تعیین اینکه آیا تولید بیش از حد گاسترین دارید؛ برای کمک به تشخیص سندرم زولینگر-الیسون و تومورهای تولید گاسترین (گاسترینوم) یا هیپرپلازی سلول جی یا سلول گاسترین؛ برای نظارت بر عود گاسترینوما
Gastrin گاسترین
هنگامی که دچار زخم گوارشی و یا اسهال و درد شکمی هستید که متخصص مراقبتهای بهداشتی شما مشکوک میشود که بهعلت گاسترین ایجاد شده باشد؛ به طور منظم برای نظارت بر عود گاسترینوم
شما باید 12 ساعت قبل از تست ناشتا باشید؛ از جمله از قهوه و نوشیدنی حاوی کافئین، و الکل 24 ساعت قبل از آزمایش اجتناب کنید. متخصص مراقبت بهداشتی شما همچنین ممکن است از شما بخواهد از برخی داروهای معده چند روز قبل از آزمایش خودداری کنید. داروهایی که سطح گاسترین را افزایش میدهند عبارتند از: آنتیاسیدها، عوامل مسدود کننده H2 (مانند سایمتیدین) و مهارکنندههای پمپ پروتون (مانند امپرازول).
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش گاستریم عمدتا برای کمک به تشخیص تولید بیش از حد گاسترین و اسید معده استفاده میشود. برای کمک به تشخیص تومورهای تولیدکننده گاستر به نام گاسترینوماس، زولینگر-الیسون (ZE) و هایپرپلازی سلول جی مورد استفاده قرار میگیرد. سلولهای جی سلولهای اختصاصی در معده هستند که گاسترین را تولید میکنند که به نوبه خود تولید اسید معده را افزایش میدهد.
آزمایش گاسترین همچنین ممکن است برای نظارت بر عود آن بعد از جراحی حذف گاسترینوم مورد استفاده قرار گیرد.
اگر نتایج تست اولیه گاسترین متوسط، اما بهطور قابل توجهی بالا نباشد و متخصص مراقبتهای بهداشتی معتقد است که علائم فرد به علت گاسترینوما است، بنابراین تست تحریک گاسترین ممکن است برای ارائه اطلاعات اضافی مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل جمعآوری نمونه اولیه گاسترین میشود، به بیمار یک ماده شیمیایی (معمولا هورمون سکرتین) تزریق میکنند؛ برای تحریک تولید گاسترین و سپس نمونههای اضافی خون در فواصل زمانی معین برای آزمایش گاسترین را جمعآوری میکنند. دیگر علل (خوشخیم) افزایش گاسترین پس از تزریق سکرتین نشان داده نمیشوند.
اندازهگیری سطح pH اسید معده ممکن است گاهی همراه، یا پس از تست گاسترین برای کمک به تشخیص سندرم ZE تجویز شود.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش گاسترین ممکن است زمانی انجام شود که فرد مبتلا به اسهال، درد شکمی و یا زخمهای مکرر پپتیک باشد که به درمان پاسخ نمیدهند و متخصص مراقبتهای بهداشتی مشکوک است که به علت تولید بیش از حد گاسترین باشد. آزمایش تحریک گاسترین ممکن است در زمانی که سطح گاسترین به طور متوسط در حال افزایش است و پزشک متخصص به گاسترینوما مشکوک باشد، تجویز میشود.
هنگامی که تومور تولید کننده گاستر برداشته میشود، آزمایش گاسترین بهصورت دورهای بهعنوان آزمایش غربالگری برای نظارت بر عود بیماری تجویز میشود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
سطح پایین و یا نرمال گاستریین خون معمولا نگرانکننده نیست.
مقادیر متوسط افزایش ممکن است در بیماریهای مختلفی از قبیل سندرم ZE، هیپرپلازی سلول جی، گاستریت آتروفی مزمن (بیماری ناشی از التهاب طولانی مدت معده که منجر به از دست دادن سلولهای تولیدکننده اسید میشود) دیده میشود، کمخونی مزمن، انسداد پیلوری (انسداد در محل اتصال معده و دوازدهه) و نارسایی مزمن کلیه.
سطح بالای گاسترین در افراد علامتدار و غلظت گاسترین که در طول تست تحریک گاسترین بهطور قابل توجهی افزایش مییابد، به احتمال ابتلای فرد به سندرم ZE و یک یا چند گاسترینوم اشاره دارد. آزمایشات تصویربرداری ممکن است بهعنوان آزمایش پیگیری به غلظت بالای گاسترین برای تعیین گاسترونیما تجویز شود. مقدار تولید گاستر به اندازه تومور یا تعداد تومورها وابسته نیست. حتی تومورهای کوچک میتوانند مقدار زیادی گاسترین تولید کنند.
سطوح گاسترین که در ابتدا پس از حذف جراحی گاسترینوما پایین و سپس افزایش مییابد، ممکن است نشانهای از عود تومور باشد. غلظتهایی که پس از درمان کاهش نمییابد، ممکن است نشاندهنده این باشد که درمان بهطور کامل موثر نبوده است.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
گاسترینومایس میتواند هر کسی را مبتلا کند، اما افراد مبتلا به یک وضعیت ارثی به نام MEN-1 (نئوپلازی اندوکرین چندگانه، نوع 1) در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این افراد تغییرات ژنتیکی دارند که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان تومور پیشرونده در پانکراس یا دیگر غدههای درونریز میشود.
مهم است که توجه داشته باشیم که بیشتر زخمهای معده به علت گاسترینوم نیست. آنها معمولا با عفونتهای هلیکوباکتر پیلوری و گاهی با استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن همراه هستند.
سطح گاسترین بهطور معمول با سن افزایش مییابد و با استفاده طولانیمدت از داروها مانند آنتیاسیدها و مهارکنندههای پمپ پروتون که باعث خنثی شدن یا مهار تولید اسید معده میشوند، افزایش مییابد. آنها نیز معمولا در افرادی که روزه نمیگیرند بالا میروند. افزایش غلظت گاسترین با سن ممکن است منجر به کاهش کلی توانایی تولید اسید معده شود.
سطوح گاسترین خون ریتم روزانه را دنبال میکند. این بدان معنی است که آنها بین 3 تا 7 صبح در کمترین حد ممکن خواهند بود. غلظت در طول روز بیشتر خواهد شد و در پاسخ به وعدههای غذایی نوسان خواهد داشت.
-
سندرم زولینگر-الیسون چیست؟
سندرم زولینگر-الیسون (ZE) بیماری نادر دستگاه گوارش است. با زخمهای گوارشی در معده، دوازدهه و یا قسمت فوقانی روده کوچک مشخص میشود. زخمها ناشی از افزایش مقدار اسید معده به علت سطح بالای گاسترین است، هورمونی که باعث تولید اسید معده میشود. در ZE، سطح گاسترین بالا توسط تومورهای تولید کننده گاستر به نام گاسترینوما ایجاد میشود که معمولا در دوازدهه تشکیل میشود اما در پانکراس و بهندرت در سایر قسمتهای بدن یافت میشود. بیش از نیمی از آنها بدخیم هستند و میتوانند به سایر قسمتهای بدن مانند کبد متاستاز شوند (گسترش یابند). تومورها باید از طریق جراحی برداشته شوند، و گاهی اوقات برای کنترل تولید اسید، حذف کل معده ضروری است. برای اطلاعات بیشتر در این بخش، بخش محتوای مرتبط را ببینید.
-
چه مدت طول میکشد تا نتایج آزمایش گاسترین من بهدست آید؟
آزمایش گاستر با استفاده از تجهیزات تخصصی در یک آزمایشگاه انجام میشود و در هر آزمایشگاهی انجام نمیگیرد. در برخی موارد ممکن است نمونه شما به آزمایشگاه مرجع ارسال شود و کسب نتایج ممکن است چند روز طول بکشد.
-
آیا میتوانم فقط داروهای معده را برای گاسترین بیش از حد و اسید معدهام استفاده کنم؟
داروهای معده مانند مهارکنندههای پروتئین پمپ ممکن است بهعنوان بخشی از درمان شما تجویز شوند، اما مهم است که بیماری زمینهای شما تشخیص داده شود. گرچه گاسترنومها نادر هستند، بیش از نیمی از آنها سرطانی هستند و میتوانند به سایر قسمتهای بدن شما گسترش پیدا کنند.