اسامی دیگر
Creatinine Clearance, Urine
CRCL
CCT
اسم متعارف
Creatinine Clearance
تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه December 29, 2017.
آزمایش در یک نگاه
علت انجام آزمایش؟

کمک به ارزیابی سلامت کلیه‌ها؛ کمک به تشخیص بیماری یا نارسایی کلیه. تشخیص کاهش جریان خون به کلیه‌ها

زمان انجام آزمایش؟

هنگامی که نتایج آزمایش کراتینین خون و یا میزان فیلتراسیون گلومرولی (eGFR) برآورد شده در محدوده طبیعی نیست؛ زمانی که علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که علت آن می‌تواند آسیب یا بیماری کلیوی باشد یا زمانی که مشکلی مانند انسداد مجاری کلیه یا نارسایی حاد یا مزمن کلیه در عملکرد کلیه ها وجود دارد و یا وجود اختلال در عملکرد کلیه ناشی از بیماری دیگر مانند نارسایی احتقانی قلب.

نمونه مورد نیاز

هم نمونه ادرار (24 ساعته) و هم یک نمونه خون از ورید بازو

آمادگی‌های لازم پیش از نمونه‌گیری

ممکن است از فرد خواسته شود که یک شب غذا نخورد یا از خوردن گوشت پخته پرهیز کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که خوردن گوشت پخته شده قبل از آزمایش، می‌تواند به‌طور موقت سطح کراتینین را افزایش دهد.

نتایج آزمایش خود را می‌توانید در وب‌سایت آزمایشگاه یا در پورتال بیمار مشاهده کنید. در حال حاضر شما در وب‌سایت LabTests هستید که احتمالا به منظور دریافت اطلاعاتی در مورد آزمایش‌هایی که انجام داده‌اید، از طریق وب‌سایت آزمایشگاه خود به این وب‌سایت وارد شده‌اید. البته برای مشاهده‌ی نتایج آزمایش‌های خود، لازم است تا دوباره به وب‌سایت آزمایشگاه خود مراجعه کرده و یا با پزشک خود تماس بگیرید.

این وب‌سایت یک وب‌سایت آموزشی برای بیمار است و اطلاعاتی را در مورد آزمایش‌ها به بیمار ارائه می‌دهد. مطالب موجود در این سایت، که توسط متخصصین آزمایشگاهی و دیگر متخصصین حوزه‌ی پزشکی بررسی شده است، توضیحات کلی درباره تفسیرهای احتمالی نتایج آزمایش‌های ذکر شده در سایت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مقادیر بالا یا پایین نتایج آزمایش‌ها، اطلاعاتی در مورد وضعیت احتمالی سلامتی یا بیماری در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.

محدوده‌ی مرجع این آزمایش را می‌توانید در برگه‌ی جواب آزمایش خود مشاهده نمایید. محدوده‌های مرجع، معمولا در سمت راست برگه‌ی آزمایش درج می‌شوند.

اگر به برگه‌ی جواب‌دهی دسترسی ندارید، برای دریافت محدوده‌ی مرجع، می‌توانید با پزشک خود یا با آزمایشگاهی که آزمایش را آن‌جا انجام داده‌اید، تماس بگیرید.

جهت تفسیر نتایج تست‌های آزمایشگاهی، می‌بایست این نتایج نسبت به محدوده‌ی مرجع مقایسه شوند. محدوده‌ی مرجع، نتایج مورد انتظار در یک فرد سالم می‌باشد. گاهی اوقات، به این محدوده، محدوده‌ی نرمال نیز گفته می‌شود. با مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با محدوده‌ی مرجع، می‌توان از غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش خود نسبت به محدوده‌ی مورد انتظار آگاه شد. مقادیری که خارج از محدوده‌ی مورد انتظار هستند؛ می‌توانند سرنخ‌هایی برای شناسایی شرایط و بیماری‌های احتمالی باشند.

اگر‌چه در چند دهه‌ی گذشته، صحت تست‌های آزمایشگاهی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما به علت تفاوت در تجهیزات، معرف‌های شیمیایی و تکنیک‌ها، ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف تفاوت‌هایی در نتایج آزمایش‌ها دیده شود و وجود محدوده‌‌های مرجع متفاوت در این سایت نیز به همین علت می‌باشد. این مهم است که بدانید، جهت مقایسه‌ی نتایج آزمایش خود با نتایج مورد انتظار، حتما از محدوده‌ی مرجعی که توسط آزمایشگاه انجام دهنده‌ی آزمایش شما ارائه شده است استفاده نمایید.

جهت اطلاعات بیشتر، به قسمت محدوده‌ی مرجع و تفسیر آن‌ها رجوع کنید.

هدف از آزمایش؟

کراتینین یک ماده زائد است که توسط عضلات از تجزیه ترکیباتی به نام کراتین تولید می‌شود. کراتینین توسط کلیه‌ها از خون فیلتر شده و به ادرار منتقل می‌شود. آزمایش پاکسازی کراتینین، مقدار کراتینین در نمونه خون و نمونه ادرار 24 ساعته را اندازه‌گیری می‌کند. نتایج به‌دست آمده مقدار کراتینینی که از خون پاک و به ادرار منتقل شده است را محاسبه می‌کند. این محاسبه اجازه می‌دهد تا ارزیابی کلی از مقدار خونی که توسط کلیه‌ها در یک دوره زمانی 24 ساعته فیلتر شده است انجام گیرد.

مقدار کراتینین تولید شده در بدن به توده عضلانی بستگی دارد و برای هر فرد نسبتا ثابت است. مقدار کراتینینی که از خون دفع می‌شود، به توانایی فیلترکردن کلیه‌ها و میزان خونی که به کلیه‌ها منتقل می‌شود بستگی دارد.

مقدار خونی که در هر دقیقه توسط کلیه‌ها فیلتر شده به‌عنوان میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) شناخته شده است. اگر کلیه‌ها آسیب دیده یا بیمار باشند و یا گردش خون کاهش یابد، کراتینین کمتری از خون خارج شده و به ادرار وارد می‌شود و در نتیجه GFR کاهش می‌یابد.

اندازه‌گیری GFR به‌طور مستقیم دشوار است. بنابراین، برای محاسبه GFR توصیه می‌شود که این کار با اندازه‌گیری سطح کراتینین در خون و استفاده از نتایج در فرمول برای محاسبه GFR انجام شود. این محاسبه به عوامل متعددی نظیر سن، جنس و نژاد فرد مورد آزمایش بستگی دارد (به مقاله مربوط به برآورد میزان تصفیه گلومرولی نگاه کنید).

یکی دیگر از روش‌های کمتر رایج برای تخمین GFR محاسبه‌ی پاکسازی کراتینین است. روش‌های مختلفی برای محاسبه پاکسازی کراتینین وجود دارد. همه‌ی آن‌ها شامل اندازه‌گیری مقدار کراتینین در نمونه خون قبل و بعد از جمع‌آوری ادرار، مقدار کراتینین در نمونه ادرار 24 ساعته و حجم ادرار 24 ساعته است. از آنجا که مقدار کراتینین تولید شده به توده عضلانی بستگی دارد، برخی از محاسبات نیز از عامل تصحیح استفاده می‌کند که آن را با توجه به حجم بدن فرد (قد و وزن آن‌ها) در نظر می‌گیرد.

نحوه جمع‌آوری نمونه برای انجام آزمایش؟

این آزمایش به جمع‌آوری ادرار 24 ساعته نیاز دارد و یک نمونه خون قبل و بعد از جمع‌آوری ادرار گرفته می‌شود. نمونه خون توسط سرنگ از ورید بازوی فرد گرفته می‌شود. معمولا از فرد مورد آزمایش نیز خواسته می‌شود قد و وزن فعلی خود را ارائه دهد.

برای تهیه نمونه مناسب رعایت چه شرایطی الزامی می‌باشد؟

ممکن است به فرد تجویز شود یک شب چیزی نخورد یا از خوردن گوشت پخته پرهیز کند. برخی مطالعات نشان داده اند که خوردن گوشت پخته شده قبل از آزمایش، می‌تواند به‌طور موقت سطح کراتینین را افزایش دهد.

Accordion عنوان
سوالات رایج
  • این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟

    برای شناسایی و تشخیص اختلال عملکرد کلیه، ممکن است از آزمایش پاکسازی کراتینین استفاده شود. این آزمایش ممکن است برای پیگیری نتایج غیرطبیعی آزمایش کراتینین خون و برآورد میزان گلومرولی (eGFR) مورد استفاده قرار گیرد.

    گاهی اوقات ممکن است از پاکسازی کراتینین برای تشخیص وجود کاهش جریان خون به کلیه‌ها استفاده شود، که ممکن است در نارسایی احتقانی قلب اتفاق بیفتد.

    در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی احتقانی قلب، ممکن است آزمایش پاکسازی کراتینین برای کمک به مانیتورینگ پیشرفت بیماری و ارزیابی شدت آن تجویز شود. این آزمایش همچنین ممکن است برای کمک به تعیین ضرورت دیالیز کلیه‌ها و زمان انجام دیالیز نیز مورد استفاده قرار گیرد.

  • این آزمایش در چه زمانی درخواست داده می‌شود؟

     آزمایش پاکسازی کراتینین ممکن است زمانی تجویز شود که پزشک قصد داشته باشد توانایی فیلتراسیون (تصفیه) کلیه‌های بیمار را ارزیابی کند. همچنین ممکن است این آزمایش به‌عنوان آزمایش پیگیری برای فردی که به طور مثال، دارای افزایش غلظت کراتینین خون بر روی پانل شیمیایی (CMP) روزانه یا پروتئین در ادرار در آزمایش ادرار معمولی تجویز شود. همچنین ممکن است به دلیل علائم و نشانه‌های خاصی که در اختلال کلیه احتمالی وجود داشته باشد نیز این آزمایش تجویز شود.

    نشانه‌ها و علائمی که علامت مشکلات کلیوی هستند عبارتند از:

    • تورم یا آماس، به‌ویژه در اطراف چشم یا در صورت، مچ دست، شکم، ران یا قوزک پا
    • ادرار غلیظ، خونین و یا قهوه‌ای رنگ
    • کاهش میزان ادرار
    • وجود مشکلاتی در ادرار کردن، مانند احساس سوزش یا ترشح غیرطبیعی در طی ادرار کردن، یا تغییر در دفعات ادرار به‌ویژه در شب
    • درد کمر (پهلو)، زیر دنده‌ها، در محدوده نزدیک کلیه‌ها
    • فشار خون بالا
    • وجود خون و یا پروتئین در ادرار

    در صورت بروز اختلال کلیوی یا کاهش جریان خون به کلیه‌ها به‌علت بیماری مانند نارسایی احتقانی قلب، ممکن است به‌صورت منظم پاکسازی کراتینین انجام شود.

  • نتایج این آزمایش چگونه تفسیر می‌شود؟

    كاهش پاکسازی كراتینین می‌تواند باعث بروز بیماری‌های كلیوی یا سایر شرایطی شود كه بر عملکرد كلیه‌ها اثر می‌گذارد که شامل موارد زیر است:

    برای اطلاعات بیشتر در این مورد، بیماری کلیوی را ببینید.

    بارداری، ورزش و رژیم‌های غذایی دارای گوشت زیاد، می‌تواند افزایش میزان پاکسازی کراتینین را در پی داشته باشد، اگر چه این آزمایش معمولا برای مانیتورینگ این شرایط استفاده نمی‌شود.

  • آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟

    افرادی که دارای اختلال عملکردی و یک کلیه طبیعی هستند، معمولا میزان پاکسازی کراتینین نرمالی دارند زیرا کلیه‌ی فعال در جبران کلیه‌ی بیمار میزان فیلتراسیون را افزایش می‌دهد.

    به‌دلیل کاهش میزان گلبول‌های قرمز خون (GFR - میزان گلومرولی خون)، میزان پاکسازی کراتینین در طول عمر فرد کاهش می‌یابد.

    بعضی از داروها مانند آمینوگلیکوزید، سایمتیدین، سیس سیسپلاتین و سفالوسپورین‌ها مقدار کراتینین را کاهش می‌دهند. دیورتیک‌ها می‌توانند این میزان را افزایش دهند.

  • چرا باید نمونه ادرار 24 ساعته را جمع‌آوری کنم؟

    به‌جای نمونه ادرار تصادفی به نمونه ادرار 24 ساعته نیاز است زیرا مقدار کراتینین ادرار در طی یک روز تا حدودی متفاوت خواهد بود. با جمع‌آوری کل ادرار به مدت 24 ساعت، مقدار کراتینین در ادرار می‌تواند در طول روز محاسبه شود و نشانه‌ای بهتر از آنچه که در بدن اتفاق می‌افتد را نشان می‌دهد.

  • اگر در حین جمع‌آوری نمونه ادرار، یک وعده فراموش شود چه باید کرد؟

    اگر مجموعه کامل ادرار جمع نشده باشد، نتایج آزمایش معتبر نخواهد بود. لذا باید از مطب پزشک یا آزمایشگاه بپرسید که کجا ظرف‌های نمونه را جمع کنید و بررسی کند که آیا باید روز دیگری جمع‌آوری شود یا نمونه‌ها کفایت می‌کند.

  • آیا روش‌های دیگری برای برآورد یا تعیین میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کلیه‌ها وجود دارد؟

    بله. GFR را می‌توان به‌سادگی با انجام آزمایش کراتینین خون برآورد نمود (به مقاله مربوط به eGFR مراجعه کنید). با توجه به اندازه‌گیری مقدار کراتینین در نمونه خون، پزشک متخصص از فرمولی برای برآورد میزان تصفیه‌ی کلیه‌ها استفاده می‌کند. فرمول‌ها شامل عوامل مربوطه مانند سن، وزن، قد و قومیت فرد است.

    تهیه‌ی مجموعه‌ای از نمونه ادرار 24 ساعته که برای آزمایش کراتینین مورد نیاز است غیرعملی است، بنابراین محاسبات eGFR معمولا روش ترجیحی ارزیابی عملکرد کلیه است. آزمایش کراتینین به‌طور خاص زمانی انجام می‌شود که متخصص به مشکلی در جریان خون کلیه‌ها مشکوک باشد.

مشاهده منابع
منابع مورد استفاده در این مطلب

(December 2014). Horowitz, G. Creatinine. Medscape. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2054342-overview. Accessed January 2017.

(2013) National Kidney Foundation. Calculating Kidney Function. Available online at https://www.kidney.org/atoz/content/kidneytests. Accessed January 2017.

(June 2013) E. Sandilands, et al. Measurement of renal function in patients with chronic kidney disease. British Journal of Clinical Pharmacology. Available online at http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3791974/. Accessed January 2017.

(August 2015). U.S. National Library of Medicine. Creatinine Clearance. MedlinePlus. Available online at https://medlineplus.gov/ency/article/003611.htm. January 2017.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

Clinical Chemistry: Theory, Analysis, Correlation. 3rd Edition. Lawrence A. Kaplan and Amadeo J. Pesce, St. Louis, MO. Mosby, 1996.

Clinical Chemistry: Principles, Procedures, Correlations. Michael L. Bishop, Janet L. Duben-Engelkirk, Edward P. Fody. Lipincott Williams & Wilkins, 4th Edition.

Mitchell G. Scott, PhD. Division of Laboratory Medicine, Washington University School of Medicine, St. Louis, MO.

Martin H. Kroll, MD. Director of Clinical Chemistry, VA Medical Center, Dallas, TX.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

(2002 March). Medical Tests of Kidney Function. National Kidney and Urologic Diseases Information Clearinghouse, NIH Publication No. 02; 4623 [On-line information]. Available online at http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/kidneytests/index.htm.

Esson, M. and Schrier, R. (2002). Diagnosis and Treatment of Acute Tubular Necrosis. Ann Intern Med 2002;137:744-752 [On-line journal]. PDF available for download at http://www.annals.org/cgi/reprint/137/9/744.pdf.

Agha, Irfan (2004 February 11, Updated). Creatinine - serum. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003475.htm.

Agha, Irfan (2004 February 11, Updated). Creatinine - urine. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003610.htm.

Agha, Irfan (2004 February 11, Updated). Creatinine clearance. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003611.htm.

Agha, Irfan (2003 August 7, Updated). BUN. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003474.htm.

Agrawal, M. and Swartz, R. (2000 April 1). Acute Renal Failure. American Family Physician [On-line journal]. Available online at http://www.aafp.org/afp/20000401/2077.html.

Nissl, J. (2004 September 20, Updated). Creatinine and Creatinine Clearance WebMD [On-line information]. Available online at http://my.webmd.com/hw/kidney_failure/hw4322.asp.

Pagana K, Pagana T. Mosby's Manual of Diagnostic and Laboratory Tests. 3rd Edition, St. Louis: Mosby Elsevier; 2006, Pp 209-211.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER and Bruns DE, eds. 4th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders; 2006, Pp 797-798; 818-819.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry, AACC Press, Washington, DC, Pg 43.

(February 2009) National Kidney and Urologic Diseases Information Clearinghouse. The Kidneys and How they Work. Available online at http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/yourkidneys/index.htm#tests. Accessed September 2009.

(Updated September 4, 2007) Silberberg, C. MedlinePlus Medical Encyclopedia: Creatinine Clearance. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003611.htm. Accessed September 2009.

Dugdale, D. (Updated 2011 August 21). Creatinine clearance. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003611.htm. Accessed November 2012.

Medscape Editorial Staff (Updated 2012 October 1). Creatinine Clearance. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2117892-overview. Accessed November 2012.

(© 1995-2012). Creatinine Clearance. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8500. Accessed November 2012.

Wilhelm, S. and Kale-Pradhan, P. (2011 July 29). Estimating Creatinine Clearance. Medscape News Today from Pharmacotherapy. 2011;31(7):658-664 [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/746232. Accessed November 2012.

Arora, P. (Updated 2012 March 28). Chronic Kidney Disease. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/238798-overview. Accessed November 2012.

(Updated 2012 March 23). The Kidneys and How They Work. National Kidney and Urologic Diseases Information Clearinghouse (NKUDIC) [On-line information]. Available online at http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/yourkidneys/. Accessed November 2012.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 329-333.

Clarke, W., Editor (© 2011). Contemporary Practice in Clinical Chemistry 2nd Edition: AACC Press, Washington, DC. Pp 78-79.

از متخصصین آزمایشگاهی بپرسید

 

 

سوالات شما توسط همکاران ما به صورت یک خدمت داوطلبانه، پاسخ داده خواهد شد. برای این موضوع همواره می‌توانید بر روی کلید تماس با متخصصین کلیک کنید.