ارزیابی احتمال بیماری کبدی یا بیماری مجاری صفراوی یا برای تشخیص بین بیماری کبد و بیماری استخوانی به عنوان علت افزایش آلکالین فسفاتاز (ALP)؛ گاهی اوقات برای بررسی یا نظارت بر سوء مصرف الکل
Gamma-Glutamyl Transferase (GGT)
گاما گلوتامیل انتقالی
گاما گلوتامیل انتقالی
هنگامی که دارای سطح ALP افزایشیافته هستید، علائم بیماری کبدی یا مجاری صفراوی دارید یا بهعنوان آزمایش پیگیری
سطح GGT پس از وعده غذایی کاهش مییابد؛ ممکن است از شما خواسته شود که حداقل 8 ساعت قبل از تست سریع (هیچ چیزی نخورید و نیاشامید بهجز آب). همچنین ممکن است از شما خواسته شود که نوشیدن الکل یا مصرف داروهای تجویزی خاصی را متوقف کنید.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) برای تعیین علت افزایش قلیایی فسفاتاز (ALP) مورد استفاده قرار میگیرد. هر دو ALP و GGT در بیماریهای مجاری صفراوی و برخی بیماریهای کبدی افزایش مییابند، اما تنها ALP در بیماریهای استخوانی افزایش مییابد. بنابراین، اگر سطح GGT در یک فرد مبتلا به ALP بالا، نرمال باشد، علت افزایش ALP احتمالا بیماری استخوانی است.
آزمایش GGT گاهی اوقات برای کمک به تشخیص بیماریهای کبدی و انسداد مجاری صفرا استفاده میشود. معمولا این آزمایش بهعنوان آزمایش پیگیری یا بههمراه سایر آزمایشهای کبدی نظیر ALT، AST، ALP و بیلیروبین تجویز میشود. (پنل کبد را نیز مطالعه کنید.) بهطور کلی، افزایش سطح GGT نشان میدهد که کبد انسان آسیب دیده است، اما بهطور خاص به شرایطی که باعث آسیب شده اشارهای نمیکند.
از GGT میتوان برای نظارت بر سوءمصرف مزمن الکل استفاده کرد (در حدود 75 درصد در افراد دارای مصرف مزمن افزایش مییابد) و برای نظارت بر مصرف الکل و یا سوء مصرف در افرادی که برای اعتیاد به الکل و یا هپاتیت الکل تحت درمان قرار دارند، استفاده میشود.
-
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش GGT ممکن است زمانی که کسی سطح ALP بالایی داشته باشد، تجویز شود. آزمایش ALP ممکن است بهتنهایی یا بهعنوان بخشی از پانل معمولی کبدی برای بررسی آسیبهای کبدی، حتی درصورت نبود علائم، تجویز شود. آزمایشات GGT ممکن است زمانی که نتایج آزمایش ALP بالا باشد، انجام شود؛ اما آزمایشهای دیگر که بخشی از پانل کبد هستند (مانند AST و (ALT افزایش نمییابد.
GGT ممکن است هنگامیکه فرد علائم یا نشانههای بیماری کبد را نشان میدهد، به همراه یا بهعنوان آزمایش پیگیری برای سایر آزمایشهای عملکرد کبدی تجویز شود. برخی علائم و نشانههای آسیب کبدی عبارتند از:
- ضعف، خستگی
- ازدست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
- تورم و یا درد شکم
- زردی
- ادرار تیره، مدفوع روشن
- خارش (خارش شدید)
GGT نیز ممکن است زمانی که فردی که بهعلت سابقهی سوء مصرف الکل درمان شده است، به منظور نظارت بر انطباق با برنامه درمان، تجویز شود.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
سطح بالاتری از GGT نشان میدهد که وضعیت یا بیماری به کبد آسیب میرساند، اما بهطور خاص ماهیت آن مشخص نیست. بهطور کلی، هر چه سطح آن بالاتر باشد، آسیب به کبد بیشتر است. سطح بالای آن ممکن است به علت بیماریهای کبدی مانند هپاتیت یا سیروز باشد اما ممکن است بهعلت مشکلات دیگری مانند نارسایی احتقانی قلب، دیابت یا پانکراتیت نیز باشد. آنها همچنین ممکن است از سوء مصرف الکل یا استفاده از داروهایی که برای کبد سمی هستند، ناشی شود.
نتایج پایین یا طبیعی آزمایشGGT نشان میدهد که بعید است که فرد مبتلا به بیماری کبد یا مصرف هر نوع الکل باشد.
سطح بالای GGT میتواند بیماری استخوان را رد کند همانطور که به علت افزایش سطح ALP کمک میکند، اما اگر GGT کم یا نرمال باشد، افزایش ALP احتمالا بیشتر به علت بیماری استخوان است.
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
حتی مقادیر کمی الکل در طی 24 ساعت از آزمایش GGT ممکن است باعث افزایش موقت GGT شود.
سیگارکشیدن نیز میتواند GGT را افزایش دهد.
افزایش سطح GGT ممکن است نشاندهنده بیماری قلبیعروقی و یا فشار خون بالا باشد. برخی مطالعات نشان دادهاند افرادی که سطح GGT بالاتری دارند ریسک بالای مرگ بر اثر ابتلا به بیماری قلبی دارند، اما دلیل این ارتباط هنوز مشخص نشده است.
داروهایی که باعث افزایش سطح GGT میشوند عبارتند از: فنیتوین، کاربامازپین و باربیتوراتها مانند فنوباربیتال. استفاده از بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی، از جمله داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، داروهای کاهشدهنده چربی، آنتیبیوتیکها، مسدود کنندههای گیرنده هیستامین (برای درمان ترشح بیش از حد اسید معده)، داروهای ضد قارچی، داروهای ضدافسردگی و هورمونهایی مانند تستوسترون میتواند سطح GGT را افزایش دهد. کلافیبرات و داروی ضد بارداری خوراکی میتواند سطح GGT را کاهش دهد.
سطح GGT با افزایش سن در زنان بالا میرود، اما در مردان خیر، و در مردان همیشه تا حدودی نسبت به زنان بیشتر است.
-
اگر علائمی نداشته باشم ممکن است سطح GGT افزایش یابد؟
بله، GGT بسیار حساس است و زمانی که نشانه نداشته باشید، میتواند افزایش یابد. این افزایش ممکن است موقت باشد، شاید به علت داروهایی که مصرف میکنید و یا مصرف الکل طی 24 ساعت قبل از آزمایش. اگر سایر آنزیمهای کبد طبیعی باشند، پزشک شما ممکن است صبر کند و سپس آزمایش GGT را تکرار کند. اگر GGT بسیار زیاد باشد و یا آنزیمهای دیگر کبد شما بالا باشد، ممکن است لازم باشد آزمایشهای گستردهای برای شناسایی علت داشته باشیم.
-
من یک الکلی هستم، اما آن را ترک کردهام. آیا GGT من به حالت عادی برمیگردد؟
با گذشت زمان، سطح GGT از زمانی که الکل را کنار میگذارید، از سطح خود پایین آمده تا به محدودهی نرمال برسد که ممکن است چند هفته تا بیش از یک ماه طول بکشد. ترک الکل باعث کاهش احتمال آسیب بیشتر به کبد را کاهش داده و عملکرد کبد شما را بهبود میبخشد.