برای کمک به تشخیص یا نظارت بر بیماری هایی که منجر به تولید غیرطبیعی یا اتلاف پروتئین می شوند
Protein Electrophoresis Immunofixation Electrophoresis
الکتروفورز ایمنوفیکسیشن پروتئین
هنگامی که با نتایج غیرعادی در آزمایش پروتئین تام یا آلبومین خون مواجه شده یا علائمی از بیماری هایی دارید که مرتبط با تولید غیرطبیعی پروتئین هستند، مانند مالتیپل میلوما یا مالتیپل اسکلروزیس MS
نمونه خون گرفته شده از ورید بازوی شما؛ گاهی اوقات نمونه ادرار تصادفی یا نمونه ادرار 24 ساعته؛ گاهی نمونه ای از مایع مغزی نخاعی
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
الکتروفورز پروتئین برای تشخیص وجود پروتئین های غیرنرمال، برای تعیین عدم وجود پروتئین های نرمال و اینکه چه زمانی گروه های مختلف پروتئین با مقادیر بالا یا پائین غیرطبیعی در خون یا سایر مایعات بدن موجود می باشند.
پروتئین ها اعمال بسیاری را در بدن از قبیل انتقال مواد غذایی، زدایش توکسین ها، کنترل فرایندهای متابولیک و دفاع در برابر مهاجمین انجام می دهند.
الکتروفورز پروتئین، پروتئین ها را بر منبای اندازه و بار الکتریکی آنها جدا می نماید. این یک الگویی شاخص از باندها با پهنا و شدت های مختلف را بر محیط های آزمایشی تشکیل داده و منعکس کننده مخلوطی از پروتئین های موجود در مایعات بدن مورد ارزیابی می باشد. این الگو به پنج بخش با عنوان آلبومین، آلفا1، آلفا2، بتا و گاما تقسیم بندی میشود. در برخی از موارد، بخش بتا نیز خود به بخش های بتا1 و بتا2 تقسیم بندی میگردد.
الکتروفورز ایمنوفیکسیشن (IFE) می تواند در صورت لزوم برای شناسایی بیشتر باندهای غیرطبیعی به جهت تعیین نوع آنتی بادی (ایمنوگلوبولین) موجود، مورد استفاده قرار گیرد.
تغییرات در ظاهر معمول الگوهای تشکیل شده میتواند در تشخیص بیماری کمک نماید. به ندرت، وجود ناهنجاری در یک الگوی الکتروفورزی پروتئین، بخودی خود تشخیصی می باشد. در عوض، سرنخی را به ما میدهد. سپس بر مبنای سرنخ به دست آمده، تست های بیشتری برای شناسایی اصل بیماری زمینه ای انجام میگیرند.
تست های پیگیری ممکن است بعنوان مثال شامل آلبومین، ایمنوالکتروفورز، زنجیره های سبک آزاد در سرم، ایمنوگلوبولین های کمی، آلفا-1 آنتی تریپسین یا کرایوگلوبولین باشند.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
الکتروفورز پروتئین ممکن است بعنوان آزمایشات تکمیلی یا پیگیری برای یافته های غیرطبیعی سایر تست های آزمایشگاهی یا بعنوان یک آزمون اولیه در ارزیابی علائم یک فرد درخواست شود. بمحض تشخیص یک بیماری یا عارضه، الکتروفورز در مقاطع زمانی برای نظارت بر دوره بیماری و تأثیر درمان، ممکن است درخواست شود. برخی از شرایطی که در آنها ممکن است یک تست الکتروفورز درخواست شود در زیر فهرست شده اند.
الکتروفورز سرم ممکن است در موارد زیر درخواست شود:
- بعنوان تست دنبال کننده برای نتایج غیرطبیعی سایر آزمون های آزمایشگاهی، مانند پروتئین تام و یا سطح آلبومین، افزایش سطوح پروتئین ادرار، افزایش سطوح کلسیم، تعداد پائین سلول های سفید خون یا تعداد پائین سلول های قرمز خون
- هنگامی که علائم، نشاندهنده یک عارضه التهابی، یک بیماری خودایمن، یک عفونت حاد یا مزمن، اختلال کلیوی یا کبدی یا عارضه اتلاف کننده پروتئین هستند
- هنگامی که پزشک در حال ارزیابی علائمی است که حاکی از مالتیپل میلوما مانند درد استخوانی، آنمی، خستگی، شکستگی های غیرمنتظره یا عفونت های مکرر هستند و در جستجوی یک باند شاخص (ایمنوگلوبولین منوکلونال) در ناحیه بتا یا گاما می باشد؛ اگر یک باند قوی دیده شود، هویت آن بعنوان یک ایمنوگلوبولین منوکلونال معمولاً توسط الکتروفورز ایمنوفیکسیشن تأئید می شود.
- برای نظارت بر درمان مالتیپل میلوما برای دانستن اینکه آیا پس از درمان، شدت باند کاهش یافته یا کاملاً ناپدیده شده است
الکتروفورز پروتئین ادرار ممکن است در موارد زیر درخواست شود:
- هنگامی که پروتئین با مقادیر بیشتر از نرمال در ادرار موجود بوده و برای تعیین منشاء پروتئین به صورت غیرطبیعی بالا؛ این تست ممکن است برای تعیین اینکه آیا پروتئین از پلاسمای خون فرار کرده است (که نشاندهنده مشکلی در عملکرد کلیه می باشد) یا یک پروتئین غیرطبیعی از یک منشاء دیگری آمده است (بعنوان مثال یک سرطان پلاسماسل مانند مالتیپل میلوما)، مورد استفاده قرار گیرد.
- هنگامی که مالتیپل میلوما محتمل بوده و برای تعیین اینکه آیا هیچ کدام از ایمنوگلوبولین های منوکلونال یا قطعات ایمنوگلوبولین منوکلونال از ادرار فرار کرده اند؛ اگر یک باند قوی که نشاندهنده یک پروتئین منوکلونال است مشاهده شود، هویت آن معمولاً بوسیله الکتروفورز ایمنوفیکسیشن تأئید می شود.
الکتروفورز پروتئین CSF ممکن است در موارد زیرد درخواست گردد:
- برای جستجوی باندهای شاخصی که در مالتیپل اسکلروزیس یا MS دیده می شوند؛ وجود باندهای چندگانه مجزا در CSF (که در سرم نیز موجود نمی باشند)، باندهای الیگوکلونال نامیده می شوند. بیشتر افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس، همچنین برخی از سایر عوارض التهابی مغز، دارای باندهای الیگوکلونال هستند.
- در ارزیابی افرادی که سردرد یا سایر علائم عصبی را دارند، جستجو برای پروتئین های نشاندهنده التهاب یا عفونت
الکتروفورز ایمنوفیکسیشن ممکن است در موارد زیر درخواست گردد:
- هنگامی که یک باند غیرطبیعی که دال بر یک ایمنوگلوبولین منوکلونال می باشد، یا بر الگوی الکتروفورز سرم یا الکتروفورز ادرار مشاهده شود
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
تست های الکتروفورز پروتئینی، برآوردی دقیق را از اینکه چه میزان از هر بخش پروتئینی موجود است و اینکه آیا هیچگونه پروتئین غیرطبیعی وجود دارد، به پزشک میدهد. ارزش الکتروفورز ایمنوفیکسیشن در تشخیص وجود یک نوع خاص از ایمنوگلوبولین می باشد. گزارش آزمایشگاه ممکن است شامل تفسیر نتایج نیز باشد.
الکتروفورز سرم
شرایط یا بیماری های خاص ممکن است همراه با کاهش یا افزایش در انواع پروتئین های سرم باشند که به صورت زیر نشان داده شده اند.
پروتئین ممکن است در موارد زیر کاهش پیدا کند: ممکن است در موارد زیر افزایش پیدا کند: آلبومین - سوء تغذیه و سوء جذب
- بارداری
- بیماری کلیوی (بویژه سندرم نفروتیک)
- بیماری کبدی
- عوارض التهابی
- سندرم های اتلاف کننده پروتئین
گلوبولین آلفا 1 - امفیزم مادرزادی (نقص در آلفا-1 آنتی تریپسین، یک بیماری ژنتیکی نادر)
- بیماری کبدی شدید
گلوبولین آلفا 2 - سوء تغذیه
- بیماری کبدی شدید
- همولیز
- بیماری کلیوی (سندرم نفروتیک)
- بیماری التهابی حاد یا مزمن
گلوبولین بتا - سوء تغذیه
- سیروز
- کلسترول بالای خون (هایپرکلسترولمی)
- آنمی فقدان آهن
- برخی از موارد مالتیپل میلوما یا گاموپاتی منوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS)
گاماگلوبولین - انواعی از اختلالات ایمنی ژنتیکی
- نقص ایمنی ثانویه
- پلی کلونال، آنتی بادی تولید شده یا مشتق شده
از پلاسماسل
های مختلف
- بیماری التهابی مزمن
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس
- سیروز
- بیماری کبدی مزمن
- عفونت حاد یا مزمن
- مصونیت سازی بتازگی انجام گرفته
- منوکلونال، آنتی بادی تولید شده یا مشتق شده
از یک نوع منفرد (کلون)
پلاسماسل:
- بدخیمی
- مالتیپل میلوما
- لمفوم
- ماکروگلوبولینمی Waldenstrom
الکتروفورز ادرار
در حالت طبیعی، پروتئین کمی در ادرار وجود دارد. معمولاً، اگر میزان قابل توجهی از پروتئین وجود داشته باشد، در یکی از سه الگوی اصلی ظاهر می شود.
- معمولاً، گلومرول ها از نشت پروتئین به درون ادرار جلوگیری می کنند. در صورتی که گلومرول ها آسیب ببینند، آلبومین و سایر پروتئین های پلاسما ممکن است نشت کرده و در ادرار تشخیص داده شوند.
- در حالت طبیعی، مقداری از پروتئین های بسیار کوچک از گلومرول ها رد میشوند اما توسط توبول ها از ادرار پاکسازی می گردند. در صورتیکه توبول ها آسیب ببینند، این پروتئین ها در ادرار ظاهر خواهند شد.
- برخی دیگر از پروتئین های کوچک معمولاً با مقادیر چشمگیری در سرم موجود نمی باشند، بعنوان مثال، زنجیره های سبک آزاد، میوگلوبین و هموگلوبین. اگر در سرم موجود باشند، میتوانند از گلومرول ها رد شده و در ادرار ظاهر گردند.
الکتروفورز CSF
- وجود باندهای چندگانه در ناحیه گاما (باندهای الیگوکلونال) که در سرم وجود ندارند، نشاندهنده مالتیپل اسکلروزیس (MS) است.
- وجود مقادیر بالاتر از نرمال ایمنوگلوبولین های پلی کلونال، آنتی بادی هایی که توسط انواع پلاسماسل ها تولید و ترشح می شوند، نشاندهنده عفونت می باشد.
الکتروفورز ایمنوفیکسیشن
- نوع پروتئین های ایمنوگلوبولین موجود در باندهای منوکلونال بر یک الگوی الکتروفورز پروتئینی را شناسایی میکند؛ معمولاً، ایمنوفیکسیشن وجود یک زنجیره سنگین (IgG، IgM یا IgA) و یک زنجیره سبک (کاپا یا لامبدا) را معلوم میکند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، پرسش های متداول #3 را ببینید.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
مصونیت سازی طی 6 ماه گذشته و همچنین داروهایی مانند فنیتوئین (دیلانتین)، پروکاینامید، ضدبارداری های خوراکی، متادون و گاما گلوبولین درمانی میتوانند ایمنوگلوبولین ها را افزایش دهند.
آسپیرین، بیکربنات ها، کلورپرومازین (تورازین)، کورتیکواستروئیدها و نئومایسین میتوانند بر نتایج الکتروفورز پروتئین تأثیر گذارند.
-
آیا الکتروفورز برای موارد دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد؟
بله، در هر زمانی که جداسازی ملکول ها مورد نظر باشد، میتواند مورد استفاده قرار گیرد. بعنوان مثال، الکتروفورز DNA برای کمک به مطالعه ترکیب ژنتیکی گیاهان، حیوانات و انسان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
-
اگر من ایمنوگلوبولین منوکلونال غیرطبیعی در خون داشته باشم، آیا بدین معنی است که مبتلا به مالتیپل میلوما یا انواع دیگری از سرطان هستم؟
الزاما، خیر. تولید پروتئین منوکلونال، اغلب بعلت گاموپاتی منوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS) می باشد. بیشتر افراد مبتلا به MGUS، دوره ای خوش خیم از بیماری را دارند اما لازم است که نظارت آنها با یک آزمایش الکتروفورز پروتئین سرم یا گاهی با تست زنجیره های سبک آزاد، ادامه یابد، بسته به اینکه کدام پروتئین منوکلونال تولید می شود. برخی از این افراد ممکن است پس از چندین سال، به مالتیپل میلوما دچار شوند.
-
زنجیره های سبک آزاد چه می باشند و چه ارتباطی با ایمنوگلوبولین ها دارند؟
ایمنوگلوبولین ها، پروتئین هایی هستند که از چهار زنجیره پروتئینی تشکیل می شوند: دو زنجیره سبک همانند، زنجیره های سبک کاپا یا لامبدا و دو زنجیره سنگین یکسان که انواع مختلفی از آنها وجود دارند. این پروتئین ها توسط پلاسماسل ها در مغزاستخوان تولید می شوند. یک پلاسما سل خاص، تنها یک نوع از ایمنوگلوبولین را تولید می کند. پلاسماسل از زنجیره های پروتئینی بعنوان بخش های سازنده برای مونتاژ ایمنوگلوبولین ها، آنتی بادی هایی که تهدیدهای خاصی برای بدن را مورد هدف قرار میدهند، استفاده می کند. به زنجیره هایی که برای تشکیل ایمنوگلوبولین ها استفاده می شوند، "متصل به ایمنوگلوبولین" گفته می شود. معمولاً، یک مقداری اضافی از زنجیره های سبک کاپا و لامبدا وجود دارد. مقادیر پائین این زنجیره های سبک "آزاد" را میتوان در خون و ادرار با یک آزمایش زنجیره سبک آزاد شناسایی کرد و نسبت های بین زنجیره های آزاد سبک کاپا و لامبدا را ارزیابی نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله درباره زنجیره های سبک آزاد سرم را ببینید.
-
پروتئین های بنس جونز چه می باشند؟
آنها زنجیره های سبک ایمنوگلوبولین آزاد بوده که در ادرار پیدا می شوند.
-
پروتئین Tamm-Horsfell چیست؟
اصطلاح Tamm-Horsfell به گلیکوپروتئینی اشاره می کند که جزئی نرمال از ادرار می باشد. اغلب به این گلیکوپروتئین، اورومودولین گفته می شود. توسط کلیه تولید شده و فراوان ترین پروتئین موجود در ادرار است.