تشخیص سطح بالای آمونیاک در خون که ممکن است ناشی از بیماریهای شدید کبدی، نارسایی کلیه، یا اختلالات سیکل اوره ژنتیکی نادر باشد؛ تا به بررسی علل تغییر در رفتار و آگاهی و حمایت از تشخیص آنسفالوپاتی کبدی و سندرم ری کمک کند.
Ammonia آمونیاک
وقتی فردی با بیماری کبد یا نارسایی کلیه، تغییرات ذهنی را تجربه میکند و یا به حالت اغما میافتد؛ زمانی که یک نوزاد دچار استفراغ مکرر و بیحالی میشود و یا وقتی که یک کودک دچار استفراغ مداوم و خوابآلودگی غیر معمول در حدود یک هفته پس از یک بیماری ویروسی از جمله آنفلونزا یا آبلهمرغان میشود
نمونه خون ورید دست
نباید قبل از جمعآوری نمونه سیگار بکشید.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش آمونیاک برای تشخیص سطح بالایی از خون که میتواند ناشی از بیماری شدید کبد، نارسایی کلیه، سندرم ری یا اختلال ژنتیکی نادر سیکل اوره باشد، استفاده میشود. برای مثال از این تست میتوان برای کمک به بررسی علت تغییرات فردی در رفتار و هوشیاری استفاده کرد.
آمونیاک محصولی پسماند است که بهطور طبیعی در بدن تولید میشود که عمدتا از هضم پروتئین توسط باکتری در رودهها ناشی می شود. اگر به درستی توسط کبد پردازش نشود و بهخوبی از بدن پاک نشود، آمونیاک اضافی در خون جمع و از خون به مغز منتقل میشود که در آن جا سمی است.
آزمایش آمونیاک ممکن است به همراه تستهای دیگر نظیر گلوکز، الکترولیت، و تستهای عملکرد کبد و کلیه، برای کمک به تشخیص علت اغما و یا کمک به حمایت از تشخیص سندرم ری یا آنسفالوپاتی کبدی ناشی از بیماریهای مختلف کبد، انجام داده میشود. همچنین ممکن است تست سطح آمونیاک نیز برای کمک به تشخیص نقص سیکل ترکیبی اوره و ارزیابی شدت این بیماری استفاده میشود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سندرم ری، آنسفالوپاتی کبدی، و اختلالات سیکل اوره، بخش هدف از آزمایش را ببینید. در قسمت تب صفحات مرتبط کلیک کنید.
برخی از پزشکان مراقبتهای بهداشتی از تست آمونیاک برای نظارت بر کارآیی درمان آنسفالوپاتی کبدی استفاده میکنند، اما توافق گستردهای در مورد کاربرد بالینی آن وجود ندارد. از آنجا که آنسفالوپاتی کبدی میتواند توسط ساخت انواع توکسینها در خون و مغز ایجاد شود، سطح آمونیاک خون با شدت بیماری ارتباط ضعیفی دارد.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست میشود؟
آزمایش آمونیاک ممکن است زمانی که نوزاد دارای علائمی است که در چند روز اول بعد از تولد رخ میدهد، انجام شود، مانند:
- کج خلقی
- استفراغ
- رخوت ( مرگ کاذب)
- تشنج
آزمایش آمونیاک ممکن است زمانی انجام شود که این علائم در حدود یک هفته بعد از بیماری ویروسی، مانند آنفولانزا یا آبلهمرغان در بدن کودک گسترش مییابد، یا هنگامی که متخصص مراقبتهای بهداشتی مشکوک است که ممکن است کودک مبتلا به سندروم ری باشد.
هنگامی که بزرگسالان تغییرات ذهنی، گیجی، خوابآلودگی، یا به اغما رفتن را تجربه میکنند و ممکن است بیماری کبد و یا نارسایی کلیه داشته باشند، سطحی از آمونیاک ممکن است برای کمک به ارزیابی علت تغییر در هوشیاری ارائه شود. در افراد مبتلا به بیماریهای مزمن کبد، ممکن است تست سطح آمونیاک به همراه دیگر تستهای عملکرد کبدی، زمانی که فرد به طور ناگهانی به شدت بیمار میشود، انجام شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
افزایش معنیدار غلظت آمونیاک در خون نشان میدهد که بدن به طور موثری پردازش و حذف آمونیاک را انجام نمیدهد و ممکن است علت علائم و نشانههای شخص باشد.
در نوزادان، سطح بسیار بالایی با کمبود آنزیم چرخه اوره خون یا نقص همراه است اما ممکن است با بیماری همولیتیک نوزادی نیز دیده شود. افزایش متوسط کوتاهمدت آمونیاک در نوزادان نسبتا شایع است، که در آن سطح آمونیاک ممکن است بدون ایجاد علائم قابلتوجه، افزایش و کاهش یابد. (برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات سیکل اوره، تب صفحات مرتبط را ببینید.)
افزایش سطح آمونیاک و کاهش سطح گلوکز ممکن است نشاندهندهی وجود سندرم ری در کودکان و نوجوانان علامتدار باشد. افزایش غلظت ممکن است نشاندهندهی نقص آنزیمی که قبلا تشخیص داده نشده است را در چرخه اوره نشان دهد.
در کودکان و بزرگسالان، سطح آمونیاک بالا ممکن است نشان دهد که آسیب شدید کبد و یا کلیه، قابلیت بدن برای پاک کردن آمونیاک را تحت تاثیر قرار داده و مغز ممکن است تحتتاثیر قرار گیرد. اغلب، یک بیماری حاد یا مزمن به عنوان عامل محرک عمل میکند، افزایش سطح آمونیاک به نقطهای که فرد به مشکل پاک سازی آمونیاک مبتلا میشود.
سطح معمولی آمونیاک خون ممکن است به این معنی باشد که علائم و نشانههای شخص ناشی از علت دیگری غیر از آمونیاک اضافی است. با این حال، غلظتهای طبیعی آمونیاک آنسفالوپاتی کبدی را رد نمیکنند. ضایعات دیگر میتوانند به تغییر در عملکرد ذهنی و هوشیاری کمک کنند و سطوح مغزی آمونیاک ممکن است بسیار بالاتر از سطح خونی باشد. این امر میتواند باعث ایجاد ارتباط بین علایم شخصی به سطح خونی آمونیاک شود.
کاهش سطح آمونیاک ممکن است با انواعی از فشار خون بالا دیده شود، مانند فشار خون بالا (علت نامعلوم) و (فشار خون بسیار بالا که به طور ناگهانی و سریع اتفاق میافتد).
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
ممکن است افزایش سطح آمونیاک نیز دیده شود با:
- خونریزی معده – سلولهای خونی در روده همولیز میشوند و پروتئین را آزاد میکنند.
- فشار ماهیچه ای - ماهیچههایی که وقتی فعال میشود آمونیاک تولید میکنند، و هنگام استراحت آن را جذب میکند.
- استفاده از رگ بند - سطوح آمونیاک را می توان در نمونه خونی جمعآوریشده افزایش داد.
- استفاده از داروهای خاص مانند الکل، اسید باربیتوریک، دیورتیک، اسید والپرویک و مواد مخدر
- سیگار کشیدن
کاهش سطح آمونیاک ممکن است با استفاده از برخی از آنتیبیوتیکها مانند نئومایسین نیز دیده شود.
تستهای آمونیاک نیز میتوانند بر روی خون شریانی انجام شوند، اما این روش بسیار کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. بعضی از متخصصان مراقبتهای بهداشتی میدانند که اندازهگیری آمونیاک شریانی از لحاظ بالینی مفید است اما توافق گستردهای در این مورد وجود ندارد.
-
آیا تست آمونیاک برای تشخیص مسمومیت آمونیاک مورد استفاده قرار میگیرد؟معمولا خیر. در بیشتر موارد، آمونیاک با هر چه که در تماس با آن قرار میگیرد، سوختگی یا خراشیدگی، به صورت موضعی عمل میکند، اما با توجه به آژانس ثبت مواد سمی و بیماریها (ATSDR) معمولا به عنوان یک مسمومیت سیستمیک عمل نمیکند. آمونیاک تجاری به شکل مایع یا بخار میتواند باعث سوختگی شدیدتر از آمونیاک مایع رقیق شود، اما هر دو میتوانند به چشم، پوست و دستگاه تنفس آسیب برسانند و در صورت بلع، دهان، گلو و معده آسیب میبینند.
-
وقتی سطح آمونیاک من افزایشیافته و به حالت عادی بازگشته است، آیا میتواند دوباره افزایش یابد؟
بستگی به این دارد که چرا بار اول افزایشیافته است. اگر وضعیت موقت داشته باشید، احتمال میرود که سطح آمونیاک طبیعی باقی بماند. اگر وضعیت مزمن داشته باشید، احتمال آن وجود دارد که دوباره افزایش پیدا کند و وضعیت سلامتی شما احتمالا نیاز به بررسی دارد. با ارائهدهنده خدمات درمانی خود در مورد آنچه که برای شما بهتر است صحبت کنید.