تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه February 1, 2018.
ویتامین K چیست؟

ویتامین K ماده ای است که بدن در مقادیر کم و منظم به آن نیاز دارد. این ویتامین برای تشکیل مواد مختلفی به نام عوامل انعقاد خون ضروری است که باهم برای لخته شدن خون در زمان آسیب به رگ های خونی عمل می کنند. کمبود ویتامین K می تواند موجب خونریزی شدید و کبودی بدن شود. ویتامین K نیز نقش مهمی در پیشگیری از کاهش حجم استخوان دارد. سطوح پایین ویتامین K در خون مرتبط با حجم پایین استخوان است و شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه سطوح کافی ویتامین K می تواند سلامتی استخوان را با کاهش ریسک شکستگی آن افزایش دهد.
سه نوع مختلف از ویتامین K وجود دارد:
-ویتامین K1 (فیلوکوینون یا فیتومنادیون) شکل طبیعی ویتامین K است که از غذاها بویژه سبزیجات، محصولات لبنی و روغن های گیاهی بدست می آید. K1 بعنوان شکل گیاهی ویتامین K در نظر گرفته می شود اما همچنین بطور تجاری و برای درمان برخی از بیماری ای مرتبط با خونریزی شدید تولید می شود.
-ویتامین K2 (مناکوینون) توسط باکتری های در محیط طبیعی باکتریایی در روده ها تولید می شود. باکتری های روده می توانند K1 را به K2 تبدیل کنند. ویتامین K2 مکمل ویتامین K1 برای برآورده کردن نیازهای بدن است.
-منادیون یک ترکیب شیمیایی غیرطبیعی ساخته دست انسان که در برخی از کشورها بدلیل فعالیت ویتامین K بعنوان یک مکمل غذایی استفاده می شود. این ماده گاها K3 نامیده می شود. مکمل های منادیون در حال حاضر بدلیل سمیت بالقوه آن در مصارف انسانی منع شده است.
از آنجاییکه بدن قادر به تولید مقدار کافی ویتامین Kنیست، بنابراین مقادیر مشخص آن باید از طریق رژیم غذایی مصرف شود. این ویتامین بطور گسترده در غذاها وجود دارد، و رژیم غذایی نرمال در آمریکا معمولا آن را به مقدار کافی تامین می کند. مثالهایی از غذاهای مختلف که حاوی مقادیر بالایی (معمولا بیش از مقادیر روزانه توصیه شده RDA) هستند، شامل سبزیجات برگ دار مثل کلم، اسفناج، شلغم، خردل سبز، کاهوی سبز و سبزیجات دیگر مثل بروکلی، پیازهای سبز، جعفری، مارچوبه، کلم بروکسل و گل کلم است. منابع دیگر شامل محصولات لبنی، غلات، روغن های گیاهی و سویا است. ویتامین های K1 و K2 که در رژیم غذایی بدن موجود بوده و توسط بدن تولید می شوند، هم محلول در چربی بوده و هم در بافت چربی بدن و در کبد ذخیره می شوند. یک فرد بالغ معمولا در حدود مقدار یک هفته از ویتامین K را در بدن ذخیره می کند.
ارتباط با داروی ضدانعقاد خون وارفارین
افرادی که از داروی ضدانعقاد خون وارفارین استفاده می کنند (COUMADIN®)باید در مورد مقدار ویتامین K در غذاهایی که مصرف می کنند، دقت نمایند. ویتامین K در تضاد با وارفارین قرار دارد. این بدان معنی است که موجب نقض فعالیت وارفارین می شود و فعالیت دارویی آن را از بین می برد و تاثیرگذاری آن برای درمان مدنظر را کاهش می دهد. وارفارین در بیماری های مختلفی مثل ترومبوزیس سیاهرگ ها (DVT) و بیماری قلبی عروقی (CVD)، به منظور رقیق کردن خون و پیشگیری از لخته شدن نامناسب پیشگیری می کند. این دارو با پیشگیری از تولید عوامل لخته شدن وابسته به ویتامین K عمل می کند. وارفارین بطور متفاوت بر افراد تاثیرگذار است و باید به دقت تحت نظارت باشد که این نظارت با آزمایش زمان پرترومبین (PT) که نتایج را به صورت مقدار INR (نسبت نرمال بین المللی) ارائه می کند، صورت می گیرد. INR باید در محدوده درمانی حفظ شود. وارفارین خیلی پایین می تواند منجر به لخته های خونی خطرناک شود اما مقادیر خیلی زیاد آن می تواند باعث دوره های خونریزی گردد. به جای پرهیز از غذاهای حاوی ویتامین K، مصرف مقدار ثابتی از ویتامین K بصورت روزانه برای افرادی که این دارو را مصرف می کنند، اهمیت دارد.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
درباره کمبود ویتامین K
  • علل کمبود ویتامین K

    شایع ترین علل کمبود ویتامین K مصرف ناکافی در رژیم غذایی، جذب ناکافی و کاهش ذخیره ویتامین بدلیل بیماری کبد است، اما همچنین می تواند ناشی از کاهش تولید در روده ها شود.
    -در آمریکا، کمبود ویتامین K در رژیم غذایی در افراد سالم نادر است اما در افرادی که به شدت بیمار هستند یا دارای وضعیت های خاص مزمن می باشند، نسبتا شایع است. برای مثال این وضعیت، گاها در بیماران بخش مراقبت های ویژه (ICU)، بیماران سرطانی در شیمی درمانی، بیماران دیالیز مزمن و بیماران در معرض خطر سوءتغذیه و افراد دارای رژیم غذایی ضعیف مرتبط با الکل یا سوءمصرف دارو مشاهده می شود.
    -سوءجذب، بویژه جذب ناقص چربی ها بدلیل بیماری هایی مثل سیستیک فیبروزیس، بیماری سلیاک، التهاب پانکراس مزمن یا بیماری کرون، ممکن است موجب کمبود ویتامین K شود. بیماری های کبد کولئواستاتیک مثل انسداد مجاری صفرا یا سیروز صفراوی اولیه می توانند منجر به سوءجذب و کمبود ویتامین K شوند.
    -برخی داروها مثل آنتی بیوتیک ها، آنتی اسیدها و داروهای ضدصرع می توانند با جذب ویتامین K1 تداخل یابند، موحب کاهش مقدار K2 در روده ها شده یا منجر به از بین رفتن وتامین K شوند. مقادیر بالای آسپیرین ممکن است الزام به تولید ویتامین K را افزایش دهد.
    -کمبود ها در نوزادان تازه متولد شده مرتبط با بیماری هموراژ نوزادان تازه متولد شده (خونریزی ناشی از کمبود ویتامین K یا VKDB) است. این وضعیت می تواند موجب خونریزی و کبود شدن پوست شده و در موارد شدیدتر منجر به خونریزی کشنده در مغز شود. VKDB یک وضعیت نسبتا شایعی است زیرا نوزادان تازه متولد شده دارای مقادیر کمی از ویتامین K ذخیره شده در زمان تولد هستند، روده های آنها دارای محیط طبیعی باکتریایی تثبیت شده نیستند و شیر مادر دارای ویتامین K کافی نیست. علاوه برآن، اگر مادر نوزاد تازه متولد شده در طی بارداری، داروهای خاصی را مصرف کند، (مثل داروهای ضدصرع) در این صورت نوزاد ممکن است در زمان تولد کمبود ویتامین K باشد. این وضعیت ها هم اکنون با روش های معمول تزریق ویتامین K به تمامی نوزادان در مدت کوتاهی بعد از تولد (توصیه شده توسط آکادمی متخصصین کودکان آمریکا) مرتفع شده است. زمانیکه جراحی ضرورت داشته باشد، به منظور پیشگیری از خونریزی شدید، قبل از عمل جراحی به نوزادان ویتامین K داده می شود.

  • نشانه ها و علائم

    نشانه ها و علائم مرتبط با کمبود ویتامین K ممکن است شامل موارد زیر باشد:
    -کبود شدن سریع پوست
    -چرک بینی یا لثه ها
    -خونریزی شدید از زخم ها، شکافهای پوستی و محل تزریق یا جراحی
    -چرخه های قاعدگی سنگین
    -خونریزی از مجاری گوارشی
    -خون در ادرار و یا مدفوع
    -افزایش     زمان پروترومبین (PT)
    در بیماری هموراژ نوزادان تازه متولد شده، نشانه ها و علائم ممکن است شبیه به موارد مذکور در بالا باشد، اما در شرایط جدی تر، می تواند شامل خونریزی درون جمجمه باشد.
    کمبود ویتامین K زمانی می تواند مورد تردید باشد که علائم مذکور در بالا در فردی که در معرض خطر است، بروز کند، مثل:
    -افرادی که دارای بیماری     مزمن مرتبط با سوءتغذیه یا سوءجذب هستند
    -افرادی که در درمان های طولانی مدت با آنتی بیوتیک ها هستند؛ آنتی بیوتیک ها می توانند باکتری هایی را از بین ببرند که در تولید ویتامین K2 در روده کوچک کمک می کنند.
    -بیماران شدیدا بیمار مثل سرطان یا بیماران     دیالیزی یا افرادی که در بخش مراقبت های ویژه هستند

  • آزمایشات

    کمبود ویتامین K اغلب در زمان خونریزی غیرمنتظره با دوران خونریزی شدید تشخیص داده می شود. در این موارد، آزمایش زمان پرترومبین، بررسی اصلی آزمایشگاهی انجام شده برای خونریزی است. اکر نتیجه بدلیل سطح پایین ویتامین K مورد تردید باشد، در این صورت ویتامین K بصورت تزریق به فرد ارائه می شود. اگر خونریزی متوقف شود و PT به سطح نرمال بازگردد، در این صورت کمبود ویتامین K علت بیماری خواهد بود.
    آزمایشات دیگر انعقاد خون ممکن است گاها برای ارزیابی شخصی با علائم خونریزی و کبود شدن شدید انجام شود، مثل PTT، زمان ترومبین، تعداد پلاکت، آزمایشات عملکرد پلاکت، آزمایشات عامل انعقاد خون، فیبرینوژن، عامل von Willebrand و دی- دایمر.
    اندازه گیری سطح ویتامین K در خون برای تعیین کمبود آن به ندرت استفاده می شود. از آنجاییکه این یک آزمایش معمول نیست، اغلب در آزمایشگاه مرجع انجام می شود نتایج ممکن است چند روز بعد مشخص شود.

  • درمان

    درمان کوتاه مدت برای کمبود ویتامین K اغلب شامل مکمل های خوراکی یا تزریق است. مکمل های طولانی مدت یا برای کل دوره حیات فرد ممکن است برای افراد دارای وضعیت های مزمن ضروری باشد. فعالیت ویتامین K معمولا نیازمند 2 تا 5 روز برای مشخص شدن تاثیر درمان است.
    مشکلات مرتبط با سطوح بالای شکل طبیعی ویتامین K (K1 , K2) گزارش نشده اند. این شکل ها حتی در غلظت های بالا نیز دارای سمیت کم هستند. با این حال، ویتامین K3 محلول در آب اگر در مقادیر بالایی استفاده شود، دارای سمیت خواهد بود. همچنین K3 به عنوان عامل کم خونی همولیتیک در نوازدان شناسایی شده و برای درمان در افراد کم سن استفاده نمی شود.
    عوامل لخته شدن وابسته به ویتامین K توسط کبد تولید می شوند. اگر شخص مبتلا به بیماری مزمن کبد باشد، قادر به تولید عوامل کافی لخته شدن خون حتی در زمان وجود ویتامین K کافی نخواهد بود. مکمل ویتامین K ممکن است در افراد با آسیب های جدی به کبد موثر نباشد.

     

مشاهده منابع

منابع مقاله

NOTE: This article is based on research that utilizes the sources cited here as well as the collective experience of the Editorial Review Board. This article is periodically reviewed by the Editorial Board and may be updated as a result of the review. Any new sources cited will be added to the list and distinguished from the original sources used.

منابع مورد استفاده در این مطلب

(Hirsh, Jack., et al) American Heart Association/American College of Cardiology Foundation Guide to Warfarin Therapy. AHA/ACC Scientific Statement. Available online at http://circ.ahajournals.org/content/107/12/1692.full through http://circ.ahajournals.org. Accessed September 2013.

(Nguyen-Khoa, Dieu-Thu, et. al.) Vitamin K Deficiency. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/126354-overview through http://www.medscape.com. Accessed September 2013.

Practical-Haemostasis.com Prothrombin Time (PT). Available online at http://www.practical-haemostasis.com/Screening%20Tests/pt.html through http://www.practical-haemostasis.com. Accessed September 2013.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. 4th edition, St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1087-1090.

U.S. Food and Drug Administration. Available online at http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm?fuseaction=Search.DrugDetails through http://www.accessdata.fda.gov. Accessed October 2013.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (© 2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry: AACC Press, Washington, DC. Pp 402-403.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 1142-1143.

Vorvick, L. (Updated 2009 March 7). Vitamin K. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002407.htm. Accessed May 2009.

Basch, E. et. al. (Reviewed 2008 March 1). Vitamin K. MedlinePlus Drugs and Supplements [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/patient-vitamink.html through http://www.nlm.nih.gov/medlineplus. Accessed May 2009.

Fogel, M. (Updated 2008 April 30). Hemorrhagic disease of the newborn. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007320.htm. Accessed May 2009.

Johnson, L. (Revised 2007 April). Vitamin K. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/sec01/ch004/ch004m.html?qt=vitamin%20k&alt=sh through http://ww.merck.com. Accessed May 2009.

Hughes, S. (2009 March 10). No Reduction in Bleeding With Vitamin K in High-INR Patients. Medscape Today [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/589402 through http://www.medscape.com. Accessed May 2009.

Patel, P. and Mikhail, M. (Updated 2008 December 18). Vitamin K Deficiency. Emedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/126354-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed May 2009.

St. John, E. (Updated 2006 June 16). Hemorrhagic Disease of Newborn. Emedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/974489-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed May 2009.

(Revised 2008 August). Your Guide to Coumadin/Warfarin Therapy. U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Agency for Healthcare Research and Quality [On-line information]. Available online at http://www.ahrq.gov/consumer/coumadin.pdf through http://www.ahrq.gov. Accessed May 2009.

(Reaffirmed 2006 September 1). Controversies Concerning Vitamin K and the Newborn. AAP Policy Statement [On-line information]. Available online at http://aappolicy.aappublications.org/cgi/content/full/pediatrics;112/1/191 through http://aappolicy.aappublications.org. Accessed May 2009.

(2008 May). Newborn Care in the Delivery Room. March of Dimes [On-line information]. Available online at http://search.marchofdimes.com/cgi-bin/MsmGo.exe?grab_id=6&page_id=11468800&query=vitamin+k&hiword=VITAMINS+k+vitamin+ through http://www.marchofdimes.com. Accessed May 2009.

Ruiz Jr., A. (Revised 2008 January) Malabsorption Syndromes. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/print/sec02/ch017/ch017a.html through http://www.merck.com. Accessed May 2009.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER and Bruns DE, eds. 4th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1087-1090.

Harrington DJ, et al. A study of the prevalence of vitamin K deficiency in patients with cancer referred to a hospital palliative care team and its association with abnormal haemostasis. J Clin Pathol. 2008 Apr 61(4):537-40. Epub 2007 Oct 8.

Pilkey RM, et al. Subclinical vitamin K deficiency in hemodialysis patients. Am J Kidney Dis. 2007 Mar 49(3):432-9.

Crowther MA, McDonald E, Johnston M, Cook D. Vitamin K deficiency and D-dimer levels in the intensive care unit: a prospective cohort study. Blood Coagul Fibrinolysis. 2002 Jan 13(1):49-52.

(Sept 7, 2007) University of Maryland Medical Center. Vitamin K. Available online at http://www.umm.edu/altmed/articles/vitamin-k-000343.htm through http://www.umm.edu. Accessed July 2009.

Linus Pauling Institue at Oregon State University. Micornutrient Information Center: Vitamin K. Available online at http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminK/ through http://lpi.oregonstate.edu. Accessed July 2009.

Harrison's Principles of Internal Medicine. 16th ed. Kasper D, Braunwald E, Fauci A, Hauser S, Longo D, Jameson JL, eds. McGraw-Hill, 2005, Pp 409, 683.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر