این تست در ارزیابی میزان تستوسترون پائین (کمبود آندروژن) در مردان،
بیشتر متداول است؛ همچنین معمولاً در ارزیابی زنان همراه با علائم و
نشانه های هورمون مردانه اضافی (آندروژن ها) استفاده می شود
Sex Hormone Binding Globulin (SHBG)
زمانی که علائم و نشانه های افزایش یا کاهش تستوسترون دیده شده و سنجش مقادیر کل تستوسترون با علائم شما سازگار نیست
نمونه خون که از ورید بازوی شما گرفته می شود
هیچ نوع آمادگی برای این آزمایش لازم نمی باشد
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SHBG) را میتوان برای کمک به ارزیابی مردان برای مقادیر پائین تستوسترون و زنان برای تولید اضافی تستوسترون بکار برد. این آزمایش احتمالاً همراه با آزمایشات دیگر برای سنجش وضعیت هورمون های جنسی یک فرد درخواست شود.
SHBG، پروتئینی است که اتصال محکمی با هورمون های تستوسترون، دی هیدروتستوسترون (DHT) و استرادیول (یک استروژن) برقرار می کند. در این حالت متصل، SHBG این هورمون ها را در خون به صورت اشکال غیر فعال از نظر بیولوژیکی منتقل می کند. تغییرات در سطوح SHBG میتواند بر میزان هورمونی که برای استفاده توسط بافت های فرد در دسترس است، تأثیر گذارد.
آزمایش سطح آلبومین و یک یا چند هورمون جنسی دیگر، مانند پرولاکتین، استرادیول و LH (هورمون لوتئینه کننده) نیز ممکن است برای ارزیابی تعادل هورمون های موجود یک فرد انجام شود.
SHBG در مردان
آزمایشات سطوح SHBG و کل تستوسترون بدن، احتمالاً برای کمک به تعیین علت ناباروری، کاهش میل جنسی یا مشکل نعوظ در یک مرد بالغ، درخواست داده شود. سنجش SHBG بعلاوه تستوسترون بویژه در زمانی که نتایج کل تستوسترون مطابق با علائم بالینی نمی باشند، میتواند مفید باشد.سنجش سطح مجموع تستوسترون نمی تواند بین تستوسترون غیرمتصل (زیست دسترس) و متصل تشخیص دهد، اما همانطور که نام آن نشان می دهد، میزان کلی تستوسترون را در خون اندازه گیری می کند. در بسیاری موارد، این برای ارزیابی تولید تستوسترون اضافی یا کمبود آن کافی می باشد. هرچند، اگر سطح SHBG یک فرد طبیعی نباشد، در نتیجه آزمایش کل تستوسترون نمی تواند تصویری صحیح از میزان تستوسترونی که در دسترس بافت های بدن می باشد، ارائه دهد.
سنجش SHBG به پزشکان در اندازه گیری تستوسترون زیست دسترس با یک آزمایش کل تستوسترون، کمک می کند. افزایش SHBG در مردان ممکن است مرتبط با علائم کمبود سطوح تستوسترون (هایپوگنادیسم) باشد زیرا تستوسترون کمتری در اختیار بافت های بدن قرار میگیرد.
دستورالعمل های تخصصی انجمن اندوکرین، اندازه گیری کل تستوسترون را در غربالگری اولیه برای کمبود تستوسترون، توصیه می کند. اگر نتیجه غیرعادی باشد، این آزمایش در یک روز دیگر تکرار می شود. اگر نتایج تکرار، پائین-نرمال و یا SHBG غیر نرمال باشد، این انجمن یکی از موارد زیر را توصیه می کند:
- اندازه گیری تستوسترون زیست دسترس (با استفاده از اشباع آمونیوم سولفات یا SHBG)
- محاسبه تستوسترون آزاد از مجموع تستوسترون و SHBG
- اندازه گیری تستوسترون آزاد (با استفاده از روشی با عنوان دیالیز تعادلی)
SHBG در زنان
در زنان، مقادیر کمی از تستوتسرون توسط تخمدان و غدد فوق کلیوی تولید می شود. حتی افزایش کم در تولید تستوسترون میتواند در تعادل هورمون ها اختلال ایجاد کرده و علائمی مانند عادات ماهانه نامنظم یا عدم وجود عادات ماهانه، ناباروری، آکنه و رشد موی زائد در صورت و بدن را ایجاد کند (پشمالویی). این علائم و نشانه ها و دیگر علائم، اغلب همراه با سندرم تخمدان پلی سیستیک (PCOS)، عارضه ای که با تولید هورمون های جنسی مردانه (آندروژن) اضافی شناخته می شود، هستند. آزمایش مقادیر SHBG و تستوسترون میتواند در کمک به شناسایی و ارزیابی تولید تستوسترون و یا کاهش غلظت های SHBG و ارزیابی زنان مشکوک به داشتن PCOS، مفید باشد. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
در حال حاضر، آزمایش SHBG به صورت روتین انجام نمی گردد. در بسیاری از موارد، پزشکان تصور می کنند که مجموع تستوسترون و شاید تستوسترون آزاد (که توسط روشی با عنوان دیالیز تعادلی سنجیده می شود)، اطلاعات کافی را فراهم می کنند. SHBG اغلب در زمانی درخواست داده می شود که نتایج کل تستوسترون بنظر نمیرسند که با علائم و نشانه های بالینی مانند ناباروری، کاهش میل جنسی و مشکل نعوظ در مردان یا ناباروری، عادات ماهانه نامنظم و رشد موی زائد در صورت و بدن در زنان، سازگار باشند.
-
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
مقادیر بالای SHBG بدین معنی است که این احتمال وجود دارد که تستوسترون آزاد کمتری نسبت به میزانی که توسط تست مجموع تستوسترون نشان داده شده بود، در اختیار بافت ها قرار دارد. مقادیر SHBG پائین بدین معنی است که بیشتر کل تستوسترون زیست دسترس بوده و متصل به SHBG نمی باشد. این اطلاعات میتواند در ارزیابی کلی یک فرد با علائم و نشانه های عارضه مرتبط با افزایش یا کمبود تولید هورمون جنسی، مهم باشد.
افزایش سطوح تستوسترون ممکن است در موارد زیر مشاهده شود:
- بیماری کبدی
- کمکاری غده تیروئید
- اختلالات در خوردن (anorexia nervosa)
- استفاده از کورتیکواستروئیدها یا استروژن (درمان جایگزینی هورمون و داروهای ضدبارداری خوراکی)
- کاهش تولید هورمون جنسی (هایپوگنادیسم)
- بارداری
کاهش SHBG در موارد زیر دیده می شود:
- چاقی
- سندرم تخمدان پلی سیستیک
- کمکاری غده تیروئید
- مصرف آندروژن (استروئید(
- بیماری کوشینگ
-
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
غلظت های SHBG معمولاً در کودکان هر دو جنس بالا می باشند. پس از بلوغ، سطوح SHBG در مردان سریعتر از زنان کاهش پیدا می کنند. مقادیر آن معمولاً در بزرگسالان ثابت بوده و سپس در سنین بالاتر مردان، همزمان با شروع کاهش سطوح کل تستوسترون، آغاز به افزایش می کنند. در زنان پس از یائسگی، غلظت های SHBG، تستوسترون و استروژن با کاهش تولید هورمون توسط تخمدان ها، کاهش پیدا می کنند.
-
آیا تست SHBG موارد استفاده دیگری هم دارد؟
هنوز نه، اما محققین در حال ارزیابی شرایطی هستند که در آن تغییرات در سطوح SHBG وجود دارد، تا ببینند که آیا موارد استفاده بالینی دیگری برای این آزمایش وجود دارد یا خیر. مطالعات اخیر نشان داده اند که ممکن است ارتباطی بین سطوح SHBG و مقاومت به انسولین در بیماران دیابت نوع 2 وجود داشته باشد.
-
شاخص آندروژن آزاد چیست؟
شاخص آندروژن آزاد (FAI)، محاسبه ای است که اطلاعاتی را درباره میزان تستوسترونی که متصل به SHBG نبوده و برای استفاده بدن در دسترس می باشد (زیست دسترس)، فراهم می کند. نتایج تست کل تستوسترون و SHBG برای محاسبه مورد استفاده قرار میگیرند: FAI= کل تستوسترون\FAI. SHBG در مواقعی میتواند مفید باشد که در آن تستوسترون آزاد یا تستوسترون زیست دسترس، موجود نمی باشند. این در مواقعی که SHBG نرمال است، جایگزینی معقول را برای برآورد غلظت تستوسترون زیست دسترس، ارائه می کند.