اسامی دیگر
CFS
Chronic Fatigue and Immune Dysfunction Syndrome
CFIDS
Myalgic Encephalomyelitis
ME
Systemic Exertion Intolerance Disease
SEID
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه October 10, 2017.
سندرم خستگی مزمن چیست؟

سندرم خستگی مزمن (CFS) نوعی اختلال است که باعث خستگی مفرط مداومی می شود که با هیچ عارضه پزشکی شناخته شده ای قابل توضیح نیست. این مشکل می تواند بر قابلیت فرد در انجام فعالیت های روتین روزانه تأثیر گذارد.

افراد دارای این بیماری خواب مناسبی نداشته و پس از بیدار شدن احساس سرحالی نمی کنند. آنها مکرراً دارای سردرد، درد عضلات و مفصل، گلودردهای مکرر و مشکلات در حافظه و تمرکز هستند. شدت و نوع نشانه ها میتوانند روز بروز و از فرد به فرد دیگر متغیر باشند، اما معمولاً خستگی مفرط حداقل 6 ماه یا بیشتر تداوم پیدا می کند. در یک "روز خوب"، نشانه ها ممکن است ملایم بوده و فرد مبتلا به CFS ممکن است قادر باشد که در یک سطح نزدیک به نرمال فعالیت های خود را انجام دهد؛ در یک "روز بد"، حتی شاید قادر نباشند از بستر برخیزند. وضعیت آنها با استراحت در بستر بهبودی حاصل نکرده و میتواند با فعالیت ذهنی تشدید شود.

CFS در سرتاسر جهان و در هر گروه سنی، درآمدی و نژادی و در هر دو جنس، رخ می دهد. تقریباً 3 تا 4 برابر در زنان نسبت به مردان رایجتر بوده و بنظر میرسد که در محدوده سنی 40 تا 50 سال غالب تر باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) برآورد می کند که تقریباً یک میلیون نفر در آمریکا مبتلا به CFS بوده اما کمتر از 20% افراد مبتلا، تشخیص داده شده یا درباره وضعیت خود اطلاع دارند.

عامل این بیماری مشخص نیست. در حالیکه ممکن است یک عامل فقط شناسایی شود، بسیاری از محققین عقیده دارند که CFS محرک های متعددی را داراست. اینها ممکن است شامل:

  • عفونت ویروسی مانند ویروس اپشتن بار، هر چند اثبات نشده که میکروبی عامل این بیماری باشد
  • نقص عملکرد سیستم ایمنی که بر اثر تروما (آسیب)، استرس یا حساسیت (آلرژی) بوده که به نوبت باعث CFS می شوند

  • کمبودهای تغذیه ای
  • پائین بودن غیرطبیعی فشار خون (کم فشاری عصبی خون) که میتواند باعث غش و ضعف گردد
  • اختلال در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) که احتمالاً بر اثر عدم فعالیت، اختلال خوب، همبودگی اختلالات روانی (psychiatric comorbidity)، داروها یا استرس مداوم می باشند.

محققین الگوهای خانوادگی را بررسی کرده اند و باور دارند که ممکن است گرایشی به زمینه ارثی برای این بیماری وجود داشته باشد. برخی از محققین تصور می کنند که تحقیقات بیشتر مشخص خواهند کرد که CFS به طور کلی یک بیماری منفرد نمی باشد بلکه گروهی از اختلالات متفاوت با یک نقطه انتهابی مشابه هستند.

معلوم شده که آغار نشانه ها در افراد مبتلا بصورت مشخص می باشد، به این صورت که، در زمان قبل از ظهور نشانه ها، افراد دارای احساس خوبی بوده و برای انجام فعالیت های روزانه انرژی داشته اند. در تقریباً 75% مواقع، یک وضعیت شبه آنفلوآنزا پیش از بروز CFS در افراد مشاهده می شود. سایر موارد CFS در پی دوره ای از تنش فیزیکی یا احساسی شدید ایجاد شده و برخی از آنها به آرامی و با بروز نشانه هایی مانند کاهش تدریجی انرژی  و حس سرحالی ظهور پیدا میکنند.

بخش بزرگی از بیماری ها، اختلالات و شرایط موقت دیگر میتوانند باعث نشانه ها یا عوارض جانبی مشابه شده یا آنها را ایجاد کنند. مثال هایی از آنها شامل کمکاری غده تیروئید، منونوکلئوزیس، اختلالات روانی، اختلالات تغذیه ای، سرطان، بیماری خودایمن، عفونت ها، سوء مصرف مواد یا الکل، واکنش به داروهای نسخه ای و نبود خواب  بی وقفه - به هر دلیلی - می باشند. در این موارد، یک دلیل زمینه ای برای خسنگی را میتوان تشخیص داد و اغلب درمان کرد. این خستگی موقت، کوتاه مدت یا بلند مدت باید از CFS متمایز شود.

تا به امروز، هیچ آزمایش یا ارزیابی که بتواند CFS را تشخیص دهد، وجود نداشته است. هرچند، مجموعه ای از علائم و نشانه ها وجود دارند که به عنوان معیار جهت کمک به شناسایی آن مورد استفاده قرار می گیرند.

Accordion Title
درباره سندرم خستگی مزمن (CFS)
  • علائم و نشانه ها

    مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، به همکاری پنلی بین المللی از متخصصین تحقیقات درباره CFS، تعریفی از سندرم خستگی مزمن را پذیرفته اند که نیاز به علائم و نشانه های زیر دارد:

    • خستگی مزمن شدید که 6 ماه متوالی یا بیشتر ادامه پیدا کرده باشد و سایر وضعیت های پزشکی بعنوان عامل آن توسط تشخیص طبی رد شده باشند
    • متأثر شدن شدید فعالیت ها و کار روزانه
    • چهار مورد از 8 نشانه زیر یا بیشتر که بصورت همزمان رخ داده و بیش از 6 ماه تداوم پیدا کرده یا تکرار شوند:

      • عدم توانایی در تمرکز؛ مشکلاتی در حافظه کوتاه مدت یا ظرفیت توجه
      • گلودرد که مکرر یا دائمی باشد
      • غدد لمفاوی حساس در گردن یا زیر بغل
      • درد عضلانی
      • درد در چندین مفصل اما بدون تورم یا قرمزی
      • سردرد هایی که به شکل جدید و شدیدتر یا به صورت الگویی جدید رخ می دهند
      • عدم سرحالی و شادابی پس از بیدار شدن
      • خستگی خیلی شدید که پس از تمرینات فیزیکی یا ذهنی بیش از 24 ساعت تداوم پیدا کند


    در سال 2015، کمیته آکادمی ملی پزشکی (که پیش از این مؤسسه پزشکی (IOM) نامیده میشد) برای معیارهای تشخیصی آنسفالومیلیت میالژیک\سندرم خستگی مزمن گزارشی را منتشر کرد که معیارهای تشخیصی جدید را برای CFS به منظور بهبود تشخیص و مراقبت از افراد مبتلا ارائه می کرد. برخی از معیارها همانند با موارد فهرست شده در بالا بوده و هنگام ارزیابی یک بیمار، ممکن است پزشک برخی از آنها را اعمال کند. برای اینکه فرد، مبتلا به آنسفالومیلیت میالژیک\سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) تشخیص داده شود، باید سه نشانه زیر را داشته باشد:

    • خستگی بسیار شدید به مدت بیش از 6 ماه همراه با کاهش عملکرد در فعالیت های روزمره مانند کار، مدرسه، وقایع اجتماعی یا مراقبت های شخصی؛ این خستگی و از کار افتادگی باید جدید بوده یا یک آغاز مشخص داشته باشد، با تمریتات ورزشی بیش از حد ایجاد نشده باشد و با استراحت به اندازه زیادی برطرف نشود.
    • احساس "ناخوشی" (بیقراری) یا احساس عمومی ناراحتی پس از تمرین یا مصرف انرژی
    • عدم سرحالی و شادابی پس از بیدار شدن از خواب


    حداقل یکی از دو نشانه زیر نیز باید حاضر بوده و برای دفعات بروز و شدت شان مورد ارزیابی قرار گیرند. این نشانه ها باید حداقل نیمی از مواقع بر فرد تأثیر گذاشته و شدت متوسط داشته باشند.

    • عدم توانایی در تمرکز کردن؛ مشکل حافظه یا توجه (اختلال شناختی)
    • احساس حواس پرتی یا سرگیجه، غش و ضعف یا داشتن تپش قلب پس از قرار گرفتن در وضعیت ایستاده پس از نشستن یا دراز کشیدن (orthostatic intolerance)


    **اقتباس گرفته شده از ورای آنسفالومیلیت میالژیک\سندرم خستگی مزمن: شرح مجدد بر یک بیماری

    علاوه بر نشانه های اولیه CFS، انواعی از نشانه های دیگر ممکن است متداول باشند. اینها شامل:

    • درد شکمی، نفخ، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها
    • حساسیت به غذاها، بوها، مواد شیمیایی، دارو و صدا
    • درد قفسه سینه
    • لرز و عرق های شبانه
    • سرفه مزمن
    • اضطراب و افسردگی
    • تکرر ادرار
    • حساسیت به گرما و سرما
    • دمای پائین بدن
    • خشکی دهان و چشم
    • گوش درد
    • فک درد
    • تب خفیف
    • سختی مفاصل بویژه صبح هنگام
    • بی حسی، احساس خارش یا سوزش در صورت، دست ها یا پا ها
    • تنگی نفس
  • آزمایشات

    در حال حاضر هیچ آزمایش خونی، تصویر برداری یا تست های دیگر برای تشخیص سندرم خستگی مزمن وجود ندارد. این سندرم با رد سایر عوامل احتمالی تشخیص داده می شود. این معمولاً شامل:

    • ثبت سابقه پزشکی بیمار
    • انجام آزمایش پزشکی کامل
    • انجام تست های عملکرد شناختی
    • رد سایر بیماری هایی که احتمالاً باعث خستگی یا تشدید آن شوند (و یا شناسایی و درمان افرادی که قابل درمان هستند)
    • ایجاب معیارهای تعریف CFS توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) یا آکادمی ملی پزشکی
    • پایش بیمار در طول زمان برای دانستن اینکه آیا سایر بیماری های زمینه ای وجود دارند


    اگر بیماران فاقد معیار برای نشانه های CFS تأئید شده توسط CDC یا آکادمی ملی پزشکی بوده یا به اندازه کافی خستگی شدید نشان ندهند، ممکن است به عنوان خستگی مزمن با عامل ناشناخته طبقه بندی گردند.

    تست های آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص و مدیریت بیماری های دیگر با نشانه های مشابه یا اختلالاتی که باید پیش از تأئید تشخیص CFS شناسایی و درمان شوند، می توانند مفید باشند. CDC مجموعه ای از آزمایشات را فراهم کرده است که ممکن است انجام گیرند اما اینها بسته به نظر پزشک ممکن است متفاوت باشند:

    تست های آزمایشگاهی


    تست های بیشتر ممکن است برای پیگیری یافته های غیرنرمال در آزمایشات عمومی و بر اساس علائم و نشانه ها درخواست شوند. این تست های اضافی برای کمک به شناسایی یا رد بیماری ها و اختلالاتی که ممکن است سبب علائم و نشانه های مشابه با CFS شوند، نظیر خستگی، مورد استفاده قرار می گیرند. چندین نمونه شامل موارد زیر هستند:


    تست های غیر آزمایشگاهی
    گاهاً ممکن است جهت رد بیماری ام اس (اسکلروزیس متعدد) بعنوان عامل خستگی مزمن، MRI درخواست شود. در حال حاضر، سایر آزمایشات یا بررسی های تصویر برداری ممکن است در زمینه های تحقیقاتی مورد استفاده قرا گیرند اما از نظر بالینی دارای کاربرد نمی باشند.

  • درمان

    از آنجائیکه در حال حاضر هیچ درمان و داروی اختصاصی برای سندرم خستگی مزمن ایجاد نشده، درمان متمرکز بر تخفیف نشانه ها و تغییر در سبک زندگی می باشد. اینها شامل:

    • رفتار درمانی شناختی (CBT)
    • تکنیک های مدیریت خواب
    • تکنیک های ریلکسیشن و کاهش استرس، از قبیل یوگا، مدیتیشن، ماساژ درمانی و تمرینات تنفس عمیق
    • دارو برای کاهش درد و ناراحتی و تب
    • دارو برای درمان اضطراب (داروهای ضد اضطراب)
    • دارو برای درمان افسردگی (داروهای ضد افسردگی)


    برخی داروها می توانند واکنش ها یا عوارض جانبی ایجاد کنند که ممکن است از نشانه های CFS بدتر باشند.

    بسیاری از افراد مبتلا به CFS در طول زمان بهتر می شوند، اما درجاتی از بیماری ممکن است سال ها یا تا آخر عمر ادامه یابند. متخصصین توصیه میکنند که افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن، سطوح انرژی خود را شناسایی کرده و زمان و فعالیت های خود را برنامه ریزی نمایند. تغذیه مناسب و انجام تمرینات ورزشی در حد متوسط منظم (و نه بیش از حد) می توانند در حفظ توانایی های عملکردی و بهبود وضعیت روانی و توانایی خوابیدن کمک نمایند. گروه های پشتیبان و مشاوره می توانند به فرد در مدیریت ناکامی های فیزیکی، روانی، مالی و اجتماعی ایجاد شده بر اثر CFS کمک کنند.

    افراد مبتلا برای تعیین بهترین دوره درمان برای خود، باید با پزشک مشارکت نمایند. درمانی که برای یک فرد عمل می کند ممکن است برای دیگری مفید نباشد و بویژه اینکه بسیاری از مبتلایان به عواض جانبی داروها حساس هستند.

مشاهده منابع

NOTE: This article is based on research that utilizes the sources cited here as well as the collective experience of the Editorial Review Board. This article is periodically reviewed by the Editorial Board and may be updated as a result of the review. Any new sources cited will be added to the list and distinguished from the original sources used. To access online sources, copy and paste the URL into your browser.

منابع مورد استفاده در این مطلب

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Chronic Fatigue Syndrome Awareness Day. Available online at http://www.cdc.gov/Features/cfsawarenessday/. Accessed October 2016.

CDC. Chronic Fatigue Syndrome. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/general/index.php. Accessed October 2016.

CDC. Chronic Fatigue Syndrome. The 1994 Case Definition. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/case-definition/1994.html. Accessed October 2016.

CDC. Chronic Fatigue Syndrome. Diagnosis. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/diagnosis/. Accessed October 2016.

CDC. Chronic Fatigue Syndrome. Patient Examination Process for CFS. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/diagnosis/step-6.html. Accessed October 2016.

Feb. 16, 2016. CDC Public Health Grand Rounds: Chronic Fatigue Syndrome: Advancing Research and Clinical Education. Available online at https://www.cdc.gov/cdcgrandrounds/pdf/archives/2016/feb2016.pdf. Accessed October 2016.

Nov. 13, 2015. Healthline. CFS (Chronic Fatigue Syndrome). Available online at http://www.healthline.com/health/chronic-fatigue-syndrome#Overview1. Accessed October 2016.

December 2015. The Lancet Psychiatry. Rehabilitative treatments for chronic fatigue syndrome: long-term follow-up from the PACE trial. Available online at  http://thelancet.com/journals/lanpsy/article/PIIS2215-0366(15)00317-X/fulltext. Accessed October 2016.

(February 10, 2015) National Academy of Medicine. Beyond Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome: Redefining an Illness. Available online at http://www.nationalacademies.org/hmd/Reports/2015/ME-CFS.aspx. Accessed November 2016.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

Klein, J., Reviewed (2002 June, Reviewed). KidsHealth for Parents, The Nemours Foundation [On-line information]. Available online at http://kidshealth.org/parent/system/ill/cfs.html.

Hanna, E. (2002 September, Reviewed). Chronic Fatigue Syndrome. What is Chronic Fatigue Syndrome (CFS)? 4woman.gov, The National Women's Health Information Center [On-line information]. Available online at http://www.4woman.gov/faq/cfs.htm.

About CFID. CFIDS (Chronic fatigue and immune dysfunction syndrome) Association of America [On-line information]. Available online at http://www.cfids.org/about-cfids/symptoms.asp.

(2003, September 18, Reviewed). Chronic Fatigue Syndrome. CDC, National Center for Infectious Diseases [On-line information]. Available online at http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/cfs/info.htm.

(2003 September 18, Reviewed). The Revised Case Definition (abridged version). CDC, National Center for Infectious Diseases [On-line information]. Available online at http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/cfs/defined/defined2.htm.

(2003 February, Updated). Chronic Fatigue Syndrome. Familydoctor.org [On-line information]. Available online at http://familydoctor.org/x1598.xml.

Craig, T., and Kakumanu, S. (2002 March 15). Chronic Fatigue Syndrome: Evaluation and Treatment. American Family Physician [On-line journal]. Available online at http://www.aafp.org/afp/20020315/1083.html.

(2001 January). Chronic Fatigue Syndrome. NIAID [On-line information]. Available online at http://www.niaid.nih.gov/factsheets/cfs.htm.

(2003 September 23). Aetna Clinical Policy Bulletins [On-line information]. Available online at http://www.aetna.com/cpb/data/PrtCPBA0369.html.

Chronic fatigue syndrome. AccessMed Health Information Library [On-line information]. Available online at http://www.ehendrick.org/healthy/.

Carter Batiste, L. and Loy, B. (2003 November 05). Accommodating People With Chronic Fatigue Syndrome. Job Accommodation Network [On-line information]. Available online at http://www.jan.wvu.edu/media/cfs.html.

Mayo Clinic staff (2003 October 02). Chronic fatigue syndrome. MayoClinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/invoke.cfm?id=DS00395.

Kova, B. (2002 April 25). MedlinePlus Health Information Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001244.htm.

(2003 October 14, Updated). Chronic Fatigue Syndrome Bytes. National Jewish Medical and Research Center [On-line information]. Available online at http://nationaljewish.org/cfsbytes.html.

Chronic Fatigue Syndrome. Merck Manual – Second Home Edition [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mrkshared/mmanual_home2/sec25/ch306/ch306b.jsp.

McLaughlin, Jill. Understanding Chronic Fatigue Syndrome. Co-Cure [On-line information]. Available online at http://www.co-cure.org/Understanding%20Chronic%20Fatigue%20Syndrome.htm.

Davis, C. What's in a Name: Fibro vs. CFS. Arthritis Foundation [On-line information]. Available online at http://www.arthritis.org/resources/news/news_fibro_cfs.asp.

(2006 May 9). Chronic Fatigue Syndrome, For Patients, Caregivers, Consumers. CDC [On-line information]. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/consumers.htm. Accessed on 4/20/08.

(2007 June 22). Chronic Fatigue Syndrome. MayoClinic [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/chronic-fatigue-syndrome/DS00395/DSECTION=3. Accessed on 4/20/08.

Christopher-Stine, L. (2006 August 22, Updated). Chronic Fatigue Syndrome. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001244.htm. Accessed on 4/20/08.

(2006 July 11, Modified). CFS Toolkit for Health Care Professionals: Basic CFS Overview. CDC Chronic Fatigue Syndrome [On-line information]. PDF available for download at http://www.cdc.gov/cfs/pdf/Basic_Overview.pdf. Accessed on 4/26/08.

(Updated June 4, 2007) Centers for Disease Control and Prevention. Chronic Fatigue Syndrome, Possible Causes. Available online at http://www.cdc.gov/cfs/cfscauses.htm. Accessed October 2008.

(2011 June 18) Mayo Clinic Staff. CFS, Risk Factors (Online Information). Available online at http://www.mayoclinic.com/health/chronic-fatigue-syndrome/DS00395/DSection. Accessed September 2012. 

(2011 September 15) Davis, C.P., Balentine, J.R. Chronic Fatigue Syndrome. Medicine Net.com (Online information). Available online at http://www.medicinenet.com/chronic_fatigue_syndrome/article.htm. Accessed September 2012. 

Shiel, W.C Jr., Stoppler, M.C. Chronic Fatigue Syndrome. Emedicinehealth.com (Online information). Available online at http://www.emedicinehealth.com/chronic_fatigue_syndrome/article_em.htm. Accessed September 2012. 

(2012 May 16) Centers for Disease Control and Prevention. Chronic Fatigue Syndrome. CDC.gov/cfs (Online information). Available online at http:// www.cdc.gov/cfs/general/. Accessed September 2012. 

(2012 February 2) Chronic Fatigue Syndrome, pubmed.com (Online information). Available online at http://Ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0002224. Accessed September 2012. 

(October 2011) Carruthers B, et al. Myalgic encephalomyelitis: International Consensus Criteria. Journal of Internal Medicine Volume 270, Issue 4, pages 327–338. Available online at http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2796.2011.02428.x/abstract. Accessed June 2012.