کمک به ارزیابی خطر زایمان زودرس زنان باردار
Fetal Fibronectin (fFN)فیبرونکتین
جنین
هنگامی که 22 تا 35 هفته باردار هستید و علائم زایمان زودرس را تجربه میکنید؛ گاهی اوقات اگر در معرض خطر بالا هستید، مثلا اگر یک زایمان زودرس قبلی داشته باشید یا گردن رحم کوتاه داشته باشید.
نمونه ای از مایع سرویکال یا واژن از بخش خلفی مهبل (واژن) یا از ناحیهای که در خارج از دهانه رحم قرار دارد استفاده میشود.
هر چیزی که از نظر جسمی گردن رحم یا رحم را مختل میکند، بالقوه امکان افزایش سطح fFN را دارد. بنابراین، پزشک شما باید نمونه قبل از آزمایش لگن یا سونوگرافی واژینال را جمعآوری کند. اسپرم ممکن است fFN به اندازه کافی برای ایجاد نتیجۀ مثبت ایجاد کند، بنابراین طی 24 ساعت قبل از جمع آوری نمونه باید از مقاربت جنسی اجتناب شود. از روانکننده، لوسیون، صابون و دوش حداقل یک روز قبل از آزمایش اجتناب کنید.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
فیبرونکتین جنین (fFN) برای آزمایش زنان باردار بین 22 تا 35 هفته بارداری و علائم زایمان زودرس استفاده میشود. تست احتمال زایمان زودرس طی 7 تا 14 روز آینده را پیشبینی میکند.
تستfFN فقط برای زنان بارداری مورد استفاده قرار میگیرد که:
- غشاهای آمنیوتیک نامنظم داشته باشند
- دهانۀ رحم بیش از 3 سانتیمتر گسترش نیافته باشد
- تنها خونریزی جزئی واژینال وجود داشته باشد
- در طول دوران بارداری برای کمک به نگه داشتن نوزاد در رحم گردن رحم نداشته باشید، زمانی که کسی دچار گردن رحم ضعیف باشد، روش (سرکلاژ سرویکال) استفاده میشود.
تست fFN برای غربالگری زنان بدون علامت و کمخطر توصیه نمیشود.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست میشود؟
تست fFN ممکن است در زمانی که یک زن به مدت 22 هفته تا 35 هفته باردار است و علائم و نشانه های زایمان زودرس دارد، درخواست شود؛ که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- انقباضات رحم
- تغییر در ترشحات واژن
- کمردرد
- ناراحتی شکمی
- فشار لگن
- گرفتگی
- انشعاب دهانه رحم
اگر fFN اول منفی باشد و علائم بیش از 7 تا 14 روز بعد ادامه یابد، تست fFN ممکن است پس از 2 هفته تکرار شود. بنابراین تست را میتوان چندین بار تکرار کرد زیرا نتیجۀ هر تست بهمدت 7 تا 14 روز بعد معتبر است.
در زمانی که زن باردار در معرض خطر بالای زایمان زودرس است، میتوان این آزمایش را انجام داد. به عنوان مثال، اگر زایمان زودرس یا گردن رحم کوتاه داشته باشد.
تست fFN برای زنان با انقباض جفتی (جدایی زودرس جفت)، پارگی زودرس غشاء، پیشجفت (جفت متصل به قسمت پایین رحم) یا خونریزی واژینال متوسط تا شدید مورد استفاده قرار نمیگیرد.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
نتیجۀ مثبت fFN در پیشبینی اینکه زایمان زودرس خیلی مناسب نیست. با این حال، نتیجۀ منفی fFN بهخوبی پیشبینی میکند که زایمان زودرس در 2 هفته آینده رخ نمیدهد.
به عبارت دیگر، هنگامی که تست fFN بر روی یک زن باردار که علائم و نشانه های زایمان زودرس را دارد، نتیجۀ منفی نشان میدهد که شانس کمتر از 1٪ برای داشتن زایمان زودرس در 2 هفته آینده وجود دارد. متخصص مراقبت از سلامت نیز از آزمایشهای دیگر و تخصص بالینی برای ارزیابی وضعیت هر فرد استفاده خواهد کرد.
از آنجا که خطرات مربوط به درمان برای زایمان زودرس (در انتظار زایمان زودرس) وجود دارد، fFN منفی می تواند بستریشدنهای غیر ضروری و درمانهای دارویی را کاهش دهد.
آزمایش مثبت فیبرنکتین جنینی کمتر اختصاصی است. این با افزایش خطر ابتلا به زایمان زودرس و عوارض در نوزادان همراه است، اما به پزشک مراقب زن باردار اطلاعاتی مبنی بر زایمان زودرس ارائه نخواهد داد. نتیجۀ مثبت آزمایش نشان میدهد نیاز به نظارت بر زن علامتدار ضروریتر است.
-
عوامل خطر برای زایمان زودرس چیست؟
چندین عامل خطر وجود دارد، اما به نظر می رسد بزرگترین خطر برای زنانی است که:
- سابقۀ زایمان زودرس داشتهاند
- چندقلو باردار هستند
- دهانۀ رحم کوتاه دارند
سایر عوامل خطر عبارتند از:
- عدم یا تاخیر مراقبتهای قبل از زایمان
- برخی بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا یا دیابت
- مشکلات خاصی در رحم، دهانۀ رحم یا جفت
- عفونتهای خاصی در دوران بارداری
- داشتن وزن کم یا اضافهوزن قبل از بارداری یا وزن کم یا بیش از حد در دوران بارداری
- سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا استفاده از مواد مخدر غیر مجاز
- قربانی سوءاستفاده یا سایر حوادث استرسزا
- داشتن سوانح مکرر
سن مادر (کمتر از 18 سال یا بیش از 40 سال) و نژاد نیز به عنوان عوامل موثر بر آن هستند، در حالی که زنان آفریقایی تبار در معرض خطر بالاتری نسبت به زنان قفقازی یا اسپانیایی هستند.
-
چرا از تست fFN پس از 35 هفته استفاده نمیشود؟
از آنجاییکه سطح fFN به طور معمول در زمان نزدیک به زایمان افزایش مییابد، و به این دلیل که نوزاد رشدیافته احتمال کمتری وجود دارد که به عوارض زایمان زودرس دچار شود، آزمایش آن در اواخر بارداری توصیه نمیشود.
-
آیا از زایمان زودرس جلوگیری میشود؟
به طور کلی، خیر، اما اگر خطر زایمان زودرس بالا باشد، ممکن است اقدامات اضافی برای تاخیر زایمان تا جای ممکن و برای کمک به آماده شدن نوزاد برای تولد، انجام شود. داروهای خاصی (داروهای توکولیتیک) را میتوان برای کمک به مهار انقباض رحم مصرف کرد و هورمون پروژسترون به کاهش بروز زایمان زودرس در زنان مبتلا به زایمان زودرس کمک میکند. مصرف کورتیکواستروئیدها در زنان به رشد کامل ریه در نوزادان کمک کند و از سندرم دیسترس تنفسی نوزادان (RDS) جلوگیری میکند. علاوه بر این، زن ممکن است در بستر قرار گیرد یا در بیمارستان بستری شود و ممکن است به بیمارستانی منتقل شود که دارای تخصص و تجهیزات لازم برای رسیدگی به زایمان زودرس است.
-
چه تستهای دیگری برای کمک به تعیین خطر زایمان زودرس استفاده میشود؟
سایر آزمایشها شامل اندازه گیری طول گردن رحم است که توسط سونوگرافی ترانس واژینال تعیین شده و آزمایش واژینوز باکتریایی انجام میشود.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
خونریزی واژینال می تواند با تست fFN تداخل داشته باشد. اگر زن باردار خونریزی واژینال را تجربه کند، احتمالا تست انجام نخواهد شد.