تشخیص علت مننژیت یا آنسفالیت ویروسی یا بیماری عامل تب که در طی ماههای گرم سال رخ می دهد؛ برای بررسی و تحقیق در مورد بیماری های واگیردار و بررسی گسترش آنها
Arbovirus Testing
زمانیکه شما دارای علائمی حاکی از عفونت آربووایروس (arbovirus) باشید، مثل تب، سردرد، خشکی گردن، ضعف عضلانی و تخیص آنسفالیت و یا مننژیت
نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو یا مایع مغزی نخاعی گرفته شده از طریق بخش نخاع
نیاز نیست.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش آربووایروس برای تشخیص فردی با علائم و نشانه ها و پیشینه ای از قرارگیری در معرض حشره عامل ویروس استفاده می شود. این آزمایش می تواند به تشخیص علت مننژیت یا آنسفالیت کمک کرده و از عفونت آربووایروس را از دیگر وضعیتهای با علت مشابه مثل مننژیت باکتریایی تفکیک کند و به جهت روند درمان نیز کمک نماید.
عموما، یک آزمایش اختصاصی درخواست شده مختص یک آربووایروس خاص مثل ویروس وست نایل (WNV) یا تب dengue خواهد بود که بر اساس علائم و نشانه های فرد تعیین می شود. گاها، یک پنل از آزمایشات را می توان برای تعیین نوع آربووایروس عامل عفونت استفاده می شود.
دو مورد از آزمایشات در این خصوص وجود دارد:
آزمایشات آنتی بادی
این آزمایش، آنتی بادی های آربووایروس خاص تولید شده در پاسخ به یک عفونت را شناسایی می کند. دو دسته از آنتی بادی ها را می توان مورد بررسی قرار داد:
-آنتی بادی های IgM در آغاز تولید می شوند و در طی یک تا دو هفته بعد از عفونت وجود خواهند داشت. سطوح این آنتی بادی ها در خون به مدت چند هفته افزایش می یابد سپس افت می کند. بعد از چند ماه، آنتی بادی های IgM در سطوح غیرقابل تشخیص خواهند بود. آزمایش آنتی بادی IgM اولین آزمایش انجام شده بر روی خون یا مایع مغزی-نخاعی افراد دارای علائم و نشانه های بیماری است.
-آنتی بادی های IgG بعد از آنتی بادی های IgM تولید می شوند. عموما سطح اینها با یک عفونت حاد افزایش یافته، تثبیت می شود و سپس برای مدت طولانی پایدار خواهند بود. آزمایشات IgG را می توان همراه با آزمایش IgM برای کمک به تشخیص عفونت آربووایروس جدید یا قبلی درخواست داد. گاها آزمایش با جمع آوری دو نمونه با فاصله 2 تا 4 هفته (نمونه های حاد و عادی) و با سنجش سطح IgG انجام می شود (titer). این می تواند به تشخیص اینکه آیا آنتی بادی ها از عفونت جدید یا قبلی هستند، کمک نماید.
آزمایشات آنتی بادی می تواند با ویروس هایی که مشابه هستند، تداخل پیدا کند، بنابراین یک آزمایش دوم که از روش دیگری استفاده می کند (مثل آزمایش تولید نوکلئیم اسید (NAAT) یا یک آزمایش خنثی سازی) را می توان برای تایید نتایج مثبت استفاده کرد.
آزمایش افزایش نوکلئیک اسید
آزمایش افزایش نوکلئیک اسید (NAAT) ماده ژنتیکی آربووایروس را برای تشخیص وجود ویروس در فرد می سنجد. این آزمایش می تواند عفونت جدید ناشی از ویروس را قبل از اینکه آنتی بادی های مرتبط قابل تشخیص باشند، تعیین کند اما باید مقادیر خاصی از ویروس در نمونه موجود باشد. برای بسیاری از آربووایروس ها، سطوح ویروس در انسانها اغلب پایین بوده و برای طولانی مدت دوام نمی آورند. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش عمدتا زمانی درخواست داده می شود که فرد دارای علائم و نشانه های حاکی از عفونت آروبووایروس باشد، بویژه اگر شخص در منطقه ای زندگی می کند یا اخیرا به منطقه مسافرت کرده که در آن آروبووایروس خاصی فراگیر باشد.
در آمریکا، عفونت آربووایروس در زمان بروز علائم از اواسط تا اواخر تابستان افزایش می یابد. در مناطق گرم تر، عفونت ها در کل سال می تواند رخ دهد.
برخی از علائم و نشانه های شامل موارد زیر است:
-تب
-سردرد
-ضعف و درد عضلانی
-درد مفصل
-تهوع
-جوش پوستی
درصد کمی از افراد (بویژه افراد جوان، مسن و افراد دارای سیستم ایمنی در معرض خطر) ممکن است علائم جدی تر مرتبط با مننژیت و آنسفالیت را داشته باشند. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
-تب بالا
-سردردهای شدید
-تشنج
-سردرگمی
-خشکی گردن
-فلج عضلانی
آزمایشات آنتی بادی را می توان در طی هفته اول یا دوم از بروز علائم برای تشخیص عفونت حاد درخواست داد. نمونه خون اضافی را می توان 2 تا 4 هفته بعد و برای تعیین افزایش سطوح آنتی بادی جمع آوری کرد. زمانیکه یک عفونت در سیستم مرکزی عصبی مورد تردید باشد، آزمایش آنتی بادی را می توان بر روی مایع مغزی-نخاعی و نیز خون انجام داد. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
نتایج آزمایش آربووایروس مستلزم تفسیر و تحلیل دقیق، در نظر گیری علائم و نشانه های فرد و نیز خطر قرارگیری در معرض عفونت است.
آزمایشات آنتی بادی
آزمایشات آنتی بادی ممکن است بصورت مثبت یا منفی یا کمتر و یا بیشتر از مقدار معیار گزارش شود. برای مثال، اگر مقدار آستانه معیار 1:10 باشد، در این وضعیت نتیجه کمتر از این مقدار منفی بوده و بیشتر از آن مثبت لحاظ خواهد شد.
اگر آنتی بادی های IgM یا IgG در مایع مغزی-نخاعی (CSF) شناسایی شوند، نشانگر آنست که یک عفونت آربووایروس در سیستم عصبی مرکزی وجود دارد. اگر آزمایش آنتی بادی CSF منفی باشد، در این حالت هیچ گونه عفونتی در سیستم عصبی مرکزی نبوده یا سطح آنتی بادی خیلی پایین است.
اگر IgM و IgG در نمونه اولیه خون شناسایی شوند، در این حالت احتمالا فرد در چند هفته گذشته آلوده به آربووایروس شده است. اگر IgG مثبت باشد اما IgM پایین یا منفی باشد، احتمالا فرد در زمانی در گذشته عفونت را داشته است. اگر مقدار آنتی بادی IgG در نمونه اولیه و نمونه گرفته شده در 2 تا 4 هفته افزایش یابد، احتمال دارد که فرد جدیدا به بیماری مبتلا شده باشد.
نتایج منفی آنتی بادی های IgM و یا IgG می تواند حاکی از آن باشد که علائم به علت دیگری مثل مننژیت باکتریایی بوده است. با این حال، شخص ممکن است هنوز دارای عفونت باشد- و در اولین دوران عفونت قرار داشته و زمان کافی برای تولید سطح قابل تشخیصی از آنتی بادی وجود نداشته باشد. اگر تردید نسبت به آروبووایروس وجود داشته باشد، آزمایش آنتی بادی را می توان در زمان دیگر تکرار کرد یا یک آزمایش NAAT را بعد از آن انجام داد.
جدول زیر نتایج مشاهده شده در آزمایش آنتی بادی را بیان کرده است:نتایج IgM نتایج IgG تحلیل وضعیت مثبت منفی عفونت جدید مثبت مثبت عفونت قبلی پایین یا منفی یا آزمایش نشده افزایش چهار برابری در نمونه های گرفته شده با فاصله 2 تا 4 هفته عفونت قبلی پایین یا منفی مثبت عفونت در زمان گذشته منفی مثبت - گسترش آنتی بادی ها خیلی زود است
- علائم ناشی از علت دیگر
نتیجه مثبت در آزمایش اولیه برای آنتی بادی IgM در خون یا CSF بصورت مثبت فرضی لحاظ شده است زیرا آنتی بادی های ویروس های مشابه ممکن است با هم واکنش دهند. این حاکی از تشخیص بیماری بوده اما قطعی نیست. نتیجه مثبت در آزمایش دوم با استفاده از روش NAAT یا خنثی سازی این تشخیص را تایید می کند.
آزمایش افزایش نوکلئیک اسید (NAAT)
NAAT مثبت برای آربووایروس نشانگر عفونت با آن ویروس خاص است.
NAAT منفی بدین معنی است که هیچ ویروسی در نمونه آزمایش شده وجود ندارد یا ویروس در مقادیر خیلی کم و غیرقابل تشخیص موجود است. آزمایش منفس را نمی توان در جهت رد قطعی وجود یک آربووایروس استفاده کرد. -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
وجود آنتی بادی های آربووایروس می تواند نشانگر عفونت باشد اما نمی توان از آن در پیش بینی شدت علائم یا پیش بینی بیماری استفاده کرد.
آزمایشات دیگری مثل آزمایشات آنتی ژن برای تب شدید (dengue) و کشت ویروس را می توان در برخی موارد استفاده کرد. NAAT و کشت ویروسی را می توان در موقعیت های تحقیقاتی و توسط جامعه پزشکی در سطح داخلی و بین المللی برای تشخیص و مطالعه عوامل آربووایروس عفونت استفاده کرد. زنجیره های مختلفی از عوامل این ویروس جدا شده و مرتبط با بیماری های فراگیر منطقه ای هستند.
آزمایشات مولکولی مثل NAAT را می توان در یک آزمایشگاه سلامت عمومی یا مراکز پیشگیری و کنترل بیماری (CDC) انجام داد. این آزمایشات را می توان قبل تایید تشخیص بیماری انجام داد و بصورت رسمی به CDC گزارش کرد.
آزمایش NAAT هم اکنون بعنوان آزمایش معمول در آمریکا و برای غربالگری واحدهای اهدای خون برای ویروس وست نایل و ویروس زیکا استفاده می شود و می توان بر روی خون اهدا کنندگان بافت و عضو قبل از پیوند عضو انجام داد. از این آزمایش می توان برای بررسی بافت های فرد مرده برای تشخیص علت مرگ فرد (که می تواند بدلیل آربووایروس باشد) استفاده کرد.
آزمایش آربووایروس را همچنین می توان بر روی حیوانات میزبان و پشه ها برای تشخیص وجود و گسترش آربووایروس در اجتماع و منطقه انجام داد. این اطلاعات را می توان برای کمک به تحقیقات شیوع بیماری، تشخیص و نظارت بر منابع عفونت و جهت دهی به تلاش ها در پیشگیری از گسترش عفونت استفاده کرد. -
آیا همه باید تحت آزمایش آربووایروس قرار بگیرند؟
در کل، نیازی به این کار نیست. بیشتر افرادی که آلوده به عفونت می شوند دارای علائم کم تا متوسط بوده و فقط در معرض آندسته از آربووایروس هایی قرار گرفته اند که در محل زندگیشان یا مقصد سفر وجود داشته است. این آزمایش را اغلب بر روی افراد فاقد علائم انجام نمی دهند، اما زمانیکه گیرنده خون یا عضو یا یک نوزاد آلوده به عفونت آربووایروس می شود (مثل ویروس وست نایل)، آزمایش آنتی بادی را می توان بر روی دهنده عضو فادق علائم یا مادر برای کمک به تشخیص منبع عفونت درخواست داد.
-
آیا در زمان مسافرت، وجود آروبووایروس در همه جا نگران کننده است؟
هر منطقه ای در جهان دارای دغدغه های مرتبط با سلامت در آن بخش بوده و شما باید در مورد مقصد مسافرت خود مطالعه کنید و با پزشک خود در مورد خطرات وجود عفونت مشورت نمایید. در مسافرت به منطقه قطبی یا دارای بیماری فصلی، خطر بروز عفونت آربووایروس وجود خواهد داشت. احتمال یک شخص برای قرارگیری در معرض ویروس تحت تأثیر فعالیت های برنامه ریزی شده آن شخص و اقدامات پیشگیرانه می باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری های مرتبط با مسافرت، به صفحه مقاصد سفر در وبسایت مراکز پیشگیری و کنترل بیماری مراجعه کنید.)
-
برای محافظت از خود در برابر آروبووایروس چه کاری می توانم انجام دهم؟
حفاظت با پیشگیری از نیش پشه آغاز می شود. اقدامات می تواند شامل پوشیدن لباس های آستین بلند و شلوار، استفاده از دفع کننده حشرات و ماندن در خانه در زمان فعالیت شدید پشه ها (طلوع و غروب آفتاب) باشد. در اطراف خانه تان، شما می توانید آبهای راکد را که پشه ها را جذب میکنند، از بین ببرید. جوامع می توانند بوسیله نظارت و بررسی خطرات فصلی و سم پاشی های لازم، اقدامات پیشگیرانه اتخاذ نمایند.
-
آیا واکسنی برای آربووایروس وجود دارد؟
یک واکسن برای تب زرد انسانها وجود دارد و واکسن های مختلفی برای ویروس های آنسفالیت وجود دارد که برای اسب ها توسعه یافته اند. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
-
چه کسی آزمایش آربووایروس را انجام می دهد؟
بر اساس آربووایروس مورد تردید، آزمایش می تواند توسط یک آزمایشگاه مرجع، آزمایشگاه سلامت عمومی در منطقه، استان یا کشور یا توسط مراکز پیشگیری و کنترل بیماری انجام شود.