شمارش پلاکت، برای تعیین تعداد پلاکت ها در خون، مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش در بررسی شمارش کامل سلول های خون (CBC)، پنلی از آزمایشات که اغلب بعنوان بخشی از آزمایشات عمومی پزشکی انجام می شوند، گنجانده می شود.

پلاکت ها، قطعات کوچکی از سلول هایی هستند که برای لخته شدن طبیعی خون ضروری هستند. شمارش پلاکت ممکن است برای غربالگری یا تشخیص انواعی از بیماری ها و عوارض که میتوانند باعث مشکلاتی در تشکیل لخته شوند، مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایش ممکن است بعنوان بخشی از تعدادی آزمایشات که برای بیماری هایی از قبیل اختلال خونریزی، بیماری مغزاستخوان یا اختلال لختگی مفرط انجام می شوند، استفاده شود.،

این تست ممکن است بعنوان یک ابزار نظارتی برای افراد مبتلا به عوارض زمینه ای یا کسانی که تحت درمان با داروهایی هستند که مشخص شده بر پلاکت ها تأثیر می گذارند، مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایش همچنین ممکن است برای نظارت بر افرادی که تحت درمان یک اختلال پلاکت قرار گرفته اند برای مشخص کردن تأثیر درمان استفاده شود.

شمارش پلاکت ممکن است همراه با یک یا چند آزمون عملکرد پلاکت که عملکرد پلاکت ها را ارزیابی می کند و سایر آزمایشاتی که انقعاد را بررسی می کنند مانند PT و PTT، انجام شوند. اگر نتایج در محدوده نرمال نباشند، تعدادی از سایر تست ها ممکن است برای دادن سرنخ درباره علت آن، کمک کنند. گاهی اوقات، اسمیر خونی ممکن است به عنوان پیگیری برای بررسی پلاکت ها زیر میکروسکوپ انجام گیرد. این به عنوان مثال، به تعیین اینکه آیا پلاکت ها حقیقتاً دارای تعداد کمی بوده یا در هنگام آزمایش به یکدیگر اتصال یافته اند، کمک می کند. (پرسش های متداول شماره 3 و شماره 4 را برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، ببینید.)

آزمایش شمارش پلاکت، اغلب بعنوان بخشی از شمارش کامل سلول های خون (CBC) درخواست داده شده که ممکن است در زمان انجام آزمایشات عمومی، انجام شود.

این آزمایش ممکن است زمانی که فرد علائم و نشانه های مرتبط با کاهش تعداد پلاکت ها یا اختلال خونریزی را نشان میدهد، از قبیل موارد زیر درخواست شود:

• کبودی سریع و بدون توضیح
• خونریزی طولانی از یک برش یا زخم کوچک
• خونریزی مکرر بینی
• خونریزی دستگاه گوارش (که در نمونه های مدفوع قابل شناسایی است)
• خونریزی شدید قاعدگی
• لکه های قرمز کوچک بر روی پوست با عنوان حصبه دانه petechiae - که گاهی اوقات مثل جوش بنظر میرسند
• لکه های مایل به ارغوانی بر روی پوست با عنوان purpura که بر اثر خونریزی زیر پوست ایجاد می شوند

آزمایش ممکن است در زمانی که فرد مشکوک به داشتن تعداد بالایی از پلاکت ها می باشد نیز انجام شود. تعداد مازاد پلاکت ها میتواند باعث لختگی بیش از حد شده یا در صورت عملکرد نامناسب پلاکت ها، ممکن است به خونریزی منجر شود. اگرچه، افرادی که تعداد بالایی از پلاکت ها را دارند اغلب هیچ علائم و نشانه ای نشان نمی دهند، از اینرو ممکن است این عارضه فقط زمانی که شمارش پلاکت بعنوان بخشی از آزمایشات چکآپ یا به دلایل دیگری انجام میگردد، شناسایی شود.

تعداد پائین پلاکت که ترومبوسیتوپنی نیز نامیده می شود و علائم و نشانه های همراه با آن، ممکن است توسط تعدادی از عوارض و عوامل ایجاد شده  باشد. این عوامل معمولاً در یک یا دو دسته کلی قرار می گیرند:

• اختلالاتی که در آن، مغزاستخوان قادر به تولید کاملی از پلاکت ها نیست
• شرایطی که در آنها پلاکت ها کاملاً مصرف شده یا بیشتر از نرمال تخریب می شوند

نمونه هایی از عوارضی که باعث تعداد پائین پلاکت ها می شوند از قرار زیر می باشند:

• ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک (ITP) که بعنوان پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایمنی نیز شناخته می شود، در نتیجه تولید آنتی بادی علیه پلاکت ها، ایجاد می شود.
• عفونت های ویروسی مانند منونوکلئوزیس، هپاتیت، HIV یا سرخک
• داروهای خاص مانند آسپیرین و ایبوپروفن، برخی از آنتی بیوتیک ها (شامل آنهایی که حاوی سولفا هستند)، کلشی سین و ایندومتاسین، عوامل بازدارنده H2، هیدرالازین، ایزونیازید، کوئینیدین، دیورتیک های تیازید و تولبوتامید، تنها تعدادی هستند که مرتبط با کاهش تعداد پلاکت القا شونده با دارو می باشند.
• ترومبوسیتوپنی القا شونده با هپارین (HIT) که زمانی که فرد تحت درمان با هپارین، آنتی بادی تولید می کند منجر به کاهش پلاکت ها می شود. (برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، مقاله درباره آنتی بادی HIT را ببینید)
• لوسمی، لمفوم یا سایر سرطان هایی که به مغزاستخوان گسترش پیدا کرده اند (متاستاز) - افراد مبتلا به سرطان که خونریزی مفرط را به علت کاهش شدید تعداد پلاکت ها تجربه می کنند. با افزایش تعداد سلول های سرطانی در مغز استخوان، سلول های طبیعی مغزاستخوان با توجه به تراکم ایجاد شده، خارج شده و منجر به تعداد کمتر سلول های تولید کننده پلاکت می شود.
• آنمی آپلاستیک - عارضه ای که در آن، تولید تمام سلول های خونی به میزانی چشمگیر کاهش می یابد.
• مشکلات خونریزی بلند مدت (بعنوان مثال، خونریزی مزمن از زخم های معده)
• سپتیسمی، بویژه آنکه بر اثر عفونت باکتریایی جدی با باکتری های گرم منفی ایجاد شده است
• سیروز
• اختلالات خودایمنی مانند لوپوس که در آن سیستم ایمنی بدن آنتی بادی های را تولید میکند که به اندام ها یا بافت های خود بدن حمله کرده و باعث افزایش تخریب پلاکت ها می شوند
• شیمی درمانی یا پرتو درمانی که ممکن است بر توانایی مغزاستخوان جهت تولید پلاکت ها تأثیر گذارد.
• مصرف پلاکت، ممکن است در انواعی از بیماری ها و شرایط دیده شود. بعنوان مثال، انقعاد درون عروقی منتشر (DIC)، پورپورای ترومبوسیتوپنیک (TTP) و سندرم اورمیک همولیتیک (HUS) میتواند به کاهش پلاکت های در گردش خون منجر شود.
• تماس با مواد شیمیایی مانند آفت کش ها، آرسنیک یا بنزن

اگر تعداد پلاکت به زیر 20000 در میکرولیتر برسد، خونریزی خودبخودی ممکن است رخ داده و ریسک مرگبار در نظر گرفته می شود. به فردی که تعداد بسیار پائینی از پلاکت ها را دارد ممکن است از طریق انتقال خون، پلاکت تزریق شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله خون و اجزاء خونی در بانک خون را ببینید.

تعداد بالای پلاکت خون به عنوان ترومبوسیتوزیس مورد اشاره قرار میگیرد. این معمولاً به علت یک عامل یا بیماری زمینه ای (که ترومبوسیتوزیس ثانویه یا واکنشگر نیز نامیده می شود) می باشد:

• سرطان، معمولاً ریه، دستگاه گوارش، تخمدان، پستان یا لمفوم
• آنمی، بویژه آنمی نقص آهن و آنمی همولیتیک
• عوارض التهابی مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا آرتریت روماتوئید
• بیماری های عفونی مانند سل
• اگر طحال فرد توسط جراحی برداشته شده باشد
• استفاده از قرص های ضدبارداری (ضدبارداری های خوراکی)

برخی عوارض ممکن است که باعث افزایش موقتی شمارش پلاکت شوند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بهبود از شرایطی مانند اتلاف فراوان خون مانند تروما یا یک عمل جراحی بزرگ
• پس از فعالیت فیزیکی
• پس از مصرف بیش از حد الکل یا کمبود ویتامین B12 و فولات

ندرتاً ترومبوسیتوزیس بر اثر اختلال مغز استخوان ایجاد می شود. یک نمونه ترومبوسیتوپنی می باشد که ترومبوسیتمی ضروری نیز نامیده شده که یک اختلال بیش تکثیری مغزاستخوان بوده که در آن مغزاستخوان، شدیداً تعداد بالایی از پلاکت ها را تولید می کند. اغلب این بدون علائم بوده و این بیماری هنگام چکآپ عمومی یا بدلایل دیگر، آشکار می شود.

افرادی که مبتلا به این عارضه هستند ممکن است در معرض لختگی بیش از حد (ترومبوزیس) بعلت افزایش پلاکت ها باشند اما ممکن است مشکلات خونریزی نیز داشته باشند، از آنجائیکه پلاکت ها ممکن است به درستی عمل نکنند. این اختلال، اغلب همراه با جهش در ژنی با عنوان JAK2 می باشد. اگر پزشک مشکوک به این اختلال شود، آزمایش برای این جهش باید انجام گیرد.بیش از نیمی از افراد با ترومبوسیتوپنی ضروری، دارای جهش JAK2 هستند. افراد با سایر اختلالات بیش تکثیری مغزاستخوان یا میلودیسپلاستیک، مانند لوسمی میلوئید مزمن، پلی سیتمی ورا یا زیرگونه های خاصی از سندرم میلودیسپلاستیک، ممکن است میزان بسیار بالایی از پلاکت ها را داشته باشند.

برخی از افراد پلاکت هایی دارند که تمایل به "ذخیره شدن" یا تجمع در طحال شان دارند، که منجر به تعداد پائینی از پلاکت میگردد. هرچند، این افراد معمولاً هیچ علائمی را  که مرتبط با این عارضه است تجربه نمی کنند.

زندگی در ارتفاعات بالا، تمرینات ورزشی شدید و زایمان (پس از زایمان) ممکن است باعث افزایش تعداد پلاکت ها شوند. داروهایی که باعث افزایش شمارش پلاکت می شوند شامل استروژن و قرص های ضدبارداری (ضدبارداری های خوراکی) هستند.

کاهش ملایم تعداد پلاکت ها ممکن است در زنان پیش از دوره قاعدگی دیده شود. تا 5% زنان باردار، ممکن است در آن دوره تعداد پائین تری از پلاکت داشته باشند.

اختلالات ارثی که بر اثر نقایصی در پلاکت ایجاد می شوند شامل ترومباستنی Glanzmann، بیماری Bernard-Soulier، سندرم Chediak-Higashi، سندرم Wiskott-Aldrich، سندرم May-Hegglin و سندرم داون هستند. اگرچه، رخداد این ناهنجاری های ژنتیکی، نسبتاً نادر می باشد.

کبودی بدون دلیل مشخص، خونریزی از بینی، دهان یا راست روده بدون آسیب مشخص، دوره های قاعدگی مفرط یا طولانی، یا عدم توانایی در توقف خونریزی از یک زخم کوچک در یک زمان مورد انتظار ممکن است نشاندهنده کمبود پلاکت باشند.