این آزمایش برای سنجش فیبرینوژن، پروتئینی که برای تشکیل لخته خون ضروری است، مورد استفاده قرار می گیرد. هنگام آسیب یا خونریزی، بدن از طریق مراحلی، تشکیل لخته خون میدهد. در یکی از آخرین مراحل، فیبرینوژن محلول به رشته های فیبرین نامحلول تبدیل شده که برای تشکیل شبکه ای که تثبیت شده و تا درمان ناحیه آسیب دیده به آنجا اتصال می یابد، به یکدیگر اتصال عرضی پیدا می کنند.

دو نوع آزمایش در دسترس می باشد:

• یک تست فعالیت فیبرینوژن، عملکرد فیبرینوژن و قابلیت آن در تبدیل به فیبرین را اندازه گیری می کند. این آزمایش در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
  • بعنوان بخشی از ارزیابی یک اختلال خونریزی احتمالی یا تشکیل نابجای لخته خون (بروز ترومبوز)
  • بعنوان پیگیری آزمایش اختلال خونریزی غیرعادی (زمان پروترومبین، PT یا زمان جزئی ترومبوپلاستین، PTT) و یا بروز خونریزی طولانی یا بدون دلیل
  • همراه با تست هایی مانند PT، PTT، عملکرد پلاکت، محصولات تجزیه فیبرین (FDP) و دی-دایمر برای کمک به تشخیص انقعاد درون عروقی منتشر (DIC) یا فیبرینولیز غیرعادی
  • به صورت گهگاه برای کمک به نظارت بر وضعیت یک بیماری پیشرونده (مانند بیماری کبدی) در طول زمان یا ندرتاً برای نظارت بر یک عارضه اکتسابی (مانند DIC)
  • گاهی اوقات همراه با سایر ریسک مارکرهایی مانند پروتئین واکنشگر C (CRP(، برای کمک به تعیین ریسک کلی یک فرد در ابتلا به بیماری قلبی عروقی. استفاده از این آزمایش، پذیرش گسترده ای ندارد به این علت که هیچ درمان مستقیمی برای سطوح بالا وجود ندارد. هرچند، بسیاری از پزشکان تصور می کنند که سنجش فعالیت فیبرینوژن، به آنها اطلاعات بیشتری داده که میتواند آنها را در درمان ریسک فاکتورهایی که قابل درمان هستند (مانند سطوح ناسالم کلسترول)، قاطع تر و مصمم تر کند.
• یک آزمایش آنتی ژن فیبرینوژن، به صورت گهگاه بعنوان یک آزمایش پیگیری برای تعیین اینکه آیا کاهش فعالیت فیبرینوژن بعلت فیبرینوژن ناکافی یا فیبرینوژن بدعملکرد است (که بوسیله دیس فیبرینوژنمی ارثی یا اکتسابی ایجاد می شود)، درخواست می شود.

پزشک ممکن است آزمایش فعالیت فیبرینوزن را در صورت شرایط زیر درخواست دهد:

• خونریزی طولانی و بدون دلیل مشخص
• رخداد ترومبوز
• نتیجه غیرعادی PT و PTT
• وجود علائم یا تحت درمان DIC یا فیبرینولیز ناهنجار
• کمبود فاکتور انعقادی (پروتئین لختگی) یا بدعملکردی ارثی یا اکتسابی آن
• ابتلا به یک اختلال خونریزی اکتسابی و پزشک میخواهد، توانایی ایجاذ لخته آنها را (در طول زمان) بررسی و نظارت کند

آزمایش آنتی ژن فیبرینوزن ممکن است زمانی که فرد دارای نتیجه پائین در تست فعالیت فیبرینوژن می باشد برای کمک به تعیین اینکه آیا بعلت فیبرینوژن ناکافی یا بدعملکرد است، انجام شود.

سطوح بالای فیبرینوژن همچنین همراه با بیماری کرونر قلب، آنفارکتوس میوکارد و بیماری عروق محیطی بوده است. در برخی موارد، تست فعالیت فیبرینوژن همراه با سایر آزمایشات، زمانی که پزشک میخواهد ریسک فرد را در ابتلا به بیماری قلبی عروقی بررسی کند، انجام می شود.

نتایج تست فیبرینوژن به صورت غلظت پروتئین در خون گزارش می شوند. آزمایشات فعالیت فیبرینوژن، به غلظت هایی برای مقایسه با نتایج آنتی ژن فیبرینوژن تبدیل می شوند.

نتایج نرمال فعالیت فیبرینوژن معمولاً قابلیت لختگی نرمال خون را نشان میدهند.

کاهش قابل ملاحظه فعالیت فیبرینوژن احتمالاً بعلت کاهش فیبرینوژن یا کارکرد بد آن می باشد. کاهش فعالیت فیبرینوژن و سطوح آنتی ژن احتمالاً قابلیت بدن برای تشکیل پایدار لخته خون را مختل کند.

سطوح پائین به صورت مزمن ممکن است مرتبط با کاهش تولید بعلت یک عارضه ارثی مانند آفیبرینوژنمی یا هایپوفیبرینوژنمی یا به علت یک عارضه اکتسابی مانند مرحله نهایی بیماری کبدی یا سوء تغذیه شدید باشد.

سطوح پائین حاد اغلب مرتبط با مصرف فیبرینوژن می باشد که ممکن است در عوارضی مانند انعقاد درون عروقی منتشر (DIC) و فیبرینولیز ناهنجار دیده شوند که در زمانی که بدن در زدایش لخته های خونی بیش فعال است، رخ می دهد. کاهش سطوح فیبرینوژن همچنین ممکن است پس از انتقال خون سریع و با حجم بالا و در افرادی که سوء تغذیه دارند، رخ دهد.

گاهی اوقات، پزشک از نسبت آزمایش آنتی ژن و تست فعالیت استفاده می کند. این به تمایز دیس فیبرینوژنمی (نسبت بالا) از هایپوفیبرینوژنمی (نسبت نزدیک 1) کمک می کند.

فیبرینوژن یک واکنشگر فاز حاد می باشد، بدین معنی که غلظت های فیبرینوژن ممکن است در هر عارضه ای که باعث التهاب یا آسیب بافتی می شوند، ممکن است شدیداً افزایش یابند. افزایش غلظت های فیبرینوژن، اختصاصی نیستند؛ بدین معنی که اینها اطلاعاتی را درباره علت یا محل اختلال به پزشک نمی دهند. معمولاً این افزایش ها در سطح فیبرینوژن موقتی هستند، که پس از اینکه عارضه زمینه ای برطرف شد، به حالت نرمال برمی گردند. افزایش سطوح ممکن است در موارد زیر دیده شوند:

• عفونت های حاد
• سرطان
• Coronary heart disease, myocardial infarction
• بیماری کرونر قلب، آنفارکتوس میوکارد
• سکته
• اختلالات التهابی (مانند آرتریت روماتوئید و گلومرولونفریت، شکلی از بیماری کلیوی)
• تروما
• سیگار کشیدن
• بارداری
• بیماری عروقی محیطی

حین اینکه سطوح فیبرینوژن افزایش می یابند، ریسک فرد در ایجاد لخته خون ممکن است در طول زمان افزایش یافته و اینها میتوانند به افزایش ریسک ایجاد بیماری قلبی عروقی کمک کنند.

انتقال خون طی ماه گذشته میتواند بر نتایج آزمایش تأثیر گذارد.

داروهای خاصی میتوانند باعث کاهش سطوح فیبرینوژن شوند از قبیل استروئیدهای آنابولیک، فنوباربیتال، استرپتوکیناز، اروکیناز، ال-آسپاراژیناز، فعال کننده های پلاسموژن بافتی و اسید والپوریک. افزایش متوسط در فیبرینوژن گاهی اوقات همراه با بارداری، مصرف سیگار و با مصرف ضدبارداری های خوراکی یا استروژن دیده میشوند.

دیس فیبرینوژنمی، یک اختلال انعقادی نادر بوده که بر اثر جهش هایی در ژن کنترل کننده تولید فیبرینوژن در کبد، ایجاد می شود. این باعث می شود تا کبد یک فیبرینوژن غیرعادی با نقص عملکرد تولید کند، که وقتی تبدیل به فیبرین گردید در مقابل تجزیه مقاومت کرده یا نمی تواند به صورت نرمال در آبشار انعقادی عمل کند. دیس فیبرینوژنمی ممکن است ریسک یک فرد را در ترومبوز وریدی افزایش داده یا به ندرت باعث تمایل به خونریزی ملایم شود. افرادی که کمبود فیبرینوژن یا دیس فیبرینوژنمی دارند، ممکن است التیام ضعیف زخم را تجربه کنند.  

آزمایش ژنتیک ملکولی گاهی برای افراد مبتلا به دیس فیبرینوژنمی، هایپوفیبرینوژنمی یا آفیبرینوژنمی ارثی برای شناسایی جهش ژنتیکی مسئول، انجام می شوند. تست برای این جهش همچنین ممکن است برای سایر اعضای خانواده نیز انجام شود.

افراد مبتلا به بیماری کبدی ممکن است مبتلا به دیس فیبرینوژنمی اکتسابی شده که میتواند به خونریزی یا ترومبوز کمک کند.

اگر غلظت فیبرینوژن شما بعلت بارداری یا یک فرایند التهابی حاد افزایش یابد، احتمالاً بمحض رفع عارضه زمینه ای، خود بخود به حالت عادی برخواهد گشت. اگر بعلت یک عارضه اکتسابی مانند آرتریت روماتوئید باشد، احتمالاً کار زیادی نتوانید برای تغییر سطح آن، انجام دهید. اگر پزشک به شما گفته باشد که سطوح بالای فیبرینوژن، ریسک شما را در ابتلا به بیماری قلبی عروقی افزایش می دهند، میتوانید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که بر سایر ریسک فاکتورها تأثیر می گذارند، از قبیل کاهش کلسترول و افزایش HDL. همچنین شواهدی وجود دارد که رژیم های غنی از اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 (روغن های ماهی) ممکن است سطوح فیبرینوژن را کاهش دهند.