برای تعیین اینکه آیا نقص یا ناهنجاری در پروتئین سیستم مکمل باعث افزایش عفونت یا افزایش فعالیت خودایمنی میشود؛ برای کمک به نظارت بر فعالیت و درمان بیماریهای خودایمنی و بیماریهای پیچیده مرتبط با سیستم ایمنی (کمبود مکملها ممکن است بین 1 تا 10 درصد از همه کمبودهای ایمنی اولیه باشد.)
Complement مکمل
نمونه خون گرفتهشده از ورید بازوی شما
ندارد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایشات تکمیلی، معمولا C3 و C4، برای تعیین اینکه آیا نقص یا ناهنجاری در سیستم مکمل مسبب یا دخیل در ایجاد بیماری یا وضعیتی میشود یا خیر، استفاده میشوند. ممکن است تمامی فعالیت مکمل (CH50) برای بررسی یکپارچگی تمام مسیر مکمل تجویز شود. سایر اجزای مکمل به منظور جستجوی نواقص درصورت نیاز تجویز میشود.
آزمایشات تکمیلی به منظورهای زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
- تشخیص علت عفونتهای میکروبی مجدد (مانند استرپتوکوک پنومونیه، نایسریا منینگیتیدز، نایسریا سوزاک)، آنژیوادما یا التهاب
- کمک به تشخیص و نظارت بر فعالیت و درمان بیماریهای خودایمنی مزمن یا حاد مانند لوپوس (سیستم لوپوس اریتماتوس سیستمیک یا (SLE و آرتریت روماتوئید
- مانیتورینگ بیماریها و شرایط مرتبط با پیچیدگیهای ایمنی مانند گلومرولونفریت (اختلال کلیوی)، بیماری سرم و واسکولیت
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
انجام آزمایش تکمیلی ممکن است زمانی تجویز شود که فرد التهاب یا ادم ناشناخته یا علائم اختلال خودایمنی مانند لوپوس داشته باشد. همچنین این آزمایش ممکن است زمانی تجویز شود که پزشک متخصص به وضعیت مرتبط با پیچیدگی سیستم ایمنی فرد مشکوک باشد و قصد داشته باشد وضعیت سیستم مکمل فرد را بررسی کند.
اجزای مکمل فردی ممکن است زمانی تجویز شود که فعالیت کل مکمل (CH50، گاهی اوقات به نام CH100) غیرطبیعی باشد تا بتوان تعیین کرد که کدام مؤلفه دچار کمبود بوده یا غیرطبیعی است. آزمایش سطوح C3 و C4 اغلب تجویز میشود، اما برخی دیگر، مانند مهارکننده C1، ممکن است زمانی تجویز شود که پزشک به کمبودهای دیگر مشکوک میشود. زمانی که سطوح نسبی اغلب مهم هستندC3 و C4 اغلب با هم تجویز میشوند.
هنگامی که یک وضعیت حاد یا مزمن تشخیص داده میشود، ممکن است از آزمایش تکمیلی برای كمك به ارائه ایدهای خشن از شدت شرایط با این فرض كه این شدت با كاهش سطح مكمل ارتباط دارد، استفاده شود. آزمایش تکمیلی نیز ممکن است گاهی اوقات زمانی که پزشک متخصص میخواهد فعالیت فعلی یک بیماری را نظارت کند تجویز شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
سطح تکمیلی ممکن است به علت افزایش مصرف (به علت افزایش فعالیت) و یا به ندرت کمبود ارثی افت کند. کمبود وراثتی در یکی از پروتئینهای مكمل معمولا منجر به فراوانی عفونتهای عود میكروب میشود. کاهش سطح مکمل نیز با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای خودایمنی همراه است. هر دو سطح C3 و C4 به طور معمول در لوپوس پایین هستند، در حالی که سطح C3 تنها در سپتیسمی و عفونتهای ناشی از قارچها یا انگلهایی مانند مالاریا پایین است.
اگر کمبود ناشی از یک وضعیت حاد یا مزمن پایهای باشد، اگر شرایط پایهای برطرف شود، سطح مکمل معمولا به حالت عادی باز میگردد.
کاهش فعالیت مکمل ممکن است با موارد زیر همراه باشد:
- عفونتهای میکروبی مجدد (معمولا باکتریایی)
- بیماریهای خودایمنی، از جمله لوپوس و آرتریت روماتوئید
- آنژیوادم ارثی
- آنژیوادم اکتسابی
- انواع مختلف بیماری کلیوی، از جمله گلومرولونفریت، نفریت لوپوس، نفریت غشایی، نفروپاتی IgA و همچنین پسزدن پیوند کلیه
- سیروز
- هپاتیت
- سوءتغذیه
- سپتیسمی، شوک
- بیماری سرم (بیماری پیچیده ایمنی)
سطح پروتئین مکمل معمولا همراه با پروتئینهای غیرمرتبط دیگر مانند واکنشدهنده فاز حاد، در طول التهاب حاد یا مزمن افزایش مییابد. این حالت معمولا زمانی که وضعیت پایه مرتفع شود، به حالت عادی باز میگردد. با این حال، پروتئینهای مکمل به ندرت در این شرایط و در مقایسه با پروتئین واکنش پذیرC یا (CRP)، بهطور گسترده تجویز و اندازهگیری میشوند، و ارتباط اندازهگیری آنها در این شرایط در اینجا بررسی نشده است.
افزایش فعالیت مکمل نیز ممکن است مشکلات زیر را بهدنبال داشته باشد:
- سرطان (لوسمی، لنفوم هوچکین، سارکوم)
- کولیت زخم
- تیروئیدیت
- انفارکتوس حاد قلبی
- سارکوئیدوز
- آرتریت روماتوئید جوانان
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
سطح تکمیلی افزایش یا کاهش یافته مشکلات بیمار را به پزشک متخصص اعلام نمیکند، اما میتوانند نشانهای از مشکل سیستم ایمنی باشد.
-
بخشهای دیگر سیستم ایمنی طبیعی چیست؟
این بخشها شامل موارد زیراست:
- سیستم فاگوسیتیک (گلبولهای سفید خون، از جمله نوتروفیلها و مونوسیتها/ ماکروفاژها)، که عملکرد آنها جذب و هضم میکروبهای مهاجم است
- واسطههای التهابی تولید شده توسط سلولهای مختلف، از جمله بازوفیل، ماستسل و ائوزینوفیلها
- قاتل طبیعی (NK)، سلولهای B و T که لنفوسیتهای تخصصی هستند که برخی از سلولهای تومور، میکروارگانیسمها و سلولهایی را که توسط ویروسها آلوده شدهاند، را میکشند.
- واکنشدهندههای فاز حاد و سیتوکینها، گروهی از پروتئینهای محلول هستند که میتواند باعث تغییر در رشد بسیاری از سلولها شوند ازجمله گلبولهای سفید خون که آنها را تولید میکند.