آزمایش تریپتاز یک شاخص کاربردی از فعالسازی ماست سل است. ماست سل ها، سلول های بزرگ بافتی بوده که در پوست، پوشش روده و مسیرهای هوایی و مغز استخوان به مقادیر زیادی وجود دارند. آنها تریپتاز و بقیه مواد را بعنوان بخشی از پاسخ طبیعی بدن به آسیب رها می سازند اما ممکن است آنها را بعنوان بخشی از یک پاسخ آلرژیک آزاد سازند. آزمایش تریپتاز ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:

• برای تأئید تشخیص آنافیلاکسی. آنافیلاکسی در اصل بصورت بالینی تشخیص داده می شود اما کل تریپتاز ممکن است همراه با یک آزمایش هیستامین برای کمک به آنافیلاکسی بعنوان علت علائم حاد یک فرد، درخواست داده شود. بویژه اگر فرد دفعات عود بیماری را نشان داده یا تشخیص نامطمئن باشد، این آزمایش درخواست می گردد.
• برای کمک به تشخیص ماستوسیتوزیس یا اختلال فعالسازی ماست سل. ماستوسیتوزیس گروهی نادر از اختلالات می باشد که همراه با افزایش غیرعادی در تعداد ماست سل ها بوده که ممکن است در پوست (ماستوسیتوزیس جلدی) یا در اعضای سرتاسر بدن (ماستوسیتوزیس سیستمیک) تجمع کنند.

بقیه آزمایشات ممکن است برای سنجش وضعیت سلامتی فرد و برای کمک به رد بقیه عوارضی مورد استفاده قرار گیرند که می توانند باعث علائمی مشابه گردند. اینها شامل موارد زیر هستند:

• آزمایشات خونی IgE اختصاصی آلرژن برای کمک به تعیین علت یک واکنش آلرژیک
• شمارش کامل سلول های خونی (CBC) برای ارزیابی سلول های قرمز و سفید خون
• پنل جامع متابولیک (CMP) برای سنجش عملکرد اعضاء
• آزمایش 5-هیدروکسی ایندول استیک اسید (5-HIAA) برای رد یک تومور کارسینوئید که ممکن است باعث علائم مشابه مانند سرخ شدگی، اسهال و یا خس خس سینه شود
• آزمایش گاسترین به منظور بررسی افزایش ترشح این هورمون که ممکن است باعث زخم های معده یا روده شود

گاهی ممکن است آزمایش تریپتاز، پس از مرگ برای کمک به تعیین اینکه آیا آنافیلاکسی علت مرگ بوده است یا خیر، انجام گردد.

آزمایش تریپتاز یک تست معمول و متداول نیست. معمولاً آنافیلاکسی بدون آزمایش تریپتاز تشخیص داده شده و ماستوسیتوزیس نادر است. گاهی اوقات زمانی که فرد دارای علائمی است که نشاندهنده آنافیلاکسی است، بویژه وقتی که تشخیص مبهم بوده و یا علائم عود کننده هستند، آزمایش تریپتاز درخواست می گردد.علائم آنافیلاکسی موارد زیر هستند:

• سرخ شدگی
• تورم گلو، صورت، زبان و یا چشم ها
• فشار خون پائین
• حالت تهوع، اسهال، استفراغ، درد شکمی
• آریتمی قلبی
• سرگیجه
• تنگی نفس، خس خس سینه
• خارش، اغلب با ظهور کهیر
• پریشانی و از دست دادن هشیاری

بسیاری از این علائم همراه با عوارض دیگر نیز دیده می شوند.

همچنین ممکن است زمانی که پزشک مشکوک است که فرد ماستوسیتوزیس جلدی یا سیستمیک یا یک اختلال فعالسازی ماست سل دارد، این آزمایش درخواست شود. افرادی که این عوارض را دارند ممکن است بسیاری از  علائم و نشانه های همانند با حساسیت های شدید را داشته باشند اما اغلب بدون یک عامل خاص، بعنوان مثال تماس با یک نوع غذای خاص (مانند کره بادام زمینی) یا نیش زنبور عسل. افرادی که ماستوسیتوزیس سیستمیک دارند ممکن است علائمی داشته باشند که نشاندهنده درگیری عضو مانند زخم معده، اسهال مزمن و درد مفاصل است. بزرگ شدن اعضایی مانند کبد، طحال یا غدد لمفاوی نیز احتمالاً دیده شود. درگیری پوست همراه یا زخم های تاول مانند شاخص می باشد.

آزمایش تریپتاز ممکن است پس از مرگ یک فرد به منظور کمک به تعیین اینکه آیا آنافیلاکسی علت آن بوده است، در خواست شود.

نتایج نرمال در آزمایش تریپتاز احتمالاً نشاندهنده این باشند که علائم فرد بعلت فعالسازی ماست سل نبوده یا ممکن است مشکلی در زمان نمونه برداری وجود داشته باشد. در صورت ابتلا به آنافیلاکسی، معمولاً سطوح تریپتاز 1 تا 2 ساعت پس از شروع علائم به پیک می رسند. اگر نمونه خیلی زود یا دیر گرفته شود، ممکن است نتایج نرمال باشند. اگر یک آزمایش هیستامین نیز انجام گردد، میتواند با سطوح تریپتاز مقایسه گردد. غلظت های هیستامین طی چندین دقیقه از بروز آنافیلاکسی به پیک رسیده و تقریباً طی یکساعت، کاهش پیدا می کنند. اگر زمان بندی جمع آوری نمونه، مناسب بوده و غلظت های هیچکدام از هیستامین و تریپتاز افزایش نیابند، احتمال اینکه فرد آنافیلاکسی داشته باشد پائین می آید، اما نمی توان آن را رد کرد.

افزایش حاد سطوح تریپتاز در فردی که علائم آنافیلاکسی را دارد، اشاره به یک تشخیص محتمل دارند.

افزایش ماندگار در سطوح تریپتاز در فردی که علائم فعالسازی ماست سل را نشان میدهد نشاندهنده این است که فرد مبتلا به ماستوسیتوزیس است. آزمایشات بیشتری برای تأئید این تشخیص لازم هستند. تصور می شود که سطوح تریپتاز با "بار" (میزان) ماست سل در افرادی که ماستوسیتوزیس سیستمیک دارند، مرتبط باشد.

ماست سل ها حاوی اشکال متفاوتی از آنزیم تریپتاز، با عنوان آلفا و بتا تریپتاز با هر دو شکل غیرفعال و فعال (کامل) می باشند. می توان آزمایشاتی را برای اندازه گیری مجموع تریپتاز که کل همه انواع آن با همدیگر بوده یا تریپتاز کامل، انجام داد. در بیشتر موارد، مجموع تریپتاز درخواست می شود اما گاهی اوقات هر دوی مجموع تریپتاز و تریپتاز کامل ممکن است درخواست شده و نسبت آن دو مقایسه می شوند. از آنجائیکه تریپتاز کامل (mature) غالب در خون، معمولاً بتا تریپتاز است، این الزاماً مقایسه ای بین مجموع تریپتاز و بتا تریپتاز است. نسبت های مجموع تریپتاز به تریپتاز کامل که کمتر از 10 هستند، نشاندهنده آنافیلاکسی می باشند، در حالیکه نسبت های بیشتر از 20 حاکی از ماستوسیتوزیس سیستمیک هستند. 

اگر پزشک به ماستوسیتوزیس سیستمیک مشکوک باشد، در صورت بالا بودن نتیجه تریپتاز، آسپیراسیون و بیوپسی مغزاستخوان برای تشخیص وجود ماستوسیتوزیس سیستمیک انجام می شود. معمولاً در این بیماری تعداد بالایی از ماست سل ها در مغز استخوان وجود دارد.

تریپتاز همچنین ممکن است در بیماری آسم، سندرم میلودیسپلاستیک (نوعی از اختلال مغز استخوان)، لوسمی میلوسیتیک حاد و هر عارضه ای که ماست سل ها را فعال می کند، افزایش یابد.

آزاد سازی تریپتاز ار ماست سل ها ممکن است بوسیله انواع گسترده ای از مواد تحریک شود اما تصور می شود که واکنش به غذا، شایعترین علت آنافیلاکسی باشد.

احتمال این هست که همه به ماستوسیتوزیس مبتلا شوند، اما کودکان بیشتر تحت تأثیر ماستوسیتوزیس جلدی قرار می گیرند. در بچه ها، ماستوسیتوزیس با احتمال زیادی خود محدود شونده بوده و ممکن است موقت باشد.

مطالعات، جهش های ژنتیکی را با برخی موارد ماستوسیتوزیس سیستمیک مرتبط کرده اند. یکی از جهش های شایعی که شناسایی شده، جهش C-KIT کدون -816 می باشد.

خیر، آزمایش تریپتاز یک آزمایش تخصصی بوده که توسط هر آزمایشگاهی ارائه نشده و معمولاً نمونه باید به یک آزمایشگاه مرجع فرستاده شود.