برای نظارت بر درمان استاندارد با هپارین تجزیه نشده (UFH) و گاها برای نظارت و بررسی درمان با هپارین دارای وزن مولکولی پایین (LMWH)
Heparin Anti-Xa
زمانی که شما با UFH یا LMWH تحت درمان قرار هستید و پزشک شما در پی نظارت بر مقدار هپارین در خون شما است.
نمونه خونی بدست آمده از سیاهرگ بازو
نیاز نیست
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایشات هپارین ضد Xa را گاها می توان برای نظارت بر درمان دارویی استاندارد هپارین (هپارین تجزیه نشده، UFH) استفاده کرد، با این حال ابزار نظارتی اولیه برای UFH آزمایش PTT است. هپارین ضد Xa را می توان برای نظارت بر افرادی استفاده کرد که نسبت به هپارین مقاوم بوده و به مقادیر مدنظر UFH پاسخ نمی دهند یا افرادی که دارای شرایطی مثل نارسایی کبدی بوده یا عوامل مداخله گری مثل لوپوس ضدلخته (LAC) دارند که بر نتایج آزمایش PTT تاثیرگذار است.
درمان با هپارین دارای وزن مولکولی پایین (LMWH) و فونداپارینوکس اغلب مورد نظارت قرار نمی گیرد اما پزشکان می توانند آزمایشات ضد Xa را در برخی موارد درخواست کنند. این موارد شامل زنان باردار، افراد دارای چاقی مفرط (وزن بیش از 100 کیلوگرم)، افراد جوان یا پیر یا افرادی که نارسایی کلیوی دارند. LMWH و فونداپارینوکس عمدتا توسط کلیه ها از بدن زدوده می شوند. هر شرایطی که کارکرد کلیه را کاهش دهد می تواند عملکرد آنها را تحت تأثیر گذارد و با افزایش غلظت مواد مذکور در خون، احتمال خونریزی را افزایش دهد. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش هپارین ضد Xa بطور معمول درخواست داده نمی شود اما ممکن است هر زمان که پزشک در پی ارزیابی UFH، LMWH یا فونداپارینوکس باشد، آزمایش را درخواست دهد.
این آزمایش را می توان بطور دوره ای و برای نظارت بر روند درمان UFH و بویژه زمانی که شخص به UFH پاسخ نمی دهد یا زمانیکه PTT سودمند نیست، درخواست داد.
زمانیکه از آن بعنوان ابزار نظارتی برای LMWH و فونداپارینوکس استفاده می شود، در این حالت آزمایش هپارین ضد Xa بعنوان یک آزمایش "حداکثری" درخواست می شود. عموما LMWH در طی 4 ساعت و فونداپارینوکس در 3 ساعت بعد ازمصرف آنها توسط بیمار و زمانیکه سطح آنها در خون به بالاترین مقدار برسد، انجام می شود. زمانیکه پزشک در مورد عدم دفع دارو به میزان نرمال تردید داشته باشد، آزمایش تصادفی و راندوم را درخواست می کند. آزمایشات منظم نیز دقیق قبل از مصرف دوز بعدی و زمانی که سطح آنها در کمترین میزان باشد، انجام می شود. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟نتایج هپارین ضد Xa را باید با توجه به نوع هپارین مصرفی توسط شخص (UFH، LMWH یا فونداپارینوکس)، زمان بندی جمع آوری نموه و شرایط درمانی فرد ارزیابی کرد. نتایج آزمایشگاههای مختلف را نمی توان جایگزین هم کرد. فواصل زمانی درمانی و هپارین مصرفی ممکن است متفاوت باشد.
در کل برای درمان با هپارین، اگر نتایج آزمایشات درون محدوده درمانی تایید شده باشد و فرد از نظر بالینی عملکرد خوبی داشته باشد (عدم تشکیل لخته یا خونریزی شدید یا تجربه عوارض دیگر) در این حالت دوز مصرفی مناسب خواهد بود.
اگر نتیجه هپارین ضد Xa بالا باشد، در این حالت فرد دوز بیشتری دریافت می کند و یا دارو به میزان مشخصی دفع نمی شود و ممکن است در معرض خطر ابتلا به خونریزی شدید باشد.
اگر نتیجه هپارین ضد Xa پایین باشد، در این شرایط دوز مصرفی هپارین نیاز به افزایش دارد تا از تشکیل لخته ها پیش گیری شود. -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
بدلیل تفاوت در روش های استفاده شده در اندازه گیری هپارین ضد Xa و نتایج حاصل از آزمایشگاههای مختلف، نمونه ها برای تکرار آزمایش ضد Xa باید به همان آزمایشگاه فرستاده شوند.
-
تا چه مدتی تحت درمان هپارین خواهم بود؟
درمان با هپارین تجزیه نشده اغلب برای دوره های کوتاهی و برای تشخیص و پیشگیری از لخته شدن مورد استفاده قرار می گیرند. زمانیکه شرایط پیشگیری از لخته شدگی طولانی مدت نیاز باشد، داروهای دیگری مثل وارفارین استفاده می شوند. استثنای این شرایط، دوران بارداری است که در آن هپارین یک عامل ضدلخته مرجح بوده اما درمان با هپارین در این شرایط با نزدیک شدن به زمان حمل پایان می یابد. بعد از حمل، اگر درمان نیاز باشد، پزشک می تواند داروی وارفارین یا یک هپارین با وزن مولکولی پایینی مثل انوکساپارین را در نظر داشته باشد.
-
آیا ضرورت دارد که به پزشکان دیگر خودم در مورد مصرف هپارین اطلاع دهم؟
بله، این اطلاعاتی است که برای پزشک شما در ارزیابی شما با گزینه های درمانی اهمیت خواهد داشت.
-
داروهای ضدلختگی جدید و تایید شده چگونه مورد نظارت قرار می گیرند؟
داروهای ضدلختگی جدید و تایید شده شامل بازدارنده مستقیم ترومبین (مثل دابیگاتران) و بازدارندهای مستقیم عامل Xa (مثل ریواروکسابان، آپیکسابان) هستند. نظارت منظم بر بازدارندهای مستقیم عامل Xa الزامی نیست. اگر پزشک تشخیص داد که نظارت ضرورت دارد، در این حالت ضد Xa برای این داروها مورد استفاده قرار می گیرد.