برای کمک به نظارت بر سطوح گلوکز (قند) شما در طول زمان اگر مبتلا به دیابت هستید، بویژه اگر امکان ندارد که بر وضعیت دیابت خود با استفاده از تست A1C نظارت داشته باشید؛ برای کمک به تعیین تأثیر تغییرات در برنامه درمانی دیابتی خود که میتواند شامل تغییراتی در رژیم غذایی، ورزش یا داروها باشد، بویژه اگر این تغییرات اخیراً ایجاد شده باشند
Fructosamine
اگر مبتلا به دیابت هستید و پزشک شما میخواهد سطح میانگین گلوکز خون شما را در طول دو تا سه هفته گذشته سنجش کند
نمونه خون که از ورید بازوی شما یا گاهی اوقات از نوک انگشتان تان به دست می آید
هیچ نوع آمادگی لازم ندارد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش فروکتوزآمین را میتوان برای کمک به فرد دیابتی برای نظارت و کنترل سطح گلوکز خون خود، مورد استفاده قرار داد. مقدار فروکتوزآمین در خون، بازتابی از سطوح گلوکز در طول 2 تا 3 هفته پیشین می باشد. (بخش هدف از انجام این آزمایش چیست؟ را برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره ببینید.)
هر دوی آزمایشات فروکتوزآمین و A1c در اصل بعنوان ابزارهای نظارتی برای کمک به افراد مبتلا به دیابت جهت کنترل قند خون خود، بکار می روند. اگرچه، آزمایش A1c بسیار شناخته شده تر بوده و به میزان بالایی مورد پذیرش است، زیرا شواهد قوی حاکی از این هستند که بالا بودن مزمن سطوح A1c، پیش بینی کننده افزایش ریسک عوارض دیابتی مانند مشکلات چشمی (رتینوپاتی دیابتی)، احتمالاً منجر به نابینایی، بیماری کلیوی (نفروپاتی دیابتی) و آسیب عصبی (نروپاتی دیابتی) می باشد.
انجمن دیابت آمریکا (ADA)، سودمندی هر دو تست را تأئید کرده و بیان میدارد که فروکتوزآمین میتواند بعنوان جایگزین در شرایطی در نظر گرفته شود که A1c به آسانی قابل اندازه گیری نیست. مواردی که در آن فروکتوزآمین میتواند یک گزینه نظارتی بهتری نسبت به A1c باشد، شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات سریع در درمان دیابت - فروکتوزآمین اجازه سنجش سودمندی و تأثیر تنظیمات دارویی یا رژیم غذایی را پس چند هفته بجای چند ماه می دهد.
- بارداری دیابتی - در زنان مبتلا به دیابت که باردار هستند، کنترل خوب قند خون در طول دوره بارداری ضروری می باشد و نیازهای مادر دائماً در طول دوره حاملگی تغییر می کنند؛ سنجش های فروکتوزآمین ممکن است همراه با سطوح گلوکز برای کمک به نظارت و تطبیق نیازهای گلوکز، انسولین یا بقیه نیازهای دارویی توصیه شود.
- طول عمر کوتاه گلبول های قرمز خون (RBC) - در شرایطی که بر میانگین طول عمر سلول های قرمز خون تأثیر می گذارند، مانند آنمی همولیتیک یا از دست دادن خون، تست A1c صحیح نخواهد بود. زمانی که طول عمر سلول های قرمز در جریان خون کاهش یابد، نتیجه A1c به صورت اشتباه پائین بوده و سنجش نامطمئنی از میانگین گلوکز فرد در طول زمان می دهد.
- اشکال غیرطبیعی هموگلوبین - وجود برخی از انواع هوگلوبین مانند هموگلوبین S در آنمی سلول داسی شکل، ممکن است بر روش های خاصی از سنجش A1c تأثیر بگذارد. در این موارد، میتوان از فروکتوزآمین برای نظارت بر کنترل گلوکز استفاده کرد.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
اگرچه، تست فروکتوزآمین بسیار متداول نمی باشد، در هر زمانی که پزشک میخواهد از وضعیت میانگین سطوح گلوکز در طول 2 تا 3 هفته پیش آگاهی پیدا کند، ممکن است که این آزمایش را تجویز کند. این تست عمدتاً در زمان آغاز یک برنامه درمان دیابت یا هنگام تنظیم آن به جهت نظارت بر تأثیر تغییر در رژیم، تمرین یا دارو، درخواست می شود.
تست سطح فروکتوزآمین همچنین ممکن است به صورت دوره ای در زمانی که فرد دیابتی باردار است یا وقتی که فرد دارای نوعی بیماری است که ممکن است نیازهای او به گلوکز و انسولین را برای یک دوره زمانی تغییر دهد، درخواست شود. آزمایش فروکتوزآمین ممکن است زمانی که نظارت لازم است و تست A1c به صورت صحیحی قابل استفاده نیست، استفاده شود، مثلاً در مواردی که گلبول های قرمز خون دارای طول عمر کوتاهی هستند یا در برخی موارد که فرد مورد آزمایش دارای هموگلوبین غیرطبیعی میباشد.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
میزان فروکتوزآمین بالا بدین معنی است که میانگین سطح گلوکز فرد دیابتی در طول 2 تا 3 هفته پیشین بالا رفته است. بطور کلی، هر چقدر میزان فروکتوزآمین بالاتر باشد، میانگین سطح گلوکز خون بالاتر خواهد بود. بررسی روندی از مقادیر احتمالاً بهتر از در نظر داشتن یک مقدار واحد می باشد. یک روند سطوح فروکتوزآمین از حد نرمال تا بالا احتمالاً نشاندهنده این است که کنترل گلوکز فرد کافی نیست. اگرچه این، علت را نشان نمیدهد. شاید نظارت و تنظیم رژیم غذایی و یا داروی فرد برای کمک به تحت کنترل در آوردن گلوکز او، لازم باشد. بیماری حاد و استرس بالا نیز میتوانند به صورت موقت سطوح گلوکز خون را بالا ببرند از اینرو این عوامل نیز ممکن است هنگام تفسیر نتایج مدنظر قرار داده شوند.
یک سطح نرمال فروکتوزآمین نشان می دهد که فرد دیابتی دارای کنترل خوبی بر دیابت بوده و اینکه برنامه درمانی حاضر برای فرد مؤثر می باشد. بهمین صورت، روند از مقادیر بالا به حد نرمال فروکتوزآمین میتواند نشاندهده این باشد که تغییرات در رژیم درمانی فرد مؤثر بوده اند.
نتایج سطوح فروکتوزآمین باید در زمینه یافته های بالینی کلی فرد ارزیابی شوند. نتایج به اشتباه پائین فروکتوزآمین ممکن است همراه با سطوح پائین کل پروتئین خون و یا آلبومین، با شرایطی که مرتبط با افزایش از دست رفتن پروتئین در ادرار یا دستگاه گوارش هستند یا با تغییراتی در نوع پروتئین تولید شده در بدن، دیده شوند. دراین مورد، ممکن است اختلاف بین نتایج به دست آمده از نظارت روزانه گلوکز و تست فروکتوزآمین مورد توجه قرار گیرد. همچنین، فردی که سطح گلوکز او به صورت بیقاعده ای از مقادیر بالا تا پائین، نوسان دارد، ممکن است مقادیر فروکتوزآمین و A1c در حد طبیعی یا نزدیک به طبیعی را داشته باشد اما هنوز دارای وضعیتی باشد که نیاز به نظارت دائم دارد. اگرچه، بیشتر افرادی که چنان کنترل بی ثباتی بر دیابت خود دارند، دارای غلظت های بالایی از فروکتوزآمین و A1c می باشند.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
به دلیل اینکه شاید سطوح فروکتوزآمین افرادی که دیابت تحت کنترل دارند با مقادیر افراد غیردیابتی همپوشانی داشته باشند، تست فروکتوزآمین بعنوان یک آزمایش غربالگری برای دیابت دارای کاربرد نمی باشد. سطوح بالای ویتامین C (اسید آسکوربیک) و کمکاری غده تیروئید میتوانند با نتایج این تست تداخل داشته باشند.
-
آیا آزمایش فروکتوزآمین را میتوانم در منزل انجام دهم؟خیر. اگرچه تست خانگی در گذشته قابل انجام بوده است، اما در سال 2002 متوقف شد، پس از اینکه کمپانی تولید کننده توسط کمپانی دیگری خریداری شد و به دلایل نگرانی ها درباره اینکه نوارها نتایج بالای اشتباهی را ایجاد می کنند.
-
آیا لازم است که برای این آزمایش ناشتا باشم؟خیر. به دلیل اینکه این تست، پروتئین گلیکوزیله شده را اندازه گیری کرده و میانگین گلوکز را در طول 2 تا 3 هفته قبل اندازه گیری می کند، آزمایش فروکتوزآمین تحت تأثیر غذایی که در طول روز خورده اید، قرار نمیگیرد. این تست میتواند در هر زمان روز انجام شود.
-
آیا لازم نیست که فردی با سابقه خانوادگی دیابت، تست فروکتوزآمین را انجام دهد؟
معمولاً لازم نیست. برخلاف A1c، این آزمایش برای غربالگری افراد غیر-دیابتی توصیه نمی شود، حتی اگر دارای سابقه خانوادگی قوی باشند.
-
اگر من مبتلا به دیابت باشم، آیا باید این تست را انجام دهم؟
اکثر افرادی که مبتلا به دیابت هستند میتوانند با استفاده از آزمایشات A1c که منعکس کننده کنترل قند آنها طی 2 تا 3 هفته گذشته می باشد، مورد نظارت قرار گیرند. آزمایش فروکتوزآمین میتواند در هنگام بارداری اگر مادر مبتلا به دیابت باشد، زمانی که سلول های قرمز فرد دارای طول عمر کوتاه هستند و در برخی موارد که افراد همراه با اشکال ناهنجار و غیرطبیعی هموگلوبین هستند، مفید و دارای کاربرد باشد. بیشتر افراد دیابتی هرگز لازم نخواهند داشت که این تست را انجام بدهند.