برای تشخیص نارسای تیوپورین متیل ترانسفراز (TPMT) و تعیین ریسک توسعه عوارض جانبی در صورت درمان با داروهای تیوپورین سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مثل آزاتیوپرین، مرکاپتوپرین و تیوگوانین.
Thiopurine methyltransferase (TPMT)
Thiopurine methyltransferase (TPMT)
اسامی دیگر
TPMT RBC
TPMT Genotype
TPMT Phenotype
اسم متعارف
Thiopurine S-methyltransferase Phenotype; Thiopurine S-methyltransferase Genotype
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه
February 27, 2018.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟
زمان انجام آزمایش؟
عموما قبل از درمان دارویی با تیوپورین؛ این یک آزمایش تخصصی بوده و بصورت مستمر انجام نمی شود.
نمونه مورد نیاز
نمونه خونی سیاهرگ بازو یا گرفتن نمونه آزمایشی از بخش داخلی گونه (نمونه گیری از گونه)
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری
برای سنجش فعالیت آنزیم TPMT، این آزمایش را باید قبل از مصرف داروی تیوپورین انجام شود زیرا ممکن است بر نتایج آزمایش تاثیرگذار باشد؛ برای آزمایش ژنتیکی (TPMT) هیچگونه آمادگی خاصی نیاز نیست.
Accordion Title
سوالات رایج
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایشات فعالیت آنزیم تیوپورین متیل ترانسفراز (TPMT) یا آزمایش ژنتیکی مرتبط با آن در افرادی انجام می شود که قصد درمان با داروی تیوپورین را دارند. یک یا چند مورد از این آزمایشات برای تعیین افراد در معرض خطر عوارض جانبی ناشی از استفاده از تیوپورین مورد استفاده قرار می گیرند، عوارضی مانند سرکوب سیستم فعالیت مغز استخوان که منجر به کاهش تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها خواهد شد.
تیوپورین ها مثل آزاتیوپرین، مرکاپتوپرین و تیگوانین داروهایی هستند که برای بیماری هایی مثل سرطان لنفاوی حاد (ALL)، بیماری التهاب روده و بیماری های خودایمنی تجویز می شوند. این داروها را می توان در فرد گیرنده عضو در جراحی های پیوند عضو برای کمک به پیشگیری از رد اندام پیوند زده شده تجویز کرد. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
پزشک معمولا قبل از آغاز درمان دارویی با تیوپورین، آزمایش فعالیت آنزیم TPMT یا آزمایش ژنتیکی را درخواست خواهد کرد. گاها آزمایش ژنوتیپ TPMT را می توان برای فردی درخواست داد که در اثر درمان با تیوپورین دچار عوارض جانبی مثل کاهش تعداد گلبول های سفید شده است.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟آزمایش فنوتیپ برای TPMT
-اگر شخصی دارای فعالیت بسیاری کم یا غیرقابل تشخیص TPMT باشد، آن شخص در معرض عوارض جانبی ناشی از داروهای تیوپورین خواهد بود. اغلب پزشک یک درمان دارویی جایگزینی پیدا خواهد کرد. بعضا پزشک ممکن است مقادیر خیلی کمی از تیوپورین را تجویز نماید.
-فعالیت TPMT سطح پایین تا متوسط نیز موجب می شود افراد در معرض عوارض جانبی (مسمومیت) قرار بگیرند. در این مورد، پزشک می تواند مقادیر مصرفی تیوپورین را کاهش دهد.
-اگر شخصی دارای فعالیت نرمال TPMT باشد، پزشک می تواند آن شخص را با مقادیر استانداردی از داروی تیوپورین درمان نماید.
آزمایش ژنوتیپ برای TPMT
-یک آزمایش ژنوتیپ برای تعیین جهش های ژنتیکی در ژن TPMT به تشخیص فعالیت TPMT و خطر عوارض جانبی ناشی از فعالیت کم TPMT کمک خواهد کرد.
-افراد دارای دو نسخه از ژن TPMT، موجب تولید TPMT کافی شده و عوارض جانبی کمتری خواهند داشت. بسیاری از افراد در این گروه قرار می گیرند و آنها را می توان با مقادیر استاندارد درمان کرد.
-افرادی یک ژن عادی و یک ژن جهش یافته مرتبط با کاهش TPMT داشته باشند، مقادیر متوسطی از TPMT را تولید خواهند کرد. تقریبا 30 تا 60 درصد از افراد هتروزیگوت دارای عوارض جانبی ناشی از مقادیر استاندارد تیوپورین هستند. آنها نیاز به تغییر داروی خود به داروی جایگزین یا کاهش دوز مصرفی خواهند داشت.
-افراد با دو نسخه از ژن جهش یافته TPMT و کسانی که TPMT خیلی کم تولید می کنند، اگر با مقادیر مرسوم از تیوپورین درمان شوند، 100 درصد در معرض اختلال شدید مغز استخوان خواهند بود بود. آنها به احتمال زیاد داروی جایگزین مصرف خواهند کرد.
-آزمایش ژنتیکی اغلب رایج ترین تغییرات مرتبط با نارسایی TPMT را تعیین می کند. احتمال دارد شخص دارای جهش نادری باشد که توسط این آزمایش مشخص نشود که در نهایت عوارض جانبی ناشی از درمان با داروی تیوپورین را تجربه خواهد کرد. -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
با اینکه آزمایش TPMT برای پیش بینی عوارض بیماری های مغز استخوان مورد استفاده قرار می گیرد، آزمایش سنجش تراکم و تعداد سلولهای خونی (CBC) نیز باید در فواصل زمانی منظم برای تشخیص عوارض جانبی در طی درمان با داروهای تیوپورین باید انجام شود. آزمایش CBC یک ازمایش خون رایجی است که مقادیر گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکتها را می سنجد. این آزمایش اغلب برای نظارت بر درمانهای دارویی استفاده می شود.
فعالیت آنزیم TPMT در گلبول های قرمز خون مورد سنجش قرار می گیرد بنابراین اگر اخیرا خون دریافت کرده اید، نتیجه این آزمایش ممکن است غیردقیق باشد.
علاوه بر شرایط ژنتیکی، ممکن است دلایل دیگری برای عوارض مسممومیت (مغز استخوان) ناشی از درمان با داروهای تیوپورین وجود داشته باشد. ارتباط مابین داروهای خاص می تواند مانع از فعالیت آنزیم TPMT شود. این داروها شامل ناپروکسن، ایبوپروفن، کتوپروفن، فورزماید، سولفازالازین، مزالامین، ازالازین، مفنامیک اسید، تیازید و بازدارنده بنزوئیک اسید می باشد. بازدارنده های TPMT می تواند منجر به نتایج پایین و کاذب گردد، بنابراین افراد نباید حداقل 48 ساعت قبل از آزمایش TPMT این داروها را مصرف نمایند.
عده کمی از افراد ممکن است سطوح بالایی از فعالیت TPMT داشته باشند. به نظر می آید که این موجب کاهش تاثیرگذاری درمان تیوپورین شود و این افراد با یک داروی جایگزین دیگر درمان خواهند شد. -
پزشک درخواست آزمایش مواد تجزیه شده تیوپورین را داده است، این آزمایش چیست و چه ارتباطی با آزمایش TPMT دارد؟
پزشک ممکن است یک آزمایش خون برای مواد تجزیه شده تیوپورین جهت نظارت بر درمان دارویی درخواست دهد. بررسی و سنجش مواد تجزیه شده یکی از روش های دیگر برای اطمینان از عدم وجود مواد مضر و سمی در خون است. قبل از مصرف اولین دوز درمانی، پزشک می تواند سطح فعالیت آنزیم TPMT را برای تعیین عوارض جانبی توصیف شده در بخش های دیگر این مقاله مورد آزمایش و بررسی قرار دهد. پزشک در این حالت مقادیر مصرفی دارو را بر اساس نتایج بدست آمده تعدیل خواهد کرد. بعد از آغاز درمان، سطح مواد تجزیه شده را می توان سنجش و نظارت کرد تا از بروز عوارض جانبی پیشگیری به عمل آید.
-
جنبه های مثبت و منفی آزمایشات فنوتیپ و ژنوتیپ TPMT چیست؟
نظریه های سازمانهای پزشکی در مورد نوع آزمایش TPMT متفاوت است. شما باید درباره بهترین آزمایش با توجه به وضعیت شخصی با پزشک خود مشورت نمایید. برای مثال:
-سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و اطلاعات تجویزی برای آزاتیوپرین و مرکاپتوپرین هر دو نوع آزمایش ژنوتیپ و فنوتیپ TPMT را قبل از درمان با تیوپورین توصیه می کنند.
-مرکز مطالعات دستگاه گوارشی در آمریکا، آزمایش فنوتیپ TPMT برای افراد تحت درمان با تیوپورین برای بیماری التهاب روده توصیه می کنند زیرا آزمایش فنوتیپ سطح فعالیت آنزیم TPMT را می سنجد.
