اسامی دیگر
[Often referred to by brand name (see MedlinePlus Drug Information)]
اسم متعارف
Lithium
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 5, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

برای اندازه گیری سطوح لیتیم در خون به جهت تعیین سطح درمانی، درست در زمان آغاز مصرف دارو؛ برای حفظ سطوح درمانی یا تعیین سمیت لیتیوم

زمان انجام آزمایش؟

موقع شروع درمان با لیتیوم و زمانی که دوز آن برای رسیدن به سطوح درمانی در خون تنظیم شده است؛ در فواصل زمانی برای نظارت بر سطوح لیتیوم؛ در صورت لزوم برای تشخیص سطوح پائین تر از حد درمانی یا غلظت های بالا (سمی)

نمونه مورد نیاز
نمونه خون از ورید بازوی شما به دست می آید
آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری
آمادگی لازم ندارد.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

لیتیوم دارویی است که به عنوان یک داروی ضدروان پریشی در درمان اختلال دوقطبی استفاده می شود. گاهی اوقات، در سایر اختلالات برای تکمیل یک داروی ضدافسردگی که کاملاً افسردگی را درمان نمی کند، میتوان از آن استفاده کرد. این آزمایش میزان لیتیوم را در خون اندازه گیری می کند.

اختلال دوقطبی یک عارضه روانی است که با دوره های متناوبی از افسردگی و مانیا شناخته می شود. این دوره ها ممکن است به مدت چند روز یا چند هفته یا ماه ها و سال ها طول بکشند. طی دوره های افسردگی، افراد مبتلا ممکن است احساس غم، ناامیدی، بی ارزشی کرده و علاقه خود را در انجام فعالیت های روزانه از دست بدهند. با وجود احساس خستگی، ممکن است در خوابیدن مشکل داشته باشند، با کاهش وزن یا افزایش آن مواجه شوند، در تمرکز کردن مشکل داشته باشند و به خودکشی فکر کنند. طی یک دوره بروز شیدایی، افراد مبتلا ممکن است کاملاً احساس خوشحالی کنند، تحریک پذیر ، زودرنج و بسیار پر انرژی بوده و ایده های بلندپروازانه داشته باشند، تصمیم گیری های اشتباه داشته و دست به اعمال پرخطر بزنند. گاهی افراد مبتلا مخلوطی از دوره هایی با جنبه های هر دوی شیدایی و افسردگی دارند. اختلال دوقطبی میتواند هم بر بزرگسالان و هم بر کودکان تأثیر بگذارد.

لیتیوم برای تثبیت نوسانات خلقی یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی تجویز می شود. به این دارو اغلب "تثبیت کننده خلقی" گفته شده و گاهی اوقات برای افراد مبتلا به افسردگی که بخوبی به سایر داروها پاسخ نمی دهند، تجویز می شود. به ندرت، لیتیوم برای پیشگیری از اختلال اسکیزوافکتیو و سردردهای خوشه ای تجویز می شود.

بعلت اینکه لیتیوم نسبتاً یک داروی کند اثر است، اثر آن بر خلق و خو ممکن است چندین هفته طول بکشد. دوزهای دارو تا زمانی که غلظت های خونی به یک محدوده درمانی - محدوده ای از سطوح خونی که به اثر مطلوب رسیده و اختلال دوقطبی یک فرد را درمان می کنند- برسند، تنطیم می شوند. میزان حقیقی دارو که باید مصرف شود تا به این وضعیت ثابت برسد، از فرد به فرد متفاوت بوده و ممکن است تحت تأثیر سن، وضعیت سلامت عمومی فرد و سایر داروهایی قرار گیرد که مصرف می کند.

سطوخ لیتیوم بر یک مبنای منظم مورد نطارت قرار می گیرند زیرا سطوح خونی باید در یک محدوده درمانی باریک نگهداشته شوند. اگر بسیار پائین باشند، دارو مؤثر نخواهد بود؛ و اگر بسیار بالا باشند، نشانه های مرتبط با سمیت لیتیوم ممکن است ایجاد شوند.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

نمونه خون با فرو بردن سوزن در یک ورید بازو به دست می آید.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

هیچ نوع آمادگی لازم نیست. هرچند، زمانبندی جمع آوری نمونه ممکن است بر نتایج تأثیر گذارد. عموماً، آزمایشات سطوح لیتیوم در خون، 12 ساعت پس از آخرین دوز انجام می شوند (که به آن سطح "سرمی" نیز گفته می شود). درباره زمان آخرین دوز خود، فرد آزمایشگر را در جریان بگذارید نا نتایج به درستی تفسیر گردند.

Accordion Title
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    آزمایش لیتیوم برای سنجش و نظارت بر لیتیوم در خون مورد استفاده قرار می گیرد بطوریکه یک پزشک بتواند مشخص کند که آیا غلظت خونی دارو در دامنه ای می باشد که به حد کافی، اختلال دوقطبی یک فرد را درمان کند (محدوده درمانی). این آزمایش ممکن است  هر چند روز یک بار برای اندازه گیری سطوح، زمانی که فرد تازه شروع به مصرف لیتیوم کرده است، جهت کمک به تنظیم دوز و حصول سطح خونی مطلوب، مورد استفاده قرار گیرد و همچنین ممکن است در فواصل زمانی یا در صورت لزوم برای نظارت بر غلظت های خونی، بکار رود. اگر فرد آغاز به مصرف داروهای بیشتری کند، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش لیتیوم را برای بررسی اثر آنها بر لیتیوم، در صورت وجود، درخواست دهد. آزمایشات لیتیوم همچنین ممکن است در صورت مشکوک بودن به سمیت، درخواست شوند.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

    هنگامی که یک فرد آغاز به درمان با لیتیوم می کند، آزمایش لیتیوم مکرراً درخواست می شود. پس از اینکه غلظت های خونی آن در یک محدوده درمانی قرار گرفتند، پزشک ممکن است در فواصل زمانی برای اطمینان از اینکه سطوح دارو در این دامنه قرار دارند، درخواست آزمایشات لیتیوم را بدهد.

    این آزمایش ممکن است زمانی که عارضه فرد به لیتیوم پاسخ نمی دهد، برای تعیین اینکه آیا غلظت ها بسیار پائین بوده یا دارو نامؤثر است و یا برای مشخص کردن اینکه آیا فرد، درمان را مورد پذیرش قرار داده است (دارو را به صورت منظم مصرف می کند)، درخواست شود. این تست همچنین زمانی که فرد با سطحی رنج آور از عوارض جانبی مواجه بوده و یا نشانه هایی را بروز می دهد که پزشک مشکوک است که ممکن است بعلت سمیت باشد، احتمالاً درخواست داده شود. این نشانه ها از قبیل موارد زیر هستند:

    • کسالت، فقدان انرژی
    • سرگیجه
    • ضعف ماهیچه
    • عدم هماهنگی
    • مشکل سخن گفتن
    • حالت تهوع، اسهال و استفراغ
    • گیجی
    • رعشه یا لرزش نامنظم
    • ناآرامی

    سطوح بسیار بالا میتواند به بی حسی، تشنج، نارسایی کلیوی و مرگ منتفی شود.

    نمونه های خون برای لیتیوم معمولاً 12 ساعت پس از آخرین دوز جمع آوری می شوند. از آنجائیکه زمانبندی متفاوت بوده و برخی اشکال دارویی بتدریج و در طول زمان آزاد می گردند، قواعد جمع آوری نمونه ممکن است متفاوت باشند.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    محدوده درمانی برای لیتیوم بین 0.6 تا 1.2 میلی مول بر لیتر مشخص شده است. در این محدوده، بیشتر مردم بدون نشانه های سمیت به دارو پاسخ می دهند.

    پاسخ به دارو و عوارض جانبی، فردی می باشند. برای برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، بیماری آنها در کمترین حد محدوده درمانی، کاملاً درمان نمی شود. سایرین ممکن است در بالاترین حد محدوده درمانی، با عوارض جانبی مواجه شوند. بیماران باید برای پیدا کردن مناسب ترین دوز و غلظت برای خود، همکاری دقیقی با پزشک خود داشته باشند.

    بطورکلی، زمانی که نتایج لیتیوم در محدوده درمانی بوده و هم بیمار و هم پزشک نسبت به کنترل مناسب اختلال دوقطبی فرد، راضی می باشند پس دوز لیتیوم کافی می باشد، بویژه اگر فرد با عوارض جانبی چشمگیری مواجه نباشد.

    اگر سطح دارو در خون زیر محدوده درمانی باشد، این احتمال وجود دارد که فرد داروی کافی دریافت نمی کند. اگر سطوح، بالای محدوده درمانی بوده و اگر عوارض جانبی قابل ملاحظه ای در آن دوز دیده می شوند، پس این احتمال هست که دوز بسیار بالا می باشد. در این موارد، پزشک ممکن است دوز لیتیوم را تغییر دهد. هر چند، بیماران نباید بدون مشورت با پزشک خود، اقدام به کاهش یا قطع مصرف دارو کنند، از آنجائیکه میتواند نشانه های دوقطبی آنها را تشدید کند. تعیین دوز و تغییرات آنها باید بر یک مبنای مورد به مورد ارزیابی شوند.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    لیتیوم در اصل توسط کلیه ها از بدن پاکسازی می شود. استفاده بلند مدت از لیتیوم، خطر کاهش عملکرد کلیه را در بر دارد.

    افراد مبتلا به بیماری کلیوی ممکن است با افزایش سطوح لیتیوم روبرو شوند، زیرا پاکسازی آن از بدن کاهش می یابد. پزشکان با آزمایشاتی مانند BUN و کراتینین در طول زمان بر عملکرد کلیه نظارت می کنند.

    بیمارانی که لیتیوم مصرف می کنند ممکن است مبتلا به کمکاری غده تیروئید شوند. پزشکان اغلب به صورت منظم بر عملکرد کلیه یک فرد بوسیله یک آزمایش TSH نظارت می کنند.

    انواعی از داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای و مکمل ها میتوانند غلظت های لیتیوم را در خون افزایش یا کاهش داده یا با آن تداخل داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، اطلاعات دارویی MedlinePlus: لیتیوم، را ببینید.

    سطوح لیتیوم و عوارض جانبی آن میتوانند با اتلاف نمک و آب از بدن، افزایش پیدا کنند؛ این شرایط با رژیم غذایی بدون نمک، تعریق بیش از حد یا یک بیماری که باعث اسهال و استفراغ می شود، ایجاد می شوند. برای ثابت نگهداشتن سطوح خونی لیتیوم، مؤسسه بهداشت ملی روزانه نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب یا سایر مایعات، مصرف نمک و کافئین به همان میزان پیش از آغاز دارو و اجتناب از الکل را توصیه می کند.

  • لازم است که چه مدت تحت درمان لیتیوم باشم؟
    لیتیوم معمولاً روزانه و تا آخر عمر فرد مصرف می شود. اختلال دوقطبی قابل کنترل بوده ولی درمان پذیر نیست.
  • چه کسی آزمایشات لیتیوم را درخواست میدهد؟

    این تست ها ممکن است توسط پزشک اصلی شما مورد نظارت قرار گیرند اما همچنین احتمال دارد که بوسیله یک متخصص سلامت روان درخواست شده و نظارت شوند.

  • آیا آزمایش سطح لیتیوم در منزل انجام پذیر است؟

    خیر، این آزمایش نیاز به تجهیزات تخصصی دارد. نمونه های خون از یک ورید بازو جمع آوری شده و در یک آزمایشگاه مورد آزمایش قرار می گیرند.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

2017 review performed by Kenneth Ihenetu, PhD, DABCC, FACB, Lab. Director, UNITEC Labs Inc.

Pauwels, S., Vermeersch, P., Desmet, K., Vanstapel, F. (2014). Practice-Oriented Quality Specification for Therapeutic Drug Monitoring. Clin. Chem. 60 (3):559-560.

Rej, S., segal, M., Low, N., Musci, I., Holcroft, C., Schulman, K., Looper, K. (2014). The McGill Geriatric ithium-Induced Diabetes Insipidus Clinical Study (McGLIDICS). Can. J. Psychiatry. 59 (6):327-334.

National Institute of Mental Health (2015). Bipolar Disorder. Available online at https://www.nimh.nih.gov./health/publications/bipolar/index.shtml. Accessed on 3/20/2017.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St Louis: Elsevier Saunders.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition]. Pp 1121.

Spearing, M. Updated (2006 February 17,Updated). Bipolar Disorder. NIMH [On-line information]. Available online at http://www.nimh.nih.gov/publicat/bipolar.cfm#bp6.

Goldberg, J. and Citrome, L. (2005 February). Latest therapies for bipolar disorder, Looking beyond lithium. Postgraduate Medicine online v 117 (2) [On-line journal]. Available online at http://www.postgradmed.com/issues/2005/02_05/goldberg.htm.

Geddes, J. et. al. (2004 February). Long-Term Lithium Therapy for Bipolar Disorder: Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Am J Psychiatry 161:217-222 [On-line journal]. Available online at http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/full/161/2/217.

Newport, D. J. et. al. (2005 November). Lithium Placental Passage and Obstetrical Outcome: Implications for Clinical Management During Late Pregnancy. American Journal of Psychiatry 162:2162-2170 [on-line abstract]. Available online at http://ajp.psychiatryonline.org/cgi/content/abstract/162/11/2162.

Schapiro, N. (2005). Bipolar Disorders in Children and Adolescents. Medscape from J Pediatr Health Care. 2005; 19 (3): 131-141 [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/504584_1.

Menon, L. (2005 August, Updated). Lithium. National Alliance for the Mentally Ill [On-line information]. Available online through http://www.nami.org.

Walling, A. (2005 January 1). Evidence-Based Guidelines for Bipolar Disorder Therapy. American Family Physician [On-line journal]. Available online at http://www.aafp.org/afp/20050101/tips/19.html.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER and Bruns DE, eds. 4th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1271-1272.

Harrison's Principles of Internal Medicine. 16th ed. Kasper D, Braunwald E, Fauci A, Hauser S, Longo D, Jameson JL, eds. McGraw-Hill, 2005 Pg 2557.

(Updated March 24, 2009) Lee D, Gupta M. Toxicity, Lithium from Medscape. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/815523-overview. Accessed September 2009.

(January 15, 2009) MedlinePlus Medical Encyclopedia. Bipolar Disorder. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000926.htm. Accessed September 2009.

(January 4, 2009) Mayo Clinic. Bipolar Disorder. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/bipolar-disorder/DS00356. Accessed September 2009.

National Alliance on Mental Illness. Medications, Lithium. Available online through http://www.nami.org. Accessed September 2009.

(Jan 14, 2009) Lloyd A. Netdoctor: Lithium. Available online at http://www.netdoctor.co.uk/diseases/depression/lithium_000290.htm. Accessed September 2009.

C. Wijeratne and B. Draper. Reformulation of current recommendations for target serum lithium concentration according to clinical indication, age and physical comorbidity. Aust N Z J Psychiatry. 2011 Dec; 45(12):1026-32. Available online at http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21961481. Accessed July 17, 2013.

Serum lithium measurement. MUSC Health: Medical University of South Carolina. Available online at http://www.muschealth.com/lab/content.aspx?id=150195. Accessed July 17, 2013.

Lithium. Egton Medical Information Systems Limited. Available online at http://www.patient.co.uk/doctor/lithium. Last reviewed 02/05/2013. Accessed July 17, 2013.

Label and Approval History. Food and Drug Administration. PDF available for download at http://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2004/16860slr074,18152slr020_eskalith_lbl.pdf. Issued 2004. Accessed July 17, 2013.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER and Bruns DE, eds. 4th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders; 2006 Pp 608-609.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.