اسامی دیگر
FT3
Triiodothyronine
اسم متعارف
Free Triiodothyronine; Total Triiodothyronine
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 2, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

کمک به ارزیابی عملکرد غده تیروئید؛ تشخیص بیماری‌های تیروئیدی مانند هیپرتیروئیدیسم و تشخیص علت این بیماری‌ها؛ نظارت بر اثربخشی درمان اختلالات تیروئیدی

زمان انجام آزمایش؟

هنگام وجود نتایج غیرنرمال TSH، به ویژه در صورت وجود مقادیر نرمال T4 آزاد، و یا هنگام وجود علائم و نشانه‌های هیپرتیروئیدیسم

نمونه مورد نیاز

نمونه خون گرفته شده از ورید بازو

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

رعایت شرایط خاصی لازم نیست، با این حال، از آن‌جایی که بعضی از داروها می‌توانند با آزمایش T3 آزاد و T3 تام تداخل داشته باشند، در صورت مصرف هر گونه دارویی بایستی پزشک خود را مطلع نمایید.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

تری‌یدوتیرونین (T3)، یکی از دو هورمون اصلی تولید‌شده توسط غده تیروئید می‌باشد. غده تیروئید عضو کوچک پروانه‌ای شکل است که در زیر گلو و مقابل نای قرار دارد. دیگر هورمون اصلی تیروئیدی، تیروکسین (T4) نام دارد که این دو هورمون، با هم میزان مصرف انرژی بدن را کنترل می‌کنند. تقریبا تمام T3 (و T4) موجود در خون، به صورت متصل به پروتئین می‌باشند و مابقی آن‌ها به صورت آزاد (غیرمتصل) است و همین اشکال آزاد هستند که از نظر بیولوژیکی فعال می‌باشند. در این آزمایش، همۀ مقدار T3 آزاد یا T3 (فرم‌های آزاد و متصل) موجود در خون اندازه‌گیری می‌شود.

تولید T3 و T4، توسط یک سیستم بازخوردی تنظیم می‌شود. هنگامی که سطح هورمون‌های تیروئیدی در جریان خون کاهش پیدا کند، از هیپوتالاموس، هورمون آزاد‌کننده تیروتروپین ترشح می‌شود که موجب تحریک غده هیپوفیز و تولید و آزادسازی هورمون محرک تیروئید (TSH) از هیپوفیز می‌شود و سپس، TSH، غده تیروئید را تحریک نموده که در اثر این تحریک، میزان تولید و رهاسازی هورمون‌های تیروئیدی افزایش می‌یابد. بیشترین مقدار هورمونی که در تیروئید تولید می‌شود مربوط به هورمون T4 است که دارای فعالیت نسبتا پایینی می‌باشد اما در بافت کبد و سایر بافت‌های بدن به هورمون فعال‌تر T3 تبدیل می‌شود.

اگر در غده تیروئید، مقادیر بالایی از هورمون‌های T3 و T4 تولید گردد، ممکن است فرد، علائم مرتبط با هیپرتیروئیدیسم مانند حالت عصبی، کاهش وزن، بی‌خوابی، لرزش دست‌ها و پف اطراف چشم‌ها، تحریک‌پذیری و خشکی چشم‌ها را تجربه کند. در برخی موارد ممکن است چشم‌ها نتوانند به طور نرمال حرکت کنند و یک حالت خیرگی در چشم‌ها دیده شود. در موارد دیگری نیز ممکن است بیرون‌زدگی چشم‌ها ایجاد شود.

اگر در غده تیروئید، به میزان کافی هورمون‌های تیروئیدی تولید نشود، فرد مبتلا ممکن است علائم و نشانه‌های مرتبط با هیپوتیروئیدیسم یا کاهش متابولیسم، مانند افزایش وزن، پوست خشک، خستگی و یبوست را تجربه نماید. به علت اختلال عملکرد تیروئید و یا به ندرت به علت تولید مقادیر بالا یا پایین TSH ناشی از اختلال هیپوفیزی، مقادیر هورمون‌های تیروئیدی موجود در خون می‌تواند افزایش یا کاهش پیدا کنند.

شایع‌ترین علل اختلال در عملکرد تیروئید مربوط به اختلالات خودایمنی است. بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است که باعث هیپرتیروئیدیسم می‌شود، البته هیپرتیروئیدیسم، می‌تواند به علت تیروئیدیت، سرطان تیروئید و تولید مقادیر بالای TSH نیز ایجاد شود. با اندازه‌گیری T3 آزاد و یا گاهی اوقات T3 تام، می‌توان میزان تاثیر این بیماری‌ها بر مقدار تولید هورمون‌های تیروئیدی را بررسی کرد.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون از ورید بازو تهیه می‌گردد.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

رعایت شرایط خاصی لازم نیست، با این حال، از آن‌جایی که بعضی از داروها می‌توانند با آزمایش T3 آزاد و T3 تام تداخل داشته باشند، در صورت مصرف هر گونه دارویی بایستی پزشک خود را مطلع نمایید.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
    از آزمایش تری‌یدوتیرونین آزاد یا کل (T3 آزاد یا T3 تام) برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده می‌شود. این آزمایش، به طور عمده برای تشخیص هیپرتیروئیدیسم تجویز می‌شود، برای کمک به بررسی درمان افراد دارای اختلال تیروئیدی تشخیص داده شده نیز ممکن است از این آزمایش استفاده شود.

    T3 و T4 (تیروکسین)، هورمون‌هایی هستند که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند و میزان مصرف انرژی بدن را کنترل می‌کنند. میزان تولید این هورمون‌ها توسط یک سیستم بازخوردی تنظیم می‌شود. هورمون محرک تیروئید (TSH)، تولید و ترشح T4 (در درجه اول) و T3 از غده تیروئید را تحریک می‌کند. در صورت نیاز، در بافت کبد و سایر بافت‌های بدن، هورمون T4 به T3 تبدیل می‌شود.
     

    بیشترین مقدار هورمون‌های T4 و T3 موجود در خون به صورت متصل به پروتئین‌ می‌باشند و تنها درصد کمی از آن‌ها به صورت فرم آزاد (غیرمتصل) وجود دارد. با استفاده از آزمایش‌های خونی می‌توان مقادیر T4 تام (فرم‌های آزاد و متصل)، T4 آزاد، T3 تام (فرم‌های آزاد و متصل) و T3 آزاد را اندازه‌گیری کرد.

    از آن‌جایی که بیشترین مقدار T3 موجود در خون به پروتئین متصل می‌باشد، بنابراین، T3 تام می‌تواند تحت تأثیر مقادیر و توانایی اتصال این پروتئین‌های اتصالی قرار گیرد، در حالی که T3 آزاد تحت تأثیر این پروتئین‌ها قرار نمی‌گیرد. با این حال، چونکه برخی از دستورالعمل‌ها استفاده از T3 تام را توصیه می‌کنند، از هر دو آزمایش می‌توان برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده کرد. به عنوان مثال، برخی اوقات، از آزمایش T3 آزاد یا T3 تام به همراه آنتی‌بادی‌های تیروئیدی، برای کمک به تشخیص بیماری گریوز، که یک بیماری خودایمنی است، استفاده می‌شود.

    معمولا به دنبال نتایج غیرنرمال TSH، مخصوصا زمانی که نتایج  T4 آزاد افزایش پیدا نکرده باشد، آزمایش T3 آزاد یا T3 تام درخواست داده می‌شود.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
    آزمایش T3 آزاد یا T3 تام ممکن است زمانی که نتیجه آزمایش TSH غیرنرمال باشد تجویز شود. همچنین، ممکن است برای بررسی وضعیت تیروئید در فردی که دارای علائم هیپرتیروئیدیسم است، به ویژه اگر مقدار T4 آزاد وی بالا نباشد، تجویز شود.

    این علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    • افزایش ضربان قلب
    • بی‌قراری
    • کاهش وزن
    • بی‌خوابی
    • لرزش دست‌ها
    • ضعف
    • اسهال (برخی اوقات)
    • حساسیت به نور، اختلالات بینایی
    • چشم‌ها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند: پف کردن دور چشم، خشکی، تحریک‌پذیری، و در برخی موارد، بیرون‌زدگی چشم‌ها.

    ممکن است از آزمایش T3 آزاد یا تام، به صورت دوره‌ای، برای بررسی بیماری تیروئیدی و یا کمک به نظارت بر اثربخشی درمان هیپرتیروئیدیسم استفاده شود.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟
    بالا‌بودن یا پایین‌بودن نتایج آزمایش‌های هورمون تیروئید نشان‌دهنده وجود عدم تعادل بین میزان تولید و میزان مصرف این هورمون‌ها است، اما با این نتایج، علت کاهش یا افزایش این هورمون‌ها مشخص نمی‌شود.

    در جدول زیر، چندین مثال از نتایج این آزمایش و تفسیر آن‌ها آورده شده است.

    TSH

    free T4

    free or total T3

    تفسیر احتمالی

    بالا نرمال نرمال هیپوتیروئیدیسم خفیف (تحت بالینی)
    بالا پایین پایین یا نرمال هیپوتیروئیدیسم
    پایین نرمال نرمال هیپرتیروئیدیسم خفیف (تحت بالینی)
    پایین بالا یا نرمال بالا یا نرمال هیپرتیروئیدیسم
    پایین پایین یا نرمال پایین یا نرمال بیماری غیر‌تیروئیدی; اختلال نادر هیپوتیروئیدیسم هیپوفیزی (ثانویه)
    نرمال بالا بالا سندرم مقاومت به هورمون تیروئید (جهش در گیرنده هورمون تیروئید باعث کاهش عملکرد هورمون تیروئید می‌شود)

    اگر در فردی که مبتلا به هیپرتیروئیدیسم است و داروهای ضدتیروئیدی دریافت می‌نماید، مقادیر T3 آزاد یا تام (و یا بیشتر، T4 آزاد یا TSH) طبیعی باشد، به این معنی است که احتمالا" داروی دریافتی، در درمان بیماری موثر بوده است. اما اگر مقادیر T3 آزاد یا تام و T4 آزاد، بالا باشند به این معنی است که داروها در درمان بیماری موثر نبوده‌اند و ممکن است فرد علائم مرتبط با هیپرتیروئیدیسم را تجربه نماید.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
    از آن‌جایی که مقادیر هورمون‌های تیروئیدی ممکن است تحت تأثیر استرس ناشی از بیماری قرار گیرند، به طور کلی توصیه می‌شود که از انجام آزمایش‌های تیروئیدی در بیماران بستری اجتناب شود و یا به زمانی که فرد از بیماری حاد بهبود پیدا کرد موکول گردد. وقتی فردی بیمار می‌شود، بدن میزان تولید T3 از T4 را کاهش می‌دهد. در اکثر افرادی که بیماری آن‌ها به اندازه‌ای جدی باشد که مجبور به بستری شوند، مقادیر T3 آزاد یا تام آن‌ها پایین می‌باشد. به همین علت، پزشکان، اغلب این آزمایش را فقط برای بیماران سرپایی تجویز می‌کنند.

    بایستی به این نکته توجه کرد که آزمایش‌های تیروئیدی، یک "تصویر لحظه‌ای" از آن چه که در سیستم پویای بدن در حال رخ دادن است می‌باشند. در یک فرد، نتایج آزمایش‌های T3 آزاد، T3 تام، T4 آزاد، T4 تام و TSH ممکن است متغیر باشند و می‌توانند تحت تأثیر عوامل زیر قرار گیرند:

    • افزایش، کاهش و تغییرات (ارثی یا اکتسابی) در پروتئین‌های متصل شونده به T4 و T3
    • بارداری
    • استروژن و سایر داروها
    • بیماری کبدی
    • بیماری‌های سیستمیک
    • مقاومت به هورمون‌های تیروئیدی

    بسیاری از داروها شامل استروژن، انواع خاصی از قرص‌های ضد‌بارداری و دوزهای بالای آسپرین می‌توانند بر نتایج آزمایش T3 تام تأثیر بگذارند، بنابراین، در صورت مصرف این داروها بایستی قبل از انجام این آزمایش پزشک را از مصرف آن‌ها مطلع ساخت. اما، به طور کلی، سطح T3 آزاد تحت تاثیر این داروها قرار نمی‌گیرد.

  • بارداری چگونه بر روی مقادیر این هورمون تیروئیدی تاثیر می‌گذارد؟
    بارداری می‌تواند منجر به افزایش مقادیر تام یا آزاد T3 گردد، اما این به معنی اختلال تیروئیدی نمی‌باشد. برای اطلاعات بیشتر، مطلب Thyroid Problems During and After Pregnancy - Are You At Risk در سایت Thyroid Foundation of America را مشاهده نمایید.
  • آزمایش جذب T3چیست؟
    این آزمایش جهت محاسبه (FTI) یا شاخص تیروکسین آزاد، که برآوردی از غلظت T4 آزاد است، استفاده می‌شود. این شاخص، با استفاده از مقادیر T4 تام و مقادیر برآوردشده‌ی پروتئین اتصالی هورمون تیروئید محاسبه می‌گردد. آزمایش جذب T3، اولین آزمایشی بود که برای برآورد مقادیر پروتئین های اتصالی مورد استفاد قرار گرفت و بعدا" به روش‌های مورد استفاده در این زمینه، روش‌های T-uptake (جذب T3) گفتند. در حال حاضر این روش‌ها به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند زیرا امروزه روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند به طور مستقیم مقادیر T4 آزاد و T3 آزاد را اندازه‌گیری کنند.
  • T3 معکوس (reverse T3) چیست؟
    T3 معکوس (RT3 یا REVT3)، یک فرم بیولوژیکی غیرفعال T3 است. به طور معمول، وقتی در کبد T4 به T3 تبدیل می‌شود، درصد معینی از RT3 نیز تولید می‌گردد. هنگامی که بدن در معرض استرس قرار می‌گیرد، مثلا در بیماری‌های شدید، بدن با تبدیل T3 بیشتری به RT3، تلاش می‌کند تا میزان فعالیت متابولیکی بافت‌های وابسته به T3 را کاهش دهد. اعتقاد بر این است که تا زمانی که استرس از بین می‌رود، این روش، راهی برای حفظ انرژی است و این موجب ایجاد سندرمی می‌شود که به آن بیماری غیرتیروئیدی (NTI) گفته می‌شود. همچنین، در هیپرتیروئیدیسم نیز ممکن است RT3 افزایش پیدا کند. استفاده از آزمایش RT3 بحث‌بر‌انگیز است و هنوز به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
مشاهده سوالات بیشتر مشاهده کمتر سوالات
مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

(Updated 2014 May 14). Thyroid Tests. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service [On-line information]. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/thyroidtests/index.aspx through http://endocrine.niddk.nih.gov. Accessed June 2014.

Topiwala, S. (Updated 2012 June 26). T3 test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003687.htm through http://www.nlm.nih.gov. Accessed June 2014.

(© 1995–2014). T3 (Triiodothyronine), Total, Serum. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8613 through http://www.mayomedicallaboratories.com. Accessed June 2014.

Poduval, J. (Updated 2014 January 17). Triiodothyronine. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2089598-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed June 2014.

Meikle, A. W. and Straseski, J. (Updated 2014 April). Thyroid Disease. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/ThyroidDz.html?client_ID=LTD through http://www.arupconsult.com. Accessed June 2014.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 967-968.

McPherson, R. and Pincus, M. (© 2011). Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods 22nd Edition: Elsevier Saunders, Philadelphia, PA. Pg 378.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Brown, T. (2004 January 27, Updated). T3. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003687.htm.

(© 2005). Triiodothyronine. ARUP's Guide to Clinical Laboratory Testing [On-line information]. Available online at http://www.aruplab.com/guides/clt/tests/clt_259c.jsp#1149556 through http://www.aruplab.com.

Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp. 1076-1081.

ARUP's Laboratory Test Directory: T3 Uptake. Available online at http://www.aruplab.com/guides/ug/tests/0070135.jsp through http://www.aruplab.com.

Amarillo Medical Specialists. How to interpret your blood test results. Available online at http://www.amarillomed.com/howto.htm through http://www.amarillomed.com.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. T3RU test (Updated 10/24/07). Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003688.htm.

Shomon, Mary. Thyroid Blood Tests. About.com Guide. Updated March 27, 2007. Available online at http://thyroid.about.com/od/gettestedanddiagnosed/a/bloodtests.htm through http://thyroid.about.com. Accessed June 22, 2010.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp. 2053, 2063-2064.

Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL eds (2005). Harrison's Principles of Internal Medicine, 16th Edition, McGraw Hill, Pg 2119.

Eckman, A. (Updated 2010 April 20). T3 Test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003687.htm. Accessed February 2011.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 976-977.

Aytug, S. and Shapiro, L. (Updated 2010 April 5). Euthyroid Sick Syndrome. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/118651-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed February 2011.

(© 2008). Thyroid Function Tests. American Thyroid Association [On-line information]. Available online at http://www.thyroid.org/patients/patient_brochures/function_tests.html through http://www.thyroid.org. Accessed February 2011.

Kansagra, S. et. al. (2010 June 10). The Challenges and Complexities of Thyroid Hormone Replacement. Medscape Today from Laboratory Medicine. 2010;41(6):229-348 [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/722086 through http://www.medscape.com. Accessed February 2011.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.