اسم متعارف
Thyroid Function Panel
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 14, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

کمک به ارزیابی عملکرد غده تیروئید و تشخیص اختلالات تیروئیدی

زمان انجام آزمایش؟

هنگام وجود علائم و نشانه‌های دال بر هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم ناشی از بیماری‌های درگیرکننده تیروئید

نمونه مورد نیاز

نمونه خون ورید بازو

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

رعایت شرایط خاصی لازم نیست; با این حال، بعضی از داروها می‌توانند با آزمایش‌های موجود در این پنل تداخل داشته باشند، بنابراین پزشک خود را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید مطلع نمایید.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

پنل تیروئید، مجموعه‌ای از آزمایش هایی است که ممکن است با هم به منظور ارزیابی عملکرد غده تیروئید و کمک به تشخیص اختلالات تیروئید درخواست داده شوند. در آزمایشات موجود در پنل تیروئید، هورمون‌های تیروئیدی موجود در خون اندازه‌گیری می‌شوند. این هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که از طریق خون انتقال می‌یابند و متابولیسم بدن -عملکرد و مصرف انرژی- را کنترل یا تنظیم می‌کنند.

پنل تیروئید، معمولا شامل آزمایش‌های زیر می‌باشد:

- TSH (هورمون محرک تیروئید) - برای بررسی هیپوتیروئیدیسم، هیپرتیروئیدیسم و جهت نظارت بر درمان اختلال تیروئید.

- T4 آزاد (تیروکسین)- بررسی هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم; همچنین ممکن است جهت نظارت بر درمان نیز استفاده شود.

- T3 آزاد یا T3 تام (تری‌یدوتیرونین) - برای بررسی هیپرتیروئیدیسم; همچنین ممکن است برای نظارت بر درمان نیز استفاده شود.
 

گاهی اوقات این پنل شامل آزمایش برداشت هورمون تیروئیدی (T3RU) نیز می‌شود، که از این آزمایش به همراه مقدار T4، برای محاسبۀ شاخص تیروکسین آزاد (FTI)، استفاده می‌گردد. استفاده از این شاخص، یک روش دیگر برای ارزیابی عملکرد تیروئید است که در این روش تغییرات مربوط به پروتئین‌های خاصی که بر روی مقادیر تام T4 تاثیر می‌گذارند تصحیح می‌گردد.

TSH، توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و بخشی از سیستم بازخوردی بدن برای حفظ مقادیر پایدار هورمون‌های تیروئیدی T4 و T3 در خون است. هنگامی که سطوح هورمون تیروئید کاهش می‌یابد، هیپوفیز، تحریک می‌شود و TSH را آزاد می‌سازد و TSH نیز به نوبه خود باعث تولید و آزادسازی T4 و T3 توسط غده تیروئید می‌شود. هنگامی که این سیستم به صورت طبیعی عمل می‌کند، کنترل فعالیت تیروئید موجب حفظ مقادیر ثابت هورمون‌های تیروئیدی در خون می‌شود.

T3 و T4، دو هورمون اصلی تولید‌شده توسط غده تیروئید هستند. غده تیروئید یک عضو کوچک پروانه‌ای شکل است که در زیر گلو و مقابل نای قرار دارد. این دو هورمون، با هم میزان استفاده از انرژی بدن را کنترل می‌کنند. تقریبا تمام T3 و T4 موجود در خون، به صورت متصل به پروتئین هستند و تنها مقادیر کمی از آن‌ها به صورت غیرمتصل "آزاد" است و همین اشکال آزاد هستند که از نظر بیولوژیکی فعال می‌باشند. این آزمایشات می‌توانند مقدار آزاد هورمون‌های T3 و T4 و یا مقدار تام (فرم اتصال‌یافته و آزاد) این هورمون‌ها را در خون اندازه‌گیری کنند.

آزمایشات T4 تام و T3 تام که برای سال‌های زیادی مورد استفاده قرار گرفته‌اند می‌توانند تحت تأثیر مقدار پروتئین‌های اتصالی موجود در خون قرار گیرند. اما آزمایشات T4 آزاد و T3 آزاد تحت تأثیر این پروتئین‌های اتصالی قرار نمی‌گیرند و انعکاس صحیح‌تری از عملکرد هورمون‌های تیروئیدی می‌باشند. در اکثر موارد، آزمایش T4 آزاد، جایگزین آزمایش T4 تام شده است. با این حال، برخی از دستورالعمل‌ها استفاده از T3 تام را توصیه کرده‌اند، به همین دلیل استفاده از هر دو فرم T3 تام یا آزاد می‌تواند در ارزیابی عملکرد تیروئید مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون وریدی از بازو تهیه می‌شود.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

رعایت شرایط خاصی لازم نیست; با این حال، بعضی از داروها می‌توانند با آزمایش‌های موجود در این پنل تداخل داشته باشند، بنابراین پزشک خود را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید مطلع نمایید.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
    پنل تیروئید، جهت ارزیابی عملکرد تیروئید و یا کمک به تشخیص هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم ناشی از اختلالات تیروئیدی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پنل به طور معمول شامل آزمایش‌های زیر است:

    T4 و T3، هورمون‌های تولیدی توسط غده تیروئید هستند که میزان مصرف انرژی بدن را کنترل می‌کنند و توسط سیستم بازخوردی تنظیم می‌شوند. TSH آزاد شده از غده هیپوفیز، موجب تحریک تولید و آزادسازی T4 (در درجه اول) و T3 از تیروئید می‌شود. بیشتر مقادیر T4 و T3 موجود در خون، متصل به پروتئین‌ها می‌باشند و تنها درصد کمی از آن‌ها به صورت فرم آزاد (غیرمتصل) و فعال بیولوژیکی است.

    تست‌های آزمایشگاهی می‌توانند فرم تام ( هم فرم آزاد و هم فرم اتصال‌یافته) و یا فقط فرم آزاد را اندازه‌گیری کنند. آزمایش T4 آزاد، انعکاس صحیح‌تری از عملکرد هورمون‌های تیروئیدی می‌باشد و در اکثر موارد، آزمایش T4 آزاد، جایگزین آزمایش T4 تام شده است. با این حال، برخی از دستورالعمل‌ها هنوز هم استفاده از T3 تام را توصیه می‌کنند، به همین دلیل استفاده از هر دو فرم T3 تام یا آزاد می‌تواند در ارزیابی عملکرد تیروئید مورد استفاده قرار گیرد.

    به طور معمول، اولین آزمایش برای بررسی اختلالات تیروئیدی، آزمایش TSH می‌باشد و اگر سطح TSH غیرطبیعی باشد، معمولا آزمایش T4 آزاد درخواست داده می‌شود. گاهی اوقات در کنار T4 آزاد، آزمایش T3 تام یا آزاد نیز انجام می‌گردد. اغلب، در صورت غیرطبیعی بودن نتایج TSH، آزمایشگاه آزمایش‌های بعدی را به صورت خودکار انجام می‌دهد. به این حالت، آزمایش رفلکس می‌گویند که موجب صرفه‌جویی در زمان می‌شود و نیازی نیست پزشک منتظر نتایج آزمایش اولیه باشد و پس از جوابدهی، دوباره بیمار را برای انجام آزمایش‌های بعدی جهت تشخیص یا تأیید، به آزمایشگاه بفرستد. آزمایش‌های رفلکس معمولا بر روی همان نمونه اولیه‌ای که برای انجام اولین آزمایش تهیه شده است انجام می‌شوند.

    پزشک ممکن است پنل تیروئیدی را به عنوان آزمایش جایگزین، درخواست نماید. این به این معنی می‌باشد که به منظور به دست آوردن تصویر اولیۀ کاملی از عملکرد تیروئید، هر سه آزمایش، در یک زمان انجام خواهند شد.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟
    پنل تیروئیدی ممکن است در هنگام وجود علائم دال بر وجود هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم ناشی از بیماری‌های درگیرکننده‌ی تیروئید درخواست داده شود.

    علائم و نشانه‌های هیپوتیروئیدیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    • افزایش وزن
    • پوست خشک
    • یبوست
    • عدم تحمل سرما
    • پوست پف‌کرده
    • ریزش مو
    • خستگی
    • قاعدگی نامنظم
       

    علائم و نشانه‌های هیپرتیروئیدیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    • افزایش ضربان قلب
    • بی‌قراری
    • کاهش وزن
    • بی‌خوابی
    • لرزش دست‌ها
    • ضعف
    • اسهال
    • پف کردن اطراف چشم، خشکی، تحریک‌پذیری، و در برخی موارد، بیرون‌زدگی چشم‌ها
  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟
    اگر سیستم بازخوردی، که شامل غده تیروئید نیز می‌باشد، در اثر هر گونه اختلالی به درستی عمل نکند مقادیر هورمون‌های تیروئیدی ممکن است افزایش یا کاهش پیدا کند. هنگامی که غلظت TSH افزایش بیابد، منجر به افزایش تولید و آزادسازی هورمون‌های T3 و T4 از تیروئید خواهد شد و در نتیجه فرد ممکن است علائم مرتبط با هیپرتیروئیدیسم را تجربه نماید. از طرفی دیگر، اگر تولید هورمون‌های تیروئیدی کاهش پیدا کند، فرد ممکن است علائم هیپوتیروئیدیسم را تجربه نماید.

    در جدول زیر، چندین مثال از نتایج این آزمایش و تفسیر آن‌ها آورده شده است.

    TSH
    T4
    T3

    تفسیر
    بالا نرمال نرمال هیپوتیروئیدیسم خفیف (تحت بالینی)
    بالا پایین پایین یا نرمال هیپوتیروئیدیسم
    پایین نرمال نرمال هیپرتیروئیدیسم خفیف (تحت بالینی)
    پایین بالا یا نرمال بالا یا نرمال هیپرتیروئیدیسم
    پایین پایین یا نرمال پایین یا نرمال بیماری غیر‌تیروئیدی; هیپوتیروئیدیسم هیپوفیزی (ثانویه)
    نرمال بالا بالا سندرم مقاومت به هورمون تیروئید (جهش در گیرنده هورمون تیروئید باعث کاهش عملکرد هورمون تیروئید می‌شود)

    نتایج مربوط به جدول بالا به تنهایی جهت تشخیص استفاده نمی‌شوند، بلکه با توجه به این نتایج، پزشک، آزمایش‌های دیگری را جهت بررسی علت افزایش یا کاهش هورمون‌ها و اختلال تیروئیدی درخواست می‌نماید. به عنوان مثال، شایع‌ترین علت هیپرتیروئیدیسم، بیماری گریوز است و شایع‌ترین علت هیپوتیروئیدیسم، تیروئیدیت هاشیموتو می‌باشد. (جهت مطالعه بیشتر در مورد این بیماری‌ها و سایر بیماری‌های مرتبط، بیماری‌های تیروئیدی را مشاهده نمایید.)

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
    در گذشته، استفاده از آزمایش‌های پنل تیروئیدی، بیشتر رایج بود. با این حال، امروزه جهت کاهش درخواست آزمایش‌های غیرضروری، در صورت امکان، یک آزمایش اولیه یا غربالگری درخواست داده می‌شود و سپس در صورت نیاز، با آزمایش‌های بیشتری پیگیری می‌گردد. برای بررسی تیروئید، ابتدا آزمایش TSH درخواست داده می‌شود و اگر نتایج غیرطبیعی بودند و یا مشاهدات بالینی حاکی از بیماری تیروئیدی بود، سایر آزمایش‌ها درخواست می‌گردند.

    بایستی به این نکته توجه کرد که آزمایش‌های تیروئیدی، یک "تصویر لحظه‌ای" از آنچه که در سیستم پویای بدن در حال رخ دادن است می‌باشند. در یک فرد، نتایج آزمایش‌های آزاد T3, تام T3, آزاد T4, تام T4 و TSH ممکن است متغیر باشند و می‌توانند تحت تأثیر عوامل زیر قرار گیرند:

    - افزایش، کاهش و تغییرات (ارثی یا اکتسابی) در پروتئین‌های متصل شونده به T4 و T3

    - بارداری

    -استروژن و سایر داروها

    - بیماری کبدی

    - بیماری‌های سیستمیک

    - مقاومت به هورمون‌های تیروئیدی

    - اختلالات هیپوفیز

  • کدام بیماری‌ها منجر به هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم می‌شوند؟
    شایع‌ترین علل اختلال عملكرد تیروئید مربوط به بیماری‌های خود‌ایمنی می‌باشد. بیماری گریوز باعث هیپرتیروئیدیسم می‌شود و بیماری تیروئیدیت هاشیموتو موجب هیپوتیروئیدیسم می‌گردد. همچنین، هر دو اختلال هیپر و هیپوتیروئیدیسم می‌توانند در اثر التهاب تیروئید، سرطان تیروئید و افزایش یا کاهش TSH نیز ایجاد شوند.
  • علاوه بر پنل تیروئید، چه آزمایش‌های دیگری ممکن است درخواست داده شوند؟
    علاوه بر پنل تیروئید، آزمایش‌های دیگری که ممکن است درخواست داده شوند عبارتند از:

    - آنتی‌بادی‌های تیروئیدی - جهت کمک به تمایز انواع تیروئیدیت و شناسایی بیماری‌های خود‌ایمنی تیروئید

    - کلسی‌تونین - برای کمک به تشخیص تولید مقادیر بالای کلسی‌تونین، که می‌تواند در هیپرپلازی سلول‌های-C و سرطان مدولری (medullary) تیروئید دیده شود

    - تیروگلبولین - جهت نظارت بر درمان سرطان تیروئید

    - گلبولین اتصالی تیروکسین (TBG) - جهت ارزیابی بیماران دارای مقادیر غیرطبیعی T4 و T3

  • T3 معکوس (reverse T3) چیست؟
    T3 معکوس (RT3 یا REVT3)، یک فرم بیولوژیکی غیرفعال از T3 است. به طور معمول، وقتی در بدن، T4 به T3 تبدیل می‌شود، درصد معینی از T3 به RT3 تبدیل می‌گردد. هنگامی که بدن در معرض استرس قرار می‌گیرد، مثلا در بیماری‌های شدید ،حتی در صورت عدم وجود اختلال تیروئیدی، سطح هورمون‌های تیروئیدی ممکن است از محدوده طبیعی خارج شوند. RT3 ممکن است در بیماری‌های غیرتیروئیدی، به ویژه استرس ناشی از بیماری، افزایش یابد. به طور کلی، توصیه می‌شود که آزمایش تیروئید در بیماران بستری انجام نشود و یا انجام آن‌ها به بعد از بهبود بیماری حاد موکول گردد. استفاده از آزمایش RT3 بحث‌بر‌انگیز است و هنوز به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
مشاهده سوالات بیشتر مشاهده کمتر سوالات
مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

(Updated 2014 May 14). Thyroid Tests. National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service [On-line information]. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/thyroidtests/index.aspx through http://endocrine.niddk.nih.gov. Accessed January 2015.

(2012 June 4). Thyroid Function Tests. American Thyroid Association [On-line information]. Available online at http://www.thyroid.org/blood-test-for-thyroid/ through http://www.thyroid.org. Accessed January 2015.

(© 1995–2015). Thyroid Function Cascade, Serum. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/83633 through http://www.mayomedicallaboratories.com. Accessed January 2015.

Meikle, A. W. and Straseski, J. (Updated 2014 July). Thyroid Disease. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/ThyroidDz.html?client_ID=LTD through http://www.arupconsult.com. Accessed January 2015.

Clarke, W., Editor (© 2011). Contemporary Practice in Clinical Chemistry 2nd Edition: AACC Press, Washington, DC. Pp 431-449.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

American Thyroid Association. Thyroid Function Tests, patient information. PDF available for download at http://www.thyroid.org/patients/brochures/FunctionTests_brochure.pdf through http://www.thyroid.org/. Accessed May 2008.

Pagana K, Pagana T. Mosby's Manual of Diagnostic and Laboratory Tests. 3rd Edition, St. Louis: Mosby Elsevier; 2006.

(April 27, 2007) MedlinePlus, Medical Encyclopedia. Thyroid Function Tests. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/encyclopedia.html. Accessed May 2008.

Quest Diagnostics. Thyroid Function Panel. Available online through http://www.questdiagnostics.com. Accessed May 2008.

Shomon, Mary. Thyroid Blood Tests. About.com Guide. Updated: March 27, 2007. Available online at http://thyroid.about.com/od/gettestedanddiagnosed/a/bloodtests.htm through http://thyroid.about.com. Accessed June 22, 2010.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp. 2053, 2063-2064.

Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL eds (2005). Harrison's Principles of Internal Medicine, 16th Edition, McGraw Hill, Pg 2119.

ARUP Lab Tests. Thyroid Panel. Available online at http://www.aruplab.com/guides/ug/tests/0070141.jsp through http://www.aruplab.com. Accessed February 2011.

National Endocrine and Metabolic Diseases Information Service. Thyroid Function Tests. Available online at http://endocrine.niddk.nih.gov/pubs/thyroidtests/index.htm through http://endocrine.niddk.nih.gov. Accessed February 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. TSH Test. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003684.htm. Accessed February 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. T3 Test. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003687.htm. Accessed February 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. T4 Test. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003517.htm. Accessed February 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. T3RU Test. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003688.htm. Accessed February 2011.

Mosby's Manual of Diagnostic and Laboratory Tests. Pagana and Pagana. 4th edition, Pg. 512.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.