Lactate Dehydrogenase (LD)
لاکتات دهیدروژناز (LD یا LDH) آنزیمی است که در تولید انرژی مشارکت دارد و تقریبا در تمام سلول های بدن یافت می شود. این آزمایش سطح LD را در خون یا گاها در مایعات دیگر بدن برای کمک به تشخیص وضعیت ها یا بیماری های خاص می سنجد.
نمونه خونی گرفته شده از سیاهرگ بازو؛ گاها یک عمل جراحی خاصی برای جمع آوری نمونه مایع بدن از بخش آسیب دیده انجام می شود
نیاز نیست.
-
این آزمایش در چه مواردی کاربرد دارد؟
آزمایش لاکتات دهیدروژناز (LD یا LDH) یک آزمایش غیراختصاصی است که می توان در ارزیابی برخی از بیماری ها و وضعیتها از آن استفاده کرد. LD آنزیمی است که تقریبا در تمام سلول های بدن (و نیز باکتری ها) یافت می شود و زمانی که سلولهای آسیب دیده یا تخریب شده باشند، از سلول ها به درون بخش مایع خون (خون یا پلاسما) ترشح می شوند. بنابراین، سطح LD خون نشانگر عمومی از آسیب بافت و سلولی است. سطح LD ممکن است در انواع دیگری از مایعات بدن (مثل مایع مغزی-نخاعی، مایع ریه و غیره) در شرایط بیماری های مختلف افزایش می یابد.
آزمایش LD خون را می توان برای موارد زیر استفاده کرد:
-بعنوان نشانگر عمومی وجود و شدت آسیب بافتی حاد یا مزمن
-تشخیص و بررسی بیماری های پیشرونده مثل کم خونی شامل کم خونی ناشی از همولیز شدن و کم خونی ناشی از مگالوبلاستی یا عفونت های شدید
-کمک به تعیین مرحله، تشخیص پیشرفت و یا نظارت بر درمان (شیمی درمانی) سرطان ها مثل تومورهای سلول نطفه (مثل برخی از انواع سرطان بیضه و سرطان تخمدان)، لنفوم، سرطان خون، تومور پوستی و نوروبلاستوم.
آزمایش LD را می توان بر روی مایعات بدن و بنابه دلایل زیر انجام داد:
-کمک به ارزیابی مایع مغزی-نخاعی و تفکیک مابین مننژیت باکتریایی و ویروسی
-ارزیابی مایعات دیگر بدن مثل مایع ریه، صفاق یا قلبی و کمک به تشخیص اینکه آیا تجمع مایع بدلیل آسیب و التهاب (ترشح التهابی) بوده یا بدلیل عدم تعادل فشار مابین رگ های خونی و مقدار پروتئین در خون (فرانشت). این اطلاعات در جهت دهی به درمان مناسب است.
مقاله تحلیل مایع بدن، برخی از مایعات را به استثنای خون ذکر کرده که می توان با آزمایش LD آنها را بررسی کرد. -
این آزمایش در چه زمانی درخواست داده میشود؟
آزمایش خون
آزمایش سطح LD را می توان همراه با آزمایشات دیگری مثل پنل سوخت و ساز جامع (CMP) در خواست داد و زمانی که پزشک در این مورد تردید داشته باشد که بیماری یا وضعیتی منجر به آسیب سلولی یا بافتی شده است. اگر LD افزایش یافته باشد، در این حالت آزمایشات خاص دیگری مثل ALT، AST یا ALP می توانند به تشخیص بیماری و اندام های درگیر در آن بیماری کمک کنند. به محض مشخص شدن مکل حاد یا مزمن، آزمایش جامع LD را می توان در فواصل زمانی منظم جهت بررسی پیشروی بیماری و یا درمان آن درخواست داد.
آزمایش LD را می توان گاها زمانی درخواست داد که یک فرد آسیب به عضلات را تجربه کرده یا زمانیکه دارای علائم و نشانه های کم خونی ناشی از همولیز خون باشد.
این آزمایش را می توان بر اساس برنامه منظم و زمانی که سرطان در فرد تشخیص داده شده، درخواست داد.
آزمایش مایع بدن
این آزمایش را می توان در زمان بروز علائم و نشانه های مننژیت یا زمانیکه شخص دارای تجمعات مایع در قلب، ریه ها یا شکم باشد، درخواست داد. -
نتایج این آزمایش چگونه تفسیر میشود؟
آزمایش خون:
سطوح افزایش یافته LD اغلب نشانگر برخی از انواع آسیب بافتی است. سطوح LD معمولا با آغاز تخریب سلولی، افزایش یافته و بعد از دوره های به حداکثر مقدار خود می رسد و سپس افت می کند. سطوح LD در وضعیت های مختلفی افزایش می یابد که حاکی از توزیع گسترده بافت می باشد.
سطح افزایش یافته LD را می توان در شرایط زیر مشاهده کرد:
-کم خونی ناشی از همولیز خون
-کم خونی مهلک (کم خونی مگالوبلاستی)
-عفونت هایی مثل مونونوکلئوسیس عفونی (mono)، مننژیت، آنسفالیت (التهاب مغز)، ایدز
-مسمومیت عفونی در خون
-انفارکتوس روده و ریه
-بیماری حاد کلیه
-بیماری حاد کبد
-آسیب حاد به عضله
-التهاب پانکراس
-شکستگی استخوان
-سرطان بیضه، لنفوم یا سرطان های دیگر
مقادیر بالای LD در خون می تواند حاکی از این مسئله باشد که درمان برای سرطان (مثل شیمی درمانی) موفقیت آمیز نبوده است. سطح بالا نشانگر عدم وجود شانس حیات برای افراد مبتلا به سرطان است. در برخی از وضعیتهای مزمن و پیش رونده، سطوح متوسط LD در خون پایدار خواهد بود. سطوح پایین و نرمال LD اغلب بیانگر مشکلات یا بیماری نیست. سطوح پایین گاها زمانی مشاهده می شود که فرد مقادیر زیادی از آسکوربیک اسید (ویتامین C) را مصرف کرده باشد.
مایعات بدن:
-مایع مغزی-نخاعی- سطح بالای LD نشانگر آنست که مننژیت به احتمال زیاد بوسیله باکتری های ایجاد شده، در حالیکه سطح پایین یا نرمال حاکی از احتمال مننژیت ویروسی است.
-سطح بالای LD نشان می دهد که مایع قلبی، صفاقی یا مایع روده ناشی از ترشح التهابی است، در حالیکه سطح پایین در اثر فرانشت می باشد. فرانشت اغلب توسط نارسایی قلبی یا سیروز کبد ایجاد می شود. ترشح التهای دارای علل مختلفی بوده و اغلب مستلزم آزمایشات دیگر برای تعیین علت است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این آزمایشات از طریق مایعات بدن، به بخش آزمایشات مرتبط رجوع کنید (در بخش بالا). -
آیا اطلاعات بیشتری برای بیمار مورد نیاز است؟
بسیاری از عوامل می توانند بر نتایج آزمایش LD تاثیرگذار باشند که ممکن است نگران کننده نباشد. برای مثال:
-ورزش شدید می تواند بطور موقت موجب افزایش LD شود.
-همولیز یا تجزیه اجزای سلولی خون می تواند منجر به نتایج کاذبی در جهت افزایش LD شود. این ممکن است زمانی رخ دهد که نمونه های خونی در دمای زیاد نگهداری شوند یا جمع آوری مشکل باشد.
-اگر تعداد پلاکت در خون یک شخص افزایش یابد، LD می تواند افزایش یابد و مقادیر واقعی LD در جریان خون مشخص نشود.
از نظر تاریخی، آزمایش LD برای کمک به تشخیص و نظارت و بررسی حمله قلبی مورد استفاده قرار می گرفت اما آزمایش تروپونین برای این منظور جایگزین LD شد. LD مختص آسیب به قلب نیست و برای ارزیابی افراد دارای سندرم حاد عروق قلبی (ACS) توصیه نمی شود. -
اگر آزمایش LD تخصصی نیست، پس چگونه می تواند از نظر بالینی سودمند باشد؟َ
آزمایش LD می تواند به عنوان یک ابزار هشداردهنده برای پزشک سودمند باشد زیرا نشانگر رخ دادن آسیب سلولی است. در حالتی مشابه، آزمایشاتی مثل پروتئین واکنشگر-C از بروز التهاب در نقطه ای بدن خبر می دهد.
-
آیا می توانم سطح LD خودم را کاهش دهم؟
خیر، این ماده نشانگر آسیب است و مقادیر آن بعد از برطرف شدن آسیب یا مشکل اصلی، به حالت نرمال بازخواهد گشت. اگر شخصی دارای بیماری مزمن با آسیب بافتی مستمر باشد، که در بیماری کبد رخ می دهد، در این حالت غلظتهای افزایش یافته LD ممکن است پایدار باقی بماند.
-
آزمایش ایزوآنزیم های LD چیست؟
آزمایش ایزوآنزیم های LD به ندرت درخواست می شود و امروزه در دسترس نیست. در گذشته، این آزمایش برای کمک به تشخیص و نظارت بر حملات قلبی استفاده می شد، اما آزمایش تروپونین جایگزین آن شد. با اینکه یک آزمایش معمولی نیست اما می تواند در تشخیص اندام های آسیب دیده یا بافت های تخریب شده (بویژه زمانیکه علت افزایش LD مشخص نباشد و با استفاده از آزمایشات دیگر معلوم نگردد) مورد استفاده واقع شود.
LD در پنج شکل مختلف وجود دارد که ایزوآنزیم نامیده می شوند. با اینکه هم پوشانی در بین آنها وجود دارد، اما هر کدام از این پنج ایزوآنزیم گرایش به تمرکز در بافت های خاص بدن دارند. در کل، موقعیت های ایزوآنزیم به شرح زیر است:
-LD-1: قلب، گلبول های قرمز، کلیه ها، سلول های نطفه
-LD-2: قلب، گلبول های قرمز، کلیه ها (مقادیر کمتری از LD-1)
-LD-3: ریه ها و بافت های دیگر
-LD-4: گلبول های سفید خون، گره های لنفاوی، عضلات، کبد (مقادیر کمتری از LD-5)
-LD-5: کبد، عضلات اسکلتی
تعیین اینکه کدام ایزوآنزیم در خون افزایش یافته، می تواند نشانه هایی از موقعیت آسیب بافتی را در بدن و یا اندام معین به دست دهد.