میلومای چندگانه سرطان سلول های پلاسما می
باشد.
سلول های پلاسما از یک نوع گلبول های سفید به نام
لنفوسیت B توسعه می یابند و بخش مهمی از
سیستم ایمنی هستند. کارکرد اصلی آنها تولید
آنتی بادی (پروتئین های ایمونوگلوبولین که از بدن در برابر عفونت ها
محافظت می کنند) می باشد. بطور نرمال، سلول های پلاسما در صورت نیاز تولید
می شوند. زمانیکه سیستم ایمنی در معرض
باکتری ها و ویروس های عامل
بیماری (بیماریزا)
قرار بگیرند، برخی از سلول های B تبدیل به سلول های پلاسما می شوند و شروع
به تولید آنتی بادی می کنند. سلول های پلاسما را میتوان در
مغز استخوان، بافت های لنفوئید (مثل گره های لنفاوی) و مجاری تنفسی
اغلب به تعداد کمتر مشاهده کرد.
با این حال، گاها یک سلول پلاسما ممکن است
بدخیم باشد. در این صورت به شکل غیرقابل کنترلی رشد می کند و موجب
تولید نسخه های متعددی از خود (کلونی)
می شود که منجر به تشکیل
تومور در مغز استخوان شده و تعداد آن از سلول های نرمال دیگر افزایش می
یابد. در این زمان، تومورها با تولید سلول طبیعی تداخل ایجاد می کنند و
موجب ساییده شدن استخوان اطراف و تولید نقاط و منافذی می شوند. بر اساس
تعداد تومورها، این وضعیت نام های مختلفی دارد:
-پلاسماسیتوم- یک تومور سلول پلاسما که در استخوان یا جای دیگری از بدن
تشکیل می شود
-میلومای متعدد- بیش از یک تومور سلول پلاسما در استخوان تشکیل می شود
بدلیل آنکه سلول های بدخیم بصورت کلونی بوده و از یک سلول پلاسما بوجود می
آیند، همه آنها آنتی بادی های یکسانی بنام ایمونوگلوبولین های مونوکلونی (پروتئین
های M) تولید می کنند که در خون و گاها در ادرار وجود دارند.
بطور طبیعی، بدن پنج نوع مختلف از ایمونوگلوبولین ها را تولید می کند- IgG،
IgM, IgA, IgE و IgD. هر کدام از آنها دارای کارکردهای ایمنی متفاوتی هستند.
هر نوع
ایمونوگلوبولین متشکل از چهار زنجیره پروتئینی است- دو زنجیره پروتئینی
سنگین و یکسان و دو زنجیره پروتئین سبک و یکسان.
-زنجیره های سنگین ممکن است متشکل از پنج نوع مختلف باشد که منطبق بر نوع
ایمونوگلوبولین تولید شده است: گاما (IgG) و mu(IgM) و alpha (IgA),
epsilon (IgE) و delta (IgD)
-زنجیره های سبک متشکل از یکی از دو نوع متفاوت کاپا و لامبدا هستند.
درون یک سلول پلاسما، دو زنجیره سنگین از یک نوه و دو زنجیره سبک از یک نوع
به هم متصل می شوند تا یک مولکول ایمونوگلوبولین را بسازند. هر سلول پلاسما
فقط یک نوع ایمونوگلوبولین تولید خواهد کرد.
در افراد مبتلا به میلومای متعدد، سلول های پلاسمای بدخیم فقط یک نوع
ایمونوگلوبولین را به مقدار زیاد تولید خواهند کرد و یا مقدار اضافی از یک
نوع زنجیره سبک یا در موارد نادر زنجیره های سنگین تولید می کنند. این
ایمونوگلوبولین های یکسان یا زنجیره های سبک به عنوان پروتئین های
مونوکلونی یا پروتئین های M شناخته می شوند. با اینکه نوع پروتئین M تولید
شده توسط سلول های بدخیم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، در هر
فرد همیشه یکسان است زیرا توسط سلولهای پلاسمای یا کلونی یکسان تولید می
شود.
نوع میلومای هر شخص مرتبط با نوع پروتئین M تولید شده است، خواه
ایمونوگلوبولین سالم باشد یا زنجیره سبک.
-ایمونوگلوبولین سالم- افراد به احتمال زیاد دارای میلومای IgG و IgA هستند
که نوع IgG در حدود 60 درصد از میلوما را تشکیل داده و نوع IgA در حدود 20
درصد را تشکیل می دهد. موارد IgE و IgD به ندرت گزارش می شوند. برخی افرادی
که IgM مونوکلونی را تولید می کنند، ممکن است دارای وضعیت مرتبط اما
متفاوتی با عنوان Waldenström macroglobulinemia باشند. (برای اطلاعات
بیشتر، به صفحه
انجمن سرطان آمریکا و سایت انجمن بین
المللی Waldenström macroglobulinemia مراجعه نمایید.)
-زنجیره سبک- آندسته از بیماران مبتلا به میلوما که مقادیر غیرطبیعی از
زنجیره های سبک را تولید می کنند، دراقلیت هستند. آنها حدود 20 درصد از
موارد را تشکیل می دهند. پروتئین های M که آنها تولید می کنند به عنوان
پروتئین های زنجیره سبک آزاد نامیده می شود. زنجیره های سبک اضافی به جریان
خون آزاد می شوند و بدلیل اینکه نسبتا مولکول های کوچکی هستند، توسط کلیه
ها تصفیه شده و به ادرار ترشح می شوند. زنجیره های سبک آزاد معمولا در
مقادیر کم در خون و مقادیر زیاد آن در ادرار یافت می شود.
ریسک ها
میلومای متعدد نسبتا نادر بوده و 1 درصد از سرطان ها
را تشکیل می دهد. انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که در حدود 30 هزار مورد
جدید از میلومای متعدد هر ساله در آمریکا تشخیص داده می شود و 12500 نفر در
اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می دهند.
علت میلومای متعدد هنوز شناخته شده نیست. ریسک توسعه آن با افزایش سن، زیاد
می شود که اکثر موارد این بیماری در افراد حداقل 65 سال مشاهده شده است. در
حالیکه خانواده های کمتری وجود دارد که میلومای متعدد در آنها
رخ می دهد، بیشتر افراد
دارای خویشاوند بیمار نیستند. عقیده عموم بر این است که این بیماری با کاهش
عملکرد سیستم ایمنی، قرارگیری در معرض
مواد سمی و یا مواد حلال، عوامل ژنتیکی، ویروس های خاص و قرارگیری در
معرض پرتوها مرتبط باشد.
Monoclonal Gammopathy of Undetermined Significance (MGUS)
گاها افراد مقادیر کمی از نسخه های یکسانی از یک نوع ایمونوگلوبولین را تولید می
کنند (monoclonal
gammopathy) اما دارای نشانه ها، علائم یا عوارض میلومای متعدد نیستند. این
وضعیت با عنوان گاموپاتی مونوکلونی با اهمیت ناشناخته یا MGUS شناخته می شود.
معمولا این وضعیت صرفا زمانی شناسایی می شود که آزمایشات مقادیر غیرطبیعی از
پروتئین را در خون شناسایی کنند. در حدود 1 درصد از این افراد سالانه به وضعیت
میلومای متعدد یا بیماری مرتبط دیگری مثل لنفوم،
پیشروی می کنند. عموما این افراد نیاز به درمان ندارند اما به دقت تحت نظارت قرار
می گیرند. برخی از آزمایشات تشخیصی و یا پیگیری میلومای متعدد برای نظارت بر افراد
مبتلا به MGUS استفاده می شود.