اسامی دیگر
NH3
اسم متعارف
Ammonia, plasma
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه December 4, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

تشخیص سطح بالای آمونیاک در خون که ممکن است ناشی از بیماری‌های شدید کبدی، نارسایی کلیه، یا اختلالات سیکل اوره ژنتیکی نادر باشد؛ تا به بررسی علل تغییر در رفتار و آگاهی و حمایت از تشخیص آنسفالوپاتی کبدی و سندرم ری کمک کند.

زمان انجام آزمایش؟

وقتی فردی با بیماری کبد یا نارسایی کلیه، تغییرات ذهنی را تجربه می‌کند و یا به حالت اغما می‌افتد؛ زمانی که یک نوزاد دچار استفراغ مکرر و بی‌حالی می‌شود و یا وقتی که یک کودک دچار استفراغ مداوم و خواب‌آلودگی غیر معمول در حدود یک هفته پس از یک بیماری ویروسی از جمله آنفلونزا یا آبله‌مرغان می‌شود

نمونه مورد نیاز

نمونه خون ورید دست

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

نباید قبل از جمع‌آوری نمونه سیگار بکشید.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

آمونیاک محصول زایدی است که عمدتا توسط باکتری‌ها در روده‌ها در طول هضم پروتئین شکل می‌گیرد. اگر به درستی پردازش نشود و از بدن پاک شود، آمونیاک اضافی می‌تواند در خون جمع شود. این تست مقدار آمونیاک در خون را اندازه‌گیری می‌کند.

آمونیاک معمولا در خون به کبد منتقل می‌شود و به دو ماده به نام اوره و گلوتامین تبدیل می‌شود. سپس اوره به کلیه‌ها برده می‌شود و در ادرار از بین می‌رود. اگر این "چرخه اوره" تجزیه آمونیاک را کامل نکند، آمونیاک در خون ایجاد می‌شود و می‌تواند از خون به مغز منتقل شود.

آمونیاک برای مغز مسموم کننده است. به عنوان مثال، وقتی عملکرد کبد به طور قابل‌توجهی به خاطر اختلالاتی مثل سیروز یا هپاتیت، آمونیاک و سایر ترکیبات پردازش شده توسط کبد ممکن است در مغز انباشته شود و باعث ایجاد شرایطی به نام آنسفالوپاتی کبدی شود.

انسفالوپاتی اسفنجی منجر به تغییرات ذهنی و عصبی می‌شوند که می‌تواند منجر به گیجی، گم سویی (گم کردن جهت) و خواب‌آلودگی و در نهایت منجر به اغما و حتی مرگ شود.

نوزادان و کودکان با افزایش سطح آمونیاک ممکن است به دفعات استفراغ کنند، تحریک‌پذیر شوند و روز به روز بیحال شوند. درصورت عدم درمان ، ممکن است تشنج کنند، دچار مشکل تنفسی شوند و ممکن است در حالت اغما فرو بروند.

مشکلات پردازش آمونیاک از مشکلاتی مانند شرایط زیر ایجاد می شود:

  • آسیب شدید کبدی – آسیب کبد توانایی کبد برای فرآوری آمونیاک را محدود می‌کند. افزایش سطح آمونیاک خونی در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی به خصوص به دنبال یک رویداد آغازین از قبیل خونریزی گوارشی و یا عدم تعادل الکترولیتی دیده می شود.
  • جریان کاهش یافتۀ خون به کبد - آمونیاک کبد، کم‌تر قادر به فرآوری آن است.
  • سندرم ری یک بیماری نادر است که خون، مغز و کبد را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با افزایش سطح آمونیاک و کاهش گلوکز مشخص می‌شود. این بیماری عمدتا کودکان و جوانان را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد. در بیشتر موارد، چنین به نظر می ‌رسد که توسط یک عفونت ویروسی، مانند آنفولانزا یا آبله ‌مرغان، تحریک می‌شود. کودکانی که به آن‌ها آسپیرین داده می‌شود در معرض خطر بیشتری هستند.
  • نارسایی کلیه - کلیه‌ها قادر به دفع موثر اوره از بدن نیستند و منجر به تجمع آمونیاک در خون می‌شوند.
  • نقص‌های ارثی نادر در چرخه اوره، نقص در یک یا چند آنزیم مورد نیاز برای تکمیل تبدیل آمونیاک به اوره هستند. یک عیب یا نقص در یک یا چند آنزیم لازم برای تکمیل تبدیل آمونیاک به اوره.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خونی با قرار دادن سوزن از سیاه‌رگ در بازو بدست می‌آید.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

قبل از جمع‌آوری نمونه از کشیدن سیگار اجتناب کنید و دستورالعمل‌های دیگری که به شما داده شده‌است را دنبال کنید.

براساس عنوان
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    آزمایش آمونیاک برای تشخیص سطح بالایی از خون که می‌تواند ناشی از بیماری شدید کبد، نارسایی کلیه، سندرم ری یا اختلال ژنتیکی نادر سیکل اوره باشد، استفاده می‌‌شود. برای مثال از این تست می‌توان برای کمک به بررسی علت تغییرات فردی در رفتار و هوشیاری استفاده کرد.

    آمونیاک محصولی پسماند است که به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شود که عمدتا از هضم پروتئین توسط باکتری در روده‌ها ناشی می شود. اگر به درستی توسط کبد پردازش نشود و به‌خوبی از بدن پاک نشود، آمونیاک اضافی در خون جمع و از خون به مغز منتقل می‌شود که در آن جا سمی است.

    آزمایش آمونیاک ممکن است به همراه تست‌های دیگر نظیر گلوکز، الکترولیت، و تست‌های عملکرد کبد و کلیه، برای کمک به تشخیص علت اغما و یا کمک به حمایت از تشخیص سندرم ری یا آنسفالوپاتی کبدی ناشی از بیماری‌های مختلف کبد، انجام داده می‌شود. همچنین ممکن است تست سطح آمونیاک نیز برای کمک به تشخیص نقص سیکل ترکیبی اوره و ارزیابی شدت این بیماری استفاده می‌شود.

    برای اطلاعات بیشتر در مورد سندرم ری، آنسفالوپاتی کبدی، و اختلالات سیکل اوره، بخش هدف از آزمایش را ببینید. در قسمت تب صفحات مرتبط کلیک کنید.

    برخی از پزشکان مراقبت‌های بهداشتی از تست آمونیاک برای نظارت بر کارآیی درمان آنسفالوپاتی کبدی استفاده می‌کنند، اما توافق گسترده‌ای در مورد کاربرد بالینی آن وجود ندارد. از آنجا که آنسفالوپاتی کبدی می‌تواند توسط ساخت انواع توکسین‌ها در خون و مغز ایجاد شود، سطح آمونیاک خون با شدت بیماری ارتباط ضعیفی دارد.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست می‌شود؟

    آزمایش آمونیاک ممکن است زمانی که نوزاد دارای علائمی است که در چند روز اول بعد از تولد رخ می‌دهد، انجام شود، مانند:

    • کج خلقی
    • استفراغ
    • رخوت ( مرگ کاذب)
    • تشنج

    آزمایش آمونیاک ممکن است زمانی انجام شود که این علائم در حدود یک هفته بعد از بیماری ویروسی، مانند آنفولانزا یا آبله‌مرغان در بدن کودک گسترش می‌یابد، یا هنگامی که متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشکوک است که ممکن است کودک مبتلا به سندروم ری باشد.

    هنگامی که بزرگسالان تغییرات ذهنی، گیجی، خواب‌آلودگی، یا به اغما رفتن را تجربه می‌کنند و ممکن است بیماری کبد و یا نارسایی کلیه داشته باشند، سطحی از آمونیاک ممکن است برای کمک به ارزیابی علت تغییر در هوشیاری ارائه شود. در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کبد، ممکن است تست سطح آمونیاک به همراه دیگر تست‌های عملکرد کبدی، زمانی که فرد به طور ناگهانی به شدت بیمار می‌شود، انجام شود.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    افزایش معنی‌دار غلظت آمونیاک در خون نشان می‌دهد که بدن به طور موثری پردازش و حذف آمونیاک را انجام نمی‌دهد و ممکن است علت علائم و نشانه‌های شخص باشد.

    در نوزادان، سطح بسیار بالایی با کمبود آنزیم چرخه اوره خون یا نقص همراه است اما ممکن است با بیماری همولیتیک نوزادی نیز دیده شود. افزایش متوسط کوتاه‌مدت آمونیاک در نوزادان نسبتا شایع است، که در آن سطح آمونیاک ممکن است بدون ایجاد علائم قابل‌توجه، افزایش و کاهش یابد. (برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات سیکل اوره، تب صفحات مرتبط را ببینید.)

    افزایش سطح آمونیاک و کاهش سطح گلوکز ممکن است نشان‌دهنده‌ی وجود سندرم ری در کودکان و نوجوانان علامت‌دار باشد. افزایش غلظت ممکن است نشان‌دهنده‌ی نقص آنزیمی که قبلا تشخیص داده نشده است را در چرخه اوره نشان دهد.

    در کودکان و بزرگسالان، سطح آمونیاک بالا ممکن است نشان دهد که آسیب شدید کبد و یا کلیه، قابلیت بدن برای پاک کردن آمونیاک را تحت‌ تاثیر قرار داده و مغز ممکن است تحت‌تاثیر قرار گیرد. اغلب، یک بیماری حاد یا مزمن به عنوان عامل محرک عمل می‌کند، افزایش سطح آمونیاک به نقطه‌ای که فرد به مشکل پاک سازی آمونیاک مبتلا می‌شود.

    سطح معمولی آمونیاک خون ممکن است به این معنی باشد که علائم و نشانه‌های شخص ناشی از علت دیگری غیر از آمونیاک اضافی است. با این حال، غلظت‌های طبیعی آمونیاک آنسفالوپاتی کبدی را رد نمی‌کنند. ضایعات دیگر می‌توانند به تغییر در عملکرد ذهنی و هوشیاری کمک کنند و سطوح مغزی آمونیاک ممکن است بسیار بالاتر از سطح خونی باشد. این امر می‌تواند باعث ایجاد ارتباط بین علایم شخصی به سطح خونی آمونیاک شود.

    کاهش سطح آمونیاک ممکن است با انواعی از فشار خون بالا دیده شود، مانند فشار خون بالا (علت نامعلوم) و (فشار خون بسیار بالا که به طور ناگهانی و سریع اتفاق می‌افتد).

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    ممکن است افزایش سطح آمونیاک نیز دیده شود با:

    • خون‌ریزی معده – سلول‌های خونی در روده‌ همولیز می‌شوند و پروتئین را آزاد می‌کنند.
    • فشار ماهیچه ای - ماهیچه‌هایی که وقتی فعال می‌شود آمونیاک تولید می‌کنند، و هنگام استراحت آن را جذب می‌کند.
    • استفاده از رگ بند - سطوح آمونیاک را می توان در نمونه خونی جمع‌آوری‌شده افزایش داد.
    • استفاده از داروهای خاص مانند الکل، اسید باربیتوریک، دیورتیک، اسید والپرویک و مواد مخدر
    • سیگار کشیدن

    کاهش سطح آمونیاک ممکن است با استفاده از برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند نئومایسین نیز دیده شود.

    تست‌های آمونیاک نیز می‌توانند بر روی خون شریانی انجام شوند، اما این روش بسیار کم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعضی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی می‌دانند که اندازه‌گیری آمونیاک شریانی از لحاظ بالینی مفید است اما توافق گسترده‌ای در این مورد وجود ندارد.

  • آیا تست آمونیاک برای تشخیص مسمومیت آمونیاک مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
    معمولا خیر. در بیشتر موارد، آمونیاک با هر چه که در تماس با آن قرار می‌گیرد، سوختگی یا خراشیدگی، به صورت موضعی عمل می‌کند، اما با توجه به آژانس ثبت مواد سمی و بیماری‌ها (ATSDR) معمولا به عنوان یک مسمومیت سیستمیک عمل نمی‌کند. آمونیاک تجاری به شکل مایع یا بخار می‌تواند باعث سوختگی شدیدتر از آمونیاک مایع رقیق شود، اما هر دو می‌توانند به چشم، پوست و دستگاه تنفس آسیب برسانند و در صورت بلع، دهان، گلو و معده آسیب می‌بینند.
  • وقتی سطح آمونیاک من افزایش‌یافته و به حالت عادی بازگشته است، آیا می‌تواند دوباره افزایش یابد؟

    بستگی به این دارد که چرا بار اول افزایش‌یافته است. اگر وضعیت موقت داشته باشید، احتمال می‌رود که سطح آمونیاک طبیعی باقی بماند. اگر وضعیت مزمن داشته باشید، احتمال آن وجود دارد که دوباره افزایش پیدا کند و وضعیت سلامتی شما احتمالا نیاز به بررسی دارد. با ارائه‌دهنده خدمات درمانی خود در مورد آنچه که برای شما بهتر است صحبت کنید.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

Chawla, J. (2015 Nov 30). Hyperammonemia. Medscape Drugs & Diseases [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1174503-overview. Accessed February 2016.

De Biase, Irene et. al. (2016 Jan Updated). Mitochondrial Diseases. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/MitochondrialDz.html?client_ID=LTD. Accessed February 2016.

Haldeman-Englert, C. (2014 February 3, Updated). Hereditary urea cycle abnormality. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000372.htm. Accessed February 2016.

(2014 November 6 Updated). Roth, K. Genetics of Hyperammonemia. [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/944996-overview. Accessed February 2016.

Devaraj, S. (2013 October 21, Updated). Ammonia. Medscape Drugs & Diseases [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2054408-overview. Accessed February 2016.

Dugdale, D. (2015 February 8 Updated). Ammonia – blood. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003506.htm. Accessed February 2016.

Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 22nd ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2011, Pg 299.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. 4th edition, St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1789-1791.

(August 12, 2014) Mayo Clinic. Reye's Syndrome. Available online at http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/reyes-syndrome/basics/definition/con-20020083. Accessed Feb 2016.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference. 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 52-53.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry. AACC Press, Washington, DC. Pp 270.

Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests. Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp 98-99.

Lehrer, J. (2006 October 13). Hepatic encephalopathy. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000302.htm. Accessed on 2/17/08.

(2006 September, Updated). Recommended Newborn Screening Tests: 29 Disorders. March of Dimes [On-line information]. Available online through http://www.marchofdimes.com. Accessed on 12/17/08.

Alerif, L. (2008 January 22, Updated). Hereditary urea cycle abnormality. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000372.htm. Accessed on 2/17/08.

Van Voorhees, B. (2006 August 18). Reye syndrome. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001565.htm. Accessed on 2/17/08.

Hepatocerebral degeneration. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001393.htm. Accessed on 2/17/08.

(© 2005). What is a Urea Cycle Disorder? National Urea Cycle Disorders Foundation [On-line information]. Available online through http://www.nucdf.org/ucd.htm. Accessed on 2/17/08.

KidsHealth, Nemours Foundation. Infections: Reye Syndrome (online information). Available online through http://kidshealth.org. Accessed March 2008.

S. Bakerman (2002). Bakerman's ABCs of Interpretive Laboratory Data (4th ed), Interpretive Laboratory Data, Scottsdale, AZ, Pp. 44-45.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

(© 2004) Ammonia. ARUP's Guide to Clinical Laboratory Testing [On-line information]. Available online at http://www.aruplab.com/guides/clt/tests/clt_al50.jsp.

(2004, May 24, Updated). Medical Management Guidelines (MMGs) for Ammonia (NH3). Agency for Toxic Substances and Disease Registry [On-line information]. Available online through http://www.atsdr.cdc.gov.

Miller, K. (2003 October 1). Do Ammonia Levels Correlate with Hepatic Encephalopathy? American Family Physician, Tips from Other Journals [On-line journal]. Available online through http://www.aafp.org.

Johnston, D. (1999 April 15). Special Considerations in Interpreting Liver Function Tests. American Family Physician [On-line journal]. Available online through http://www.aafp.org.

(© 1995-2004). Portal-Systemic Encephalopathy (Hepatic Encephalopathy; Hepatic Coma). The Merck Manual of Diagnosis and Therapy, Section 4. Hepatic And Biliary Disorders, Chapter 38. Clinical Features Of Liver Disease [On-line information]. Available online through http://www.merck.com.

(© 1995-2004). Liver Encephalopathy. The Merck Manual Second Home Edition, Section 10. Liver and Gallbladder Disorders, Chapter 135. Clinical Manifestations of Liver Disease [On-line information]. Available online through http://www.merck.com.

(© 1998-2003). Understanding the Basics, What is a Urea Cycle Disorder? National Urea Cycle Disorders Foundation [On-line information]. Available online through http://www.nucdf.org.

Burnett, R. (2002 September). September 2002 Q & A. College of American Pathologists [On-line information]. Available online through http://www.cap.org.

Mayo Clinic staff (2004 February 18). Reye's syndrome. MayoClinic.com [On-line information]. Available online through http://www.mayoclinic.com.

National Academy of Clinical Biochemistry. Laboratory Guidelines for Screening, Diagnosis and Monitoring of Hepatic Injury (2000). Available online through http://www.nacb.org.

Pagana K, Pagana T. Mosby's Manual of Diagnostic and Laboratory Tests. 4th edition. Pp 58-60.

ARUP Lab Tests. Ammonia, Plasma. Available online at http://www.aruplab.com/guides/ug/tests/0020043.jsp. Accessed October 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. Essential hypertension. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000153.htm. Accessed October 2011.

MedlinePlus Medical Encyclopedia. Malignant hypertension. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000491.htm. Accessed October 2011.

Elgouhari, HM. Q: What is the utility of measuring the serum ammonia level in patients with altered mental status? Cleveland Clinic Journal of Medicine. Available online at http://www.ccjm.org/content/76/4/252.full. Accessed October 2011.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.