تاریخ آخرین بازبینیدر مورخه
تاریخ آخرین اصلاحدر مورخه November 27, 2017.
ناباروری چیست؟

ناباروری ناتوانی در باردار شدن است. معمولا پس از تلاش ناکام 12ماهه زوج برای بارداری تشخیص داده می‌شود. ناباروری نیز زمانی تشخیص داده می‌شود که زنی قادر به باردار شدن است اما قادر به حفظ جنین طی بارداری نیست (سقط جنین).

در ایالات متحده حدود 10 تا 15 درصد از زوجین مشکل ناباروری دارند. حدود یک سوم موارد به‌علت مشکلات باروری در زنان است، یکی دیگر از آنها به‌علت مشکلات مردان است و بقیه به‌علت ترکیبی از مشکلات ناباروری مردان و زنان است.

باروری بستگی به تعامل و زمان‌بندی موفقیت‌آمیز بسیاری از عوامل دارد. هورمون‌های تولید شده توسط غدد، از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز و غده تیروئید، و همچنین توسط تخمدان‌های زن و بیضه‌های مرد نقش مهمی در کنترل و حمایت از تولیدمثل بازی می‌کنند.

به‌منظور انجام بارداری موفق، باید از یکی از تخمدان‌های زن یک تخمک تولید و آزاد شود. زنان با تعداد ثابت تخمک (یاخته) متولد شده‌اند، که هر کدام دارای یک حفره مایع پر شده در تخمدان‌ها به‌نام فولیکول قرار می‌گیرند. در هنگام تولد 1-2 میلیون فولیکول وجود دارد. با این‌حال، تا زمان بلوغ، اکثرا از بین رفته‌اند و حدود 200000 تا 400000 فولیکول دفع می‌شوند. در طی سال‌های باروری زن، تعداد چند صد هزار تخمک موجود کاهش می‌یابد در مجموع 400 تخمک بالغ آزاد می‌شود، حدود یک تخمک در ماه.

پس از یک دوره چرخه قاعدگی زن، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) باعث بلوغ چندین فولیکول می‌شود. با این‌حال معمولا تنها یکی از آنها غالب می‌شود. در طول این مدت، تولید استرادیول در روز 14 یک دوره معمول 28 روزه افزایش می‌یابد و باعث می‌شود که پوشش رحم ضخیم شده و موجب ترشح هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH)، هورمون جسم زرد (LH) و FSH (هورمون تحریک کننده فولیکول) می‌شود. اثرات ترکیبی این هورمون‌ها باعث آزاد شدن یک تخمک از فولیکول بالغ می‌شود که روند تخمک‌گذاری را آغاز می‌کند.

پس از آزاد شدن، تخمک از طریق لوله فالوپی حرکت می‌کند و توسط اسپرم مرد بارور می‌شود و جنین را تشکیل می‌دهد که در داخل رحم حرکت می‌کند و در داخل رحم ضخیم شده (اندومتریوم) جای می‌گیرد. همانطور که جنین رشد می‌کند، جفت در طول دوره حاملگی، تغذیه و حمایت از جنین را تشکیل می‌دهد. مشکلات ناباروری می‌تواند با هر یک از این پروسه‌ها یا بیشتر همراه باشد. شناسایی و رفع برخی از علل ناباروری آسان است، در حالی‌که دیگر عوامل پیچیده‌تر هستند.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر
درباره ناباروری
  • علل
     سن نقش مهمی در باروری دارد، به‌ویژه از آنجایی که بسیاری از زوجین تا 30 سالگی و 40 سالگی فرزندآوری خود را به تعویق می‌اندازند.
    • اوج باروری زن در اوایل اوایل دهه 20 رخ می‌دهد و به‌طور قابل توجهی در 35 سالگی و حتی بیشتر از 40 سالگی کاهش می‌یابد. در زمانی که زن یائسه می‌شود، تعداد کمی از تخمک‌ها ممکن است در دسترس یا کاربردی باشند.
    • با افزایش سن مرد، تعداد و تحرک اسپرم کاهش می‌یابد و بنابراین احتمال وقوع بارداری کاهش می‌یابد. سایر مشکلات مربوط به سن شامل تستوسترون کم و مشکلات پروستات، نعوظ یا انزال است.


     علاوه بر سن، عوامل دیگری که می‌توانند بر باروری در زنان و مردان تأثیر بگذارد عبارتند از:

    • بیماری‌های زمینه‌ای، مانند دیابت
    • عادات یا سبک زندگی ناسالم مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل و یا مواد مخدر
    • داشتن وزن بیش از حد یا کم‌وزنی شدید
    • مواجهه با مواد شیمیایی یا سموم
    • ورزش سنگین

    اگر چه علل دقیق ناباروری گاهی ناشناخته است، اما مشکلات خاصی برای افراد مبتلا به آن وجود دارد. شرایط ممکن است به‌عنوان مثال آزادسازی تخمک (تخمک‌گذاری) را تحت تأثیر قرار دهد، با حرکت اسپرم تداخل ایجاد کند، یا بارورشدن و یا تخمک‌گذاری را تحت تأثیر قرار دهد.

    در زنان ناباروری ممکن است ناشی از مشکلاتی رخ دهد مانند:


     در مردان، ناباروری ممکن است ناشی از شرایطی مانند:

    • اختلال نعوظ، علت شایعی که 10 تا 20 میلیون مرد آمریکایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد
    • مشکلات اسپرم، مانند تعداد کم اسپرم، حرکت ضعیف اسپرم (حرکتی)، اسپرم چسبیده یا آگلوتین شده که قادر به حرکت به‌سمت تخمک نیست و شکل غیرطبیعی اسپرم
    • عدم‌تعادل هورمون‌ها، مانند تستوسترون، LH و FSH
    • رگ‌های بزرگ در اطراف بیضه‌ها (واریکوسل)
    • انسدادی که مانع از ترشح اسپرم طی انزال می‌شود
    • عفونت اوریون، که می‌تواند باعث تورم بیضه‌ها شود
    • آسیب به یک یا هر دو بیضه
    • بیماری حاد یا تب طولانی
    • مواجهه بیضه‌ها در گرمای بیش از حد
    • سندرم کلاینفلتر


     تست ناباروری می‌تواند پیچیده، گران و وقت‌گیر باشد و اغلب دو طرف برای تعیین علت تحت انجام معاینات فیزیکی گسترده، آزمایش خون، ارزیابی شیوه زندگی و یا روش‌های تصویربرداری (به‌عنوان مثال، سونوگرافی) قرار می‌گیرند.

  • آزمایشات

    آزمایشات زنان

    ارزیابی اولیه باروری زن شامل سابقه شخصی و خانوادگی همراه با یک معاینه فیزیکی کامل است. برای کمک به تشخیص مشکل و کمک به درمان، می‌توان از چندین آزمایش استفاده کرد. ارزیابی اغلب با تعیین اینکه آیا و یا چه هنگامی زن تخمک‌گذاری می‌کند، آغاز می‌شود.

    پیش‌بینی تخمک‌گذاری در خانه
     سه نوع از روش‌های خانگی در پیش‌بینی تخمک‌گذاری وجود دارد.

    • کیت پیش‌بینی تخمک‌گذاری دقیق‌ترین روش از میان سه روش است. این آزمایش سطح هورمون لوتئینیزه (LH) در نمونه ادرار صبح زود 1 تا 2 روز قبل از تخمک‌گذاری را تشخیص می‌دهد.
    • دمای پایه بدن (BBT) را می‌توان در خانه با استفاده از دماسنج ویژه‌ای که به‌طور خاص اندازه‌گیری درجه حرارت بین96 و 100 درجه فارنهایت را برای کمک به پیش‌بینی روز باروری در چرخه قاعدگی ماهانه زن اندازه‌گیری می‌کند؛ زمانی‌که تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد. دمای پایه بدن (قبل از خروج از رختخواب گرفته می‌شود) درست قبل از تخمک‌گذاری کاهش می‌یابد و در زمان تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد و تا 3 روز بالا باقی می‌ماند. اگر چرخه برای 3 تا 4 ماه ترسیم شود، یک الگوی قابل تشخیص است و مقاربت می‌تواند براساس آن باشد. اگر چه اسپرم تا 5 روز در دستگاه‌ تولیدمثل زن فعال باقی می‌ماند، دوره باروری 48 ساعت قبل از تخمک‌گذاری است. روشBBT صددر صد قابل اعتماد نیست، اما ساده و ارزان است.
    •  بررسی تخلیه واژینال توسط خود زن یکی دیگر از روش‌های پیش‌بینی تخمک‌گذاری است اما همچنین ممکن است در معرض اشتباه قرار گیرد. قبل از تخمک‌گذاری، ماده مخاطی لزج کشدار، شفاف، نازک و لغزنده است، محیط لازم برای زنده ماندن و حمل اسپرم. هنگامی که ماده مخاطی بین انگشت شست و اشاره به یک رشته نازک به طول 2 تا 3 اینچ بلند شود، تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد و زن در حال ورود به دوره باروری خود است. اگر یک لایه نازک روی یک اسلاید شیشه‌ای قرار داده شود، ظاهر سرخس مانند طی تخمک‌گذاری وجود دارد (این به‌عنوان تست فرن شناخته می‌شود). پس از ظهور تخمک‌گذاری ظاهر سرخسی وجود نخواهد داشت، زیرا مخاط بیش از حد ضخیم است و برای بقای اسپرم کمتر مساعد است.


    تست‌های آزمایشگاهی

    آزمایش خون که میزان هورمون‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند می‌تواند در تعیین علل ناباروری کمک کند. مثال‌ها عبارتند از:

     

    از آنجایی که تغییرات در عملکرد هیپوفیز یا تیروئید همچنین می‌تواند بر چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد، آزمایش‌های خون اندازه‌گیری عملکرد تیروئید (TSH و یا T4 آزاد) و استروئیدها مانند تستوسترون و DHEA-S (دهیدرواپی آندروسترون سولفات) نیز می‌تواند مفید باشد زیرا سطح بالایی از آندروژن‌ می‌توانند در ناباروری دخیل باشند.

    روش‌های تصویربرداری

    تکنیک‌های تصویربرداری برای تعیین مشکلات فیزیکی برای جلوگیری از لقاح مناسب یا حفظ حاملگی طبیعی استفاده می‌شوند. آندوسکوپی فیبر نوری، اشعه ایکس و سونوگرافی اولتراسوند برای تشخیص رشد غیرطبیعی (مانند فیبروئید، پولیپ، آبسه، تومور)، زخم (چسبندگی) دیواره رحم و عفونت استفاده می‌شود.

    آزمایشات مردان

    برای مردان، ارزیابی ناباروری شامل یک تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی برای تشخیص هرگونه اختلال آناتومی است. در بعضی موارد، آزمایش با استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) ناهنجاری‌های خاص مانند انسدادهایی که مانع از آزادسازی اسپرم در هنگام انزال می‌شود را شناسایی کند. عدم وجود اسپرم (آزواسپرمی) همچنین می‌تواند به‌علت از دست دادن لوله خروجی بیضه یا غده وزیکولی باشد.

     آزمایش‌های آزمایشگاهی

    تجزیه و تحلیل اسپرم - این آزمایش اولیه برای ناباروری در مردان است. جمع‌آوری و ارزیابی سریع نمونه اسپرم می‌تواند به تعیین نقص در تعداد، شکل و حرکت (حرکتی) اسپرم کمک ‌کند.
     

     از آزمایش‌های خون برای ارزیابی سطح هورمون استفاده می‌شود مانند:


    بیوپسی

    در برخی موارد، بیوپسی بافت بیضه میتواند مشکلات نازایی مانند تولید اسپرم، رشد غیرطبیعی، تومورها یا اندامهای تولیدمثل را کم توسعه دهد.

  • درمان

    درمان ناباروری به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله مدت تلاش زوج برای بارداری، سن و سلامت زوج، علت ناباروری و ترجیحات زن در مورد درمان‌های ناباروری است.

    این فرآیند با معاینه متخصص زنان/ متخصص زنان و زایمان، متخصص اورولوژیست در ناباروری (آندرولوژی)، غدد درون‌ریز تولیدمثل (گواهی درمان ناباروری) یا کلینیک باروری آغاز می‌شود. برنامه درمان باروری، شامل هر دو مرد و زن، ممکن است تغییرات در تغذیه، شیوه زندگی و عوامل محیطی را شامل شود.

    طبق گفته موسسه ملی بهداشت، همه موارد ناباروری قابل درمان نیستند، اما با استفاده از درمان‌های متداول پزشکی می‌توان 85 تا 90 درصد موارد را درمان کرد. بسته به مشکل و تشخیص، ممکن است یکی یا بیشتر از درمان‌های زیر استفاده شود:

    • داروها، از قبیل درمان‌های دارویی برای افزایش تعداد اسپرم انسان یا داروهای باروری برای تحریک زن برای تخمک‌گذاری
    • جراحی، برای مثال، در مردان، برای برداشتن انسدادی است که مانع از انتقال اسپرم از طریق کانال‌ها و لوله‌ها می‌شود یا در زنان به‌منظور حذف پولیپ یا فیبروم در رحم
    • تلقیح داخل رحمی (IUI) - قرار دادن اسپرم به‌طور مستقیم در دستگاه تولیدمثلی زن در زمان تخمک‌گذاری یا نزدیک به تخمک‌گذاری
    • تکنیک‌های کمک به باروری (ART) این روش‌ها شامل دستکاری تخمک و اسپرم در آزمایشگاه و قرار دادن تخمک بارور شده در رحم زن است. مثال رایج در لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. برای اطلاعات بیشتر در این موضوع به بخش صفحات مرتبط مراجعه کنید.
مشاهده منابع

نکته: این مقاله براساس تحقیقاتی است که از منابع ذکر شده در اینجا و همچنین تجربیات جمعی آزمایش‌های آزمایشگاه هیئت بازبینی مطالب استفاده می کند. این مقاله به صورت دوره‌ای توسط هیئت بازبینی مطالب بررسی می‌شود و ممکن است در نتیجه بررسی به‌روز شود. هر منبع جدیدی که ذکر شد، به لیست اضافه می‌شود و از منابع اصلی استفاده شده متمایز می‌شود. برای دسترسی به منابع آنلاین، URL را به مرورگر خود کپی و جایگذاری کنید.
 

منابع مورد استفاده در این مطلب

Centers for Disease Control and Prevention. 2016. Infertility. Available online at https://www.cdc.gov/nchs/fastats/infertility.htm. Accessed December 26, 2016.

MedlinePlus. Infertility. 2016. Available online at https://medlineplus.gov/infertility.php. Accessed December 26, 2016.

National Institute of Health. 2013. Diseases and conditions that influence fertility. Available online at https://www.nichd.nih.gov/health/topics/infertility/conditioninfo/Pages/health-factors.aspx. Accessed December 26, 2016.

National Institute of Health. 2013. How is infertility diagnosed? Available online at https://www.nichd.nih.gov/health/topics/infertility/conditioninfo/Pages/diagnosed.aspx. Accessed December 26, 2016.

Office on Women's Health. 2012. Infertility fact sheet. Available online at https://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/infertility.php#c. Accessed December 26, 2016.

(August 31, 2016) Puscheck E. Infertility. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/274143-overview#a5. Accessed January 2017.

(July 16, 2012) Eisenber E, Brumbaugh K. Infertility Fact Sheet. Office on Women's Health, Department of Health and Human Services. Available online at https://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/infertility.php. Accessed January 2017.

منابع مورد استفاده در بررسی‌های قبلی

American Medical Association Complete Guide to Women's Health. Slupik, RI, editor. New York: Random House, Inc., 1996; Pp. 379-380.

"Andrology Laboratory and Fertility Assessment" (chapter 20), in Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 20th ed. Sarkar S and Henry JB (JB Henry, editor). Philadelphia: WB Saunders, 2000; Pp. 425-431.

Dr. Richard Marrs' Fertility Book. Marrs R, Friedman Bloch L, Kirtland Silverman K. New York: Bantam Doubleday Dell Publishing Group, Inc., 1997; Pp. 43, 98-100, 103, 106, 109.

"Getting Started, or How Do I Know If I Have An Infertility Problem?" Available online at http://www.resolve.org/started.htm. Accessed November 27, 2001.

Harvard Medical School Family Health Guide. Komaroff AL. New York: Simon & Schuster; 1999; Pp. 908-909.

"Infertility" (section 245), in The Merck Manual, 17th ed. Merck Research Laboratories. Whitehouse Statton, NJ: Merck & Co. 1999; Pp.1991-1995.

Natural Solutions to Infertility. Glenville M. New York: M Evans and Company, Inc., 2000; Pp 18-24, 136-144, 186-190.

Resolving Infertility. Clapp DN and Hollister MR, editors. New York: HarperCollins Publishers, Inc., 1999; Pp. 63-155, 261, 353-356.

Six Steps to Increased Fertility. Barbieri RL, Domar AD, Loughlin KR. New York: Simon & Schuster, 2000; Pp. 124, 173-201.

Medical/technical advisor: Anthony Kurec, MS, DLM(ASCP), Administrator, University Pathologists Laboratories, LLP, SUNY Upstate Medical University.

(© 2007 November). Evaluating Infertility. The American College of Obstetricians and Gynecologists [On-line information]. Available online at http://www.acog.org/publications/patient_education/bp136.cfm. Accessed August 2009.

(© 2007 November). Treating Infertility. The American College of Obstetricians and Gynecologists [On-line information]. Available online at http://www.acog.org/publications/patient_education/bp137.cfm. Accessed August 2009.

Puscheck, E. and Woodard, T. (Updated 2009 May 5) Infertility. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/274143-overview. Accessed August 2009.

Rubenstein, J. and Brannigan, R. (Updated 2008 March 26) Infertility, Male. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/436829-overview. Accessed August 2009.

(Updated 2009 July 1). Infertility, Frequently Asked Questions. National Women's Health Information Service, womenshealth.gov [On-line information]. Available online at http://womenshealth.gov/faq/infertility.cfm. Accessed August 2009.

Mayo Clinic Staff (2009 June 27). Infertility. MayoClinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/infertility/DS00310/METHOD=print. Accessed August 2009.

Centers for Disease Control and Prevention. Key Statistics from the National Survey of Family Growth: Infertility. Available online at http://www.cdc.gov/nchs/nsfg/abc_list_i.htm#infertility. Accessed August 2009.

Updated Aug. 29, 2012. Male Infertility. Medscape. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/436829-overview. Accessed Mar. 6, 2013.

Updated Feb. 12 2013. Infertility FAQ's. Center for Disease Control and Prevention. Available online at http://www.cdc.gov/reproductivehealth/infertility/. Accessed Mar. 6, 2013.

Updated Aug. 10 , 2012. Follicle Stimulating Hormone and Luteinizing Hormone. Mayo Clinic. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR600403. Accessed Mar. 6, 2013.

Bhasin S, Jameson JL. Chapter 346. Disorders of the Testes and Male Reproductive System. In: Longo DL, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson JL, Loscalzo J, eds. Harrison's Principles of Internal Medicine. 18th ed. New York: McGraw-Hill; 2012. Available online at http://www.accessmedicine.com/content.aspx?aID=9141719. Accessed March 13, 2013.

Hall JE. Chapter 347. The Female Reproductive System, Infertility, and Contraception. In: Longo DL, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson JL, Loscalzo J, eds. Harrison's Principles of Internal Medicine. 18th ed. New York: McGraw-Hill; 2012.  Available online at http://www.accessmedicine.com/content.aspx?aID=9141995. Accessed March 13, 2013.

Alford C, Nurudeen S. Chapter 4. Physiology of Reproduction in Women. In: DeCherney AH, Nathan L, Laufer N, Roman AS, eds. CURRENT Diagnosis & Treatment: Obstetrics & Gynecology. 11th ed. New York: McGraw-Hill; 2013. Available online at http://www.accessmedicine.com/content.aspx?aID=56963628. Accessed March 14, 2013.

Rebar RW: Women's health issues. Infertility. Merck Manual, Porter RS, editor-in-chief Merck Sharp & Dohme. Available online through http://www.merckmanual.com.

Borawski D, Bluth MH: Reproductive function and pregnancy, in Henry's Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 22nded. Mcpherson, Pincus, editors. Elsever-Saunders:Philadelphia. Chapter 24, 2011.

مشاهده بیشتر
مشاهده کمتر