Immunophenotyping
ایمونوفنوتایپینگ
ایمونوفنوتایپینگ
نمونه خون گرفته شده از ورید بازو ؛ گاهی اوقات مغز استخوان، بیوپسی بافت یا نمونه مایع جمعآوری شده توسط متخصص بهداشت
ندارد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
ایمونوفنوتایپینگ عمدتا به تشخیص و طبقهبندی سرطانهای خونی، لوسمیها و لنفومها و به درمان آنها کمک میکند. زمانی که شمارش کامل خون (CBC) و افتراق نشاندهنده افزایش تعداد لنفوسیتها و حضور سلولهای خونی نابالغ یا افزایش یا کاهش قابلتوجهی در تعداد پلاکتها (ترومبوسیتوز یا ترومبوسیتوپنی) است، بهعنوان یک آزمایش پیگیری درخواست شود.
نمونهها با استفاده از پانلهای مختلف آنتیبادیهایی که برای انواع مختلفی از لوسمی یا لنفوم ساخته شدهاند، تجزیه و تحلیل میشوند. بهعنوان مثال، هر یک از این سرطانها دارای یک پانل از پیش تعیین شده آنتیبادی هستند که با تشخیص آنها منطبق است: لوسمی لنفوبلاستی حاد، لوسمی میلوئیدی حاد، لوسمی سلولهای موی، اریترولوسمی، لنفوم سلول B یا لنفوم سلول T
بهطور معمول، متخصص سلامت در مورد کسی که به لوسمی یا لنفوم مشکوک است، اطلاعاتی فراهم میکند. آزمایش پایه CBC، افتراقی و شمارش پلاکتها علاوه بر ایمنفنوتایپینگ انجام میشود. انتخاب آنتیژن یا پانل براساس آن اطلاعات انجام میشود.
گاهی اوقات آزمایش ممکن است برای ارزیابی اثربخشی درمان لوسمی یا لنفوم و تشخیص بیماری باقی مانده یا مکرر با مشاهده حضور سلولهای غیرطبیعی ادامه یابد.
برای اطلاعات دقیق در مورد روشهایی که برای ایمنفنوتایپینگ استفاده میشود، پایین را ببینید.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
زمانیکه فرد تعداد زیادی از لنفوسیتها (یا گاهی افزایش نوع دیگری از گلبولهای سفید خون (WBC))، افزایش یا کاهش تعداد پلاکتها، یا WBC نابالغی است که معمولا در خون دیده نمیشود، ایمونوفنوتایپینگ ممکن است درخواست شود. این معمولا یافتههای یک شمارش کامل خون (CBC) و افتراق است و ممکن است اولین نشانهی سرطان سلولهای خونی باشد. نشانههای لوسمی اولیه و لنفوم ممکن است غیر قابل علاج، ملایم یا غیر اختصاصی باشد.
نمونههایی از علائم و نشانههای سرطان سلولهای خونی عبارتند از:
- احساس خستگی یا بیحالی، ضعف
- کاهش ناشناخته وزن یا اشتها
- تنگی نفس در فعالیت بدنی منظم
- پوست رنگپریده
- خونریزی یا کبودی بیجا
- تب
- درد استخوان و مفصل
- غدههای لنفاوی، طحال، کبد، کلیه و یا بیضه بزرگ
- سر درد
- استفراغ
- عرق شبانه
زمانیکه فرد برای یک لوسمی یا لنفوم درمان میشود برای ارزیابی اثربخشی درمان و تشخیص بیماریهای باقی مانده یا مکرر، آزمایش ممکن است درخواست شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
تفسیر حضور آنتیژنهای خاصی که توسط ایمونوفنوتایپینگ شناسایی میشوند، نیاز به تخصص دارند. متخصص پاتولوژیست، که اغلب متخصص مطالعات بیماریهای خون و یا سرطانهای سلول خون (هماتوپاتولوژیست) است، نتایج حاصل از شمارش کامل خون (CBC)، افتراق، اسمیر خون، یافتههای مغز استخوان، و ایمنفنوتایپینگ و همچنین آزمایشهای دیگر برای ارائه تفسیر تشخیصی در نظر میگیرد. گزارش آزمایشگاهی معمولا شامل نتایج خاصی از آزمایشات و همچنین تجزیه و تحلیل نتایج آن است.
نشانگرهای موجود در سلولها که توسط ایمونوفنوتایپینگ تشخیص داده میشوند، تشخیص سلولهای غیرطبیعی موجود (در صورت وجود) هستند. این اطلاعات همراه با تاریخچه بالینی بیمار، معاینه فیزیکی، علائم و نشانهها و همچنین تمام آزمایشات آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص در نظر گرفته میشود.
باید در نظر داشت که در حالی که یافتهها سنجش نتایج "طبیعی" و تجمع آنتیژن شناخته شده با لوسمی و لنفوم را نشان میدهد. وضعیت هر فرد نیز منحصر بهفرد خواهد بود. فرد ممکن است آنتیژنهای خاصی داشته باشد (یا نداشته باشد) که معمولا دیده میشوند، اما هنوز با نوع خاصی از لوسمی یا لنفوم تشخیص داده میشوند.
پروفایلهای ایمونوفنوتیپ غیرطبیعی معمولا در موارد زیر وجود دارد: لوسمی حاد میلوئیدی (یا لوسمی حاد میلوئید)، لوسمی لنفوبلاستی حاد، لوسمی لنفوسیتی مزمن یا لوسمی میلوسیتیک، لنفوم غیر لنفوم غیر هوچکین سلول B و سلول T، لوسمی RBC، اریترولوسمی (لوسمی گلبولهای قرمز)، لوسمی مگالوبلاستیک (پلاکتها ) و میلوم چندگانه.
نشانگرهایی که اغلب در نوع خاصی از سلولها بیان میشوند:
سلول نشانگرها سلولهای پیشساز نابالغ HLA-DR, TdT, CD34, CD38, CD117 لنفوسیت B CD19, CD20, CD22, CD79a ایمونوگلوبولین سنگین ( گاما , آلفا، دلتا یا مو) و زنجیرههای سبک (کاپا یا لامبدا)
CD10 (پیشساز سلول B)
لنفوسیت T CD2, CD3, CD5, CD7, و هم CD4 یا CD8 سلولهای میلوئیدی (گرانولسیتها) MPO (میلوپروکسیداز), CD11, CD13, CD15, CD16b, CD33, CD66 سلولهای قاتل طبیعی (NK) CD11b, CD16, CD56 نشانگرهایی که انواع خاصی از تمایز سلولی را نشان میدهند:
سلول نشانگرها تمایز مگاکاریوسیتی؛ پلاکت ها CD31, CD36, CD41, CD42, CD61 تمایز گلبولهای قرمز خون (گویچه) CD235a تمایز تک سلولی CD14, CD33, CD64, CD68 لوسمی سلول مویی CD11c, CD103 -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
تجزیه و تحلیل زیرمجموعههای لنفوسیت T بر اساس بیان CD3، CD4 و CD8 بهطور جداگانه برای بررسی افراد مبتلا به HIV / AIDS انجام میشود. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، به مقاله CD4 و CD8 مراجعه کنید.
-
آیا دلیلی برای انتخاب یک نوع نمونه (خون، مغز استخوان یا بافت) علاوه بر نمونهی دیگری برای آزمایش وجود دارد؟نمونهی آزمایش شما به نظر پزشک بستگی دارد و باید مناسب با سرطان شما باشد. اگر سلولهای غیرطبیعی در جریان خون وجود داشته باشد، نمونهای از خون برای ایمنفنوتایپینگ مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا به آسانی قابل دسترسی و نسبت به سایر روشهای جمعآوری کمتر تهاجمی است. با اینحال، سلولهای لنفوم ممکن است به جریان خون راه پیدا کنند و یا نکنند و نیازمند سایر تکنیکهای جمعآوری هستند.
-
آیا میتوانم ایمونوفنوتایپینگ را در مطب دکترم انجام دهم؟
خیر. تست نیاز به و تخصص تجهیزات خاصی دارد و در هر آزمایشگاهی ارائه نمیشود، اما بسیاری از بیمارستانهای بزرگتر آزمایش را انجام میدهند یا ممکن است نمونه شما به آزمایشگاه مرجع ارسال شود.
-
آیا میتوان نتایج آزمایش را برای تعیین سرطان استفاده کرد؟
تشخیص لوسمی یا لنفوم مبتنی بر بررسی چشمی اسمیر خون و یا بیوپسی مغز استخوان و آسپیراسیون وجود انواع سلولهای خاص است. طبق الگوی آنتیژنهای موجود و ارتباط آنها با سرطانهای خاص، پزشک ممکن است تعیین کنند که چقدر احتمال دارد که سرطان به درمان پاسخ دهد و چگونه درمان تهاجمی باشد. دوره درمان آن سرطان توسط پزشک متخصص و تیم آنها براساس ایمونوفنوتایپینگ و سایر آزمایشات احتمالی تعیین میشود.
-
آیا آنتیژنهای من تغییر خواهند کرد؟آنتیژنهای موجود در سلولهای سرطانی خاص مونوکلونال عموما همانشکل باقی میمانند. با اینحال، درمان با شیمی درمانی و یا پرتودرمانی سلولهای غیرطبیعی را از بین میبرد. اگر درمان موفق باشد، گلبولهای سفید طبیعی خون (WBCs) جایگزین سلولهای غیرطبیعی میشوند. بههمین علت، نتایج ایمونوفنوتایپینگ با بازتاب تعداد فعلی WBC ها که در فرد در حالت بهبودی وجود دارد، متفاوت خواهد بود.
-
چه روشهایی برای ایمونوفنوتایپینگ استفاده میشود؟
در اصل، اسلایدهای شیشهای با بخشهای بافت ثابت با آنتیبادی که مخصوص آنتیژن خاصی بود که بهطور معمول در برخی سلولهای غیرطبیعی مرتبط با یک لوسمی یا لنفوم خاص یافت میشد، درمان میشد. این آنتیبادیها اغلب با یک فلورسانس یا نشانگر پراکسیداز مرتبط میشوند که این سلولهای غیرطبیعی را هنگام مشاهده در میکروسکوپ میبینند. ایمونوهیستوشیمی براساس خواص سلولی ایمونولوژیک است و اثبات شده است که در ارزیابی نمونههای بافتی که در تشخیص و شناسایی عود بیماری کمک میکنند، بسیار ارزشمند است.
یکی دیگر از روشها جریان سیاتومتری است و با پردازش خون، مغز استخوان، بافت یا نمونههای مایع با افزودن آنتیبادیهای خاصی که با نشانگرهای فلورسنت علامتگذاری شدهاند، انجام میشود. این آنتیبادیها به آنتیژنهای مرتبط با گلبولهای سفید خون (WBCs)، در صورت وجود، متصل میشوند و اغلب بهعنوان نشانگرهای سلولی شناخته می شوند .WBC ها در یک محلول فیزیولوژیکی معلق میشوند و از طریق جریان سیاتومتر عبور میکنند. تعلیق سلولی از طریق یک جریان مایع مجبور به پرتاب پرتو لیزری میشوند که موجب انحراف یا جذب نور لیزر میشود. این تغییرات نور توسط آشکارسازهای بسیار حساس شناسایی شدهاند که سلولهای خاص را براساس خواص فیزیکی مختلف تجزیه میکنند.
جریان سیاتومتری بهسرعت ویژگیهای هر سلول، مانند اندازه و دانهبندی آن (ساختار داخلی سلول) را اندازهگیری میکند، و نوع و کمیت مجموعههای آنتیبادی- آنتیژن فلورسنت موجود را ارزیابی میکند. مزیت جریان سیوتومتری بر ایمونوهیستوشیمی این است که هزاران سلول در طول آزمایش مورد ارزیابی قرار میگیرند. براساس مشخصات فیزیکی سلولهای غیرطبیعی و حضور (یا عدم وجود) فلورسانس، محقق میتواند بهسرعت نوع لوسمی یا لنفوم احتمالی را تعیین کند.
آزمایشها: Complete Blood Count, White Blood Cell Differential Count, Blood Smear, Bone Marrow Aspiration and Biopsy
بیماریها: Leukemia (لوسمی), Lymphoma (لنفوم), Bone Marrow Disorders (اختلالات مغز استخوان)