالایی خواهد بود). -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
زنان معمولا سطح لپتین بالایی نسبت به مردان دارند. غلظت های لپتین همچنین در دوره بارداری افزایش می یابد و ممکن است در زنان مبتلا به دیابت ناشی از بارداری یا تشنج زودرس بصورت شدیدی افزایش یابد.
سودمندی نتایج لپتین در پزشکی، بویژه در ارزیابی مقادیر بالا و پایین هورمون، در حال تثبیت شدن است. برای مثال، یک شخص با کمبود مادرزادی ممکن است از درمان جایگزین لپتین نفع ببرد اما هنوز اطلاعات کافی برای تعیین سودمندی درمان هدفمند برای کمبود هورمونی در سطح متوسط وجود ندارد.
برخی از موضوعات دیگری که در ارتباط با لپتین بررسی شده اند، شامل موارد زیر می باشد:
-التهاب و تصلب شرایین در اثر لپتین یا بطور عکس، حفاظت آن از وقوع تصلب شرایین
-افزایش سطح لپتین در دیابت ناشی از بارداری و نیز تشنج زودرس در طی بارداری
-نقش لپتین در ناباروری
-ارتباط لپتین با افسردگی، استرس و اضطراب
-نقش آن در حفظ سطح گلوکز و ارتباط آن با انسولین
-ارتباط مابین سطوح لپتین، کاهش وزن و گرسنگی -
آیا هر شخص دارای اضافه وزن باید تحت آزمایش لپتین قرار بگیرد؟
آزمایش لپتین بصورت معمول و مکرر انجام نمی شود و مختص همه افراد نیست. اگر شخصی مبتلا به چاقی مفرط باشد و دائما احساس گرسنگی نماید یا دارای کودکی باشد که شدیدا چاق است، در این حالت آزمایش لپتین لحاظ می شود.
-
گروه بندی وزن بدن چگونه انجام می شود؟
گروه بندی اخیرا بر مبنای ضریب توده بدن یا BMI بوده است.
برای افراد جوان، وزن و قد و نیز سن و جنسیت در تعیین درصد BMI لحاظ می شوند. یک فرد با وزن زیاد دارای BMI مابین 85 درصد و 94 درصد بر معیار رشد استاندارد است. فرد مبتلا به چاقی مفرط کسی است که بالای 95 درصد بوده یا دارای BMI بیشتر یا معادل با 30 کیلوگرم بر مترمربع است.
برای افراد بالغ، BMI بصورت زیر محاسبه می شود:
BMI= وزن به کیلوگرم (تقسیم بر) قد به سانتی متر (ضربدر) 703
BMI محاسبهکمتر از 18.5 کمبود وزن
18.5 – 24.9 وزن نرمال
25.0 – 29.9 افزایش وزن
30 و بیشتر چاقی مفرط
-
آیا آزمایش لپتین قابل انجام در مطب پزشک است؟
خیر. آزمایش لپتین در مطب پزشکان قابل انجام نبوده و در بیشتر آزمایشگاهها انجام نمی شود. نمونه آزمایشی احتمالا به یک آزمایشگاه مرجع ارسال شود.
-
برای کاهش یا افزایش سطح لپتین چه کار می توان انجام داد؟
سطح لپتین معمولا زمانی کاهش می یابد که یک فرد مبتلا به چاقی مفرط کاهش وزن داشته باشد و اگر فردی به چاقی مفرط مبتلا شود، سطح لپتین افزایش خواهد یافت، اما این سطوح به تغییرات در شیوه های زندگی واکنشی نشان نمی دهند.
-
کمبود لپتین چگونه درمان می شود؟
در افراد با کمبود مادرزادی لپتین، درمان جایگزین در درمان چاقی مفرط موفقیت آمیز بوده است. با این حال، اطلاعات کافی در زمان حاضر برای استفاده از آن برای کمبودهای دیگر لپتین وجود ندارد.
-
آیا به جز لپتین، آدیپوسیت (سلول چربی) دیگری وجود دارد؟
با اینکه لپتین اولین آدیپوسیت سیتوکین (یا آدیپوکین) شناسایی شده است، اما موارد دیگر نیز کشف شده اند. دو مورد از آنها که بطور گسترده مورد تحقیق قرار گرفته اند، شامل رسیستین (که مقاومت به انسولین را افزایش می دهد) و آدیپونکتین (که مقاومت به انسولین را کاهش می دهد) می باشد. در چاقی مفرط رسیستین افزایش می یابد و آدیپونکتین کاهش خواهد یافت. آنها همچنین دارای تاثیرات عکسی بر روی التهاب هستند، بدین شکل که رسیستین التهاب را افزایش می دهد و آدیپونکتین آن را کاهش می دهد. آدیپوکین دیگری که اخیرا شناسایی شده است، ویسفاتین می باشد که در دیابت نوع 2 افزایش می یابد و ممکن است در افزایش سطوح انسولین نقش داشته باشد. آدیپوکین های مختلف دیگر شامل آپلین، کمرین و اومنتین می باشند که همه این موارد خاصیت ضد التهابی دارند.