کمک به تشخیص و نظارت بر درمان انواع نادری از هایپرپلازی مادرزادی غدد فوق کلیه (CAH)؛ گاها برای کمک به رد بیماری ها و وضعیت های دیگر
Pregnenolone
زمانیکه یک نوزاد دارای اندام های جنسی ای بوده که مشخصا مرتبط با جنس مذکر یا مونث نیست (اندام های تناسلی نامشخص) و یا دارای فشار خون بالا (hypertension)، پتاسیم خون پایین یا علائمی از افت شدید نمک؛ زمانیکه رایجترین علت برای CAH (نارسایی هیدروکسیلاز-21) رد شده باشد؛ زمانیکه یک نوجوان در توسعه ویژگی های جنسی ثانویه با شکست مواجه شده و یا دوران بلوغ با تاخیر آغاز شده باشد
نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو
نیاز نیست.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟آزمایش پریگنینولون را عموما بعنوان بخشی از یک پنل آزمایشی درخواست می کنند که برای کمک به تشخیص، نظارت و یا رد دو چند شکل نادر از هایپرپلازی مادرزادی غدد فوق کلیه (CAH) مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش معمولا بعد از اینکه علل رایج تر CAH رد شد، مورد استفاده قرار می گیرد.
CAH گروهی از اختلالات مادرزادی است که مرتبط با نارسایی یکی از آنزیم های مورد نیاز در تولید هورمون های استروئید می باشد. دو مورد از علل رایج CAH به شرح زیر است:
-نارسایی هیدروکسیلاز-21 (در حدود 90 درصد از موارد)
-نارسایی هیدروکسیلاز-بتا-11 (در حدود 5 تا 8 درصد موارد)
دو شکل نادر از CAH شامل موارد زیر است:
-نارسایی دهیدروژناز هیدروکسی استروئید-بتا-3
-نارسایی هیدروکسیلاز-آلفا-17
تمام نوزادان با استفاده از آزمایش هیدروکسی پروژسترون-17 (17-OHP ) در ارتباط با CAH تحت غربالگری قرار می گیرند. اگر این آزمایش غیرعادی باشد، بعد از آن آزمایش ACTH و سپس گروهی یا پنل هایی از هورمون ها برای تعیین آنزیم های ناکارآمد انجام می شود. این شامل آزمایشات دئوکسی کورتیکواسترون-11 و دئوکسی کورتیزول-11 برای کمک به تشخیص نارسایی هیدروکسیلاز-بتا-11 است.
اگر دو مورد از اشکال CAH رد شوند، بویژه زمانیکه یک نوزاد دارای اندام های تناسلی نامشخصی باشد، در این حالت آزمایشات زیر برای تعیین علت بروز علائم در شخص انجام خواهد شد:
-پریگنینولون
-دئوکسی کورتیکواسترون-11
-کورتیکواسترون
-هیدروکسی پریگنینولون-17
-DHEA، DHEAS -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
پریگنینولون زمانی درخواست داده می شود که یک نوزاد دارای اندام تناسلی خارجی نامشخصی باشد و یا دارای علائمی از نارسایی غدد فوق کلیه، از دست دادن بیش از حد سدیم و مایعات یا فشار خون بالا باشد. این آزمایش معمولا بعد از آزمایش
17-OHP درخواست می شود.این آزمایش عمدتا زمانی درخواست می شود که پزشک در این مورد تردید داشته باشد که آیا علائم بدلیل اختلال CAH و نه نارسایی هیدروکسیلاز-21 یا هیدروکسیلاز-بتا-11 بوده و یا بخواهد آن را رد نماید. فرد متاثر از اختلال ممکن است دارای علائم و نشانه های زیر باشد:
در نارسایی دهیدروژناز هیدروکسی استروئید-بتا-3
هر دوی زنان و مردان ممکن است علائمی از ناکارآمدی غده فوق کلیه و از دست دادن نمک بدن داشته باشند.
مردان
-نوزادان جنس مذکر اندام های جنسی نامشخصی داشته و یا ممکن است مجرای ادرار آنها در بخش زیرین آلت تناسلی مردانه قرار گرفته باشد.
-پسران نوجوان ممکن است دارای ویژگی های ثانویه جنسی ضعیف یا با تاخیر در رشد مواجه باشند مثل صورت مودار یا صدای مردانه.
-مردان ممکن است دارای سینه های بزرگی باشند
زنان
-نوزادان جنس مونث اغلب به ظاهر نرمال می آیند اما ممکن است دارای درجه ای از افزایش اندازه بخش تناسلی زنانه باشند (کلیتوریس)
-دختران ممکن است دارای آکنه بوده و رشد سریعی داشته باشند.
-دختران نوجوان ممکن است بر روی بدن و صورت خود دارای مو باشند (روییدن مو در زنان) و همچنین ممکن است در تخمدان های خود دارای کیست های (تومور) مختلفی باشند.
در نارسایی هیدروکسیلاز-آلفا-17
هر دوی زنان و مردان ممکن است دارای فشار خون بالا باشند.
مردان
-نوزدان جنس مذکر ممکن است کلا دارای اندام های تناسلی زنانه باشند یا اندام ای تناسلی آنها در تعیین جنسیت مشخص نباشد
-پسران نوجوان دارای علائمی از بلوغ با تاخیر بوده و فاقد ویژگی های جنسی ثانویه خواهند بود.
زنان
-نوزادان جنس مونث نرمال خواهند بود.
-دختران نوجوان دارای تاخیر در بلوغ و فاقد ویژگی های جنسی ثانویه خواهند بود و دوره قاعدگی نخواهند داشت (فقدان قاعدگی).
در یک شخصی که یکی از انواع CAH در آنها تشخیص داده شده باشد، آزمایش پریگنینولون را می توان بصورت دوره ای برای نظارت بر بیماری و درمان آن درخواست داد. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟در کل، اگر در یکی از بخش های فرآیند تولید هورمون استروئید، ناکارآمدی آنزیمی وجود داشته باشد، در این حالت احتمالا افزایش خفیف یا زیادی در سطح پریگنینولون رخ دهد. میزان این افزایش بسته به آنزیم ناکارآمد و شدت نارسایی خواهد بود. نتایج آزمایش پریگنینولون را باید همراه با نتایج هورمون های منشا و اصلی تفسیر کرد.
در نارسایی دهیدروژناز هیدروکسی استروئید-بتا-3، پریگنینولون، هیدروکسی پریگنینولون-17 و DHEA و17-OHP عموما افزایش خواهند یافت. اگر این موارد مورد سنجش قرار بگیرند، سطوح کورتیزول و آلدسترون احتمالا پایین خواهد بود.
در نارسایی هیدروکسیلاز-آلفا-17، پریگنینولون و پروژسترون به همراه دئوکسی کورتیکواسترون-11 افزایش خواهند داشت. هورمون های اصلی دیگر ممکن است در سطح پایینی باشند:
-17-OHP
-هیدروکسی پریگنینولون-17
-دئوکسی کورتیزول-11
-DHEA
-آندروستندیون
-کورتیزول
-تستوسترون
-استروژن
-آلدسترون -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
بدلیل اینکه نارسایی های دهیدروژناز هیدروکسی استروئید-بتا-3 و هیدروکسیلاز-17 علل نادر بیماری CAH می باشند، بنابراین آزمایش پریگنینولون کمتر از آزمایش
17-OHP درخواست داده می شود.
موی زاید در صورت و بدن زنان و تاخیر در رشد و توسعه ویژگی های ثانویه جنسی در مردان و یا زنان ممکن است بدلیل برخی علتها به جز CAH باشد. افراد باید در مورد نگرانی های خود درباره کودک یا حتی خودشان و علائم و نشانه های رشد با پزشک خود مشورت نمایند. -
آیا باید به همه پزشکان خود اطلاع دهم که مبتلا به CAH هستم؟
بله، این یکی از اطلاعات مهم برای پزشک شما می باشد. اکثر افراد مبتلا به CAH نیاز به جایگزینی منظم یک یا چند هورمون بوده و نیازمند نظارت و بررسی خواهند بود.
-
اگر من یا فرزندم CAH داشته باشیم، آیا باید کل اعضای خانواده تحت آزمایش قرار بگیرند؟
شما باید در این مورد با پزشک یا مشاور ژنتیک صحبت کنید. بدلیل اینکه CAH در اثر جهش ژنتیکی اتوزومی رخ می دهد، هر دوی والدین باید دارای یک ژن تغییر یافته در کودک باشند. اگر هر دوی والدین حامل این ژن باشند، در این صورت هر کودک 25 درصد شانس ابتلا به بیماری خواهد داشت.
-
آیا آزمایش پریگنینولون قابل انجام در مطب پزشک است؟
خیر، این آزمایش مستلزم تجهیزات تخصصی بوده و در هر آزمایشگاهی انجام نمی شود. شاید نمونه خونی شما به یک آزمایشگاه مرجع فرستاده شود و چند روز تا چند هفته طول بکشد تا نتایج آماده شود.
-
چگونه پزشک می تواند جنسیت نوزادی را که اندام های تناسلی مشخصی ندارد، تعیین کند؟
تحلیل کروموزومی (کاریوتیپ) را می توان برای تعیین کروموزوم های جنسی XX(زنانه) یا XY(مردانه) انجام داد.